DƯƠNG PHƯỚC THU
Ngày 22/7/2021, Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế tổ chức buổi tọa đàm khoa học lấy ý kiến cho Đề án xây dựng Phòng Truyền thống Văn học Nghệ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế, kể từ sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 đến nay.
Bìa Tạp chí Sông Hương số 1 - tháng 6 năm 1983
Duyên nợ khó dứt với văn nghệ, tôi được mời cùng với một số nhà văn, nhà báo là lãnh đạo Hội Văn học Nghệ thuật, Tạp chí Sông Hương qua các thời kỳ; lãnh đạo đương nhiệm các Hội chuyên ngành: Nhà văn, Âm nhạc, Mỹ thuật, Nhiếp ảnh, Dân gian... đến dự.
Nhiều ý kiến đóng góp tâm huyết, chi tiết, cụ thể cho việc chỉnh sửa Đề án để trong quá trình thực hiện có nhiều thuận lợi cho việc sưu tầm, phục dựng tư liệu hiện vật liên quan khả dĩ đưa vào Phòng Truyền thống một cách hợp lý… Và trong lúc trao đổi, một câu hỏi đặt ra: Tạp chí Sông Hương ra đời ngày, tháng nào của năm 1983? Để trả lời câu hỏi này thì cần phải có cái quyết định chính thức về sự ra đời của tờ báo.
Tôi hỏi nhà văn Nguyễn Khắc Phê, Phó Tổng Biên tập đầu tiên của Tạp chí Sông Hương, ông nói “mình không có”. Hỏi nhà văn Vũ Mạnh Lập, người giữ chức Trưởng ban Trị sự đầu tiên và nhiều năm của Tạp chí, ông cũng lắc đầu, “tớ không giữ”… Hỏi văn thư lữu trữ của Hội Văn nghệ và cả bộ phận trị sự Tạp chí Sông Hương đương nhiệm, cũng không thể tìm ra. Hỏi cả những nhà văn, nhà báo từng làm ở Tạp chí, ai cũng chịu. Lắc đầu. Rất tiếc. Và rất tiếc! Mới đó mà đã xa xăm, thất lạc khó tìm rồi.
Như mọi người đều biết, số 1 Tạp chí Sông Hương được in tại Xí nghiệp Bình Trị Thiên, nộp lưu chiểu tháng 6 năm 1983. Nhưng đấy là tháng (không có ngày) được ghi ở trang cuối, phần “lý lịch” của ấn phẩm chào làng. Còn ngày “khai sinh” chính thức thành lập tờ báo: Về cơ cấu tổ chức, tiêu chí đăng bài, nhiệm vụ hoạt động, số lượng in ấn và cả nhân sự lãnh đạo tờ báo nữa thì cần phải dựa trên văn bản chính của quyết định do cơ quan có thẩm quyền mới chuẩn xác được.
Sau cuộc họp này mấy hôm, tôi đến Tòa soạn Sông Hương, nhà thơ Lê Vĩnh Thái, Tổng Biên tập Tạp chí Sông Hương, gãi đầu bứt tai một hồi rồi quay sang tôi, nói: “Em nhờ anh vậy. Làm sao tìm ra được quyết định thành lập Tạp chí Sông Hương, anh hè, mới 38 năm mà đã khó tìm vậy rồi. Nếu để lâu, đến năm 2023, Sông Hương chúng ta kỷ niệm 40 năm e càng khó hơn”.
Thấy nhà thơ Lê Vĩnh Thái có vẻ quyết tâm, tôi nhận lời. Nhưng không dám chắc, chỉ nhận lời là sẽ cố gắng thôi.
Sự thật là rất khó tìm. Vì nhiều nguyên nhân: 6 năm sau ngày thành lập Tạp chí, tỉnh Bình Trị Thiên lại chia thành ba tỉnh như trước, hồ sơ, tài liệu của tỉnh này có lúc chuyển nhầm về tỉnh kia. Suốt 38 năm qua, mảnh đất này phải hứng chịu biết bao trận bão lũ lịch sử nhấn chìm vô số làng mạc, phố phường; và ngay cả Sông Hương cũng đã mấy lần chuyển địa điểm tòa soạn, phải chăng vì thế mà thất lạc hồ sơ?
Tôi đã nhận lời với nhà thơ Lê Vĩnh Thái nên phải cố “mò kim đáy bể”. Nhưng quyết tâm thì trời đất phù trợ. Sau một thời gian cậy nhờ, mặc dù rất khó, bởi nó không nằm ở phông tài liệu nào chính thức nào cả, nên phải lục tìm từng gói hồ sơ lưu trữ; việc này các anh chị ở Văn phòng Tỉnh ủy đã giúp đỡ, và cũng phải gần hai tuần mới tìm ra được cái quyết định thành lập Tạp chí Sông Hương.
Trước hết, chúng tôi xin chân thành cảm ơn các anh chị ở Văn phòng Tỉnh ủy đã nhiệt tình hỗ trợ.
Để bạn đọc rõ hơn về ngày, tháng, năm thành lập Tạp chí Sông Hương, chúng tôi xin được sao lại nguyên văn nội dung Quyết định của Thường vụ Tỉnh ủy Bình Trị Thiên, do Phó Bí thư Thái Bá Nhiệm thay mặt Ban Thường vụ ký. Kèm theo ảnh chụp bản chính quyết định thành lập quý làm tư liệu đối chiếu.
Một lần nữa được nhắc lại rõ ràng về ngày, tháng chính thức ra đời Tạp chí Sông Hương, số báo này Tòa soạn xin công bố nguyên văn “Giấy khai sinh đặc biệt quý này”!
ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM Huế, ngày 04 tháng 4 - 1983 TỈNH ỦY BÌNH TRỊ THIÊN --- Số: 23/VP-TU QUYẾT ĐỊNH Xuất bản Tạp chí Sông Hương Thuộc Hội Văn nghệ Bình Trị Thiên ---- |
- Căn cứ công văn số 20/TH/TW ngày 15-1-1983 của Ban Tuyên huấn Trung ương và giấy phép số 33 XB-BC của Cục Xuất bản và Báo chí Bộ Văn hóa cho phép xuất bản Tạp chí “Sông Hương”. - Xét đề nghị của Đảng đoàn Hội Văn nghệ Bình Trị Thiên, |
THƯỜNG VỤ TỈNH ỦY BÌNH TRỊ THIÊN QUYẾT ĐỊNH |
Điều 1: Cho xuất bản Tạp chí “Sông Hương”, tạp chí sáng tác, nghiên cứu, phê bình văn học - nghệ thuật - văn hóa, thuộc Hội Văn nghệ Bình Trị Thiên. Tạp chí có nhiệm vụ: - Chỉ đạo, động viên các hoạt động sáng tác, nghiên cứu của giới văn học và nghệ thuật Bình Trị Thiên trên cơ sở quán triệt đường lối của Đảng, góp phần giáo dục lòng yêu nước xã hội chủ nghĩa, những tình cảm đạo đức cao quý, những giá trị thẩm mỹ trong sáng nhằm vươn lên thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ chính trị trước mắt trong tỉnh và những mục tiêu lâu dài về xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa. - Từng bước giới thiệu truyền thống văn học nghệ thuật, những giá trị văn hóa của quê hương, thúc đẩy trách nhiệm giữ gìn và phát huy những giá trị đó trong tình hình mới. - Thông qua tạp chí, làm tốt công tác tập hợp đội ngũ văn nghệ sĩ, trí thức đồng thời tăng cường công tác độc giả làm cho tạp chí ngày càng đi vào các đối tượng quần chúng rộng rãi. Điều 2: Tạp chí xuất bản định kỳ 2 tháng 1 số, lượng bản in 5000 bản (trước mắt 3000 bản), khổ 16 x 24, dày 100 trang. Điều 3: Chịu trách nhiệm xuất bản về Tạp chí gồm có các đồng chí: - Nguyễn Khoa Điềm: Tổng biên tập - Nguyễn Khắc Phê: Phó Tổng biên tập. Điều 4: Ban Tuyên huấn có trách nhiệm giúp Thường vụ Tỉnh ủy theo dõi việc thực hiện quyết định này. Điều 5: Đảng đoàn chính quyền, Ban Tuyên huấn Tỉnh ủy, Ban Tổ chức Tỉnh ủy, Sở Tài chính, Sở Văn hóa và Thông tin, Sở Bưu điện, Xí nghiệp in Bình Trị Thiên, có trách nhiệm cùng với Đảng đoàn Hội Văn nghệ Bình Trị Thiên tạo điều kiện thuận lợi về các mặt tổ chức, tài chính, trang bị vật chất, in và phát hành để tạp chí “Sông Hương” sớm được xuất bản, có đủ cơ sở hoạt động của một cơ quan độc lập vươn lên làm tròn nhiệm vụ của mình. |
TM. THƯỜNG VỤ TỈNH ỦY BTT Phó Bí thư (đã ký) Thái Bá Nhiệm |
(TCSH391/09-2021)
TRẦN HUYỀN ÂN
Tôi thường hay nghĩ về tết gắn liền với hình ảnh của mạ tôi - người thường kể cho tôi nghe câu chuyện tết bằng câu mở đầu: “Hồi nớ, tết là...”.
Kinh tặng, hương hồn nghệ sĩ Châu Thành
“Những con hổ xám đường 14” là biệt danh mà nguyên Thành đội trưởng Huế Thân Trọng Một dùng để tôn vinh một Trung đội bộ đội địa phương Quận 4 miền Tây Thừa Thiên do A Lơn chỉ huy.
Sau cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp 9 năm, kết thúc bằng Điện Biên Phủ lẫy lừng, chờ tổng tuyển cử sau Hiệp định Genève hai năm mòn mỏi, quân dân ta còn phải trường kỳ kháng Mỹ dài mấy mươi năm.
LÊ XUÂN VIỆT
Sau ngày miền Nam giải phóng (Xuân 1975) tôi chuyển công tác từ Đại học tổng hợp Hà Nội vào Huế. Ở thành phố đẹp và thơ, đầy mơ mộng này rất hợp ngành văn mà tôi say mê và theo đuổi từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường phổ thông.
PHẠM HỮU THU Nếu không nghe những nhận xét, dù kiệm lời của những vị cựu lãnh đạo địa phương và không trực tiếp kiểm chứng, thú thật là tôi không thể viết về con người này, một con người không chỉ dũng cảm trong chiến đấu mà còn giàu lòng nhân ái đối với đối phương và tận tâm vì nghĩa tình đồng đội. Người đó là ông Lê Hữu Tòng, nguyên Huyện đội trưởng Huyện đội Hương Thủy!
Hồng Thế vừa làm thơ vừa cày ruộng ở quê. Cách đây mấy năm, anh có con bò già không cày được nữa, phải bán đi để mua bò mới.
TẤN HOÀI
bút ký
Nhà văn Graham Grin có một quyển tiểu thuyết "MỘT NGƯỜI MỸ TRẦM LẶNG".
NHẤT LÂM
Bút ký
NGUYỄN PHÚC ƯNG ÂN
Hồi ký
Tôi tỉnh giấc. Ngoảnh sang bên cạnh thấy các bạn đã ngồi dậy. Nằm yên trong bóng đêm, tôi thử tính xem mình đang còn cách Huế mấy cây số.
HỮU THU - CHIẾN HỮU
Ghi chép
Cuối năm ngoái, huyện Hương Trà tổ chức khánh thành hồ chứa nước Khe Rưng.
THANH THANH
Thật bất ngờ đọc lại một năm thơ Sông Hương dưới trăng rằm mười bốn chạp rồi ngơ ngẩn bấm đốt tay.
HÀ KHÁNH LINH - NGUYỄN KHẮC PHÊ
Chuẩn bị ra số kỷ niệm 10 năm giải phóng, Tòa soạn Tạp chí Sông Hương đã có kế hoạch phỏng vấn đồng chí Vũ Thắng, ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Bình Trị Thiên, nhưng chương trình làm việc trong tuần của đồng chí văn phòng đã xếp quá chật.
PHẠM HUY LIỆU
Hồi ký
Đầu tháng 9/1968 tôi điều trị ở Bệnh viện Binh trạm 34, tỉnh Saravane, Nam Lào. Viện nằm trong thung lũng. Xung quanh nhiều núi cao rừng già nên cũng ít bị máy bay Mỹ quấy nhiễu.
DƯƠNG PHƯỚC THU
Bắt sáu tên giặc Pháp nhảy dù xuống huyện Phong Điền.
Ngày 23 tháng 8 năm 1945, Tổng khởi nghĩa giành chính quyền ở Huế thắng lợi, chiều cùng ngày, tại Sân vận động Bảo Long (về sau đổi gọi là Sân vận động Tự Do), trước hàng vạn đồng bào dự mít tinh, Ủy ban Cách mạng lâm thời tỉnh Thừa Thiên được thành lập và ra mắt, do nhà giáo Tôn Quang Phiệt làm Chủ tịch.
NGUYỄN KHẮC PHÊ
Tôi tỉnh giấc khi trời còn tối, nhưng không sao ngủ được nữa. Không phải vì tiếng động của những guồng máy quay, tiếng những vành thép nghiền vỡ vụn đá và cờ-lanh-ke.
TRẦN SỬ kể
HOÀNG NHÂN ghi
Chiến tranh du kích ở huyện Hương Thủy trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp đã diễn ra với nhiều hình thức chiến đấu đầy tính chất sáng tạo của toàn dân.
NGÔ MINH
Đối với anh em làm thơ, viết văn ở ba tỉnh Bình - Trị - Thiên trong nhiều chục năm qua, nhà thơ Hải Bằng là người không thể quên!
HỒNG NHU
Tôi biết anh, đọc anh từ trong kháng chiến chống Pháp, nhưng mỗi người một đơn vị công tác, mãi đến năm 1972 mới gặp nhau. Đó là một ngày mùa hè, bấy giờ Đông Hà vừa mới được giải phóng.