Di tích khảo cổ quốc gia thành bãi rác
Lò gốm cổ Hưng Lợi - được Bộ VH-TT xếp hạng là di tích khảo cổ quốc gia năm 1998 - nay chỉ còn là bãi rác.
Cổng vào di tích khảo cổ cấp quốc gia - Ảnh: Đ.T
Công nhận di tích rồi bỏ phế
Theo cuốn Hành trình di sản văn hóa TP.HCM, dấu tích của xóm lò gốm Sài Gòn xưa nay chỉ còn lại di tích lò gốm Hưng Lợi nằm ven kênh Ruột Ngựa thuộc P.16, Q.8, TP.HCM. Cuộc khai quật năm 1997 - 1998 tại đây đã tìm thấy phế tích 3 lò gốm kiểu lò ống, vách lò được xây bằng gạch lớn chảy men dày cùng nhiều đồ vật sành sứ khác. Lò gốm Hưng Lợi sản xuất lu đựng nước có niên đại sớm nhất khoảng nửa sau thế kỷ 18. Sau đó lò còn cho ra các sản phẩm hũ, khạp, nồi, hộp, siêu, chậu phủ men xanh lam hay đồng, chén, tô, đĩa, ly... gắn liền với sự hình thành và phát triển vùng đất Sài Gòn - Gia Định trong hơn 300 năm qua.
Những sản phẩm xưa được các nhà khảo cổ, nghiên cứu, sưu tập lưu giữ cho thấy kỹ thuật tạo tác của nghệ nhân lúc bấy giờ rất cao và tinh xảo. Trả lời báo giới, TS khảo cổ học Nguyễn Thị Hậu nhận định: “Giá trị lớn nhất của lò gốm Hưng Lợi là chúng ta đã tìm thấy tương đối nguyên vẹn về một làng nghề rất nổi tiếng của Sài Gòn trước đây”. Nhân dịp TP.HCM chuẩn bị kỷ niệm 300 năm tuổi, chính quyền thành phố đã cho khai quật di tích lò gốm cổ này bắt đầu từ tháng 4.1997, do Bảo tàng lịch sử VN - TP.HCM thực hiện. Tháng 4.1998, bảo tàng tiếp tục cuộc khai quật lò gốm Hưng Lợi đợt 2, xuất lộ toàn bộ hệ thống lò ở khu vực này, đến tháng 6.1998 thì kết thúc.
Tìm đến lò gốm Hưng Lợi những ngày tháng 5.2014, di tích này đã trở thành một phế tích. Thật khó hình dung đây là nơi được công nhận di tích khảo cổ cấp quốc gia khi mà phía sau bức tường rào và cánh cổng chỉ còn lại 2 cột trụ, bãi đất hoang hiện ra với vô số rác, ống tiêm chích ma túy vứt lăn lóc, cỏ cây mọc um tùm và là nơi phơi quần áo của cư dân quanh vùng. Không hề có biển báo công nhận khu vực này là di tích khảo cổ quốc gia.
|
|
Người dân sống quanh khu di tích cho biết sau khi khai quật xong năm 1998, chính quyền thành phố cho làm mái che tạm bợ bằng tôn, xây tường rào bao bọc. Nhưng do không ai giám sát, trông coi, bảo vệ nên di tích theo thời gian đã bị thiên nhiên và con người xâm hại.
Quá tiếc cho một di sản của cha ông
Nhà nghiên cứu Nguyễn Anh Kiệt, Chi hội Di sản văn hóa gốm Nam bộ, đưa ý kiến: “Hiện trạng di tích như thế thì quá uổng vì thành phố đã xác lập được một di chỉ so với các tỉnh Đông Nam bộ không nơi nào có. Có thể nói cả VN chỉ còn di chỉ khảo cổ lò gốm của vùng Sài Gòn này. Đã phát hiện, khai quật được di tích nhưng quan trọng hơn là làm sao bảo tồn, phát huy từ đó gắn chặt với du lịch. Nếu không làm tốt, chúng ta phải chịu trách nhiệm với con cháu sau này”.
Tiếp xúc với chúng tôi, bà Nguyễn Thị Phương - chủ khu đất lò gốm Hưng Lợi cho biết: “Gia đình tôi mua mảnh đất này từ trước năm 1940. Cho đến ngày chính quyền tìm đến đề nghị cho khai quật, chúng tôi đã chấp nhận thi hành. Tuy nhiên UBND Q.8 chỉ đền bù cho gia đình tôi 5 triệu đồng, số tiền quá ít, chúng tôi không đồng ý nên đã gửi đơn khắp nơi từ trung ương đến địa phương đề nghị phần đất nào công nhận của gia đình và công khai rõ ràng quy hoạch. Còn nếu không thuộc diện quy hoạch hay thu hồi thì cũng báo để chúng tôi sinh hoạt trên mảnh đất ấy”.
Là một trong những người có công phát hiện, khai quật di tích lò gốm Hưng Lợi, TS Nguyễn Thị Hậu bày tỏ: “Tôi rất xót xa với di tích. Khi khai quật người dân quá nhiệt tình giúp đỡ, họ giúp phát hiện và cung cấp thông tin về lò gốm, thậm chí làm nhân công khai quật luôn. Công nhận di tích theo luật Di sản - Văn hóa là đụng chạm đến quyền lợi đất đai của người dân. Điều cần làm hiện nay là bảo tồn di tích như thế nào và làm sao người dân không thiệt thòi quyền lợi. Lãnh đạo thành phố cũng tích cực giải quyết nhưng vẫn chưa tìm được lối ra. Mặt khác, kinh phí dành cho việc bảo tồn di tích không có nên nói thật khi đưa những nhà nghiên cứu trong và ngoài nước đến đây chúng tôi rất ngại ngần, không thể lý giải với họ vì sao một di tích quý giá mà lại để xuống cấp, tan hoang đến thế”.
Bà Lê Tú Cẩm, nguyên Phó giám đốc Sở VH-TT TP.HCM, hiện là Chủ tịch Hội Di sản TP.HCM, nói: “Nếu bỏ phế lò gốm Hưng Lợi chúng ta sẽ mang tội với tiền nhân. Tôi ray rứt lắm. Làm sao phục hồi lại di chỉ khảo cổ này càng sớm càng tốt vì thật sự đó là cái nôi của gốm Sài Gòn - Gia Định nói riêng và Nam bộ nói chung. Tôi sẽ đặt vấn đề với Sở VH-TT-DL TP.HCM vì sao bao nhiêu năm nay để nơi này thành phế tích. Dường như nhà nước ưu tiên đầu tư sản xuất, thương mại, dịch vụ hơn mà ít xem trọng việc gìn giữ và bảo tồn giá trị văn hóa, di sản cha ông để lại. Tôi sẽ đặt vấn đề này với Sở VH-TT-DL về việc xã hội hóa bảo tồn các di sản văn hóa. Bảo tồn phải gắn chặt với phát huy, gắn chặt với phát triển kinh tế, du lịch”.
Theo Đỗ Tuấn - TN
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
NGUYỄN TĂNG PHÔ -
NGUYỄN KHẮC THẠCH
Phải giải thích cho mỗi người thích giải
Cần công bằng với những kẻ bằng công. -
LTS: Nhân Tạp chí Sông Hương phát hành số thứ 100 (6-1997), Ban Biên tập chúng tôi có dịp trò chuyện với hai nhà văn từng là Tổng biên tập của tạp chí: Tô Nhuận Vỹ và Nguyễn Khắc Phê.
-
UÔNG TRIỀU
Tôi nghĩ tiếng Việt chưa bao giờ vào giai đoạn thay đổi nhanh chóng và nhiều như bây giờ. Trong thời kỳ quốc tế hóa, toàn cầu hóa, tiếng Việt phải chịu những áp lực lớn hoặc tự thích nghi để phù hợp với tình hình mới.
-
VIỆT HÙNG
Văn hóa là một khái niệm rộng, nó bao trùm lên mọi hoạt động của con người trong xã hội. Văn hóa không những phản ánh được quan hệ giữa con người với con người, mà nó còn phản ánh được thế giới nội tâm của con người, và cả sự hòa hợp giữa thế giới nội tâm ấy với biểu hiện của nó ra bên ngoài xã hội.
-
NGUYỄN KHẮC PHÊ
Trong hoạt động văn hóa - văn nghệ, một vấn đề thường gây ra bất đồng - thậm chí đưa đến những "vụ việc” tai tiếng - là việc đánh giá, bình chọn tác phẩm.
-
NGUYỄN KHẮC PHÊ
Trong thời buổi thiên hạ đổ xô ra mặt tiền làm ăn, chuyện "nhà mặt tiền" đã xảy ra bao vụ xung đột và là đề tài của nhiều "tác phẩm" dân gian. Để chiếm được mặt tiền, ngoài thế lực đồng tiền, cũng đã ngầm nảy sinh "chế độ", "tiêu chuẩn" này nọ mới được cấp đất mặt tiền.
-
NGUYỄN QUANG HÀ
Ghi chépTrong dân gian có câu: "Giàu tại phận, trắng tại da". Tố Hữu, nhà thơ cách mạng thì đặt lại vấn đề nghèo khổ: "Số phận hay do chế độ này?".
-
TRUNG SƠN
Một vài năm trở lại đây, những người quan tâm đến giá trị văn hóa của Huế vui mừng nhận thấy, bên cạnh các di sản quý báu của người xưa để lại, đã có không ít tác phẩm, công trình nghệ thuật mới làm đẹp thêm cho Huế, trong đó, hẳn phải kể đến sự xuất hiện các "Galery” - những phòng tranh thường xuyên ở 15 Lê Lợi, khách sạn Morin và những cuộc triển lãm được tổ chức liên tiếp ở Hội Văn Nghệ.
-
HOÀNG ĐĂNG KHOA
Trước hết cần minh định khái niệm, “trẻ” ở đây là chỉ xét về độ tuổi, cụ thể là dưới 35, theo quy ước mang tính tạm thời tương đối hiện hành của Hội Nhà văn Việt Nam. -
"Việc trên đời, chỉ cần vẫn còn cơ hội sống thì dù liên tiếp gặp thiên tai nhân họa, tạm thời bị ức chế, sớm muộn cũng sẽ có ngày ngẩng cao đầu. Việc cá nhân là vậy, việc gia đình là vậy, việc quốc gia, dân tộc cũng là như thế...".
-
Đó là những trang nhật ký của bác sĩ, bệnh nhân và cả những nhà văn nhà thơ viết gửi cho người thân bạn bè trong đại dịch COVID-19.
-
Truyền tải các bài học với nội dung cô đọng, kết hợp với chuyện kể, hình ảnh, phim, trò chơi, hoạt động tương tác... giờ học lịch sử được tổ chức trực tuyến nhưng không khô khan, tạo được sự hứng thú, thu hút học sinh tìm hiểu về những câu chuyện của quá khứ. Đó là cách Bảo tàng Lịch sử Quốc gia đang làm với Giờ học lịch sử online.
-
Những tháng ngày qua, cả nước căng mình chống đại dịch Covid-19 - kẻ thù cực kỳ nguy hiểm mà vô hình. Cuộc sống thường ngày vốn luôn sôi động bỗng trầm lặng xuống với không ít nỗi lo và sự ám ảnh, chờ đợi.
-
Nhằm gìn giữ và lan tỏa truyền thống hiếu học, coi trọng hiền tài, cũng như những giá trị lịch sử, văn hóa nghìn năm của dân tộc, dự án “Không gian văn hóa Quốc Tử Giám” vừa được xây dựng với các hoạt động hướng tới công chúng, đặc biệt là giới trẻ.
-
30 năm gắn bó với TP Hồ Chí Minh từ ngày xuất ngũ, học đại học, trở thành giảng viên mỹ thuật, đồ họa, họa sĩ Lê Sa Long chưa bao giờ trải qua những ngày mà cả thành phố như “lặng hẳn” vì căng mình chống dịch Covid-19.
-
Trong bối cảnh giãn cách xã hội, nghệ sĩ và công chúng cùng ở nhà chung tay phòng, chống dịch bệnh, sân khấu cũng đóng cửa, tắt đèn. Tuy vậy, trên nền tảng trực tuyến, các nghệ sĩ Nhà hát Chèo Việt Nam vẫn “cháy hết mình” qua các chương trình biểu diễn, giao lưu với khán giả, đưa chèo đến gần người yêu nghệ thuật truyền thống.
-
Từ những câu chuyện cảm động hoặc những hình ảnh “đắt giá” nhiều họa sĩ chuyên nghiệp và không chuyên đã có những sáng tác tranh minh họa, ký họa theo phong cách lạc quan, lan tỏa những thông điệp tích cực về phòng, chống Covid-19.
.png)
.png)
