Thương những dòng sông mơ
TRẦN KIÊM ĐOÀN
Có hai dòng sông chia hai nửa cuộc đời của một người con xứ Huế là dòng sông Hương và American River.
Ảnh của NSNA Lê Đình Hoàng
Tôi xa Huế năm ba mươi bảy tuổi và bây giờ ngồi lại bên bờ sông America River ở tuổi bảy mươi lăm.
Nửa quãng đời trên quê hương, có hai dòng sông đã trở thành tâm cảnh trong tôi là sông Bồ thuở hoa niên và sông Hương tuổi thanh niên. Sông Bồ phát xuất từ Trường Sơn, giáp mặt với nhân gian ở làng Lại Bằng, trôi xuôi về biển nhưng khi đến làng tôi, sông uốn khúc đổi chiều cong như vòng tay trìu mến để dồn hết tinh túy phù sa cho Phe Kiền, nơi sản sinh quýt Hương Cần ngon nhất nước. Điệu nước sông Bồ thuở ấy bình lặng và trong xanh như mắt mèo nhưng năm mươi năm sau trở lại dòng sông xưa, tôi buồn đến nghẹn nói vì dòng sông đang hấp hối. Người ta đã ngày một ngày hai biến dòng sông thành ao nuôi cá; cộng với nạn phá rừng, vét cát đã làm cho nước sông đục ngầu và tanh tưởi.
Soi bóng lòng mình một thuở, dòng sông Hương mang giấc mơ tuổi trẻ lên đường và tình yêu Quốc Học - Đồng Khánh thuở đầu đời của tôi vẫn còn đó. Gần 40 năm xa Huế dòng sông còn lại lắng đọng trong lòng tôi vẫn là dòng sông Hương, dòng sông của tâm tình và suy tưởng. Tha hương bốn mươi năm với hơn sáu, bảy lần về thăm Huế, lần nào tôi cũng dáo dác nhìn hai bên bờ sông Hương. Lòng hồi hộp với nỗi ưu tư xem có biệt thự, lâu đài, thành quách… nào mới nổi lên chiếm ngự hai bên bờ hay chưa. May quá! Hương vẫn còn thơm… Lần nào tôi cũng được ngắm dòng sông tỏa nắng, đầy trăng hay nhuộm tràn mây tím. Hai bờ sông Hương vẫn còn nét thiên nhiên trong trẻo và tươi mát của thuở ngày xưa quê mẹ.
Thời gian cứ trôi không bến hẹn. Nhịp sống vật chất càng phát triển, nhu cầu tạo tác và đầu tư càng nhiều thì tham vọng xây dựng cơ sở kiến trúc tại những vị trí “vàng” như hai bên bờ sông Hương càng tăng. Nhưng sông Hương vẫn chưa bị cung hình dưới búa rìu xây dựng là một nét son thiên nhiên mát mắt và ấm lòng của Huế. Tuy không biết là ai nhưng dân Huế vẫn cảm ơn những người có thẩm quyền suốt gần nửa thế kỷ qua đã ngăn chặn được những tham vọng biến ảo dưới muôn vàn hình tướng kinh doanh xây cất nhà cửa hai bên bờ sông Hương.
Ra đi, tâm ảnh trong tôi có dòng sông Hương. Vì yêu dòng sông quê mẹ nên tôi gần gũi với dòng sông quê người. Dòng sông tha hương của tôi là dòng American River băng qua thành phố Sacramento. Đây là thành phố thủ phủ của bang California. Cũng cần ghi chú thêm rằng, nếu tách riêng thành một quốc gia thì California sẽ là một nước giàu xếp hạng thứ năm của thế giới nhưng thành phố thủ phủ Sacramento ở Mỹ (xây dựng năm 1850) cũng khiêm tốn như Huế (1802) trong khung cảnh cả nước Việt Nam.
Hơn ba mươi lăm năm sống ở thành phố này tôi cũng có sự hồi hộp đợi chờ những công trình xây dựng liên tục mọc lên hai bên bờ sông American. Nhưng cho đến thời điểm này, dòng American River cũng trong ngần và hai bên bờ soi bóng thiên nhiên như sông Hương bên kia nửa vòng trái đất.
Sự giàu sang và tham vọng thì xưa nay Đông cũng như Tây, nơi nào cũng giống nhau về động thái chiếm hữu và xâm lấn không tiếc thương của những đầu óc tính toán và xảo thuật quyền biến đặt cái lợi ích vật chất và tham vọng riêng lên trên môi trường thiên nhiên và quyền lợi chung của toàn xã hội.
Có dịp đi du lịch nhiều nơi, những thành phố lịch sử nổi tiếng về những công trình văn hóa và kiến trúc của thế giới ghi dấu ấn đậm nét nhất trong lòng tôi thường gắn liền với biểu tượng của một dòng sông. Tôi không tưởng tượng ra Huế sẽ như thế nào nếu thiếu vắng một dòng sông như sông Hương.
Người Huế trong nước cũng như người Huế tha hương đều có sự băn khoăn về hình ảnh một xứ Huế tương lai. Có chăng một thành phố Huế sẽ mất dạng hoàn toàn như thành phố anh em phía Bắc là Đông Hà và phía Nam là Đà Nẵng.
Tôi từng bị hụt hẫng đi tìm lại những dòng sông cũ khi trở lại quê nhà. Có nhiều thành phố lớn mang nặng tính lịch sử, văn hóa và xã hội Việt Nam mà tôi đã đến thăm lần đầu, nhưng chỉ mới non 30 năm sau khi trở lại, thành phố ấy đã mất hẳn dáng xưa và hiện ra hình ảnh một thành phố khác mà tôi không còn nhận ra nữa. Mặc dầu sự phồn vinh và phát triển nhanh chóng của mỗi địa phương tỉnh thành có ai mà không quan tâm mơ ước; nhưng nếu phải đánh đổi cái cũ khiêm tốn, trung thực, xứng tầm để đổi lấy một cái to lớn, theo đuôi, sang cả hơn mà đánh mất nền móng truyền thống và khuôn mặt thật của chính mình thì thật là xót xa và nuối tiếc.
Về quê, được nghe qua thông tin báo chí và thân hữu đáng tin cậy về những dự án xây dựng Huế trong một tương lai gần, tôi cũng như nhiều người thương Huế không giấu được niềm băn khoăn và sự mơ ước về quê hương Thừa Thiên Huế trong tương lai sẽ đẹp đẽ, huy hoàng hơn nhưng khi về Huế hay nói về Huế thì có còn chăng Huế đó: Một xứ Huế hóa thân giữa hai nhu cầu thiết thân, một là cần đổi thay theo xu thế tất nhiên trên đường bay của thời đại mới và hai là làm sao giữ được Huế đã thành tâm ảnh trong lòng người ở lại và xa Huế.
Chiều nay, giữa tiết thu trong mùa đại dịch Covid-19, yêu cầu cách ly xã hội đã đưa tôi đến “bầu bạn” một mình bên dòng sông American River vắng vẻ. Con sông chảy giữa trung tâm thành phố như sông Hương. Chiếc cầu Tower Bridge bắc ngang qua dòng sông như cầu Trường Tiền. Sacramento cũng là một thành phố tương đối cổ kính và nhỏ nhắn như Huế. Lâu đài hai bên bờ sông cũng san sát mọc lên với tốc độ khá nhanh, nhưng những công trình xây dựng ở đây không có vẻ chiếm lĩnh bầu trời và không gian như những thành phố lớn khác của Hoa Kỳ. Chung một dòng sông với thành phố mới là thành phố Sacramento cũ. Nhà cửa và đường sá còn để nguyên dấu vết xây dựng từ năm 1850. Hầu hết vẫn được bảo tồn và duy trì với những nét cổ kính ngày xưa với mọi sinh hoạt hàng ngày với thành phố mới xung quanh mà vẫn hài hòa, thu hút. Thậm chí những con đường lót bằng gỗ hay gạch đá vẫn còn thô nhám dưới chân. Thời gian mất, những kiếp đời cũng lần lượt ra đi nhưng cái lai lịch của một thành phố cũng như lai lịch của một đời người vẫn không bị thời gian xóa nhòa mà quên lãng.
Tất nhiên sẽ không công bằng nếu đem những giá trị vật chất, chuyên môn và nhân sự của các nước giàu Âu Mỹ để so sánh hay áp đặt vào một hoàn cảnh cụ thể nào đó tương đối giới hạn và khiêm tốn như Huế mình. Tuy nhiên, với một hướng đi lâu dài và vươn tới, sẽ có lợi mà không mất mát gì cả, khi chúng ta tham khảo để học hỏi những điều hay đẹp của người để bổ sung vào những giới hạn của mình, hỗ trợ những công trình xây dựng tương lai của Huế hội đủ tính thời đại, nhân văn và truyền thống.
T.K.Đ
(TCSH384/02-2021)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
ĐINH PHONG
Thư từ thành phố Hồ Chí Minh
-
TRẦN KIÊM ĐOÀN
Bách niên hư huyễn giai do vọng,
Hoàn mộng kim triêu kiến mộng hoàn.
(Trăm năm lãng đãng do hư vọng,
Tỉnh giấc mơ nay thấy mộng thành.)
Trình Hạo -
CAO HUY THUẦN
Tôi biết Hoàng Đăng Nhuận hồi 1987- 1988, khi mới bắt đầu nảy ra ý định triển lãm tranh của họa sĩ ở Huế tại Paris. -
ĐẶNG TIẾN
Từ ngoài nước nói về văn chương Huế mà không nhắc đến những tấm lòng hải ngoại còn hướng về Cố đô, là vô tình và bạc bẽo. Ở hải ngoại có nhiều hội thân hữu, ái hữu, đồng hương Huế, nhiều hoạt động văn hóa tích cực, như tổ chức Ngày Nhớ Huế… -
NHƯ QUỲNH DE PRELLE
Chúng tôi xuyên Việt lần cuối cùng trước khi rời Việt Nam, từ Sài Gòn qua Hội An, Đà Nẵng, Huế, Hà Nội, Ninh Bình và Sapa. -
TRẦN KIÊM ĐOÀN
Chiều nay, chúng tôi được mời tham dự Sinh nhật 80 và 85 của một đôi vợ chồng thuộc thế hệ huynh trưởng được tổ chức tại một biệt thự ở Granite Bay, gần thành phố Sacramento, thủ phủ tiểu bang California. -
THÁI KIM LAN
Từ trước đến nay, tôi đã viết nhiều về các công trình nghiên cứu văn hóa Đông Tây trên các lãnh vực khác nhau, duy có một đề tài mà tôi ít đả động đến - xem như là cất riêng - đó là chuyện về nhà hàng Cố Đô tại thành phố München do tôi thành lập năm 1984 và hoạt động của tôi trên lãnh vực ẩm thực tại một nước Âu châu, nước Đức. -
VÕ QUANG YẾN
Hơn 30 năm chung sống, nhà tôi đã được tôi kể cho nghe nhiều về cảnh đẹp, người hiền của nước Việt Nam ta, về những buổi đi nghe hát trên sông Hương một đêm trăng sáng, những buổi tắm đêm giữa sông Ô Lâu ngoài thôn Mỹ Cang, những mùa thi cử phượng đỏ rực trời, ve kêu rầu rĩ... -
Giáo sư, Tiến sĩ CAO HUY THUẦN:
Ở Pháp, tôi có gặp và trao đổi ý kiến với những người quan tâm đến vấn đề du lịch. Anh Nghĩa (bây giờ quản lý một hãng du lịch ở đây) có gởi một tấm hình quảng cáo lớn về Huế, tôi sẽ nhờ anh Cận mang về. -
"Cho đến khi tôi bị ngất xỉu, tôi mới biết mình đã làm việc quá nhiều. Nhà tôi đã đóng cửa phòng mạch hai tuần sau đó, không cho tôi làm nữa vì sợ tôi kiệt sức", giáo sư Bùi Minh Đức chia sẻ.
-
Lần đầu tiên một người Việt Nam nằm trong danh sách 35 nhà phát minh dưới 35 tuổi xuất sắc nhất năm 2014 do tạp chí MIT Technology Review bình chọn. Tạp chí này đã có một bài viết ngắn mô tả về quá trình nghiên cứu của chàng trai 32 tuổi.
-
THANH TOÀN
Trưa chủ nhật 23-10-83 Phòng khách cư xá sinh viên Đông Nam Á ở Paris được trang hoàng trang nhã. Có tấm bản đồ màu Thành phố Huế, tranh ảnh di tích thắng cảnh Huế, quày trưng bày sách báo, băng nhạc Huế. Người đến dự đông ngoài dự kiến, có cả các cô dâu, chú rể Huế người Pháp, có những bạn Pháp... -
VÕ QUANG YẾN
(Nhân xem một cuốn phim về Tết Mậu Thân)
Tết Mậu Thân. Một nhà báo và một nhà nhiếp ảnh quân đội Mỹ đáp trực thăng từ Đà Nẵng ra Huế, tìm theo một toán quân Marines. -
Khi cuộc sống xô bồ đang cuốn chúng ta về phía trước, thần tượng hoá một phương Tây duy lý và thực dụng, thì chị, bằng tất cả nỗ lực của mình trong nghiên cứu, dịch thuật, hoạt động xã hội… lại đưa ta trở về với những giá trị nguồn cội đậm chất phương Đông thấm nhuần tư tưởng Phật giáo trong cách ăn, cách mặc, cách sống, cách thưởng ngoạn, và cách tư duy…
-
Trần Anh Thơ, nữ sinh xứ Huế, đã được cả 2 tổng thống George W. Bush và Barack Obama ký tặng bằng khen dành cho các học sinh xuất sắc.
-
Nhà thơ Hồ Đắc Thiếu Anh đã nhớ Huế như thế. Chị là một trong số thành viên đầu tiên của Nhớ Huế và là Hội viên Hội Nhà văn TP. HCM, cùng hành trình với thơ và các tổ chức từ thiện “ từ ấy” cho đến bây giờ.
-
Khi chưa đặt chân đến Huế, tôi không sao tưởng tượng được một cố đô sẽ như thế nào giữa thời hiện đại. Nhìn cuộc sống sôi động không ngừng nghỉ ở thủ đô, tôi chợt đem lòng lo lắng cho thành phố nhỏ dường như chỉ xuất hiện trong thơ trong nhạc.
-
DƯƠNG ĐÌNH CHÂU
Gửi người em gái Văn khoaBồ liễu cô thân, nàng công chúa Huyền Trân vì cơ đồ vạn cổ đã nam hướng Xà thành tạo thế ngàn năm vững bền ở phương Nam (theo Lê Mạnh Thát).
-
Ấn tượng của tôi về chuyến thăm ngắn ngày tại trường đại học Stanford, Mỹ là… giọng Huế! Stanford là trường đại học danh tiếng ở Mỹ, nằm cạnh thung lũng Silicon nổi tiếng và trường hợp này thường được dùng để minh chứng cho nhận định “các cụm công nghệ cao hiện đại thường quây tụ quanh các trường đại học nổi tiếng có các công trình nghiên cứu liên quan”. Còn giọng Huế ở Stanford thuộc về một người mới quen, một tiến sĩ thế hệ 8X: TS Lê Viết Quốc.
-
THÁI KIM LAN
(SH) - Ở đây mỗi ngày tôi đi dạo khoảng 45 phút đến 1 tiếng đồng hồ, mỗi lần tôi đếm được 4500 bước, có ai như tôi, là đi vòng được 2/3 công viên, đi hết 6500 bước là đến tòa lâu đài nhỏ Blutenburg, tính ra mỗi ngày tôi đi khoảng hơn 2 đến 3 cây số, nơi tôi ở gọi là Nymphenbad, nơi tắm của các nàng tiên, khoái chưa?
.png)
.png)
