Có những thứ sẽ dần trôi tuột theo năm tháng, guồng quay của cuộc sống hiện đại có thể đã làm biến đổi phần nào giá trị của Tết. Nhưng nếu biết lắng lại, nghĩ khác đi thì Tết dường như vẫn luôn vẹn nguyên trong tâm thức mỗi người.
Tết trở nên hoàn hảo khi gắn kết mọi người - Nguồn: ITN
Những thanh âm đọng lại
Bao nhiêu năm trôi qua, nhà báo Trương Anh Ngọc vẫn lưu giữ trong mình dấu hiệu riêng về Tết. Đó là những hộp mứt Tết bọc bằng bóng bì đen, bên trong chứa các túi trứng chim trắng nhỏ xinh; rồi bánh pháo, chân giò... treo lủng lẳng trên xe của bố. “Bố đi xe đạp gióng ngang, đặt túi đồ trên ghi đông mang Tết về cho cả nhà. Chỉ nghe tiếng bục… bục… bục… là biết bố đã về đến đầu ngõ rồi. Với tôi, đấy chính là âm thanh của Tết”.
Ấy là những năm 1980, thời kỳ bao cấp khó khăn, một năm 365 ngày nhưng chỉ có Tết mới được ăn ngon. Trong nhà người lớn tất bật sắm sửa, trẻ con háo hức được mua quần áo mới, được xem đốt pháo, được lì xì... “Tôi nhớ hình ảnh bố mẹ dọn dẹp nhà cửa, tắm rửa bằng nước mùi… Mẹ bận rộn tới 6 giờ tối mới xong, lúc ấy là đi làm phi dê và thường về rất muộn, mẹ bảo vì mọi người xếp hàng đông quá”, nhà báo Trương Anh Ngọc nhớ lại.
Tết đọng lại trong mỗi người mang hương vị, thanh âm riêng. Với chị Chu Kim Cúc, Hà Nội, Tết đọng cả trong dáng mẹ. Mẹ là một người đàn bà truyền thống, bao giờ cũng giữ nếp cho Tết thật trọn vẹn, từ cách cuốn nem, cắt khoanh giò cúng, cách luộc gà cho đêm giao thừa, chăm chút đến cả lời ăn tiếng nói cho các con… “Ngày đó trong con mắt trẻ thơ của tôi, Tết cực kỳ tuyệt vời. Sự tất bật của mẹ làm cho tôi cảm thấy có cái gì đó rất háo hức đến khi chính mình trở thành một người mẹ, lại chuẩn bị Tết theo cách của mẹ”.
Mấy đời ăn Tết giữa lòng phố cổ, ông Nguyễn Huy Hùng, 80 tuổi, ở phố Hàng Bạc vẫn nhớ không khí Tết gia đình Hà Nội xưa. Ngày xưa mùa nào thức nấy, chỉ Tết mới có bánh chưng xanh, đầy đủ thịt mỡ dưa hành, đào, quất… cho nên ai cũng chỉ mong đến Tết, ước ao, háo hức, sung sướng, cái gì cũng để dành cho Tết. “Từ rằm tháng Chạp, bố mẹ đã rục rịch chuẩn bị từng tí nước mắm ngon, hạt tiêu, gạo nếp, gạo tẻ, nấm hương, mộc nhĩ… Bữa cơm chiều 30 Tết bởi vậy mà gói bao nhiêu tâm sức một năm. Nhà nào khá giả mới có đủ cả cá kho, thịt đông, giò xào… không thì cũng gắng lo tươm tất nhất có thể”.
Không cần hoàn hảo
Năm tháng qua đi, chuyện ăn uống không còn là niềm ước mơ như trước. Người ta không cần chờ đến Tết để được ăn bánh chưng, giò chả… và các thứ khác. Tuy nhiên, trong luồng biến đổi của đời sống mới, sự giằng níu phong tục tập quán khiến nhiều người cảm thấy Tết có phần nặng nề. Áp lực để tạo nên một cái Tết “hoàn hảo”, đúng theo truyền thống khiến cho niềm vui ngày Tết ít nhiều bị ảnh hưởng. Nhà báo Trương Anh Ngọc nêu câu chuyện thăm hỏi trong dịp Tết: Những câu hỏi bao giờ lập gia đình, năm mới có sinh con không, làm ăn lương bổng thế nào… thực sự trở thành nỗi “sợ hãi”. “Cứ nói trả lời cho xong đi nhưng nhiều khi trả lời cũng không xong, còn rất nhiều vấn đề khác nữa. Đây là một trong những điều cần thay đổi sao cho văn hóa giao tiếp và câu chuyện liên quan đến ngày Tết không còn nặng nề”.
Trong một cuộc bàn luận, nhiều người không ngần ngại “kể tội” Tết kèm theo vất vả, vướng bận, thậm chí nhàm chán. “Phụ nữ trong gia đình luôn phải lo lắng cho mâm cơm Tết, sao cho mâm cơm cúng phải đầy đủ, khách đến chơi nhà luôn sẵn cỗ bàn… Năm nào cũng vậy, cứ hùng hục làm đến nỗi thấy mấy ngày Tết cơ thể như không thuộc về mình nữa”. Nói vậy nhưng với chị Chu Kim Cúc, Tết vẫn mang một ý nghĩa đặc biệt. “Tuy phải tất bật, lo toan như thế nhưng nhìn thấy con cái cũng háo hức như tôi ngày xưa, đặc biệt bữa cơm chiều 30 Tết mọi người ăn uống vui vẻ, tự dưng tôi thấy công sức bỏ ra mang lại được niềm vui ấm áp”.
Rõ ràng Tết cũng nên được nhìn ở một góc độ khác, nhưng theo anh Đỗ Cường, thành viên Hội quán Di sản, nếu chỉ nhìn không khí chuẩn bị Tết một cách đơn thuần thì đã vô tình bỏ qua rất nhiều giá trị. Qua nghiên cứu về bàn thờ Việt và phong tục xoay quanh văn hóa thờ cúng tổ tiên - nét văn hóa thể hiện khá đậm đặc trong dịp Tết, anh Cường cho rằng, việc chuẩn bị cho ngày Tết không chỉ là phân công lao động mà còn gắn kết mọi người. Ngày Tết nghĩ đến tổ tiên ông bà, đi lại, giao lưu, tay bắt mặt mừng mà thắt chặt tình cảm. “Chỉ khi hiểu về ý nghĩa cội nguồn dân tộc muốn thể hiện trong ngày Tết, giữ cái ấy thì dù có đổi thay hiện đại mấy thì vẫn trọn vẹn là Tết Việt”.
Theo Thái Minh - ĐBND
NGUYỄN HẢI YẾN
Khi tôi viết những dòng này, thì ở Hải Dương, cuộc chiến chống Covid-19 vẫn đang trong hồi quyết liệt. Sự thực là tính từ ngày khởi phát làn sóng Covid-19 lần thứ ba tại Việt Nam mà điểm nóng bắt đầu công ti POYUN - thành phố Chí Linh, Hải Dương chúng tôi chưa có một ngày nào bình yên.
Sách là một trong những sản phẩm dễ bị xâm phạm bản quyền nhất hiện nay.
Những ngày qua, dư luận xôn xao về bức tượng Nữ Thần Tự do phiên bản lỗi, được nhận xét thiếu tính thẩm mỹ xuất hiện trong một khu du lịch ở Sa Pa - Lào Cai. Đó không chỉ là cảnh báo về sự tùy tiện trong thẩm mỹ mà còn là câu chuyện về việc quản lý loại hình du lịch mới.
Đó là những thư viện của gia đình, nhưng lại phục vụ cộng đồng và đều nằm trong các làng quê, bên lũy tre, sân đình, tô điểm thêm nét đẹp của vùng quê Kinh Bắc vốn rạng danh với truyền thống hiếu học và thành tích khoa bảng.
Thời gian qua, giải thưởng từ cuộc thi thơ của báo Văn Nghệ tổ chức đã tạo nên những tranh cãi về chất lượng tác phẩm đoạt giải.
Thời gian qua, giải thưởng từ cuộc thi thơ của báo Văn Nghệ tổ chức đã tạo nên những tranh cãi về chất lượng tác phẩm đoạt giải.
Với sự xuất hiện của loại virus mới SARS-CoV-2 ở Vũ Hán, Trung Quốc vào cuối năm 2019 và sau đó đã bùng phát thành đại dịch toàn cầu, các tổ chức Phật giáo trên thế giới đã bắt tay vào hành động.
Xây dựng đề án “Chiến lược phát triển ngành văn hóa TPHCM giai đoạn 2020-2035” là điều hết sức cần thiết và đã được UBND TPHCM thông qua mới đây. Trong tình hình hiện nay, việc xác định các hướng phát triển văn hóa sẽ vừa mang tính chiến lược, vừa có ý nghĩa thiết thực.
Sau đợt nghỉ diễn vì dịch Covid-19 những ngày tết vừa qua, các sân khấu cải lương xã hội hóa cùng nghệ sĩ (NS) lên kế hoạch phục vụ khán giả nhiều vở mới.
Hướng đến các giá trị truyền thống đang là một xu hướng diễn ra dù âm thầm nhưng rất mạnh mẽ trong giới nghệ thuật.
Trong vòng xoáy chung, khó mà nói ngành nghề, lĩnh vực nào không bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, nhưng nghệ thuật có cách sáng tạo và thích ứng riêng.
Sự kéo dài của cuộc khủng hoảng virus corona có thể không chỉ làm thay đổi phương thức và lịch trình biểu diễn của nhiều nhà hát opera và dàn nhạc mà còn dẫn đến việc thay đổi cán cân quyền lực giữa nghệ sĩ và giới quản lý.
Covid là một cú sốc, nhưng Covid cũng là một món quà với trẻ em. Sớm hay muộn, Covid cũng sẽ rời xa, nhưng ngay lúc này, cha mẹ có thể biến không gian Covid thành một bài học lớn cho trẻ ngay tại nhà...
Tôi xin phép lấy nhận xét về thời trang của nhà thơ đương thời người Đức E. H. Ballermann để trả lời ngay - trước khi lý luận - câu hỏi thường đặt ra cho tôi "Áo dài truyền thống có đi ngược trào lưu hay xu hướng thời trang hiện đại không”, rằng: Không!
Ngày 23 tháng Chạp là ngày tiễn ông Công - ông Táo, cũng là thời điểm nhắc nhở mỗi người về một năm mới sắp đến.
Nhìn sự rộn ràng của đường phố thấy đầy sức sống, đầy năng lượng, một sự bình thường vô cùng đáng quý mà ngày thường sẽ chỉ thấy đông quá, tắc đường, bụi bặm quá. Dòng chảy cuồn cuộn ấy mà bị ngừng trệ thì thật kinh khủng...
Quá trình sáng tác và thực hành các loại hình nghệ thuật luôn đòi hỏi sự sáng tạo, nghiêm cẩn của mỗi nghệ sĩ. Trong quá trình ấy, tính độc lập, riêng biệt của nghệ sĩ sẽ tạo ra sự khác biệt, để lại dấu ấn và phát triển. Đó là chia sẻ của nhiều nghệ sĩ tại tọa đàm “Trùng trùng tiếp tiếp: sân khấu xưa và nay” tối 20.1.
Các bộ phim ăn khách, chương trình nghệ thuật thu hút khán giả, sản phẩm âm nhạc bán chạy... đang khẳng định giá trị kinh tế của văn hóa. Tuy nhiên, đóng góp của văn hóa không chỉ thể hiện qua những con số, và cũng không nên coi đó là mục tiêu của lĩnh vực này.
Năm 2020 đánh dấu những bước chuyển mình đáng nhớ đối với nhiều loại hình nghệ thuật. Sự phối kết giữa những môn nghệ thuật tưởng chừng không hề “ăn nhập” với nhau lại tạo ra nhiều bất ngờ.
Bộ sách Lục tỉnh cầm ca (NXB Văn hóa - Văn nghệ) cũng là tên của một nhóm bạn trẻ, đã tái hiện nguồn tư liệu về các loại hình diễn xướng của Nam bộ, xứng đáng trở thành câu trả lời cho câu hỏi: Giới trẻ ngày nay có còn quan tâm đến nghệ thuật truyền thống hay không?