Mở thêm những cách đọc hay

14:23 29/01/2021

Nỗ lực không ngừng nghỉ của các nhà nghiên cứu lý luận văn học Việt Nam trong nhiều thập niên qua là giới thiệu, nghiên cứu, tổng thuật các hệ thống lý thuyết để vận dụng vào nghiên cứu thực tiễn văn học.

Công việc đó âm thầm, mẫn cán, trách nhiệm, đòi hỏi một sự sẻ chia và  “hy sinh” từ những nhà lý luận nghiên cứu chuyên sâu.

Kế thừa và phát triển những thành tựu nghiên cứu về tự sự học, Ma thuật của truyện kể (NXB Khoa học xã hội) của TS Cao Kim Lan là chuyên luận hấp dẫn người đọc. Cuốn sách từng nhận tặng thưởng loại A cho tác phẩm lý luận, phê bình của Hội đồng Lý luận, phê bình VHNT T.Ư.

Tác giả đã dẫn người đọc tìm hiểu chiều sâu lý thuyết tự sự học qua diễn ngôn của W. Booth. Theo đó, nói một cách hình tượng “ma thuật của truyện kể” là năng lực của người cầm bút tạo nên sức hấp dẫn của tác phẩm thông qua cách thức, thủ pháp kỹ thuật  trong truyện kể. Chuyên luận gồm hai phần. Phần 1, tác giả tập trung vào “những lát cắt của tự sự học” khái quát nội dung nghiên cứu lý thuyết về tự sự học. Tác giả tìm tòi, tiếp thu nhuần nhuyễn lý thuyết tự sự học để vận dụng và nghiên cứu, diễn giải các hiện tượng văn học một cách thuyết phục, mang đến cho công chúng một cách thức đọc, phương thức đọc, “kỹ thuật kể chuyện các thủ pháp” nhằm dẫn người đọc hướng đến nhiều cách đọc, cách khám phá khác nhau về tác giả, tác phẩm văn học. Trong phần 2, Cao Kim Lan đã thực hiện trọn vẹn và khéo léo các phương thức đọc, thủ pháp kỹ thuật khi diễn giải một số tác phẩm, tác giả văn học Việt Nam, soi chiếu trên nhiều phương diện nghệ thuật, qua phương thức đọc, cách đọc khác nhau xuất phát từ góc độ người kể chuyện.

Với Ma thuật của truyện kể của Cao Kim Lan, người đọc “tình nguyện” đọc trong một tâm thế đi giải mã, tìm kiếm những vẻ đẹp khác lạ của văn chương nghệ thuật từ những điều tưởng như bình dị, xưa cũ. Tác giả buộc người đọc phải trầm tĩnh xem xét, suy ngẫm, đưa ra lựa chọn hình thức đọc; buộc người đọc phải đối sánh, tìm hiểu ngọn nguồn của một tác phẩm văn chương. Bởi lẽ, năng lực của người cầm bút làm nên nội lực cho tác phẩm văn học. Một tác giả nổi tiếng, một tác phẩm hay được soi chiếu dưới góc độ của người kể chuyện theo lý thuyết tự sự học, tự thân nó đã sản sinh ra một thứ ma lực hấp dẫn người đọc.

Trước những vấn đề lý luận vẫn được coi là khó, là khô khan - chuyên luận này vừa đủ sự sắc bén để diễn ngôn thành công các vấn đề lý thuyết, vừa đủ độ mềm mại thuyết phục, hấp dẫn người đọc/công chúng trước vấn đề thực tiễn của đời sống văn chương. Cuốn hút và say mê, độc đáo và khác lạ chính là sự tiếp nhận của những độc giả lý tưởng (giới nghiên cứu lý luận phê bình, học sinh - sinh viên), giới sáng tác, các nhà hoạt động báo chí nghệ thuật khi tiếp nhận tác phẩm văn chương. Đó là điều mà tác giả hướng tới qua cuốn sách. Cũng là điểm độc đáo của chuyên luận, ẩn chứa trong trái tim nhiệt huyết của một nhà nghiên cứu.


Theo Song Mua - Thời Nay

 

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Thông tin từ Nhà xuất bản (NXB) Phụ nữ Việt Nam cho biết, kỷ niệm 100 ngày mất nhà văn Nguyễn Xuân Khánh, NXB phát hành hai cuốn sách mới, trong đó có một cuốn được coi như tiểu hồi ký của nhà văn và một cuốn do các nhà văn bạn bè viết về ông.

  • “Bay qua những khoảng trời ước mơ” (NXB Lao động) của Quyên Gavoye, tập sách gần 30 tản văn, đầy đặn cảm xúc, dày dặn trải nghiệm và nhiều lắm những tiếng lòng của một người con bôn ba xa xứ.

  • Truyện ngắn "Người bán than ở Chí Linh" giúp người đọc hiểu hơn về một gia đoạn lịch sử hào hùng của đất nước, hiểu hơn về một vị danh tướng lẫy lừng thời nhà Trần – Nhân Huệ Vương Trần Khánh Dư.

  • Hung tin Đại tá nhà văn Nguyễn Quốc Trung từ trần do Covid 19 làm tôi bàng hoàng. Mới đây, Nguyễn Quốc Trung còn nhắn tin hỏi thăm tôi. “Bác ở đâu? Giữ gìn sức khỏe nhé, con Covid ghê gớm quá”. Trung không quên dặn tôi: “Ráng tập trung hoàn thành trường ca về Mẹ nhé".

  • Cuốn sách “Sân khấu - Nghệ sĩ và một góc nhìn cuộc sống” (NXB Sân khấu, 2021) của NSND, họa sĩ, nhà thơ Lê Huy Quang chứa nhiều cảm nhận, cảm xúc qua nhiều năm tháng làm nghệ thuật của tác giả. Qua ba phần - Sân khấu, Nghệ sĩ và Góc nhìn cuộc sống, thêm phần Phụ lục, tác giả, người đọc nhận ra cách mà nhiều nghệ sĩ đã cống hiến cho nghệ thuật nước nhà.

  • Nhà văn, nhà thơ Trần Hữu Lục, tác giả “Tượng đài Sông Hương”, “Đưa đò’, “Vạn Xuân”, “Sông Hương ngoài biên giới”…đã qua đời tại TP.HCM do nhiễm COVID-19.

  • Những tác phẩm văn học có giá trị lịch sử, nhân văn sâu sắc đã khắc hoạ rõ nét cuộc đời, sự nghiệp của vị tướng huyền thoại của dân tộc Việt Nam - Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

  • “Hai phía chân dung” (NXB Nghệ An, 2021) là một tập “ngẫu văn”. Bằng giọng thủ thỉ tâm tình, tác giả đưa ta đến với nhiều địa danh.

  • Giữa lúc tình hình dịch Covid-19 tại TP Hồ Chí Minh căng thẳng, nhà văn Vũ Hạnh (trong ảnh) bị tai biến, phải nhập viện. 6 giờ sáng 15/8 ông qua đời, hưởng thọ 96 tuổi (1926 - 2021). Biết ông từ lâu, và mươi năm gần đây được gần gũi ông, hiểu ông, càng thêm yêu quý ông về tài năng và nhân cách. Thương tiếc vĩnh biệt một nhà văn lớn, đa tài, đầy nhiệt huyết với lý tưởng sống và lý tưởng nghệ thuật của mình!

  • Nhà xuất bản Kim Đồng vừa cho ra mắt bộ sách Bạn Văn Bạn Mình, tập hợp những cuốn sách chân dung văn học đặc sắc nhất của các nhà văn, nhà thơ nổi tiếng viết về những người bạn, cũng là những văn nghệ sĩ tài ba, qua đó, giúp độc giả cảm nhận gần gũi hơn về tác phẩm, tác giả và cung cấp những tư liệu dồi dào, chân thực về lịch sử văn chương...

  • Lẽ ra, nếu không có sự bủa vây của đại dịch Covid-19, nhiều hoạt động để tưởng nhớ 100 năm Ngày sinh nhà thơ Tế Hanh (20/6/1921 – 20/6/2021) đã được tổ chức trong tháng 6 vừa qua.

  • Được sự đồng ý cho phép của gia đình nhà văn Hữu Mai, Nhà xuất bản Tổng hợp TP Hồ Chí Minh vừa tái bản cuốc sách “Người lữ hành lặng lẽ” của nhà văn Hữu Mai. Đây là một là một trong số ít tiểu thuyết ký sự thành công lớn và được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh cũng như nhận được nhiều tình cảm của người đọc.

  • Tin nhà văn Sơn Tùng từ trần đến với tôi trong một đêm tháng 7. Trời mưa rả rích, mùi hương trầm tri ân các anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc như đang dâng tràn trong không gian man mác. Hình ảnh ông ngồi trước trang viết với bàn tay bị thương co quắp cầm chặt chiếc bút, hiện rõ trước mặt tôi. Dáng đi của ông với một bên chân chới với, một bên chân đã từng bị liệt đang cố nhích từng bước xa dần vào hư ảo…

  • Những cuốn sách chân dung văn học đặc sắc nhất của các nhà văn, nhà thơ nổi tiếng viết về những người bạn, cũng là những văn nghệ sĩ tài ba, qua đó, giúp độc giả cảm nhận gần gũi hơn về tác phẩm, tác giả và cung cấp tư liệu dồi dào, chân thực về lịch sử văn chương...

  • Là một trong bốn tác phẩm của Đỗ Bích Thúy vừa ra mắt trong bộ sách có tên chung Vị, tiểu thuyết Người yêu ơi đã đem đến cho người đọc nhiều cảm xúc thật đẹp.

  • Trong thời gian gần 60 năm nghiên cứu, bằng “đôi mắt xanh” của mình, GS Phong Lê đã dày công khắc họa 90 chân dung văn hóa - văn chương Việt Nam.

  • Ngày 4.7, Công ty CP Văn hóa và Truyền thông Liên Việt phối hợp với NXB Dân trí và Gallery 39 tổ chức lễ ra mắt cuốn sách trực tuyến “Về Nguyễn Huy Thiệp”.

  • Thời xa vắng và Sóng ở đáy sông đều là những tác phẩm nổi bật trên văn đàn, được cho là đã mạnh dạn đi trước thời đại, mạnh dạn nhìn vào những ấu trĩ, bê bối, giáo điều của thời xã hội chuyển giao với những tàn dư dai dẳng trong tư tưởng và tâm hồn con người trong xã hội Việt Nam ở cả nông thôn và thành thị. Hai tiểu thuyết gắn với tên tuổi của nhà văn Lê Lựu vừa được "gặp mặt" bạn đọc thế hệ hôm nay với một diện mạo mới.

  • Cùng với Thời xa vắng, Sóng ở đáy sông là tiểu thuyết làm nên tên tuổi của nhà văn Lê Lựu. Nếu như Thời xa vắng ngay khi mới xuất bản đã gây tiếng vang, thu hút sự chú ý của bạn đọc trong nước, thì Sóng ở đáy sông chỉ được dư luận chú ý đến sau thành công vang dội của phim truyền hình cùng tên.

  • Trong số những nhà văn nữ trưởng thành trong bão táp của cách mạng và hai cuộc kháng chiến, nhà văn Lê Minh là người mở đầu, và là con chim đầu đàn viết về đề tài công nhân, công nghiệp và chân dung của các chiến sĩ cách mạng từ Bác Tôn, chị Minh Khai, chị Tư Già đến Kim Ðồng…