Sau nửa thế kỷ miệt mài sáng tác, họa sĩ Lê Hàn đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị nghệ thuật, giành được nhiều giải thưởng uy tín. Nhưng nhắc đến sự nghiệp của ông, người yêu hội họa nhớ mãi những bức tranh vẽ chân dung phụ nữ bình dị mà vẫn toát lên vẻ đẹp nội tâm sâu thẳm.
Bức tranh “Thiếu nữ và hoa”.
Họa sĩ Lê Hàn năm nay đã gần 80 tuổi nhưng ông vẫn mạnh khỏe, trí nhớ không hề giảm sút. Ông còn nhớ như in hình ảnh thời xa xưa gian khổ đi bộ 20 cây số theo đuổi bậc học phổ thông ở quê nhà Thanh Hóa, những năm tháng làm công nhân đường sắt tuyến Hà Nội-Lào Cai. Khung cảnh nên thơ trên những con đường đi học, đi làm khiến ông rung động để có những bức ký họa đầu tiên trong đời.
Cũng nhờ có năng khiếu vẽ, ông đã thi đỗ vào Trường Trung cấp Mỹ nghệ (nay là Trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp) năm 1960. Từ khi còn ngồi trên giảng đường rồi suốt mấy chục năm bận rộn công tác tại Ty Văn hóa Nghệ An, Công ty Mỹ thuật Thanh Hóa, giảng viên Trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp, họa sĩ Lê Hàn chưa bao giờ ngừng sáng tạo. Chủ đề trong tranh ông rất đa dạng: Ngợi ca, cổ vũ quân dân ta chiến đấu bảo vệ Tổ quốc (“Nghệ An chiến đấu”, “Công nhân vào lò”, “Ra đi mang chiến thắng trở về”...), phong cảnh đẹp khắp mọi miền đất nước (“Chiều về trên sông Lạch Trường”, “Bè Sầm Sơn”, “Việt Bắc một chiều về”...)... Nhưng đặc sắc hơn cả là các bức tranh chân dung, đa phần là những chân dung phụ nữ như: “Suy tư”, “Xa xăm”, “Con gái An Giang”, “Con gái An Tư”, “Thiếu nữ và hoa”, “Em cũng là chiến sĩ”...
Nhiều người hay có suy nghĩ vẽ chân dung phụ nữ, người làm mẫu phải có gương mặt đẹp, từ đó họa sĩ chỉ cần mô phỏng cho giống thực là sẽ có bức tranh đẹp. Thực tế, họa sĩ không phải là nhiếp ảnh gia để mô phỏng thực tại theo lối cực thực. Điều quan trọng với người họa sĩ là từ người làm mẫu phải phác họa cho được thần thái, thể hiện được nội tâm. Với họa sĩ Lê Hàn, những nhân vật trong bức tranh của ông đều là những người phụ nữ bình dị, sống bên cạnh ông: Đó là người vợ thảo hiền, những người con gái ngoan ngoãn, các nữ đồng nghiệp thân thiện... Lý do chọn những nhân vật như vậy bởi ông tiếp xúc hằng ngày, hiểu được phần nào tính cách, tâm hồn họ. Nhìn ngắm những bức tranh vẽ chân dung phụ nữ của họa sĩ Lê Hàn, người xem ấn tượng bởi vẻ bí ẩn trong nội tâm, thầm hỏi những người phụ nữ đang suy tư điều gì mà khuôn mặt lại thoáng buồn?
Họa sĩ Lê Hàn tâm sự, ông yêu thích vẻ đẹp của hội họa cổ điển châu Âu. Một bức tranh đẹp trong quan niệm của ông phải mang tính hiện thực, phải để mọi người không kể trình độ thẩm mỹ, tuổi tác có thể ít nhiều cảm thụ được. Chính vì vậy, không chỉ thể hiện nội tâm qua khuôn mặt, tư thế thân hình của nhân vật, ngay cả khung cảnh, màu sắc trong bức tranh cũng cần phải trau chuốt, trở thành một bộ phận quan trọng tạo nên chỉnh thể nghệ thuật cho bức tranh. Như trong bức tranh sơn dầu “Suy tư” mà họa sĩ Lê Hàn tâm đắc, ông đã dựng lên một bố cục chật hẹp trong một góc phòng, với gam màu tối rất ăn nhập với với tâm trạng người phụ nữ đang suy tư.
Dù tuổi đã cao, họa sĩ Lê Hàn vẫn không ngừng sáng tạo, trong đó vẽ chân dung phụ nữ vẫn là đề tài trọng tâm mà ông theo đuổi. Sắp tới, ông sẽ xuất bản một cuốn sách tranh, tập hợp những bức tranh tiêu biểu nhất trong gia tài nghệ thuật mà ông đã hiến dâng cho cuộc đời.
Nguồn: Hàm Đan - QĐND
TUỆ NGỌC
TUỆ NGỌC
LÊ HUỲNH LÂM
"Nghệ thuật không phải là vẽ lại các đồ vật, con người mà họa sĩ thấy. Nghệ thuật phải là sáng tạo nên các đồ vật, con người không thấy được."(Paul Klee)
LÊ HUỲNH LÂM
Tánh nước vốn vô hình và mềm mại. Nhưng nước lại có quyền năng biến hiện và tùy duyên hóa thân thành mọi vật, có khi là đám mây, khi là cơn mưa, có khi làm ngọn sóng cao vút nhấn chìm mọi vật, có lúc là những đợt sóng êm đềm, là dòng sông, con suối, là thác ghềnh, là biển cả bao la,... lại có khi là giọt lệ trên khóe mắt con người. Tuy nước rất mềm mại nhưng sức mạnh của nước có thể xô ngã mọi tượng đài tưởng chừng là thường hằng ở mặt đất này.
LÊ HUỲNH LÂM
Sản phẩm từ cái khuôn mẫu đầu tiên đã đặt định con người trong thế bị động, và từ khởi thủy đầy hư cấu và huyền thoại đó bao nhiêu trí tưởng tượng đã được tạo dựng, việc chế tác một khuôn mẫu mới cho con người đã được đề cập đến nhiều lần.
Nhiều điều bí ẩn giấu đằng sau những chi tiết có thể nhìn thấy bằng mắt thường trong bức tranh "Susanna and the Elders" (Susanna và các Trưởng lão) của họa sỹ nổi tiếng thế giới người Hà Lan Rembrandt van Rijn vừa được công bố trên tạp chí Khoa học Vật liệu và Chế tạo số ra mới đây.
Các tác phẩm chọn lọc của thế hệ các nghệ sỹ trẻ Đức sẽ được quy tụ và giới thiệu đến công chúng thủ đô Hà Nội trong không gian triển lãm “Hội họa mới từ Đức,” khai mạc vào 17 giờ ngày 14/05 và trưng bày tới hết ngày 31/05, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, 66 Nguyễn Thái Học.
LTS: Họa sĩ Lê Bá Đảng sinh ngày 27/6/1921 tại làng Bích La Đông, xã Triệu Đông, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Ông đã ra đi vào ngày 7/3 tại Thủ đô Paris nước Pháp, để lại dự án dang dở đáng tiếc về “một bức tranh rất lớn nằm ngửa trên mặt đất”, ước mong góp phần cho Huế trở nên một Kinh đô Mỹ thuật.
Sông Hương giới thiệu “lời chia buồn sâu sắc” đọc trong Lễ tưởng niệm họa sĩ Lê Bá Đảng của tỉnh Thừa thiên Huế vào chiều 9/3 tại Trung tâm Nghệ thuật mang tên ông.
Đối với họa sĩ, để đi đến trừu tượng hay trạng thái “không gì cả”, anh ta đã phải cần đến rất nhiều thứ.
LÊ MINH PHONG
(Nhân đọc Van Gogh của David Haziot, Phan Hồng Hạnh chuyển ngữ, Nxb. Đà Nẵng, 2014)
...Nghệ thuật của chủ nghĩa hiện thực, chủ nghĩa ảo giác (illusionist) đều xem nhẹ phương tiện, chúng dùng nghệ thuật để che giấu nghệ thuật. Chủ nghĩa hiện đại lại dùng nghệ thuật để thu hút sự chú ý vào nghệ thuật.
“Từ mô phỏng đến phá hủy tự nhiên”: đây hoàn toàn có thể là nhan đề của một lịch sử nghệ thuật phương Tây. Một trong những nghệ sĩ hiện đại quan trọng nhất, và cũng có lẽ hiền minh nhất, Picasso, có nói: nếu chúng ta không thể thoát khỏi tự nhiên, như một số nghệ sĩ tiền bối và đương thời với ông đang cố gắng một cách vô ích, thì ít nhất chúng ta có thể làm biến dạng nó, phá hủy nó. Về cơ bản, đó chính là một hình thức mới của lòng sùng kính tự nhiên...
Năm mới là thời điểm của những tiệc tùng liên miên. Hội họa từ lâu đã rất quan tâm tới chủ đề này. Hãy cùng nhìn lại những bữa tiệc linh đình, nổi tiếng nhất trong lịch sử hội họa.
Trong tiếng Hy Lạp cổ, từ chỉ “nghệ thuật” là techne, chính là nguồn gốc của các từ technique (kĩ thuật) và technology (công nghệ) - những thuật ngữ được sử dụng rộng rãi trong cả ngành khoa học và nghệ thuật. Nhìn vào hội họa thế kỷ 19, ta nhận thấy các họa sĩ thực sự là những kỹ sư ánh sáng và màu sắc tài tình.
Một ngày nọ, khi vẽ một thiếu nữ, tôi chợt nhận ra điểm duy nhất sống động ấy là ánh nhìn như bất động của nàng. Những thứ còn lại có ý nghĩa không hơn gì cái sọ người. Người ta luôn muốn tạc nên một con người sống, nhưng điều khiến pho tượng ấy có sự sống chỉ có thể là ánh nhìn của người đó.
Các nghệ sĩ nữ thường là bộ phận ngoại vi trong những mô tả về tiến trình lịch sử, không chỉ của hội họa mà còn của nhiều loại hình nghệ thuật khác. Nhưng thực sự chính từ những nghệ sĩ nữ, những ý tưởng nghệ thuật táo báo, đột phá nhất, gây ảnh hưởng lớn thường được khai sinh. Ba nghệ sĩ nữ được giới thiệu trong chùm bài viết này đã cho thấy sự trực cảm, tinh nhạy và quyết liệt ở họ đã mở ra những cách tiếp cận nghệ thuật bất ngờ và giàu sức sống cho đến tận bây giờ.
Sau nhiều thập niên tồn tại vô danh, La Bella Principessa đang trải nhiều công đoạn đánh giá phức tạp nhằm xác định liệu nó là tác phẩm mất tích của Leonardo da Vinci hay chỉ là kẻ mạo danh.
Vào những năm 1970, bức tranh sơn dầu (về sau được gọi tên là Bình văn) được tìm thấy trong ngôi nhà của một người dân ở phố Khâm Thiên, Hà Nội. Bức tranh được cho là do Lê Văn Miến (Lê Huy Miến), họa sĩ Tây học đầu tiên người VN, vẽ nên nhưng một số phát hiện vừa qua lại dấy lên giả thiết mới.
Tôi quen với họa sĩ trẻ Nguyễn Văn Hè từ những năm anh còn là sinh viên trường Đại học Nghệ thuật Huế. Cà phê vỉa hè ở đường Phạm Hồng Thái là nơi chúng tôi thường gặp gỡ chuyện trò vào những chiều cuối tuần. Hè có một đời sống nội tâm hết sức mạnh mẽ nhưng ứng xử vô cùng nhẹ nhàng và kín đáo.
Tuần này, Phòng trưng bày Quốc gia London (Anh) sẽ triển lãm một bức chân dung mới được phục chế của danh họa Hà Lan Rembrandt. Điều thú vị là dưới các lớp sơn của tranh, người ta còn tìm thấy một bức chân dung khác, đã bị Rembrandt loại bỏ.