100 Năm Cánh Hạc Thiên Trường
Họa sĩ Dương Cẩm Chương vừa qua đời ngày 9/8 ở tuổi 104 tại TP. HCM. Sáng ngày10/8, tang lễ của ông đã được tổ chức tại nhà riêng(121/41 Lê Thị Riêng, Q.1, TP.HCM). Lễ động quan diễn ra lúc 7h ngày 13/8, sau đó hỏa táng tại Bình Hưng Hòa. Di cốt của họa sĩ sẽ được mang về nghĩa trang họ Dương thuộc huyện Khoái Châu, Hưng Yên.
Chân dung họa sĩ Dương Cẩm Chương
Họa sĩ Dương Cẩm Chương sinh năm 1910 tại Hải Dương. Thân sinh ông là nhà chí sĩ Dương Bá Trạc - người khởi xướng phong trào Đông Kinh Nghĩa Thục (cùng với cụ Lương Văn Can). Ông còn có hai người chú ruột rất nổi tiếng là: giáo sư Dương Quảng Hàm và giáo sư Dương Tự Quán. Ngay khi còn nhỏ, Dương Cẩm Chương đã có năng khiếu hội họa. Vì vậy, khi học xong Tú Tài, ông đã dự tính học ngành kiến trúc để trở thành kiến trúc sư, nhưng thời đó chưa có đại học kiến trúc, ông phải vào trường thuốc học y khoa. Dù vậy, lúc này ông vẫn học dự thính thêm ở Trường cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương và cũng làm ký giả cho tờ Trung Bắc Tân Văn để kiếm tiền đi học. Ông đã từng phỏng vấn danh hài Charlot, danh hoạ Fujita của Nhật Bản khi họ ghé thăm Việt Nam, với những câu hỏi hóm hỉnh "ông thấy phụ nữ Việt Nam có gì đặc biệt so với phụ nữ thế giới? ". Năm 1938, ông tốt nghiệp y khoa, trở thành bác sĩ phẫu thuật, làm việc ở tại bệnh viện Lalung Monnaire Saigon (nay là Bệnh viện Chợ Rẫy). Ông thực sự đến với hội hoạ ở tuổi năm mươi. Song, khi nhắc đến Dương Cẩm Chương, nhiều người lại thường nhớ đến ông như một họa sĩ tài hoa, dí dỏm, hài hước, uyên bác trên nhiều lĩnh vực... mà quên ông là một một bác sĩ đã từng đi nhiều nơi trên các lục địa Á, Âu, Mỹ, nghiên cứu chuyên sâu nhiều ngành y học...
Dương Cẩm Chương cắt nghĩa, bởi vì trong mấy chục năm hành nghề y, ông không lúc nào quên hội họa. Nó cũng là “họa nghiệp” cùng với “y nghiệp” gắn liền suốt cuộc đời ông. Khác ở chỗ, một cái trời cho, một cái ông chọn. Dù vậy, ông vẫn thường nói : “hội họa với tôi là nghiệp dư”.
Họa sĩ Dương Cẩm Chương là hội viên Hội Họa sĩ Pháp, từng có trên 20 lần triển lãm tại Paris, được giải thưởng của Hội thi phong cảnh (1971 - 1973), huy chương bạc của phòng tranh quốc tế miền Nam nước Pháp (1974), huy chương bạc Hội văn học nghệ thuật Pháp (1977), giải thưởng Hội liên hiệp nghệ sĩ tạo hình (1981)... Ông đã đi, sống và vẽ khắp mọi miền trên thế giới, nhưng với ông, nơi đẹp nhất vẫn là đất nước quê hương. Ông vẽ rất nhanh, thường từ 1 đến 2 tiếng đồng hồ là xong một tác phẩm. Có trường hợp ở một bức tranh, ông đang vẽ dở dang thì trời mưa ập xuống, ông để luôn không vẽ nữa và xem như hoàn thành tác phẩm. Trong hàng trăm bức tranh đã sáng tác, ông tâm đắc nhất là bức tranh Bàn Cờ vẽ về một xóm nghèo ở Sài Gòn (1960); bức tranh Phật đản ở Washington (1983) là một kỷ niệm đáng nhớ của những ngày tha hương. Một bức tranh khác, ông vẽ trong nhiều năm liền, song cứ bị rơi vào tâm trạng “như chìm đắm, như chưa tan một giấc mơ”...Đó là bức tranh vẽ về con đường nhỏ mang tên Dương Bá Trạc, bên kia cầu Chữ Y, quận 8, nối liền nội thành và ngoại thành TP.HCM. Tâm trạng này đã được nhà thơ Thân Thị Ngọc Quế (1918-2007), vợ ông, chia sẻ: “Nâng theo cánh hạc thiên trường/ Mà tình nước đã ngàn phương đất trời...”(*)
Tháng 9-1991, Hội mỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức triển lãm tranh sơn dầu của Dương Cẩm Chương tại thành phố Hồ Chí Minh. Nhiều đồng nghiệp, bạn bè trong và ngoài nước đã nhận xét, nét vẽ của ông sắc sảo, ngọt ngào, màu sắc tương phản đã phơi bày được cách nhìn cuộc sống sinh động, đối chọi giữa cái xấu bên cái tốt, cái nghèo khó bên cái giàu sang hoa lệ... nhưng tất cả đều cháy lên một tình yêu con người, thiên nhiên tha thiết. Năm 1993, họa sĩ Dương Cẩm Chương lại có cuộc triển lãm ở Hà Nội. Năm 1999, ông nhận huy chương Vì sự nghiệp mỹ thuật VN tại Hà Nội. Những năm gần đây, ông thường xuyên có mặt ở quê nhà vào những dịp Tết. Ông cho biết, ông đã chọn thành phố Đà Lạt để mỗi năm về sống để vẽ vài ba tháng. Vì ông cho rằng : “Đây là một thành phố tình cảm, có một tâm lý riêng, một sắc thái riêng, có lẽ chỉ vì gần gũi như mặt thấy mặt, tay cầm tay. Cái thành phố Đà Lạt này như biết săn sóc giữ gìn tình cảm cho con người biết tìm nó... Thì giờ nhanh chóng nhưng lúc nào cũng nhàn rỗi, mỗi một hoạt động trong ngày gần như một giải trí, có lẽ ở đây hơn ở Paris, mới thấy một thứ nhàn rỗi, thanh thản, không vướng víu... Sinh hoạt ở đây đầy tình người...”
Sinh thời, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn rất thích giao du với vợ chồng ông. Có lần nhạc sĩ đã viết về ông: “...Bằng tất cả sự sảng khoái đầy rạo rực của một con người không có tuổi tác... ông chính là kẻ lữ hành không mệt mỏi của đường dài...”. BS Thân Trọng Minh (cháu ruột của bà Thân thị Ngọc Quế) và cũng là một họa sĩ nổi tiếng đã nhận xét về Dương Cẩm Chương: “Phong thái sáng tác của ông rất gần với những họa sĩ vẽ tranh thủy mặc: một vệt màu, một nét cọ là một hứng cảm nghệ thuật dứt khoát, hiếm khi phải bôi xóa. Dương Cẩm Chương luôn tôn trọng cái ấn tượng ban đầu mà cảnh vật tạo cho ông. Khi ông vẽ, cảnh nhập vào người, người nhập vào cảnh, người và cảnh là một”. Sinh nhật lần thứ 102 (ngày 19.12.2012), họa sĩ Dương Cẩm Chương cho ra mắt tập thơ có tựa là Thi Tâm do NXB Thời Đại. Tháng 6.2013, ông đã góp mặt buổi ra mắt dự án xuất bản quyển truyện tranh cho thiếu nhi về những tấm gương Việt, do Hội quán các bà mẹ và NXB Phụ nữ tổ chức (gồm 6 câu chuyện về 6 nhân vật: bác sĩ, họa sĩ Dương Cẩm Chương, nhà giáo Đàm Lê Đức, nhà âm nhạc dân tộc học – GS, TS Trần Văn Khê, nhà thơ Công Tằng Tôn Nữ Hỷ Khương, bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc và cố bác sĩ, nghệ sĩ Trương Thìn). Hằng ngày, ông vẫn thường tìm những thông tin đã lưu trữ trong tài liệu lưu trong quyển nhật ký, đánh số với bìa màu khác nhau đặt ở đâu trên tủ. Độc đáo nhất, trong đó có tuyển tập Giọt nước cành dương của ông, nơi lưu thông tin, thơ, hình ảnh của những người phụ nữ trong đời mà ông yêu mến, biết ơn, trân trọng...
Tranh của họa sĩ Dương Cẩm Chương (2 ảnh)
Box:
Năm 1968, nghỉ hưu, Dương Cẩm Chương định cư tại Pháp, nơi được coi là cái nôi của nghệ thuật, để vẽ tranh chơi. Ông nói: "Tôi vẽ cho tôi, vẽ những gì tôi thích, tôi nhìn thấy, tôi suy nghĩ, và tôi chiêm ngưỡng". Để vẽ được, ông đã phải trải qua một quá trình đào tạo ở trường Mỹ thuật, cao đẳng hoạ hình, học tắt qua các học viện ở Mỹ và Pháp với nỗ lực cá nhân cao. Ông vẽ từ con ngựa già trầm tư giữa thủ đô Washington đến những chú bò thong thả bước đi giữa châu Phi lầm cát bụi và cô nghệ sĩ mù kéo vĩ cầm trong xe điện ngầm ở Paris. Ngày giỗ mẹ giữa Washington D.C lung linh, Dương Cẩm Chương đã thắp nén hương nơi bàn tiệc ở một khách sạn sang trọng. Và người ta dẫn ông đến một ngôi chùa Việt Nam ẩn giữa lòng Washington. Hôm đó cũng là ngày Phật Đản, ngôi chùa nghi ngút khói hương, chập chờn ngọn nến, những chị, những em gái Việt Nam trong bộ quần áo dân tộc đủ màu, thành tâm tụng kinh, niệm Phật, hướng tâm linh về đất mẹ Việt Nam. Cảnh tượng này đã vào tranh Dương Cẩm Chương, màu đỏ, màu vàng sáng lên giữa những màu nâu, đen, xám u tịch. Màu đỏ trong bức tranh này ấm nóng như dòng máu đỏ từ tim người con xa Tổ quốc chảy tuôn về đất mẹ. Rồi Dương Cẩm Chương tìm đường về cố hương...Ông nói:"Quê hương bao giờ cũng đẹp. Nhưng sau mấy chục năm xa nhà, nay trở về nhìn bằng con mắt hoạ sĩ, tôi thấy nhiều cái đẹp mà lúc ra đi tôi không thấy".
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(*): Thân Thị Ngọc Quế sinh tại TP Huế. Đương thời, bà được coi là một hiện tượng hy hữu trên văn đàn Việt Nam: sau hơn 40 năm định cư ở Pháp, năm 1988 bà trở về quê hương và làm thơ khi khi đã qua ngưỡng tuổi "cổ lai hy". Nhiều nhạc sĩ đã phổ nhạc từ thơ của bà, như Dzoãn Mẫn, Phạm Duy, Hoàng Giác, Trịnh Công Sơn, Tô Vũ, Phạm Trọng Cầu...
Nguồn: Trần Trung Sáng - vanchuongviet
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
BẠCH DIỆP
"Có lẽ đau khổ lại tốt cho con người. Nhà nghệ sĩ có thể làm gì nếu anh ta hạnh phúc? Anh ta liệu có muốn làm bất cứ điều gì không? Nghệ thuật, rốt cuộc chính là chống lại sự khắc nghiệt của cuộc đời".
-
ĐINH CƯỜNG
Kỷ niệm 100 năm ngày sinh của họa sĩ Nguyễn Phan Chánh -
PHAN THANH BÌNH
Trong lịch sử mỹ thuật thế giới, từ Âu châu đến Á châu đã ghi nhận nhiều hoàng đế từng cầm bút vẽ, nặn tượng và không ít bảo tàng mỹ thuật ở các quốc gia có lưu giữ những tác phẩm mỹ thuật mà tác giả là những vị vua danh tiếng. -
KHẢ HÂN
Là một trong những họa sĩ chủ soái của trường phái Ấn tượng nổi tiếng với phong cách làm việc ngoài trời một cách nhất quán, Monet đã để lại rất nhiều bức vẽ đầy ấn tượng về băng, tuyết và sương giá.
-
LINH PHƯƠNG
Một lần nữa có thể thấy rằng, mỹ thuật Huế trong dòng chảy của mình, không ồn ào mà lại âm thầm trong việc theo đuổi những tiếng gọi nghệ thuật thuộc nhiều kiểu dạng ngôn ngữ nghệ thuật khác nhau để có được hiệu quả thẩm mỹ tốt nhất.
-
PHƯỢNG LÂM
Họa sĩ Léopold Franckowiak, đến nay ông đã có bảy năm sống ở Việt Nam. Có thể nói, Việt Nam là nơi gợi cảm hứng sáng tác mạnh mẽ nhất với ông trong thời điểm này.
-
TRẦN DUY MINH
Trong hội họa, mùa thu là mùa quyến rũ với các họa sĩ, bởi mùa thu là mùa của thi tính, của cái đẹp và cũng là mùa của nỗi buồn. Mùa thu là mùa của sự úa tàn, của những phôi pha, của những gì kết thúc nhưng đó cũng là thời điểm để khởi đầu cho một hành trình mới của sự vật. -
LÝ HỮU NGUYÊN
Nguyễn Trọng Khôi là họa sĩ song hành cả hiện thực và trừu tượng. -
VŨ LINH
Từ khởi thủy của nghệ thuật tạo hình, động vật đã là một đề tài được lựa chọn. Những hình vẽ sơ khai nhất được tìm thấy trong các hang động, những hình thù khắc trên đá, trên xương động vật, trên các dụng cụ bằng đồng... -
TRẦN DIỄM THY
Trong nghệ thuật tạo hình trên thế giới cũng như ở Việt Nam, hình tượng trẻ con luôn được xem như là một nguồn mạch của sáng tạo nghệ thuật.
-
LÊ TRIỀU HẢI
Nếu như nghệ thuật hiện đại có những cách thức đi ngược chiều với quan niệm nghệ thuật là sự mô phỏng của Plato và Aristotle, thì ngày nay, trào lưu nghệ thuật cực thực lại hướng tới mô phỏng ngoại giới một cách tinh vi, nếu không muốn nói là đẩy tới cực đoan nhất có thể trong việc mô phỏng vật thể. -
NGUYỄN THỊ HÒA
Huế những năm đầu thế kỷ XX, Nhà nước phong kiến triều Nguyễn đã ban hành nhiều chính sách, trong đó có chính sách văn hóa hướng tới nhiều khía cạnh của đời sống xã hội như văn chương nghệ thuật, giáo dục, giao lưu, tiếp xúc văn hóa, bảo tồn di sản… nhằm đáp ứng nhu cầu văn hóa nghệ thuật của cộng đồng, với sự xuất hiện trào lưu học thuật tân tiến của châu Âu, mỹ thuật được giao lưu biểu hiện qua các hoạt động và sáng tác nghệ thuật. -
ĐẶNG TRIỆU VĂN
Như tên gọi của nó, trào lưu tối giản trong nghệ thuật hướng tới tiết chế mọi yếu tố cấu nên tác phẩm nghệ thuật. -
NGUYỄN HOÀNG VY
Từ khi Phân tâm học của Freud ra đời, người ta mới có thể lý giải được phần nào nguyên do xui khiến người nghệ sĩ lao vào sáng tạo nghệ thuật, có một sức mạnh to lớn từ vô thức khiến người nghệ sĩ mộng mơ, đó là sức mạnh bất khả từ chối. -
VŨ LINH
Với hội họa Việt Nam, sơn mài là chất liệu không xa lạ. Những tên tuổi lớn từng thành công trên chất liệu sơn mài phải kể đến như: Nguyễn Gia Trí, Nguyễn Sáng, Nguyễn Đỗ Cung, Phan Kế An, Nguyễn Tư Nghiêm... -
TRÚC LÂM
Trong văn hóa nhân loại, lợn như là một biểu tượng phổ quát. Lợn được xem là tổ phụ sáng lập một trong bốn đẳng cấp trong xã hội Meslanesie. Nữ thần trời và mẹ vĩnh cửu của các tinh tú ở Ai Cập cổ đại lại thường được tạo hình trên các bùa đeo với những họa tiết của lợn nái đang cho đàn con bú. -
VŨ PHƯƠNG
Trong dòng nghệ thuật biểu ý, dựa trên ngôn ngữ biểu hiện ở Huế, thì Trương Thế Linh nổi lên như một hiện tượng tiêu biểu. -
KHẢ HÂN
Francesco Clemente sinh năm 1952, ở Naples, Italy. Ông xuất hiện vào thời điểm khi mà Thế chiến II vẫn còn là một ký ức dai dẳng khắc sâu thành những vết nứt trong tâm thức sáng tạo của cộng đồng nghệ sĩ ở dải đất ven vùng biển Địa Trung Hải này. -
TRẦN PHƯƠNG ĐÔNG
Lê Kinh Tài là một trong những nghệ sĩ đương đại rất thành công ở Việt Nam hiện nay. Sự thành công được minh chứng không chỉ ở số lượng tác phẩm lớn, những tìm tòi nghệ thuật không mệt mỏi mà cả ở giá tranh của ông trên thị trường quốc tế.
.png)
.png)
