Trọn vẹn là Tết

08:27 12/02/2018

Có những thứ sẽ dần trôi tuột theo năm tháng, guồng quay của cuộc sống hiện đại có thể đã làm biến đổi phần nào giá trị của Tết. Nhưng nếu biết lắng lại, nghĩ khác đi thì Tết dường như vẫn luôn vẹn nguyên trong tâm thức mỗi người.

Tết trở nên hoàn hảo khi gắn kết mọi người - Nguồn: ITN

Những thanh âm đọng lại

Bao nhiêu năm trôi qua, nhà báo Trương Anh Ngọc vẫn lưu giữ trong mình dấu hiệu riêng về Tết. Đó là những hộp mứt Tết bọc bằng bóng bì đen, bên trong chứa các túi trứng chim trắng nhỏ xinh; rồi bánh pháo, chân giò... treo lủng lẳng trên xe của bố. “Bố đi xe đạp gióng ngang, đặt túi đồ trên ghi đông mang Tết về cho cả nhà. Chỉ nghe tiếng bục… bục… bục… là biết bố đã về đến đầu ngõ rồi. Với tôi, đấy chính là âm thanh của Tết”.

Ấy là những năm 1980, thời kỳ bao cấp khó khăn, một năm 365 ngày nhưng chỉ có Tết mới được ăn ngon. Trong nhà người lớn tất bật sắm sửa, trẻ con háo hức được mua quần áo mới, được xem đốt pháo, được lì xì... “Tôi nhớ hình ảnh bố mẹ dọn dẹp nhà cửa, tắm rửa bằng nước mùi… Mẹ bận rộn tới 6 giờ tối mới xong, lúc ấy là đi làm phi dê và thường về rất muộn, mẹ bảo vì mọi người xếp hàng đông quá”, nhà báo Trương Anh Ngọc nhớ lại.

Tết đọng lại trong mỗi người mang hương vị, thanh âm riêng. Với chị Chu Kim Cúc, Hà Nội, Tết đọng cả trong dáng mẹ. Mẹ là một người đàn bà truyền thống, bao giờ cũng giữ nếp cho Tết thật trọn vẹn, từ cách cuốn nem, cắt khoanh giò cúng, cách luộc gà cho đêm giao thừa, chăm chút đến cả lời ăn tiếng nói cho các con… “Ngày đó trong con mắt trẻ thơ của tôi, Tết cực kỳ tuyệt vời. Sự tất bật của mẹ làm cho tôi cảm thấy có cái gì đó rất háo hức đến khi chính mình trở thành một người mẹ, lại chuẩn bị Tết theo cách của mẹ”.

Mấy đời ăn Tết giữa lòng phố cổ, ông Nguyễn Huy Hùng, 80 tuổi, ở phố Hàng Bạc vẫn nhớ không khí Tết gia đình Hà Nội xưa. Ngày xưa mùa nào thức nấy, chỉ Tết mới có bánh chưng xanh, đầy đủ thịt mỡ dưa hành, đào, quất… cho nên ai cũng chỉ mong đến Tết, ước ao, háo hức, sung sướng, cái gì cũng để dành cho Tết. “Từ rằm tháng Chạp, bố mẹ đã rục rịch chuẩn bị từng tí nước mắm ngon, hạt tiêu, gạo nếp, gạo tẻ, nấm hương, mộc nhĩ… Bữa cơm chiều 30 Tết bởi vậy mà gói bao nhiêu tâm sức một năm. Nhà nào khá giả mới có đủ cả cá kho, thịt đông, giò xào… không thì cũng gắng lo tươm tất nhất có thể”. 

Không cần hoàn hảo

Năm tháng qua đi, chuyện ăn uống không còn là niềm ước mơ như trước. Người ta không cần chờ đến Tết để được ăn bánh chưng, giò chả… và các thứ khác. Tuy nhiên, trong luồng biến đổi của đời sống mới, sự giằng níu phong tục tập quán khiến nhiều người cảm thấy Tết có phần nặng nề. Áp lực để tạo nên một cái Tết “hoàn hảo”, đúng theo truyền thống khiến cho niềm vui ngày Tết ít nhiều bị ảnh hưởng. Nhà báo Trương Anh Ngọc nêu câu chuyện thăm hỏi trong dịp Tết: Những câu hỏi bao giờ lập gia đình, năm mới có sinh con không, làm ăn lương bổng thế nào… thực sự trở thành nỗi “sợ hãi”. “Cứ nói trả lời cho xong đi nhưng nhiều khi trả lời cũng không xong, còn rất nhiều vấn đề khác nữa. Đây là một trong những điều cần thay đổi sao cho văn hóa giao tiếp và câu chuyện liên quan đến ngày Tết không còn nặng nề”.

Trong một cuộc bàn luận, nhiều người không ngần ngại “kể tội” Tết kèm theo vất vả, vướng bận, thậm chí nhàm chán. “Phụ nữ trong gia đình luôn phải lo lắng cho mâm cơm Tết, sao cho mâm cơm cúng phải đầy đủ, khách đến chơi nhà luôn sẵn cỗ bàn… Năm nào cũng vậy, cứ hùng hục làm đến nỗi thấy mấy ngày Tết cơ thể như không thuộc về mình nữa”. Nói vậy nhưng với chị Chu Kim Cúc, Tết vẫn mang một ý nghĩa đặc biệt. “Tuy phải tất bật, lo toan như thế nhưng nhìn thấy con cái cũng háo hức như tôi ngày xưa, đặc biệt bữa cơm chiều 30 Tết mọi người ăn uống vui vẻ, tự dưng tôi thấy công sức bỏ ra mang lại được niềm vui ấm áp”.

Rõ ràng Tết cũng nên được nhìn ở một góc độ khác, nhưng theo anh Đỗ Cường, thành viên Hội quán Di sản, nếu chỉ nhìn không khí chuẩn bị Tết một cách đơn thuần thì đã vô tình bỏ qua rất nhiều giá trị. Qua nghiên cứu về bàn thờ Việt và phong tục xoay quanh văn hóa thờ cúng tổ tiên - nét văn hóa thể hiện khá đậm đặc trong dịp Tết, anh Cường cho rằng, việc chuẩn bị cho ngày Tết không chỉ là phân công lao động mà còn gắn kết mọi người. Ngày Tết nghĩ đến tổ tiên ông bà, đi lại, giao lưu, tay bắt mặt mừng mà thắt chặt tình cảm. “Chỉ khi hiểu về ý nghĩa cội nguồn dân tộc muốn thể hiện trong ngày Tết, giữ cái ấy thì dù có đổi thay hiện đại mấy thì vẫn trọn vẹn là Tết Việt”.

Theo Thái Minh - ĐBND

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Sau hơn 20 năm xuất hiện tại Việt Nam, internet ngày càng đi sâu vào cuộc sống, tạo ra những thay đổi to lớn từ thói quen hàng ngày, tới cách làm việc, giao tiếp, tương tác xã hội, quan niệm về không gian, thời gian... Những thay đổi ấy đòi hỏi xây dựng các giá trị văn hóa mới - văn hóa mạng.

  • LÊ HOÀNG TÙNG

    Vai trò của thể dục, thể thao đã được xã hội thừa nhận, đánh giá là một trong những nhân tố quan trọng tác động đến sự phát triển của mỗi cá nhân và đất nước.

  • Tác phẩm sơn mài “Vườn xuân Trung Nam Bắc” của danh họa Nguyễn Gia Trí - một bảo vật quốc gia đã bị hư hại nặng nề sau quá trình làm vệ sinh của Bảo tàng Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về công tác bảo quản, tu bổ, phục chế.

  • Di tích xuống cấp là một trong những vấn đề tồn tại song hành với công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản ở Hà Nội. Bên cạnh những khó khăn về nguồn kinh phí, tình trạng tùy tiện trong tu bổ, tôn tạo cũng đang là bài toán đòi hỏi có giải pháp khắc phục hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững giá trị di sản.

  • Tính đến đầu năm 2019, qua 7 đợt công nhận theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Việt Nam đang sở hữu 164 hiện vật, nhóm hiện vật được tôn vinh là bảo vật quốc gia. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, vấn đề ứng xử với các bảo vật quốc gia đang tồn tại nhiều số bất cập, nhất là tình trạng can thiệp thô bạo với không ít hiện vật khiến dư luận bất bình.

  • Dự án “Tương lai của truyền thống” vừa tổ chức buổi trò chuyện “Cảm hứng nghệ thuật Tuồng”. Với sự tham gia của NSND Mẫn Thị Thu, NSƯT Phạm Quốc Chí, NSƯT Nguyễn Ngọc Khánh, Nghệ sĩ Nguyễn Thành Nam một lần nữa những bất cập trong công tác bảo tồn và phát triển nghệ thuật Tuồng đã được chính người trong cuộc chia sẻ.

  • NGUYỄN KHẮC PHÊ   

    Gọi là “Chuyện bên lề” vì chủ trương xây Khu Lưu niệm nhà thơ Tố Hữu (KLNTH) là của UBND Tỉnh Thừa Thiên Huế, tôi “bỗng dưng” bị lôi vào cuộc do đã viết bài “Ngày Xuân thăm quê nhà thơ Tố Hữu” đăng trên báo Văn nghệ số Tết Mậu Tuất - 2018.

  • Phát biểu tại hội nghị kiểm tra, đánh giá việc triển khai, thực hiện Nghị quyết 33 về xây dựng và phát triển văn hóa con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước tại địa bàn TP.HCM ngày 20/4/2019, ông Võ Văn Thưởng - Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương nhận định: “Văn hóa TPHCM đã phát triển nhưng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng”.

  • Để hạn chế bạo lực học đường, có ý kiến cho rằng, bên cạnh kiểm soát, ngăn chặn những clip độc hại, bạo lực trên mạng xã hội, cần đưa giá trị sống và kỹ năng sống đến học sinh và giáo viên, qua đó tạo môi trường giáo dục thân thiện hơn, khiến học sinh hạnh phúc hơn.

  • 5 năm kể từ khi Ngày Sách Việt Nam ra đời, khắp các địa phương trên cả nước, hoạt động cổ vũ cho văn hóa đọc được tổ chức rộng rãi. Tại các hệ thống giáo dục đào tạo, phong trào đọc sách cũng lan tỏa mạnh mẽ.

  • Thần tượng là một nhu cầu thiết yếu của thế hệ trẻ, nó cần thiết như cơm ăn nước uống hàng ngày. Có phải chăng xã hội chúng ta đang thiếu vắng những anh hùng, những con người bình thường, những sự việc bình thường đã trở nên quý hiếm, được nêu gương khiến thế hệ trẻ tìm đến những kẻ giang hồ cộm cán, những kẻ tìm mọi cách để gây sốc trong đời sống và trên mạng xã hội?

  • Tại Hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề: Xây dựng trường mầm non hạnh phúc và nói không với bạo lực học đường, diễn ra sáng 9.4, chuyên gia giáo dục Đan Mạch, PGS. Jette Eriksen khẳng định, để đẩy lùi bạo lực học đường, chúng ta phải xây dựng một nền giáo dục với những phương pháp sư phạm đầy nhân văn và thân thiện với trẻ, kết hợp quan điểm của trẻ em trong tất cả những gì chúng ta làm.

  • Thông qua cuộc thi “Đại sứ văn hóa đọc”, các em đã có những cảm nhận hết sức tuyệt vời về vai trò của đọc sách, của văn hóa đọc.

  • NGUYỄN THANH TÙNG

    Trong số ra ngày 25 tháng 11 năm 1990, một tờ báo chủ nhật xuất bản ở Hà Nội đăng bài "Giáo dục gia đình - S.O.S" của bạn đọc Lê Hòe.

  • Chúng ta đã nói quá nhiều về sự xuống cấp đạo đức cá nhân và xã hội mà chưa chỉ ra được căn nguyên sâu xa của nó là gì, nằm ở đâu và phải làm gì, tháo gỡ như thế nào… Sức mạnh đến từ nhiều thiết chế xã hội, trong đó có báo chí với vị thế và tầm ảnh hưởng rộng lớn.

  • Chủ trương xã hội hóa các hoạt động văn học - nghệ thuật trong đó có nghệ thuật sân khấu đã được triển khai thực hiện hơn 20 năm nay… Tuy nhiên, theo họa sĩ - NSND Lê Huy Quang, quá trình này với sân khấu vẫn đang như một vòng tròn quẩn quanh chưa xác định được hướng đi cụ thể.

  • Đi dạo trên nhiều tuyến phố của Hà Nội bắt gặp nhiều biển hiệu đề bằng tiếng nước ngoài. Ngay cả khi chúng ta đón lượng khách du lịch kỷ lục là 15 triệu lượt/người trong năm 2018 thì điều này không chỉ chứng tỏ chủ các cửa hàng, công ty thiếu tự tôn văn hóa dân tộc mà còn vi phạm quy định pháp luật.

  • Xã hội phát triển, các khu đô thị mọc lên ngày một nhiều. Dạng nhà chung cư cao tầng, nhà ống, nhà liền kề, biệt thự phát triển mạnh mẽ dẫn đến sự thay đổi lớn về sinh hoạt của người Việt. Từ đó dẫn đến thay đổi đáng kể về vị trí, vai trò và chức năng của Ban (bàn) thờ gia tiên…

  • Câu hỏi khá táo bạo, tương tự như khi người ta tính chuyện bứng một gốc cây cổ thụ ngàn năm, rễ của nó đã lan rộng cả dải đất hình chữ S, tán của nó xòe cả bầu trời vùng biển đông, toan ngắt cành ngắt lá đem trồng đi chỗ khác, hoặc chừng như muốn xem bói một quẻ nhờ vào lời thần thánh hoặc tìm nhà bác học phán cho một câu điều chỉnh. Tôi thì tôi không dám nói chuyện điều chỉnh – hai chữ rất thời thượng của thời… hậu cách mạng bứng gốc, nay bớt lại chỉ điều chỉnh thôi nhưng điều chỉnh cái gì, ai điều chỉnh?

  • Trong xã hội dịch chuyển, Tết với mỗi thế hệ mang giá trị, ý nghĩa khác nhau. Nếu nhiều gia đình trẻ có thể đóng cửa dắt nhau đi du lịch, đón và chơi Tết ở một nơi xa thì với không ít người cao tuổi, ngày Tết vẫn mang giá trị truyền thống bất biến. Tuy nhiên, một điều chung nhất dễ nhận thấy, đó là trong tâm thức mỗi người Việt luôn trân trọng những giá trị linh thiêng ngày Tết cổ truyền.