NGUYỄN NGỌC LỢI
Cả tuần nay mới thực sự đông. Tinh mơ tốc chăn, mở cổng ra đường, cái rét buôn buốt phả vào nhưng nhức tê tê nơi da mặt.
Ảnh: internet
Rét này gọi là giá, giá buốt. Tiết giá thường có sương muối, sương giá. Nhưng rét này không có sương, nếu có sương kèm theo rét càng thêm buốt. Sáng dần, vòm trời quang khô, thấp thoáng dọc đường những mảnh vườn, những ngôi nhà cao thấp. Mấy gốc đào trụi lá do mùa hay chủ nhà đã vặt trước để thúc hoa. Lóe lên đâu đó một vài bông nở sớm. Màu hồng của hoa đánh thức cả mùa xuân.
Ôi mùa xuân! Chẳng thể nói hết vẻ diệu kỳ của mùa xuân, chẳng thể diễn tả hết cái náo nức mà mùa xuân mang đến cho con người mỗi độ tết đến xuân về. Sự náo nức như có cả nơi cành đào mà mỗi độ xuân sang nhà nhà đều có.
Mai Nam đào Bắc, đó là phong vị tết của mỗi miền quê. Khí hậu thời tiết cho mỗi vùng sự khác biệt thật dễ thương nơi màu hoa sắc lá. Nếu đất phương Nam mai rực vàng màu nắng tiết xuân sang thì trời Bắc đỏ hồng màu hoa đào khắp mọi nơi khi tết đến. Từ biển lên rừng, từ đồng bãi đến núi đồi, đến đâu ta cũng gặp đào. Đào trong vườn đào ngoài ngõ, đào trên dốc, đào dưới thung, đào dọc lối đi. Có cả những vườn đào bao phủ cả quả đồi, có cảm giác màu hoa tràn ngập hồn người.
Cũng như miền Nam chơi mai, tết đến hầu như dân Bắc nhà nào cũng chơi đào. Nhà cửa sửa sang dọn dẹp, đồ đạc lau chùi. Bàn thờ bày biện hương hoa bánh trái, và kèm theo cành/gốc đào, không gian đã ngập tràn không khí tết.
Nhiều năm nay, hễ ngoài 20 tháng chạp ngõ phố quê tôi đã rục rịch chợ đào. Mờ sáng mở cổng bước ra, bóng người bóng xe với những gốc, những cành đào nhấp nhô ẩn hiện trong sương sớm. Đời sống cao dần, thú chơi ngày càng tao nhã. Biết vậy, dân quê nhiều vùng chuyển đổi, đổi khoai sắn, trồng đào và có thêm những người buôn đào “chuyên nghiệp”. Trước tết cả tháng, người buôn đào dạo về các vùng trồng đào khảo sát, rồi thỏa thuận, rồi đặt tiền. Trước tết mấy phiên cho xe đến cắt cả loạt mang về. Cũng lại có người buôn lại, chặn đầu các lối vào chợ, chọn lấy những gốc, những cành đào độc ghìm lại chờ bán cho các đại gia. Số này thường hốt lớn, có năm kiếm vài chục triệu ngon ơ.
Chợ đào rậm rịch ồn ào suốt mấy ngày trước tết. Ô tô, xe máy kéo theo rơ moóc chở đào liên tiếp đổ về. Dòng người lũ lượt dạo đi, nhìn ngó ngắm nghía, đàn ông đàn bà gặp gỡ chào hỏi thật nhàn tản, thật vui tươi giữa ồn ào cười nói xen trong tiếng còi xe xin đường, ồn ào chật chội, thế mà tuyệt nhiên không một lời gắt gỏng nạt nộ phiền lòng.
Đào bày bán thành rừng, đào cắt nhánh đào bứng nguyên gốc, cành to cành nhỏ, gốc lớn gốc bé, có cả gốc đào có thể chiếm trọn một phòng lớn, giá bán nhiều chục triệu đồng. Đào phai đào thắm, đào sum sê đào khẳng khiu rêu phong cổ kính. Còn có cả đào được mang về từ miền núi xa thật xa, mãi tận biên giới Việt - Lào. Thỏa mãn mọi nhu cầu thú chơi, gu chơi và cả túi tiền.
Dạo đi trong rừng hoa như thế có khi lóa mắt, khó chọn. Nếu thế bạn có thể thả lỏng hồn mình mà phóng xe ra ngoại ô. Quê tôi, vùng nào cũng trồng nhiều đào. Đào trong vườn đào ngoài đồi, tha hồ nhàn tản ngắm nghía, biết đâu sẽ gặp cành ưng ý.
Trong tiết trời se lạnh của buổi sáng có sương giăng như tấm voan mỏng quanh các vùng đồi, đôi ba cánh én nhào lộn trên cánh đồng xuân sớm, áo quần đủ ấm nổ máy xe từ từ phóng đi. Hết quốc lộ sang đường làng, hết đường nhựa sang đường bê tông.
Vùng đồi nhà cửa cổng ngõ vườn tược nhấp nhô đủ mọi sắc màu. Bức tranh “nông thôn mới” hiện ra sinh động quá chừng. Như thế là ta đã dạo đi giữa không gian tết rồi, không gian có mùi hương trầm ngào ngạt, ta được ngắm nhìn mọi sắc màu của cuộc sống yên ấm đủ đầy. Người phương xa về quê ăn tết, váy áo thướt tha, túi xách vali, con cái vợ chồng ông bà ríu rít. Ấy là bạn đã được hưởng thêm không khí tết. Và biết đâu, sau khúc cua ngoặt kia, ở nơi cuối dốc mờ ảo kia bất ngờ hiện ra điều ta tìm kiếm. Một cành đào lộng lẫy sây cành dày nụ, một cành đào phù hợp với không gian sẵn có của nhà mình. Và thế, tết sẽ ấm áp hồng hào thêm nữa. Và cả những tiếng cười vui kèm theo lời tấm tắc. Ngày xuân tiếc gì lời nói làm đẹp lòng nhau.
Hoa đào mùa xuân Kỷ Dậu 1789, Hoàng đế Quang Trung kéo quân ra Bắc đánh dẹp giặc Thanh. Tại kinh thành Thăng Long khi chiến bào còn ám màu lửa khói, ngài không khỏi cầm lòng khi ngắm những cánh đào Nhật Tân rực hồng trong gió lạnh mà sai người lính phóng ngựa mang cành đào về tặng công chúa Ngọc Hân mãi tận kinh đô Phú Xuân xa xôi.
Người xưa yêu đào đến vậy, người nay yêu đào đâu có kém. Hãy nhìn xem, đào hoa ngập phố ngập làng. Hòa trong dòng người len lỏi giữa chợ hoa đào, bạn có thấy hồn ngập tràn ngây ngất, bạn đã hưởng sớm một mùa xuân?
Dạo về những vùng quê hay chen giữa chợ đào rồi cuối cùng bạn cũng sẽ chọn được cành ưng ý. Ấy là bạn đã chọn được mùa xuân, mùa xuân cho riêng mình.
N.N.L
(TCSH408/02-2023)
LỮ MAI
Bút ký
Nơi những mái nhà sàn được phủ lớp rêu dày dễ đến nửa gang tay cứ thôi miên, hút hồn khách lạ. Nơi chim rừng hót vang từ sáng tới chiều.
PHẠM XUÂN HÙNG
Tôi nghĩ chắc hiếm có nhà văn, nhà thơ nào thành danh mà trong sự nghiệp sáng tác lại vắng bóng cây cỏ. Sở dĩ loài thực vật thấp bé như cỏ lại trở thành đối tượng mỹ học là nhờ vào những yếu tính trái ngược, thậm chí phi lý nhưng vẫn tồn tại.
HỒ NHIÊN
Những ngày mới tinh mơ đã đầy nắng. Nắng thấm vào sương làm rực lên sắc hồng ảo diệu. Thiên nhiên tạo nên vẻ đẹp thật giản đơn, và con người chỉ đủ năng lực chuyển tải thông điệp về cái đẹp đó bằng các loại hình nghệ thuật, và điều đó xem như chiếc cầu nối để đưa mỗi ai trở về chiêm ngắm thứ vốn sẵn trong trời đất.
NGUYỄN VĂN DŨNG
Bút ký
La Habana là thủ đô của đảo quốc Cuba. Tôi thăm La Habana dịp thành phố rộn ràng chuẩn bị kỷ niệm 500 năm tuổi. Những gì tôi thấy ở đây khác xa với những gì tôi từng mường tượng.
ĐÔNG HÀ
Thường trong thời gian của cuộc đời, người ta hay dành riêng khoảng thời gian đáng trân trọng nhất, đó là những ngày đầu năm mới, để nói về muôn sự.
ĐÔNG HÀ
Tôi vẫn nhớ, chưa bao giờ quên, bài ca dao Mười quả trứng. Bài ca dao được hát lên từ phiên chợ Kẻ Diên nghèo, một vùng quê Bình Trị Thiên khắc nghiệt.
LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG
Bút ký
Chỉ mấy ngày mưa dồn dập, trắng trời quê hương, tang thương lại gieo lên mảnh đất nghèo khó mỗi lần lũ về.
NGUYỄN QUANG HÀ
Bút ký
ĐÔNG HÀ
Tản văn
Nếu mỗi đời người dành ra một quãng thời gian để lưu giữ ký ức, tôi tin rằng, ký ức của mỗi người là một cái nhà kho khổng lồ.
LÊ THỊ MÂY
Bút ký
Thật khó lòng quên anh, người bạn cùng đi chuyến tàu Thống Nhất từ Hà Nội vào Sài Gòn.
ĐẶNG YÊN
Bút ký
Với Hương Trà, những điều tưởng chừng quên lãng về một vùng đất nhiều tiềm năng đã sống dậy. Cái xưa và cái nay trộn lẫn giữa làn ranh văn hóa và ý thức, tính bất toàn và biến đổi, giữa cổ kính và hiện đại.
LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG
Bút ký
Huế được xem là một thành phố vườn, cả thành phố là một công viên lớn, ở đâu cũng thấy được một màu xanh mát dịu của cỏ cây, sông, hồ, đồi núi.
TRUNG SƠN
Ký
Trong đời viết văn làm báo, lần đầu tôi "đi thực tế" không phải với các bạn đồng nghiệp, cũng không có ai đưa rước, mà đi cùng "bà xã" của tôi - một cô giáo đang loay hoay chưa biết tìm việc gì làm thêm để bù đắp khoản tiền lương ít ỏi của mình.
LÊ HƯNG TIẾN
LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG
Ngày cuối năm, tiếng còi tàu vang bên sân ga cũ bận rộn những chuyến đi về. Cái màu vôi đỏ trong đêm, bóng người vội vã dưới hàng sứ trắng nở tàn lặng lẽ.
NGUYỄN KHẮC PHÊ
Thiên hạ đang náo nức đủ tin sốt nóng, sao lại đi nói chuyện mít? Cũng do trên trang mạng một tờ báo lớn mới đây có bài “Dân mạng thế giới xôn xao vì trái mít”; nguồn tin gốc lại là một trang mạng của Mỹ! Nhiều vùng quê Việt Nam mình đang vào mùa mít, nhà tôi lại sở hữu 2 cây mít năm nào cũng trĩu quả, cần chi tìm xem chuyện bên Mỹ?
LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG
Thuở bé, mỗi lần đứng trước chiếc tủ gỗ sơn màu xanh ngọc khiêm tốn nép cuối góc nhà, tôi trải hồn mình cùng bức tranh khắc những nét chân phương về một ngã ba sông bằng lặng, mênh mông với những ngọn núi trập trùng cao thấp tầng mây làm hậu cảnh.
NGUYỄN QUANG HÀ
Bút ký
Nhắc tới vùng đất miền tây Gio Linh, trước mắt tôi hiện ngay ra những trái mìn nổ bất ngờ trong thời bình.
VĨNH NGUYÊN
Hồi ký
Boong tàu lau xong sạch bóng. Toàn thể mọi người tập trung boong trước ăn sáng. Ăn xong, tôi cùng một số anh em cụm lại (cũng ở boong trước) nghe đài tiếng nói Việt Nam. Hồi ấy, toàn phân đội, tàu nào cũng được phát một cái đài orionton để nghe tin tức, nghe chương trình ca nhạc vào những giờ nghỉ…
HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG
Bút ký
Nếu có một biến động địa chất nào đó xảy ra thật nhẹ nhàng, khiến cho chỉ sau một đêm thức dậy, người ta bỗng thấy hai bờ sông Hương đã líp lại với nhau - nghĩa là thành phố Huế vẫn y nguyên, nhưng sông Hương không còn nữa...