Hoàng Phủ Ngọc Tường - một tâm hồn Huế
Đầu năm 1980 Ban tổ chức kỷ niệm 600 năm ngày sinh Nguyễn Trãi yêu cầu tôi làm một bộ phim tài liệu để chiếu tại Hội nghị quốc tế về Nguyễn Trãi do UNESCO tổ chức vào cuối năm đó ở Hà Nội. Thực tình tôi rất lo lắng vì ngoài cuốn Ức Trai thi tập, hầu như tài liệu về ông không có gì ngoại trừ bức chân dung vẽ trên lụa còn lưu lại trong Viện Bảo tàng lịch sử. Nếu làm một phim tiểu sử thông thường thì không có đủ tư liệu để quay, chưa kể còn phải nói đến di sản thơ ca đồ sộ của ông nữa... Cuối cùng tôi đã chọn cho mình một cách thể hiện riêng: tôi sẽ làm một bộ phim không theo một thể loại nào đã có từ trước đến nay trong điện ảnh. Bộ phim của tôi sẽ là một tuỳ bút điện ảnh về Nguyễn Trãi, giống như một thứ tùy bút trong trong văn học vậy. Sở dĩ tôi có được quyết định đó là vì tôi nghĩ đến những tùy bút của Hoàng Phủ Ngọc Tường mà tôi đã được đọc và vô cùng khâm phục. Đương nhiên người viết thuyết minh cho phim tôi sẽ không phải là ai khác ngoài nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường. Và như vậy lần đầu tiên tôi đã đến với anh Tường để rồi từ đó chúng tôi trở thành bạn thân của nhau. Bộ phim tài liệu Nguyễn Trãi dài 30 phút đã được chiếu trước hơn 100 nhà văn hóa của Việt và thế giới tham dự Hội nghị quốc tế về Nguyễn Trãi vào cuối năm 1980. Bộ phim đã làm mọi người hài lòng, cảm động và về sau đã được tặng giải Bông sen Bạc tại Liên hoan phim Việt lần thứ 6. Thành công của phim có được một phần lớn nhờ chất uyên bác thâm trầm trong lời bình của nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường. Đó thực sự là một thiên tuỳ bút có giá trị mà về sau đã được đăng lại trên một tạp chí văn học. Hai năm sau chúng tôi lại có duyên nợ với nhau một lần nữa. Trước khi lên Lạng Sơn để quay phim truyện Thị xã trong tầm tay (bộ phim đầu tiên do tôi tự viết kịch bản) tình cờ tôi lại gặp anh Tường từ Huế ra để đi thực tế lên biên giới phía Bắc. Tôi liền rủ anh đi cùng. Anh đã lăn lộn với đoàn phim chúng tôi suốt một tháng trời ở Lạng Sơn. Trong những ngày ấy tôi có nhờ anh làm một bài thơ để nhạc sỹ Trịnh Công Sơn phổ nhạc, trở thành một ca khúc trong phim. Tôi còn nhớ hai câu đầu của bài thơ ấy như sau: Mãi còn nơi biên giới/ Mây trời và ải xưa/ Một miền đất nắng mưa/ Suốt đời tôi mang nặng... Những miền đất mà Hoàng Phủ Ngọc Tường mang nặng có nhiều lắm, suốt từ Bắc chí . Đó là những nơi anh đã từng đặt chân qua, cho dù đó chỉ là một lối mòn lau lách trên Trường Sơn... Nhưng có một miền đất mà anh nặng lòng hơn cả, đó là Huế. Chúng ta đã nghe nói nhiều về sự uyên bác, về cái hành trang văn hoá đầy đặn của anh. Đôi khi tôi tự hỏi, không biết bằng cách nào và từ lúc nào anh đã trang bị cho mình được cái vốn kiến thức đông tây kim cổ một cách toàn diện đến như vậy? Nền giáo dục nào đã nhào nặn nên con người văn hoá trong anh, một người chỉ có một văn bằng cử nhân Triết? (về điểm này những nhà cải cách giáo dục ngày nay nếu tìm hiểu chắc sẽ có nhiều điều bổ ích). Nhưng cái làm nên giá trị văn chương của Hoàng Phủ Ngọc Tường theo tôi nghĩ lại không nằm trong những kiến thức văn hoá uyên thâm ấy, mà nằm trong cái chất Huế của con người anh. Những tầng văn hoá kia, những suy ngẫm nọ trên từng trang tuỳ bút của anh đều được phản chiếu qua một tâm hồn rất Huế. Những rung động trong anh là những rung động của một tâm hồn rất Huế. Có thể nói cái chất Huế đầy ắp trong con người anh. Nếu có một ai đó muốn tìm hiểu thế nào là một tâm hồn Huế, thiết nghĩ chỉ cần đọc tuỳ bút của Hoàng Phủ Ngọc Tường là có thể biết được phần nào. Thật vậy, không một người Huế nào lại không bắt gặp trong văn thơ của anh một chút trạng thái tâm hồn của chính mình. Anh đã nói hộ cho họ rất nhiều. Anh đã biến cái tầm thường trở nên có ý nghĩa, biến cái bình dị trở nên cao siêu và biến cái cao siêu trở nên gần gũi bình dị. Hãy để các nhà nghiên cứu chuyên môn phân tích xem cái chất Huế ấy gồm những tố chất gì? Riêng tôi, tôi chỉ biết cảm nhận được nó mà thôi. Đối với tôi Huế là cha mẹ tôi, là chú bác cô gì nội ngoại của tôi... và Huế là Hoàng Phủ NgọcTường. Những bút ký của anh từ lâu đã nuôi dưỡng, đánh thức dậy cái chất Huế trong tôi. Điều đó vô cùng quan thiết đối với tôi, một người làm sáng tác điện ảnh. Cái chất Huế đó bàng bạc khắp trong các phim mà tôi đã làm mặc dù đề tài của các phim rất khác nhau. Người ta đã tôn tạo, bảo tồn rất nhiều lâu đài thành quách ở cố đô này. Nhưng mảnh đất này sẽ không quyến rũ đến như vậy nếu không có những tâm hồn Huế, cái chất Huế. Về phương diện này có thể nói Hoàng Phủ Ngọc Tường là người đã miệt mài nuôi dưỡng, bảo tồn những giá trị phi vật thể đó. Những gì vô hình sẽ còn lại mãi mãi với thời gian. Xin cám ơn anh, một tâm hồn rất Huế. |
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
NGUYỄN ĐẮC XUÂNLTS: Cuộc tấn công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968 là một cuộc tập kích chiến lược. Thắng lợi của cuộc tập kích ấy buộc Đế quốc Mỹ giữa lúc có đông quân nhất ở Việt Nam, hy vọng sẽ chiến thắng bằng quân sự phải xuống thang chiến tranh, ngồi vào bàn hoà đàm mở đầu cho thời kỳ thất bại của Mỹ dẫn đến chỗ Mỹ phải rút chạy khỏi miền Nam Việt Nam.
-
Vậy là tròn một năm kể từ sớm đông ấy Nguyễn Xuân Hoàng giã biệt cõi trần khi Huế còn chìm trong sương giá. Chỉ vỏn vẹn 99 ngày gắn bó, nhưng anh là nỗi ray rứt giữa lúc Sông Hương đang ẩn hình những ngọn sóng... Lật giở hơn ngàn trang bản thảo của anh, mấy ai không giật mình trước sự cay cực đến xót xa để có được một đời văn bình dị?Giỗ đầu, bạn bè và đồng nghiệp Xuân Hoàng đã cùng với Sông Hương thắp lên nén nhang tri ngộ...(Nguyễn Khắc Thạch - Lê Văn Chương - Hoàng Diệp Lạc - T. E - Nguyễn Trương Khánh Thi - Đinh Thu - Ngàn Thương - Trần Hạ Tháp - Nhất Lâm)
-
NGÔ MINHTrong những bài viết trước, chúng tôi đã hé lộ đôi chút về những mối tình sau này của Phùng Quán. Lần này lại một mối tình nữa, mà hình như là mối tình đầu ly kỳ hơn đã được Phùng Quán tự kể và chị Bội Trâm phát hiện ra.
-
HOÀNG VŨ THUẬT Chưa ai để ý đến đâu Cây đứng khép mình lặng lẽ... (Cây lặng im)
-
NGUYỄN KHẮC PHÊMột chiều Xuân bên sông Hương. Mặt trời suốt ngày ẩn sau lớp mây xám nhạt nay đã khuất hẳn dưới dãy Kim Phụng xanh thẫm nhấp nhô đằng xa ở bên kia bờ. Một chiếc thuyền từ phía Ngã Ba Tuần hối hả xuôi dòng, tiếng máy nổ khuấy động giây lát mặt sông phẳng lặng trong màn sương chiều mờ ảo bắt đầu buông xuống.
-
NGÔ MINHMỗi nhà văn có một “gu” ẩm thực riêng, không lẫn. Vũ Bằng, Nguyễn Tuân sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, nên rất sành ăn và viết rất hay về các món ăn tinh tế và đài các của Thủ Đô. Nhà văn Phùng Quán cũng có một cá tính ẩm thực rất đặc biệt.
-
TRỊNH THANH SƠN A. Anh là hoạ sĩ, Nghệ sĩ ưu tú của ngành sân khấu, lại còn là một nhà thơ, nhà viết kịch, nhà báo xông xáo... Ngần ấy công việc anh sắp xếp bố trí theo thời gian như thế nào và anh dành quyết tâm cho việc nào hơn cả?
-
XUÂN ĐÀI(Trích ký sự)Trong gần mấy trăm vòng hoa viếng Phùng Quán, có một vòng hoa rất đặc biệt. Đó là vòng hoa của "những người câu cá trộm" cư ngụ ở những làng dọc đê Yên Phụ, chủ yếu là làng Nghi Tàm, xã Quảng An, Hà Nội. Kèm theo vòng hoa là một phong bì phúng điếu mà số tiền gấp đôi tiền phúng điếu của cơ quan Hội Nhà văn Việt .
-
NGUYỄN TRỌNG HUẤN(Mười năm Kỷ niệm... Một cuộc rong chơi)Trong quan hệ bè bạn lâu năm, có lẽ chưa lần nào chúng tôi có với nhau một cuộc rong chơi đã đời và thú vị như lần ấy. Mà hình như đấy là cuộc đi cuối cùng của Quán trong cõi đời này. Còn những cuộc du hí tiếp theo ở thế giới bên kia với những ai thì cho đến bây giờ tôi cũng không được rõ lắm.
-
NGUYỄN KHẮC PHÊTrong câu chuyện vui của giới văn nghệ sĩ trước những công việc có tính chất tổng kết, phân loại đội ngũ, một số người được anh em phong tặng danh hiệu “nhà-thơ-một-bài”, “nhạc-sĩ-một-bài”...
-
LTS: Do đặc trưng nghề nghiệp nên mỗi nhà văn đều có thiên chức một nhà giáo. Bởi vậy, những người vừa là nhà giáo vừa là nhà văn thì đều có thể gọi họ là những nhà giáo kép.Nhân ngày nhà giáo Việt Nam, Sông Hương trân trọng giới thiệu một số ý kiến của các nhà giáo "kép" ở Huế nói về cái nghiệp dĩ riêng mang tính xã hội cao của họ.
-
HỒ THẾ HÀTrại sáng tác Văn học nghệ thuật năm 2002 do Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế và Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế tổ chức từ ngày 27 - 8 - 2002 đến ngày 6 - 9 - 2002 đã thành công và để lại những trang viết giàu ấn tượng về cuộc sống và con người, đặc biệt là cuộc sống và con người Phú Thuận, Phú Vang - vùng quê có nhiều truyền thống và tiềm năng văn hoá vật chất và phi vật chất vừa trải qua một nỗi đau lớn do thiên tai gây ra.
-
TRẦN HUY THANHTừ ngày 1 đến 15/7/2002, được sự giúp đỡ của Bộ Văn hoá Thông tin, Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật tỉnh Thừa Thiên Huế đã cử đoàn văn nghệ sĩ đi dự trại sáng tác văn học nghệ thuật tại Nhà sáng tác Vũng Tàu.
-
NGUYỄN KHẮC PHÊBạn đọc cả nước - nhất là những ai quan tâm đến lịch sử và tiểu thuyết lịch sử - hẳn đã biết Nguyễn Mộng Giác là tác giả bộ tiểu thuyết trường thiên “Sông Côn mùa lũ” (SCML) 4 tập, 2000 trang viết về thời Tây Sơn-Nguyễn Huệ (NXB Văn học-Trung tâm Nghiên cứu Quốc học xuất bản năm 1998).
-
"Những bức tranh sơn thủy đầu tiên đã chiêu đãi chúng tôi quýt cam và bánh mỳTrưa no nê nhìn phố xá trăm màu.Tối tìm chỗ ngủ lang thang nhớ mẹ".
-
Sau ngày thất thủ Kinh đô (Huế), vua Hàm Nghi xuất bôn hạ chiếu Cần Vương kêu gọi toàn dân đứng lên chống Pháp. Sau ba năm chiến đấu ở rừng sâu, vua Hàm Nghi bị Trương Quang Ngọc làm phản bắt vua nộp cho Pháp. Để cách ly ngọn cờ yêu nước với quốc dân Việt Nam, cuối năm 1888, thực dân Pháp đã lưu đày vua Hàm Nghi qua Algérie thuộc Pháp. Không hy vọng có ngày được trở lại Việt Nam, nên vua Hàm Nghi đã lập gia đình tại Algérie rồi 40 năm sau ông mất ở đó.
-
NGUYỄN XUÂN HOÀNGPhương mất đột ngột ở Quảng Trị. Nghe tin anh ra đi, bạn bè văn nghệ Huế không bàng hoàng, cũng không cảm thấy sửng sốt. Chỉ thấy lòng bùi ngùi, như khi ta nhìn thấy một ngôi sao chưa bao giờ sáng bỗng một ngày tắt lịm trong lặng lẽ.
-
LTS: Phan Đăng Lưu là một nhà cách mạng tiền bối, tiêu biểu của Đảng từng hoạt động ở Huế và có ảnh hưởng lớn đến trí thức văn nghệ sĩ yêu nước thời bấy giờ. Chính nhà thơ Tố Hữu cũng đã thổ lộ điều đó trong bài thơ Quê me (Anh Lưu anh Diểu dạy con đi).Nhân 100 năm ngày sinh Phan Đăng Lưu (5.5.1902 – 5.5.2002), Sông Hương xin trân trọng giới thiệu một số tư liệu về đồng chí, đặc biệt là bức Thư viết từ khám tử hình – bức thư mang đặc trưng "đa nghĩa" của một tác phẩm văn học nên nó đã vượt qua được sự kiểm duyệt khắt khe của kẻ thù.
-
PHÙNG QUÁN... Vì vậy mà có sự rung động bí mật của ý nghĩ, khiến nhà bác học trở thành người thần bí, và thi sĩ thành đấng tiên tri. (Victor Hugo - Lao động biển cả).
-
NGUYỄN QUANG HÀRa Hà Nội mùa thu này tôi muốn đến thăm anh Lê Khả Phiêu. Những ngày anh đương chức, đến, người ta nghĩ mình cơ hội. Nhưng nay anh đã nghỉ, đến thăm là nghĩa tình đời. Lòng mong muốn ấy của tôi, được anh chấp nhận và hẹn giờ gặp.
.png)
.png)
