Ảnh: Internet
Trong vòng luân chuyển của vũ trụ, ta rạo rực chào đón bước chân nàng xuân. Đợi nàng từ rất lâu khiến lòng ta khắc khoải: Ngoài kia xuân đã thắm duyên chưa? (Hàn Mặc Tử). Khi bóng dáng nàng thấp thoáng bên thềm nhà, ta hối hả hoàn tất những gì còn dang dở. Ai đó mỉm cười mãn nguyện, ai đó ngậm ngùi khép lại đắng cay. Và rồi một ngày kia, có ai hay Xuân vui vẻ bảo lòng thôi trống trải - Xuân gieo lời an ủi khắp nhân gian - Xuân điểm tô cho đôi má lâu tàn - Xuân đốt lửa để lòng ai hết lạnh (Xuân Tâm). Chúa xuân khẽ chạm cây đũa thần vào vạn vật, tức thì trăm ngọn suối - nổi róc rách reo mừng - tức thì ngàn chim muông - nổi hát ca vang dậy. Em hái hoa xuân một buổi chiều - Lòng em rạo rực thấy yêu yêu (Huy Tân). Người ta yêu muôn loài hoa xuân khoe sắc. Hoa mai 5 cánh tượng trưng cho ngũ phúc. Sắc mai thanh nhã, hương mai dịu ngọt, dáng mai yêu kiều. Mùa thu vào hoa cúc, cúc can trường học theo mùa đông, cần mẫn gom nắng vàng vào trong lá biếc chờ cho xuân đến nở bung thành hoa, ấm vui mọi nhà (Nguyễn Văn Chương). Ta là chàng lãng tử nấn ná với màu hoa mai, nhớ sắc đào phai mà tự hỏi lòng Xuân này xứ bắc ra sao nhỉ - Đào có hây hây, cúc có vàng? Nhớ ngoài ấy giờ này Từng đàn con trẻ chạy xum xoe tưng bừng trong Mưa xuân lất phất - Dắt mùa xuân sang (Thu Hằng). Trong làn nắng ửng: khói mơ tan… gió xuân trêu tà áo biếc đôi nàng thiếu nữ, ta ngỡ ngàng nhận ra Trên giàn thiên lý bóng xuân sang để rồi làn môi khẽ hát vang em ơi mùa xuân đến rồi đó… Nắng xuân tươi, gió xuân phơ phất, nhưng mưa xuân mới là độc đáo nhất Mưa đổ bụi êm êm trên bến vắng (Anh Thơ). Giọt mưa xuân - hạt bụi vàng vương xuống đất - nhẹ hôn lên môi, lên má làm ta ngây ngất. Mưa xuân chấm bàn tay từng chấm lạnh, đánh thức con tim khát khao giao cảm vốn cô đơn tự hỏi: cho ai vậy - chiếc gối trên sàn - đêm xuân (Buson). 2. Xuân đang đến nghĩa là xuân đang qua Ngày xuân con én đưa thoi ta khẽ đưa tay ra hứng cố níu cái giọt thời gian đang trôi qua kẽ tay mình. Mùa gãy đổ, tuổi xuân không còn, lòng người mòn mỏi, làm sao về tắm lại sông xưa, ta kêu lên Hỡi thời gian, mi hãy ngừng cánh lại (Lamartine) mà chợt nhận ra đã mòn dần trái xuân em hái. Đối diện với xuân thấy mình phai nhạt, bỗng luyến tiếc cái thời trái tim ta khao khát: đâu cánh buồm nâu còn trên lớp sóng xuân (Văn Cao). Ai đã qua con dốc cuộc đời lòng thường chất chứa bao niềm khắc khoải. Có khi nức nở đi nhặt lá vàng, hoa tươi muôn cánh rã mà mang về chắn nẻo xuân sang như Chế Lan Viên. Có khi làm khách đường xa chân bước phân vân lòng ngập ngừng (Hoàng Quý), chạnh buồn vì có kẻ theo chồng bỏ cuộc chơi giữa mùa xuân chín. Cũng có khi ngỡ ngàng nhận ra tình ái ngày xuân chỉ một lần và lặng nhìn nàng xuân nghẹn ngào ngồi khóc tình quân đến đỏ lệ như Đông Hồ. Vạn vật chuyển dịch theo quỹ đạo xuân sinh, hạ trưởng, thu liễm, đông tàn, con người nào ai thoát khỏi bánh xe pháp luân sinh, lão, bệnh, tử. Ta uất hận vì mũi tên thời gian chỉ có một chiều nên cả đời tìm hoài mà vẫn lạc mất mùa xuân. Hàng ngàn năm trước Trần Tử Ngang đứng giữa đất trời, giữa quá khứ và tương lai nhỏ lệ cho mùa xuân cuộc đời: Độc thương nhiên nhi thế há. Xuân sắc trôi đi như nước chảy qua cầu, ta đứng trên cầu đau lòng thực tại, lo âu quá khứ và hồi hộp tương lai cũng vì lòng ta quá yêu xuân vậy. Nàng xuân theo gót ngày xanh ra đi dạ sao đành? Tiễn biệt nàng xuân ngậm ngùi, ta đưa tay lên vỗ về trái tim đang thổn thức. Lí Bạch hỏi gió xuân phải chăng cũng hiểu nỗi đau li biệt mà cho vết “chiết liễu” chẳng xanh cành. Trở lại vườn xuân, cảnh còn, người xa, cười với ta giờ chỉ còn đào hoa năm ngoái. Ta lặng nghe mỗi cánh hoa rơi không tiếng như giảm một vẻ xuân mà thấy lòng xao động, nghe ngoài trời gió lộng mà xót thương chẳng biết hoa rụng ít nhiều? Mỗi mùa xuân sang, mẹ tôi già thêm một tuổi… Mẹ tần tảo bao mùa đông gió lạnh, để con có thêm tấm áo xanh mỗi độ xuân về. Mẹ quẩy gánh bán mùa xuân đời mình đi xa mua về mầm xuân ươm hồng đời con ước vọng. Con chợt nhận ra xuân đi trên tóc bạc mẹ mình. 3. Ôm nàng xuân đẹp vào tay Xuân ơi xin hãy về để ta hát riêng cho em nghe, hát cho bao ước vọng. Ta khẽ chạm môi hôn mà lắng nghe hơi thở em nồng nàn, nghe nhẹ bước hồn em đến. Ta nhớ mỗi lần ta nắm tay bạn như dắt nàng xuân đi suốt đêm giao thừa, tặng nhau mầm xanh hy vọng mà ngỡ hái trao đoá mộng đầu. Đưa lòng bàn tay ta hứng giọt xuân long lanh, hứng tia nắng hồng và hứng cả tơ lòng vạn vật. Nâng chén men nồng từng giọt ngây ngất Rượu thơ là cõi lòng này - Ủ hương trăng mật từ ngày có em (Cao Nguyên). Nắng xuân sưởi ấm lòng trần, gió xuân mơn man da thịt, ta khoan khoái, muốn ôm xuân vào lòng mà ấp ủ yêu thương. Khẽ vỗ nhẹ Bàn tay năm ngón anh ru ngàn năm để xuân em mãi ngủ yên trong trái tim rạo rực. Xuân về với ngàn hoa đua thắm, ta muốn hái muôn ngàn đoá hồng (La Hối). Trần Nhân Tông thấy cái vồ vập của ta với xuân qua đôi bướm trắng phần phật cánh bay sấn đến với hoa (Xuân hiểu). Tôi muốn tắt nắng đi - Cho màu đừng nhạt mất - Tôi muốn buộc gió lại - Cho hương đừng bay đi (Xuân Diệu). Nhưng vì ta choáng ngợp trước nhan sắc nàng xuân nên tay lẩy bẩy níu gì xuân tan biến (Bùi Giáng). Ta khẽ nhắp chén trà xuân vị ngọt ngào để lắng nghe hương xuân nồng ấm thú tiêu dao (Thiền Sư Vạn Hạnh). Xuân sang, ai người đoàn tụ, ai kẻ tha hương muốn ôm xuân vào lòng cho vợi bớt nhớ thương mà không thể. Bích Khê thấy xuân đẹp như huyền thoại nhưng khó với tới Đêm nay xuân đã lại - Thuần tuý và tượng trưng - Nắng lên núm vú đồi - Sữa trăng nhỉ nhỉ giọt. Đêm đầu xuân mở cửa thấy trời đất tối đen bàng hoàng hỏi ánh thiều quang ở đâu như cụ Tiên Điền xưa. 4. Đừng tưởng xuân tàn hoa rụng hết Trong cõi vô thường còn hiện hữu cái hằng thường. Mai vàng trổ nụ đón xuân sang khoe hương sắc, cành hoa rồi sẽ tàn tạ lìa cành, nhưng còn kịp gửi lại cho đời cái bất diệt mai hậu trong những hạt mai đang kết tụ. Từ vết chiết liễu kia rồi sẽ nảy mầm xanh. Muôn loài tự phục sinh bằng mầm sống bất diệt nằm trong tự thể mà tạo hóa ban cho. Mầm sống ấy sẽ hấp thụ khí xuân mà sinh sôi và tạo riêng cho mình một mùa xuân trường cửu. Không phải cứ mùa xuân mới đem lại niềm vui vì Vui xuân chung cả một trời (Bích câu kỳ ngộ). Vì thế mà giữa cái nóng bức giữa hạ Bác Hồ vẫn thấy sắc mai vàng ở bên kia suối. Xuân đã sẵn trong lòng tôi lai láng - Xuân không chỉ ở mùa xuân ba tháng. Thảo mộc vô tình còn có xuân bất diệt, con người hữu ý sao không tự bất diệt đời mình? Đời người chỉ là một mắt khâu trong dòng sinh hoá miên viễn cho nên ta hãy lắng tai nghe cùng vạn vật tiếng thì thầm của thời gian, tiếng reo vui của nội cỏ, để mỗi khi xuân đáo ta làm bách hoa khai. Lắng tai nghe tiếng vô thinh, gột rửa lòng trần, rộng mở trái tim đón xuân vĩnh cửu. Ta hát lên khúc hoa xuân ca mong cây mãi cho hoa, cho lộc mong nàng xuân mãi xinh tươi như ngọc ngà. Nàng xuân thướt tha bước ra trong không gian tĩnh lặng mà dịu dàng dệt nên chiếc áo thời gian cho ta mặc suốt đời. Thưa rằng nói nữa là sai - Mùa xuân đang đợi bước ai đi vào. Dạo bước vườn xuân mà nghe lòng náo nức trước cuộc đời. Ta đón nhận mọi lẽ đời bằng tâm thế thanh thản, ta đem nhựa sống căng tràn mà góp mật cho xuân. Như thế lòng ta cũng chính là xuân không mùa vậy. Xuân ơi xuân vĩnh viễn giữa lòng ta. P.V.H (263/01-11) |
CHÍ CÔNGNghe xã ấy chuẩn bị gặt chiêm, làm được nghĩa vụ lương thực, thuế nông nghiệp và hè thu 1983 sớm hơn các nơi khác, tôi cùng hai cán bộ cơ quan đi về đấy rút kinh nghiệm để có kế hoạch tuyên truyền sát thực tế.
VĨNH QUYỀNXe vượt qua một khúc quanh, màu lúa xanh rờn đột ngột hiện ra phía trước. Chúng tôi vừa để lại đằng sau thành phố Huế cổ kính. Hai ngày qua, chúng tôi đã đi thăm và làm việc ở đấy.
ĐẶNG THỊ HẠNH Tùy bútVề cái thị xã cỏn con mà chúng tôi đến vào cuối đông năm ấy, ký ức tôi giữ lại còn bị giới hạn hơn nữa, do bao giờ không gian về một nơi nào đó ta giữ lại từ ngày này qua ngày khác, năm này qua năm khác, cuối cùng cứ hẹp dần lại để chỉ còn rút lại ở không gian ta quen thuộc nhất.
PHAN THỊ THU QUỲCách đây trên 80 năm, trên con đường làng ấy, đến tết, dưới hai bụi tre Là Ngà mát mẻ người ta thường đánh bài chòi. Một công tử họ Phan ở làng Đốc Sơ làm trong triều nội với chức Hàn lâm viện Biên tu, và một thiếu nữ họ Bùi con nhà giàu làng Đốc Bưu, ngồi bên chòi thành hai phe. Hễ công tử đi một con bài thì thiếu nữ trúng và ngược lại.
HÀ THÀNHChúng tôi chuẩn bị hành trang theo đoàn công tác đặc biệt của tỉnh Thừa Thiên Huế, sang làm việc với tỉnh Xa-ra-van nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào. Để chuẩn bị đón nhận các hài cốt liệt sỹ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh ở chiến trường Lào về nước.
ĐỖ NGỌC YÊN(Kỷ niệm ngày thành lập Hội Liên Hiệp VHNT Thừa Thiên Huế)Vào một sáng đầu thu, tôi tìm đến khu tập thể Trung Tự, Hà Nội, nơi nhà văn Bùi Hiển đang sống cùng con cháu. Ông là một trong số những người đầu tiên tham gia thành lập Phân hội Văn nghệ Thừa Thiên tháng 10 năm 1950, tổ chức tiền thân của Hội Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế hiện nay.
NGUYỄN QUANG HÀ Hồi ký(Kỷ niệm ngày thành lập Hội Liên Hiệp VHNT Thừa Thiên Huế)
VŨ ĐÌNH HÒE Trích đoạn trong cuốn Hồi ký "Pháp quyền - Nhân nghĩa Hồ Chí Minh".
THÁI KIM LAN Viết tặng Lisa Eder
PHẠM NGỌC CẢNH Bút ký Sau này tôi mới biết cụ Đỗ Tất Lợi. Dành dụm mãi tiền sinh hoạt phí của một anh lính, tôi ra cửa hàng sách quốc văn. Mua một cuốn Nam dược... về đặt đầu giường như cái gối. Gối lên những kỷ niệm về cây, về lá để nhớ thương bà. Những trang viết về cây ngải cứu, cây thạch xương bồ, cây bồ công anh hay như những bài thơ. Những trang viết về củ nghệ, củ gừng, quả mướp đắng, trái me chua phúc dày như kinh Phật.
NGUYỄN TRỌNG TẠOKim Mai thân nhớ,Ngày giáp Tết, tôi về miền thơ ấu. Cây đa cổ thụ, ngôi miếu rêu phong vẫn đứng giữa đồng quê như đợi như chờ từ vạn kỷ.
NGUYỄN THẾ TƯỜNG Bút ký Dải đất Việt khi chạy dài vào tới miền Trung thì xép lại trong một khúc eo. Một bên là dãy Trường Sơn hùng vĩ che chắn. Một bên là biển rộng sóng vỗ bờ.
NINH GIANG THU CÚC Ghi chép Thuở còn bé tí tẹo tôi thường được người lớn kể cho nghe chuyện một anh chồng Cọp đi rước Cô mụ (nữ hộ sinh) cho chị vợ đang đau bụng đẻ.
TRÍ NHÂN Truyện kýNăm 1954, đa số cán bộ, đảng viên ở chiến trường miền đều tập kết ra Bắc theo Hiệp định Giơ-ne-vơ. Chỉ có một số ít cán bộ, đảng viên cốt cán được bố trí ở lại trong vùng tạm chiếm để xây dựng cơ sở cách mạng, tổ chức lực lượng đề phòng địch phá hoại Hiệp định đình chiến.
NHẤT LÂM Bút ký Năm 1948, từ đồng bằng huyện Triệu Phong, chúng tôi vượt quốc lộ 1A lên một xã miền núi, xã Phong An. Hồi ấy rừng bạt ngàn vô tận, xã Phong An chỉ cách thị xã Quảng Trị chừng mười cây số, do núi rừng ngút ngàn, mà trở nên xa vời như xứ sở lạ lùng ngàn dặm. Chúng tôi bảo nhau: đề phòng cọp từ bụi rậm vồ tươi như đùa. Nhìn núi cao và cây rừng trùng điệp, con người trở nên hồi hộp, lo sợ mơ hồ; lại đi ban đêm, đi lần đầu giữa rừng, sợ là tất nhiên.
HƯƠNG GIANG(Hưởng ứng cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”)
HOÀI NGUYÊNTiếng tiêu trầm của nỗi cô đơn...
TRUNG SƠNTrong số những con vật gần gũi với con người, con mèo không đứng vị trí thứ nhất thì cũng nhì. Chỉ riêng việc chú mèo có đặc quyền thỉnh thoảng "chung chăn" với con người lúc trời mưa rét cũng đủ để xếp chú đứng ở thứ bậc cao trong mối quan hệ với con người. Cũng vì vậy, trong thành ngữ và tục ngữ có nhiều câu nói đến con mèo ngẫm ra khá thú vị.
ĐOÀN MINH TUẤN Tùy bútĐã từ lâu lắm, nhiều mùa xuân đã qua, nhà văn Đoàn Giỏi có cho tôi mượn cuốn sách rất hay viết về "chó và mèo trên thế giới" của hai tác giả người Pháp Marlyse et Frange.
NGUYỄN QUANG HÀHầu như mỗi chúng ta chỉ biết Mai Xuân Hòa là nhạc sĩ. Anh đã ra mắt hai tập nhạc viết cho người lớn: "Nỗi đợi chờ", "Khát vọng",và hai tập cho thiếu nhi: " Những điều em thích", " Những ngôi sao đẹp".