Có tiếng trong giới mộ điệu âm nhạc từ thập niên 1990, song đến bây giờ nhạc sĩ (NS) Nguyễn Việt Hoàng mới đóng góp cho quê hương nhạc phẩm “Ai về cầu ngói Thanh Toàn” nhân Festival Huế 2018.
Nhạc sĩ Nguyễn Việt Hoàng (phải), tác giả lời hát “ai về cầu ngói Thanh Toàn”
Trăn trở
NS Nguyễn Việt Hoàng kể, so với nhiều sáng tác khác, trong đó có ca khúc “Thao thức bóng quê” từng được Nghệ sĩ nhân dân Thu Hiền thể hiện rất thành công thì để viết nên “Ai về cầu ngói Thanh Toàn”, ông mất đến 6 năm trăn trở.
Mong muốn đóng góp bài ca cho “Chợ quê ngày hội”, nhưng để trình làng một nhạc phẩm “quê hương ca” không hề đơn giản, vì thế từ Festival Huế 2014 - 2016, “Ai về cầu ngói Thanh Toàn” vẫn chỉ là “dự án âm nhạc” mà ông ấp ủ. NS Nguyễn Việt Hoàng quan niệm, mỗi tác phẩm âm nhạc đều cần sự đầu tư. Đặc biệt, với ca khúc viết về nơi chôn nhau cắt rốn, phải kỹ đến từng chữ, từng nốt nhạc, phản ảnh đúng và chân thật. Mỗi câu viết ra, Nguyễn Việt Hoàng đắn đo sửa đi sửa lại. “Thậm chí trên giường bệnh điều trị sỏi thận, tôi đem tác phẩm tâm sự với bác sĩ Kiều Giáp Thành (đồng tác giả về phần lời) từ đó, sự góp ý của bác sĩ Thành làm cho tôi thêm vững tâm với sáng tác”, NS Hoàng nói.
Tháng 2/2018, “Ai về cầu ngói Thanh Toàn” chính thức hoàn chỉnh, mở đầu bằng ca từ trong điệu hò quen thuộc “Ai về cầu ngói Thanh Toàn, cho em theo với một đoàn cho vui”. Đoạn đầu như khúc tâm tình ngọt ngào của xứ sở quê hương xen lẫn phần điệp khúc nói về niềm vui sướng tưng bừng ngày hội. Sau 1 tháng thu âm, “Ai về cầu ngói Thanh Toàn” được chọn đăng tải trên tạp chí Sông Hương số đặc biệt tháng 3/2018 và được các nghệ sĩ Nhà hát Nghệ thuật Ca kịch Huế chọn biểu diễn tại chương trình văn nghệ lễ hội “Chợ quê ngày hội 2018”.
Khi tác phẩm “Ai về cầu ngói Thanh Toàn” đến tai PGS. TS. Nhà giáo nhân dân Lô Thanh, ông đã phải thốt lên: “Đây là một tác phẩm hoàn chỉnh, mang tính chất dân ca, có hát, có lĩnh xướng… Nhạc tốt, lời hay thể hiện được sức sống miền quê.”.
Còn với Nghệ sĩ ưu tú Mai Lê (người thể hiện ca khúc), “Ai về cầu ngói Thanh Toàn” là một sáng tác lạ ở chất dân ca nhưng rất Huế, gần gũi. “Có những bài hát khi NS chuyển tới, tôi từ chối nhưng với “Ai về cầu ngói Thanh Toàn” tôi nhận lời, chỉ mấy ngày sau là thu và tập luyện cho “Chợ quê ngày hội”. Với tôi, đây là ca khúc hay”.
Khai thác thế mạnh dân ca
Lần thăm quê từ Festival 2012 cũng đánh dấu bước ngoặt hồi hương của NS Nguyễn Việt Hoàng, đồng thời chuyển hướng sáng tác, nghiên cứu, khai thác thế mạnh dân ca miền Trung để cho ra đời những bài ca quê hương mang đậm chất dân ca.
Dưới góc nhìn của chuyên gia âm nhạc, PGS. TS. Nhà giáo nhân dân Lô Thanh cho rằng, Nguyễn Việt Hoàng là một trong số ít những người mạnh dạn khai thác và sử dụng dân ca Bình Trị Thiên cho sáng tác âm nhạc và đáng trân trọng. Trong quá khứ, cũng có một số NS từng sử dụng dân ca Bình Trị Thiên để sáng tác như Trần Hoàng, Lê Anh… tuy nhiên, giai đoạn hiện nay, khuynh hướng sáng tác này rất ít. “Thừa Thiên Huế nói riêng, khu vực Bình Trị Thiên nói chung thì dân ca rất mạnh nhưng không được nhiều NS khai thác như dân ca hai miền Nam, Bắc. Có thể vì quan điểm của NS chọn phong cách sáng tác mới, điều này là sự đáng tiếc”, ông Thanh nói.
NS Nguyễn Việt Hoàng tâm sự, khi tuổi dần xế chiều là lúc người ta nghĩ nhiều về quê hương và mong muốn đóng góp, nhất là những người đã xa quê quá lâu và có tình yêu đặc biệt với quê hương. Sau “Ai về cầu ngói Thanh Toàn”, những tác phẩm mới sẽ được khai thác dựa trên vốn dân ca quý báu của miền Trung và không đặt nặng vấn đề tác quyền, chỉ mong quê cha đất tổ và người dân Huế có thêm những ca khúc về quê hương.
Nhạc sĩ Nguyễn Việt Hoàng (sinh năm 1961), quê gốc tại xã Thủy Thanh, thị xã Hương Thủy nhưng sinh ra và lớn lên tại Hà Nội. Ông bắt đầu sáng tác từ năm 1987 khi tham gia nghĩa vụ quân sự tại Đại đội Thông tin, Bộ Chỉ huy Quân sự Quảng Nam – Đà Nẵng. Năm 1988, Nguyễn Việt Hoàng viết ca khúc “Tiếng đàn” và sau đó giành “Giải thưởng âm nhạc tuổi trẻ 1993”, tặng phẩm “Tác phẩm âm nhạc hay nhất năm 2003” do Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam và Tạp chí Văn nghệ Quân đội trao tặng. Năm 1997, ông vào học tại Nhạc viện TP. Hồ Chí Minh và cho ra đời nhiều sáng tác, trong đó có nhiều ca khúc nổi tiếng, được Nghệ sĩ Nhân dân Thu Hiền, nghệ sĩ ưu tú Kim Tiến, nghệ sĩ ưu tú Minh Quang… thể hiện thành công. |
Theo Hữu Phúc - TTH
DƯƠNG BÍCH HÀ
Âm nhạc dân gian (ÂNDG) xứ Huế (chúng tôi muốn mở rộng không gian địa lý của nó bao gồm một số huyện từ phía Nam Quảng Trị trở vào) là một thành phần của văn hóa dân gian Huế, nhưng cũng là một bộ phận của âm nhạc truyền thống dân tộc.
TRƯƠNG TRỌNG BÌNH
Nằm trong hệ thống Tiểu nhạc, mỗi bài trong “Mười bản ngự” đều có thể diễn tấu một cách độc lập nhưng khi liên kết và trình tấu liên tục “Mười bản ngự” trở thành một hệ thống bài bản liên hoàn thống nhất tựa như một bài bản lớn.
PHAN THUẬN THẢO
Ca Huế là thể loại âm nhạc thính phòng dành cho giới danh gia vọng tộc, tao nhân mặc khách của Huế xưa. Thời điểm ra đời của Ca Huế không được ghi trong sử sách, song nhiều học giả đã dựa trên một số chứng cứ văn hóa - xã hội để đoán định rằng nó bắt đầu hình thành dưới thời chúa Nguyễn Phúc Chu (1691 - 1725).
PHAN THUẬN THẢO
Trong nhạc mục của Ca Huế hiện nay có một bài bản chính thống nhưng không mấy phổ biến, đó là bài Lộng điệp.
TÔN THẤT BÌNH
Nước Trung Quốc, về thời cổ "Vua Hán Vũ Đế (140 - 86 tr. Tây lịch) định lễ Giao tự để tế tiên địa tôn miếu và bách thần, mới đặt ra nhạc phủ.
DƯƠNG BÍCH HÀ
Xứ Huế là mảnh đất của thơ ca, là không gian của nhạc. Đặc điểm của Huế là sự dung hợp tự nhiên giữa dân dã với đô thị, cung đình; là ranh giới khó phân định giữa bác học với dân gian, giữa ngoại ô và nội thị...
PHAN THUẬN THẢO
“Di tình nhã điệu” là một văn bản Hán Nôm quý hiếm của âm nhạc cổ truyền Việt Nam. Tác giả và niên đại không được ghi chép trên tài liệu này nên chưa được xác định chính xác.
TRẦN HỮU PHÁP
Những nhạc sĩ sáng tác chúng tôi mỗi khi gặp nhau thường nói vui có lẽ chúng ta phải chuyển ngành, bởi vì những tác phẩm chúng ta tạo ra từ trái tim của mình cứ phải nằm trong ngăn kéo qua năm tháng.
PHAN THUẬN THẢO
Các khái niệm trống và mái là một biểu tượng của cặp phạm trù âm - dương đã được sử dụng trong âm nhạc truyền thống Huế. Cũng như cặp phạm trù âm - dương, trống và mái thể hiện hai mặt đực và cái, sáng và tối, cương và nhu… đối lập.
NGUYỄN CÔNG TÍCH
Được sự đồng ý về mặt chủ trương của Lãnh đạo tỉnh Thừa Thiên Huế, Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế phối hợp với Trung tâm Hỗ trợ sáng tác Văn học nghệ thuật (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), Hội Nhạc sĩ Việt Nam tổ chức Trại sáng tác Âm nhạc “Huế xưa và nay”, diễn ra từ ngày 08 đến 29/9/2018 với sự tham gia của 16 nhạc sĩ tên tuổi trong cả nước.
PHAN THUẬN THẢO
Quạnh quẽ màn loan, tay ôm đàn tình tang tích tịch
Cung réo rắt đau lòng riêng càng thêm chạnh, vì ai thêm bận
Ngồi trông bạn, kìa đâu bạn, mờ mịt trời mây én nhạn lìa đôi
Tình đau thương tình ôi…
VĨNH PHÚC
Dưới thời Khải Định (1916 - 1925), năm 1919 nhà vua cho lập một dàn nhạc kèn hơi theo kiểu Pháp để làm công tác đối ngoại, phục vụ cho các nghi lễ do triều đình tổ chức như các buổi đón khách, tiếp sứ…
Trong chuyến thăm Việt Nam, ngày 4/3 sau khi đến Huế, Nhà vua và Hoàng hậu Nhật Bản đã đến thăm Đại Nội và xem biểu diễn Nhã nhạc cung đình Huế tại Nhà hát Duyệt Thị Đường.
PHAN THUẬN THẢO
Bước sang thế kỷ XX, tình hình văn hóa xã hội của nước ta có nhiều biến chuyển theo những ảnh hưởng của văn hóa phương Tây sau nhiều thập kỷ chịu sự đô hộ của Pháp.
TRỌNG BÌNH
Những vũ khúc cung đình Huế luôn mang đậm tính triết lý và thẩm mỹ phương Đông. Ở đó, sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa các động tác múa, sự di chuyển đội hình theo các tuyến, ngang, dọc, xéo cộng với việc tạo hình tượng theo hình khối làm nên nét đặc trưng riêng biệt.
Nhạc: NGUYỄN TRUNG DŨNG
Thơ: LÊ BÁ NGỮ
TÔN THẤT BÌNH
Ba Vũ là đoàn múa cung đình độc nhất còn lại ở Huế đến ngày nay. Đây là một đoàn có nguồn gốc lịch sử lâu đời; có nghệ thuật trình diễn độc đáo.
Nhạc: THANH SỬ
Thơ: TRẦN THỊ TỐ NGA
Nhạc: ĐỨC TÙNG
Thơ: HẠO NHIÊN