BÙI KIM CHI
Tôi rời trường xưa, Đại học Sư phạm Huế chạm ngưỡng 50 năm. Bàng hoàng. Xao xuyến. Thuở vàng son của những tháng năm cũ vẫn lặng lẽ theo tôi, giao cảm tuyệt vời.
Ảnh: internet
Trường tôi được thành lập năm 1957 thuộc Viện Đại học Huế, đây là ngôi trường sư phạm đào tạo giáo sư trung học duy nhất cho các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên, nằm bên bờ sông Hương thơ mộng. Con sông “thơm” của Huế muôn đời vẫn thế, đẹp, nên thơ, hiền hòa rất đỗi lãng mạn. Phải chăng do ảnh hưởng nét duyên đặc biệt của sông Hương mà con gái sư phạm đẹp, duyên dáng, nền nã. Với tôi mà cũng có thể là với cả con trai Huế và không phải Huế ở Đại học Sư phạm cũng như các phân khoa khác của Viện Đại học đều có cùng cảm nhận như tôi… Phải nói, con gái sư phạm có nhiều anh “mê” vì “đẹp”. Nét đẹp đó vẫn còn vương vấn mãi trong lòng người sư phạm cho đến hôm nay, trên 60 năm. Này nhé, hãy nghe lời tự tình dễ thương của Phan Bùi Bảo Thy: “Trường sư phạm thuở nào em lúng liếng/ Tháng tư về nhặt lá rụng ngoài sân/ Anh một bận gửi chút tình tha thiết/ Để bây giờ vời vợi nỗi bâng khuâng”. Con gái đẹp thường dành cho con trai “nghễ” nhưng tôi, con gái, vẫn muốn “nhìn” con gái vì con gái trường tôi có nhiều nàng thơ đẹp quá. Mơ mơ, màng màng. Đằm thắm. Xúc cảm.
Đây, vườn hồng Sư phạm rạo rực bóng giai nhân. Thời gian vào khoảng năm 60, khoa Anh văn xuất hiện cô sinh viên xinh đẹp. Dáng người cao, mảnh khảnh, đằm thắm, thùy mị, trang nhã trong chiếc áo dài tơ non màu trắng sữa. Chị đẹp lắm. Nền nã, mềm mại, khiêm cung, kiêu sa. Làm nền cho nước da ngăm ngăm của chị là đôi mắt sâu, đen, vương nét buồn nghiêng với đôi mày lá liễu đậm nét. Giọng nói của chị nhỏ nhẹ, miệng xinh cùng nụ cười rất duyên. Chị là người đẹp, hoa khôi của trường tôi, Đại học Sư phạm. Sau này, chị là cô giáo Trần Thị Phương Lan, giáo sư Anh văn của trường Nữ Trung học Đồng Khánh Huế.
Ở khoa Pháp văn cũng có giai nhân. Một người đẹp của xóm Hạnh Hoa thôn (nay là đường Nguyễn Công Trứ). Dáng người nhỏ nhắn, linh hoạt; gương mặt sáng, nước da trắng hồng. Vẻ đẹp tự nhiên của chị đã réo hồn các anh cùng khóa và khác khóa. Xinh và duyên nhất trên gương mặt khả ái của chị vẫn là nụ cười hiền, có vẻ kín đáo nhưng rạng rỡ (một trong những nét đẹp rất riêng của chị) cùng đôi mắt biết cười và mái tóc cắt ngắn muôn thuở của chị. Duyên thật duyên khi mái tóc của chị rũ xuống, hờ hững che nghiêng nửa khuôn mặt đẹp của chị. “Nhìn em mái tóc che nghiêng mắt cười”. Một bạn thơ đã thì thầm ngưỡng mộ. Con trai cùng lớp có nhiều anh ái mộ chị nhưng lại để mất chị vào tay của một giáo sư Văn khoa, thầy Trần Như Uyên, thầy giáo của chúng tôi. Cùng các bạn tốt nghiệp ra trường, chị được bổ nhiệm về trường Đồng Khánh dạy Pháp văn, sau là Giám học và chị trở thành nữ Hiệu trưởng cuối cùng của trường Nữ Trung Học Đồng Khánh. Cô giáo của tôi - giáo sư Pháp văn Phan Thị Bích Đào.
Gần cuối đường Âm Hồn, sau là Nguyễn Hiệu và bây giờ là Lê Thánh Tôn, có nàng Tôn Nữ dáng yêu kiều, một trong những người đẹp của Đại học Sư phạm. Gương mặt chị đẹp, cân đối, hài hòa từ mắt, mũi, miệng. Miệng cười rất duyên. Đặc biệt đôi mắt màu hạt dẻ biết nói, biết cười nhấp nhánh dưới hàng mi dài cùng mái tóc màu nâu nâu nhìn “rất Tây” của chị đã làm cho bao anh sư phạm phải lắng lòng. Thuở ấy ở Sư phạm có nhiều anh để ý, thương thầm chị nhưng rồi chị trở thành người đẹp riêng của một kỷ sư công chánh từ Sài Gòn trở về Huế sau bao năm du học phương nam. Người đẹp Tôn Nữ Phương Chi sau này là giáo sư Triết học - cô giáo dạy Tâm lý học của tôi.
“Ngự Viên ngày ấy không còn nữa
Giờ chỉ còn tên xóm Ngự Viên”
(Nguyễn Bính)
Ngày ấy, có nàng Hoàng Thị nhà ở xóm Ngự Viên, sinh viên khoa Vạn vật. Nàng đẹp. Rất đẹp. Trong vườn hoa Sư Phạm, bóng hồng Thủy Tiên đã làm say lòng nhiều anh. Dáng cao, thân hình đẹp. Mắt đen tròn, mũi dọc dừa, miệng cười quyến rũ, rất duyên. Mặt trái xoan cùng những nét đẹp trên gương mặt của chị, đúng chuẩn là gương mặt đẹp của một thiếu nữ Huế đương thời xuân sắc. Con gái sư phạm vẫn thường “len lén” nhìn chị, ngưỡng mộ. Không những là người đẹp của Sư phạm, Thủy Tiên còn là một tay cầu lông nữ cừ khôi của Huế và của Sư Phạm, từng đoạt nhiều giải cao. Vô cùng ái mộ tài sắc của chị. Đã mấy chục năm qua, rời trường Sư phạm nhưng tên của chị Hoàng Thị Thủy Tiên vẫn còn trong lòng người Sư phạm. Huế ơi, Ngự Viên ngày xưa không còn thật nhưng còn tên xóm Ngự Viên và tên người đẹp Hoàng Thị ở xóm Ngự Viên thì mãi mãi vẫn còn trong lòng người Sư phạm và người Huế xưa…
Đây… một người đẹp của trường tôi nữa - hoa khôi Đại học Sư phạm Trần Thị Như Mai. Chị Như Mai là em gái cô Phương Lan, cô giáo của tôi ở Đồng Khánh. Ở đường Minh Mạng, sau là Võ Tánh, sát múi cầu Đông Ba không ai là không biết hai chị em gái Phương Lan và Như Mai xinh đẹp. “Mỗi người mỗi vẻ mười phân vẹn mười”. Như Mai là người đẹp của khoa Anh văn. Chị Mai có mái tóc đẹp rất hợp với gương mặt khả ái của chị. Điểm nhấn trên gương mặt chị là đôi mắt đen, sáng và rất trong cùng nụ cười duyên thật duyên với những “hạt” răng xinh cuốn hút người nhìn. Chị Mai đẹp. Quý phái. Trong khu vườn Sư phạm, bóng hồng nhẹ lướt, thế là các anh thả hồn bay nghiêng. Chị Mai đẹp. Đẹp quá. Tôi mê chị…
Ở phố cổ Hội An, có người con gái đẹp ra Huế trọ học và trở thành nàng thơ yểu điệu của khoa Việt Hán. Nàng thơ họ Nguyễn đẹp như tranh với mái tóc dài buông lơi, quyến rũ cùng gương mặt thanh tú. Xinh đẹp trong chiếc áo dài cổ kiềng màu khói hương cùng giọng đọc thơ mượt mà, lôi cuốn, nàng thơ đã nhẹ nhàng đưa hồn người là các cô nữ sinh Ban C của trường Đồng Khánh khi chị vào thực tập, nhanh chóng lạc vào cõi thơ xưa của Tản Đà Nguyễn Khắc Hiếu đến “ngẩn ngơ”… Nét đẹp mặn mà, ưa nhìn của nàng thơ họ Nguyễn - Nguyễn Thị Nguyệt đã làm cho các anh sư phạm lắng hồn “trầm tư trước em”. Đôi mắt em đẹp, cuốn hút và rất có hồn…
“Em mong manh như sương khói xây thành/ Đôi mắt như trời cuối đông lạnh giá/ Trời mùa xuân nắng vàng trên khóm lá/ Con én buồn thơ thẩn lượn quanh đây”. Nhà thơ Kim Tuấn như đã nói hộ lòng tôi khi tôi nhớ và nghĩ về cô bạn của tôi. Qua phố Trần Hưng Đạo, trong nhà sách Tân Hoa có người đẹp Tăng Bảo Nga. Chị Bảo Nga đẹp mong manh, đằm thắm, duyên dáng, hiền lành. Đôi mắt đen, tròn, trong veo như mắt nai trên gương mặt bầu bĩnh thơ ngây, đáng yêu. Mắt nai một thời lặng lẽ réo hồn nhiều anh Sư phạm và cả không phải Sư phạm. Bảo Nga là người đẹp của khoa Anh văn. Dịu dàng, kín đáo và rất ít nói. “Nga mắt nai” là cụm từ mà các anh chị giáo sư ở Nha Trang dành riêng cho Bảo Nga khi chị tập tễnh bước chân vào nghề sau khi tốt nghiệp. “Mi cong khẽ chớp mắt nai hững hờ”… Tăng Bảo Nga của một thời.
Ngày ấy, cách đây 47 năm, khoa Việt Hán có một cô sinh viên, nàng có mái tóc đep, thẳng, ngã ra, dài chấm vai; duyên dáng, dễ thương như mái tóc huyền thoại của nữ ca sĩ Francoise Hardy, thần tượng một thời của con trai, con gái Huế. Cô nàng là Nguyễn Thị Bạch Mai xinh đẹp. Nước da trắng hồng. Gương mặt ưa nhìn. Nụ cười tinh khôi. Nàng “mai trắng” dịu hiền như nắng lụa với vẻ đẹp dễ thương, thanh thoát, nhu mì của con gái nhà lành. Người đẹp “kín cổng cao tường” một thuở của trường Đại học Sư phạm có nhiều anh cùng lớp và cả lớp đàn anh vẫn thường “len lén” nhìn “Mai” ngưỡng mộ. Đây là nét đẹp Huế rất riêng của Bạch Mai. Một nhận xét tôi được nghe các anh thuộc các phân khoa khác của Viện Đại học, trong đó có các anh Y khoa “Bạch Mai có vóc dáng và đôi chân đẹp”. Đến nay, thời gian thuở ấy đã xa nhưng người đẹp Bạch Mai thì vẫn còn trong lòng người ái mộ.
“Em tan trường nghiêng nghiêng vành nón lá/ Buổi tan trường bóng nắng ngập đầy hoa”… (Thơ Nguyên Tánh). Hình ảnh đẹp của nàng Võ Thị đã nhẹ nhàng đổ vào tim ai… Liên Thi, nàng Tây Thi của lớp Việt Hán có nước da ngăm ngăm, mắt sâu đen, mi ngắn nhưng rất cong. Nét đẹp của Liên Thi thuần khiết, mềm mại với mái tóc dài xõa ngang lưng. Trông chị dịu dàng, đằm thắm. Mẫu gái Huế truyền thống. Xinh nhất trên gương mặt nàng là đôi mắt và nụ cười chúm chím rất duyên. Ngày ấy có một chàng trong Quãng ra Huế trọ học đã bị bóng hồng quyến rũ. Nàng thì ngây thơ không biết còn chàng thì bao ngày say sưa ngắm nàng trên đường… Xúc cảm, chàng lặng lẽ ngậm ngùi say tình với những vần thơ yêu của Nguyễn Trọng Tạo: “Có một chàng đơn độc/ Bước trên đường Không Tên/ Có một nàng Hạnh Phúc/ Ở số nhà Lãng quên” để… gửi gió cho mây ngàn bay. Ôi, nàng Võ Thị của lớp tôi.
Thấp thoáng sau ô kính của khoa Anh văn, trường Đại học Sư phạm là một nàng Tôn Nữ đẹp xuất thần. Một vẻ đẹp nền nã, quí phái. Đôi mắt to, đen, ươn ướt như hai hạt nhãn với hàng mi cong, đôi mày như vẽ. Trời cho chị đôi mắt đẹp nhưng buồn, cuốn hút hồn người. Người đẹp Phương Hạnh, bóng hồng khoa Anh văn một thời đã làm cho con trai Huế phải “long đong”. Ngẩn ngơ ngắm, ngẩn ngơ nhìn để rồi bâng khuâng. Nàng là bông hoa đẹp của vườn hoa xưa. Đẹp nhất với tôi thuở ấy là hình ảnh của chị trong chiếc áo dài lụa màu ngọc bích cùng chiếc nón bài thơ quai nhung đội lệch vành e ấp, kín đáo. “Gió cầu vướng áo nàng Tôn Nữ/ Quai lỏng nghiêng vành chiếc nón thơ”. Xin được mượn lời thơ của thi sĩ Đông Hồ để tặng riêng chị Tôn Nữ Phương Hạnh, một thời con trai Huế “mê như điếu đổ”.
Sư phạm trường tôi vẫn còn nhiều người đẹp. Tôi chưa nhớ được hết. Tuy nhiên, dáng đẹp, gương mặt đẹp với đôi mắt đẹp buồn man mác của con gái Sư phạm thì vẫn luôn luôn ẩn sâu trong hồn tôi với sự ngưỡng mộ và trân quý. Tôi đang đứng ở đây. Cổng trường Sư Phạm. Ký ức không gian, thời gian quẩn quanh. Khung trời lãng mạn trong sân trường rực nắng. Bóng hồng xưa rộn rã gọi nhau về. Trường tôi, Sư phạm có nhiều con gái đẹp. Mỗi người mỗi vẻ nhưng tất cả đều xinh. Một thoáng hồn tôi như ngây như say về một thời con gái mộng mị thuở sinh viên. Nắng mắc võng trên cao thả những dải lụa vàng ươm. Tôi nhẹ nhàng ôm nắng trong tay cười khúc khích. Ôi, con gái sư phạm - hàng mẫu vô giá!
B.K.C
(SHSDB37/06-2020)
TRẦN PHƯƠNG TRÀ
Cuối năm 1961, tôi rời Vụ Báo chí Bộ Ngoại giao về làm biên tập viên chương trình Tiếng thơ Đài Tiếng nói Việt Nam. Chương trình này nằm trong Phòng Văn học do nhà văn Trọng Hứa làm Trưởng phòng.
KIMO
Mười Cents, một đồng xu nhỏ nhất, mỏng nhất được gọi là “dime” và đồng xu nầy được đúc với chất liệu 90 phần trăm bạc và 10 phần trăm đồng như đồng xu năm cents và 25 cents nhưng lại khác với đồng xu một cent.
HƯỚNG TỚI 70 NĂM THÀNH LẬP LIÊN HIỆP CÁC HỘI VHNT THỪA THIÊN HUẾ
TÔ NHUẬN VỸ
HƯỚNG TỚI KỶ NIỆM 70 NĂM NGÀY THÀNH LẬP LIÊN HIỆP CÁC HỘI VHNT THỪA THIÊN HUẾ
NGUYỄN KHẮC PHÊ
KỶ NIỆM 40 NĂM GIẢI PHÓNG THỪA THIÊN HUẾ
NGÔ KHA
LTS: Dưới đây là một ghi chép của cố nhà báo, nhà nghiên cứu lịch sử Ngô Kha về những ngày đầu đoàn quân giải phóng về thành Huế dịp 26/3/1975. Rất ngắn gọn, song đoạn ghi chép đã gợi lại cho chúng ta không khí sôi nổi, nô nức những ngày đầu.
Lời nói đầu: Mỗi khi về nhà ở Quỳnh Mai, tôi luôn hình dung thấy Cha tôi đang ngồi đâu đó quanh bàn làm việc của mình. Trong một lần về nhà gần đây, sau khi thắp hương cho Cha, chờ hương tàn bèn mang máy đánh chữ, là vật hết sức gần gũi đã gắn bó với Cha tôi cho tới khi mất, để lau chùi, làm vệ sinh.
Những năm 1973-1976, đến Paris tôi bắt đầu công việc sinh viên, vừa làm vừa học là ký tên và đánh số giùm tranh litho cho Họa sĩ Lê Bá Đảng.
SƠN TÙNG
Một ngày giáp Tết Canh Dần - tháng 2/1950, gặp dịp đi qua làng Sen, tôi ghé vào thăm nơi đã lưu lại những kỷ niệm tuổi thơ của Người.
L.T.S: Vương Đình Quang nguyên là thư ký tòa soạn báo "Tiếng Dân" do Huỳnh Thúc Kháng làm chủ biên, vừa là thư ký riêng của nhà yêu nước Phan Bội Châu, chuyên giúp Phan Bội Châu hoàn chỉnh những văn bản tiếng Việt trong mười lăm năm cuối đời sống và sáng tác tại Huế. Bài này trích từ "Hồi ký về cụ Phan và cụ Huỳnh" do chính tác giả viết tại quê hương Nam Đàn Nghệ Tĩnh khi tác giả vừa tròn 80 tuổi (1987).
NGUYỄN NGUYÊN
Tháng 6-1966, ở Sài Gòn, giữa cái rừng báo chí mấy chục tờ báo hằng ngày, báo tháng, báo tuần, bỗng mọc thêm một từ bán nguyệt san: Tin Văn.
Cứ vào những ngày cuối năm, khi làm báo tết, trong câu chuyện cà phê sáng, làng báo Sài Gòn hay nhắc đến họa sĩ Choé, tác giả những bức tranh biếm - hí họa từng không thể thiếu trên khắp các mặt báo. Có thể nói, cùng với nhà văn Sơn Nam, nhà thơ Bùi Giáng, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, họa sĩ Ớt - Huỳnh Bá Thành, danh ca Út Trà Ôn, danh hài Văn Hường,… họa sĩ tuổi Mùi - Choé là một trong những “quái kiệt” của Sài Gòn.
(Lược thuật những hoạt động nhân kỷ niệm 5 năm Sông Hương)
(Bài phát biểu của nhà văn Tô Nhuận Vỹ - Nguyên Tổng biên tập tạp chí Sông Hương trong lễ kỷ niệm 5 năm)
(SHO). Huế đầu đông. Mưa lâm thâm,dai dẳng. Mưa kéo theo các cơn lạnh se lòng. Cái lạnh không đậm đà như miền Bắc không đột ngột như miền Nam, nó âm thầm âm thầm đủ để làm xao xuyến nổi lòng người xa quê... Ngồi một mình trong phòng trọ, con chợt nhớ, một mùa mưa, xa rồi...
(SHO). Mùa mưa cứ thế đến, những nỗi nhớ trong tôi lại từng cái từng cái ùa về, thổi qua và tôi chợt nhận ra trong lúc ngây ngốc tôi đã bỏ quên nhiều thứ như vây; bỏ quên những người thân yêu trong nỗi nhớ của tôi, ở trong kỉ niệm đã qua và giờ tôi nhớ ra cảm giác hạnh phúc, vui vẻ khi ở bên họ, để từ đó tôi quý trọng hơn nữa những giây phút bên cạnh những người mà tôi yêu thương.
NGUYỄN ĐẮC XUÂN
Sau một thời gian bị bệnh hiểm nghèo, ca sĩ Hà Thanh đã qua đời vào lúc 19 giờ 30 ngày 1 tháng 1 năm 2014 (giờ Boston) tại thành phố Boston, tiểu bang Massachusetts, Hoa Kỳ.
ĐẶNG VĂN NGỮ
Hồi ký
Cha tôi lúc còn nhỏ tự học chữ nho có tiếng là giỏi, nhưng đến tuổi đi thi thì thực dân Pháp đã bãi bỏ các kỳ thi chữ nho.
TÔ NHUẬN VỸ
Lớp sinh viên chúng tôi tốt nghiệp Khoa Văn - Sử trường Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1964, đúng vào thời điểm Mỹ đánh phá miền Bắc và Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam kêu gọi con em miền Nam đang ở miền Bắc hãy trở về chiến đấu cho quê hương.
Giải phóng quân Huế với phong trào Nam tiến
PHẠM HỮU THU
Sau ba năm đi giang hồ Trung Quốc. Nguyễn Du trở về, ở tại Thăng Long từ cuối năm 1790 cho đến năm 1794. Đó là ba năm «Chữ tình chốc đã ba năm vẹn», lưu lại trong Lưu Hương Ký của Hồ Xuân Hương.