Sách thiếu nhi Việt: Cần thêm nhiều cú hích

09:40 19/09/2018

Vài năm trở lại đây, thị trường sách thiếu nhi trong nước đã có những chuyển biến với nhiều tín hiệu khởi sắc, nhưng vẫn cần nhiều cú hích để thực sự ổn định.

Độc giả nhí luôn là đối tượng tiềm năng của thị trường sách thiếu nhi

Ngoại vẫn lấn nội

Dòng văn học cho thiếu nhi nổi bật những tác giả trẻ như: Văn Thành Lê, Dương Hằng, Nguyễn Thị Kim Hòa, Nguyễn Thị Thanh Bình, Trương Huỳnh Như Trân, Võ Thu Hương… Đặc biệt, sự xuất hiện của nhiều tập thơ được đầu tư về nội dung lẫn hình thức như: Con nít con nôi, Xin chào buổi sáng, Ra vườn nhặt nắng, Biển là trẻ con, Ngày xưa của con, Ấm êm ngộ nghĩnh… đã nhận được sự quan tâm và yêu thích của phụ huynh lẫn các em.

Bên cạnh đó, thời gian gần đây cũng ghi nhận sự nở rộ của dòng sách kỹ năng dành cho thiếu nhi được các NXB và đơn vị liên kết chăm chút thực hiện, bám sát với thực tiễn đời sống. Khi vấn nạn xâm hại tình dục trẻ em diễn ra ở mức báo động, nhiều đơn vị đã kịp thời lên ý tưởng và thực hiện những cuốn cẩm nang về đề tài này, cùng với đó là những kỹ năng quan trọng và thiết thực khác trong cuộc sống.

Dù đã có nhiều nỗ lực và bước đầu tạo được mối quan tâm, nhưng thực tế sách thiếu nhi vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của thị trường. Theo số liệu cập nhật đến tháng 1-2017, lứa tuổi dưới 15 chiếm 25,2% dân số cả nước. Đây được xem là nguồn nhân lực “vàng” cho xã hội nói chung, đặc biệt là cho ngành xuất bản nói riêng. Tuy nhiên, hiện tại thị trường sách dành cho thiếu nhi chỉ chiếm tỷ trọng chưa tới 20% số tựa sách và tổng sản lượng toàn ngành. Trong đó, nguồn sách ngoại luôn lấn át sách nội.

Bà Vũ Thị Quỳnh Liên, Phó Giám đốc NXB Kim Đồng, nhìn nhận: “Đúng là hiện nay thị trường xuất bản có sự chênh lệch về số lượng sách nội và sách mua bản quyền nước ngoài. Thị trường xuất bản Việt Nam đang phát triển, số lượng các công ty xuất bản mới tăng lên, bên cạnh việc khai thác các tác phẩm trong nước thì việc tìm và mua bản quyền nước ngoài dường như nhanh và phong phú hơn. Nhiều mảng đề tài, thể loại nếu tổ chức trong nước thường rất lâu, hoặc số lượng người viết cũng không nhiều (như mảng truyện tranh comic hay sách khoa học, kỹ thuật, phi hư cấu) thì việc khai thác từ nước ngoài là sự bổ sung cần thiết”.

Đầu tư cho tương lai

Việc sách nội liên tục “thua” trên sân nhà, cho thấy sự không mặn mà trong việc khai thác đề tài thiếu nhi của những đơn vị làm sách và các tác giả. Nguyên nhân đôi khi không phải từ tác giả mà lại từ độc giả hay truyền thông. Ngày nay, độc giả có nhiều lựa chọn hơn, giữa sách và các loại hình nghe nhìn khác, giữa các tác giả nước ngoài vốn nổi tiếng toàn cầu với các tác giả, đặc biệt là tác giả trẻ - mới, trong nước. Ở khía cạnh truyền thông, chuyên mục văn hóa trên các báo giờ cũng dành nhiều dung lượng hơn cho các vấn đề showbiz..., thay vì các tác phẩm mới, các bài điểm sách. “Tất cả những yếu tố này có lẽ cũng có tác động không nhỏ đến tâm lý người viết. Song cũng phải đặt câu hỏi ngược lại, các tác giả phải làm gì để làm mới mình và cạnh tranh được với các loại hình nghe nhìn khác?”, bà Quỳnh Liên đặt vấn đề.

Theo TS Quách Thu Nguyệt - người đề xuất và trực tiếp chấp bút soạn dự thảo đề án “Giải thưởng sách thiếu nhi” - giải thưởng sẽ được áp dụng cho sách được xuất bản hợp pháp tại Việt Nam, viết bằng ngôn ngữ Việt và được các nhà xuất bản, công ty sách công bố lần đầu trong khung thời gian 2 năm, tính từ kỳ tổ chức xét và trao giải thưởng.

Sách do nhà xuất bản, công ty sách lập danh mục đăng ký tham dự giải; hoặc bạn đọc cũng có thể đề cử cuốn sách mình yêu thích qua các kênh online và offline.

Ngoài ra, đơn vị cũng sẽ có giải “Cống hiến” cho người làm sách hoặc cho tác giả, để họ được truyền động lực, thấy được sự trân trọng khi viết sách cho thiếu nhi bởi đó chính là đầu tư cho tương lai.

Có một thực tế là càng ngày càng vắng bóng giải thưởng hay sân chơi dành cho những tác giả viết cho thiếu nhi. Điều này cũng là một nguyên nhân tác động đến tâm lý của người viết. Nhà văn Trương Huỳnh Như Trân, người vừa nhận Giải thưởng Sách hay lần 8 cho hạng mục “Sách thiếu nhi” với tập tản văn Khi quá buồn, hãy tưới nước cho một cái cây, tâm sự: “Nhận được giải thưởng ở bất kỳ cuộc thi nào, giống như một sự công nhận của hội đồng bình chọn cũng như của độc giả. Tôi cho đó là một sự cổ vũ đúng lúc, để thấy rằng, chúng tôi không đơn độc trên hành trình, rằng vẫn luôn có sự dõi theo, dẫu không rình rang nhưng đầy quan tâm và khích lệ”.

Trước thực tế trên, sự xuất hiện của Giải thưởng Sách thiếu nhi, được xem là một cú hích cho giới xuất bản, nhất là các tác giả. Bởi hiện tại, ngoài Giải thưởng Sách quốc gia của Hội Xuất bản Việt Nam, cùng một số giải ở cấp tỉnh, thành do các tổ chức hội nghề nghiệp, các tổ chức dân sự tổ chức thì cho đến nay vẫn chưa có một giải thưởng độc lập dành riêng cho sách thiếu nhi.

Ngoài việc tổ chức các giải thưởng thì điều quan trọng nhất vẫn là sự nỗ lực của các đơn vị và tác giả. Theo chia sẻ của bà Vũ Thị Quỳnh Liên, hiện tại Kim Đồng đang tìm kiếm những hướng khai thác bản thảo khác so với trước đây. Đó có thể là những chương trình trại sáng tác ở quy mô nhỏ, trong khoảng thời gian ngắn, để các tác giả đưa ra những ý tưởng mới. “Bên cạnh đó, chúng tôi cũng luôn cố gắng đẩy mạnh hoạt động truyền thông và phát hành, vì sự đón nhận của độc giả là động lực lớn nhất dành cho các tác giả”, bà Quỳnh Liên nói thêm.

Theo Hồ Sơn - SGGP

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Xem thêm

Chặt chẽ trong quá trình xét tặng danh hiệu

Ngày 15/10, tại Hà Nội, Bộ VHTTDL đã tổ chức cuộc họp nhằm chuẩn bị cho phiên họp Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng các danh hiệu nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú (NSND, NSƯT) và danh hiệu nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú (NNND, NNƯT) năm 2018.
Để nghệ thuật truyền thống trường tồn

Nghệ thuật truyền thống dân tộc như: tuồng, chèo, cải lương, kịch hát dân tộc… đang kêu cứu, vì người xem ngày càng giảm, người theo nghề ngày càng hiếm. Hiện nghệ thuật truyền thống dân tộc đang thiếu hụt trầm trọng lực lượng thay thế trên tất cả các lĩnh vực, như diễn viên, nhạc công, biên kịch, đạo diễn…
Góc nhìn khác về không gian vỉa hè

Từ góc nhìn của nhà quy hoạch, Giám đốc SLAB, Đại học Nam California (Mỹ), GS. Annette Kim cho rằng, vỉa hè đa chức năng là một phần tạo nên thành phố sôi động, bền vững, đóng góp vào sinh hoạt cộng đồng.
Văn hóa và căn cốt con người - Chúng ta chọn tử tế

Kết thúc loạt bài này, chúng tôi mong muốn, những nhận thức về văn hóa ngày càng hoàn thiện tiến gần đến giá trị cốt lõi nhất của văn hóa: Hình thành nhân cách con người và cốt cách của một dân tộc, trở thành nguồn lực nội sinh quan trọng để đất nước phát triển bền vững.
Bảo tồn thích ứng và phát triển tiếp nối

Hiện nay, nguy cơ mai một giá trị truyền thống làng xã rất lớn, ở cả chiều rộng và chiều sâu. Việc bảo tồn các giá trị di sản trong quá trình quy hoạch không gian kiến trúc làng không thể chậm trễ và trì hoãn. Trong đó, bảo tồn thích ứng và phát triển tiếp nối là phương thức mà giá trị tinh thần của di sản được kế thừa, hoàn thiện.
Thiếu người rọi đèn

Chỉ đạo nghệ thuật được ví như người giữ lửa, bảo đảm khuynh hướng nghệ thuật, phong cách sáng tạo của đơn vị. Tuy nhiên, nhiều nhà hát của Hà Nội đang thiếu đội ngũ chỉ đạo nghệ thuật tài năng, chuyên nghiệp, dẫn tới sáng tạo ít mang tính đương thời, chưa có nhiều tác phẩm đỉnh cao có thể cạnh tranh với các loại hình nghệ thuật khác.
Đồ chơi truyền thống thời 4.0

Mặt nạ giấy bồi, đèn kéo quân, tàu thủy sắt tây... từng mang lại niềm vui cho biết bao đứa trẻ mỗi độ Tết Trung thu. Nhưng trước sự phát triển của xã hội, những món đồ chơi truyền thống này liệu có cần thay đổi để đáp ứng thị hiếu trẻ nhỏ “thời 4.0”?
Người giữ lửa nghề làm đèn kéo quân

Dù trẻ con ngày nay ít còn chơi đèn kéo quân nữa, nhưng mỗi mùa Trung thu đến, gần ngày rằm tháng 8, nghệ nhân Vũ Văn Sinh lại cặm cụi làm những chiếc đèn truyền thống để giữ nghề, hoài niệm tuổi thơ và tưởng nhớ tổ tông.
Làm sao đưa cải lương Nam Bộ trở lại thời hoàng kim?

Năm 2018, cải lương đánh dấu sự xuất hiện đúng 100 năm trên mảnh đất Nam bộ. Ngoài vở diễn “Thầy Ba Đợi” tri ân người khai sáng bộ môn nghệ thuật này, bộ phim “Song Lang” cũng ra mắt công chúng để góp thêm tình yêu cho khán giả hôm nay đối với loại hình sân khấu độc đáo trong tâm thức cư dân mở đất. Con đường đã qua của cải lương rất nhiều thành tựu, nhưng con đường phía trước của cải lương cũng không ít thử thách!
Xuất bản sách văn học: Những lợi thế thời công nghệ

Dù còn nhiều khó khăn nhưng giới bạn đọc đang dần tiếp cận và sử dụng những sản phẩm trong cuộc cách mạng công nghiệp (CMCN) 4.0 để có thể thỏa mãn nhu cầu tiếp nhận thông tin hữu ích.
Báo động xuống cấp, biến dạng trùng tu

Vùng đất phía Tây Hà Nội còn nhiều ngôi đình làng là biểu tượng của vùng xứ Đoài, với những giá trị đặc sắc về kiến trúc và điêu khắc. Tuy nhiên, hiện nay, các ngôi đình này đối diện với nguy cơ xuống cấp và bị hủy hoại. Đã có rất nhiều công trình bị “trùng tu như phá”, gần đây nhất là tại đình Lương Xá, xã Liên Bạt, huyện Ứng Hòa.
Chung tay bảo tồn văn hóa truyền thống

Mong muốn nghiên cứu, phục dựng, bảo tồn lại các nét đẹp trong văn hóa truyền thống của Việt Nam, ngày 8-8, Ỷ Vân Hiên với đội ngũ các bạn trẻ chuyên nghiệp, có kiến thức chuyên môn cùng với lòng nhiệt thành, sức sáng tạo mạnh mẽ đã ra mắt tại Hà Nội.
'Vá lỗ hổng' xuất bản

Trong 6 tháng đầu năm 2018, ngành xuất bản đã gây được tiếng vang trong xã hội với nhiều cuốn sách có nội dung tốt, mang tính thời sự... Số lượng xuất bản phẩm vi phạm về nội dung có giảm so với cùng kỳ năm 2017 nhưng vẫn chưa có giải pháp khắc phục triệt để.
Cân bằng bảo tồn và biến đổi

Tiếp bước sự sáng tạo với sơn mài của các bậc thầy thời kỳ hội họa Đông Dương, ngày nay nghệ thuật sơn mài đương đại vẫn kế thừa và phát triển với nhiều lối biểu hiện và tìm tòi mới. Tuy nhiên, bên cạnh hiệu quả nghệ thuật, nhiều sáng tạo cũng gây tranh luận.
Quảng bá di sản phi vật thể: Sức ép danh hiệu

Tính đến thời điểm này, Việt Nam có 12 di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh. Thế nhưng, bên cạnh niềm vinh dự thì những danh hiệu cũng đang tạo ra nhiều sức ép không nhỏ với các nhà quản lý văn hóa trong công tác quảng bá, bảo tồn và phát triển.
Gian nan bảo tồn nghệ thuật tuồng

Tuồng là môn nghệ thuật sân khấu truyền thống độc đáo của dân tộc Việt Nam. Thế nhưng, cũng giống như những loại hình nghệ thuật truyền thống khác, tuồng đang đứng trước nguy cơ mai một. Ở đó việc bảo tồn để duy trì và phát triển nghệ thuật tuồng đang là “bài toán” không dễ gì tìm được câu trả lời thấu đáo.
Pha tạp ngôn ngữ Việt

“Ok (đồng ý) hay không thì mày nhớ confirm (xác nhận) cho người ta nha”; “giao đứa nào set up (sắp xếp) vụ này ngay và luôn đi chứ hứa rồi bỏ đó không hà”; “go now (đi ngay), mà free (miễn phí) thiệt hả?”; “nay được ở nhà full (cả) ngày”… Đó là vài trong số những câu Tây không ra Tây, ta chẳng ra ta mà giới trẻ Việt đang sử dụng trong cuộc sống hàng ngày.
Khi nhà thơ lên sóng truyền hình bình... bóng đá

Mùa World Cup 2018 đang đến những giờ phút cao trào của xúc cảm trong lòng người hâm mộ môn thể thao “vua”. Mỗi trận đấu mang lại nhiều cung bậc tình cảm: hân hoan, hào hứng, thất vọng, buồn khổ... theo từng đường bóng. Trong làng văn cũng có rất nhiều người hâm mộ đang cuồng nhiệt cổ vũ cho đội bóng mình yêu thích, thành thật khóc - cười sau mỗi trận bóng, và cuối cùng là đặt bút... làm thơ.
Thế giới ảo có khiến chúng ta mất tự do?

Chúng ta tưởng rằng, chúng ta tạo ra mạng xã hội là để chúng ta tự do hơn: tự do phát ngôn, tự do thể hiện quan điểm và suy nghĩ của mình, nhưng nhìn những điều đang diễn ra, chúng ta liệu có đạt được tự do thực sự và quan trọng hơn, là tìm kiếm được hạnh phúc?
Phê bình văn nghệ - có còn không?

Mấy chục năm qua, phê bình luôn được coi là khâu yếu nhất của nền văn nghệ. Nhẹ thì cũng là chưa theo kịp sự phát triển của phong trào sáng tác, không cắt nghĩa được sự phức tạp của các hiện tượng văn nghệ…