Soạn giả cải lương - Tre già, măng chưa mọc!
Thị trường tổ chức biểu diễn cải lương tại TPHCM những năm gần đây sôi động hẳn vì sự xuất hiện của nhiều đơn vị xã hội hóa cùng Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang dàn dựng nhiều chương trình, vở diễn, thu hút được sự quan tâm của khán giả mộ điệu.
Vở cải lương kinh điển Đời cô Lựu được nhiều đơn vị nghệ thuật xã hội hóa chọn tái dàn dựng
Tuy nhiên vẫn còn đó nỗi lo về sự thiếu hụt đội ngũ sáng tác, khi các soạn giả giỏi nghề đã lớn tuổi và ngày một giảm dần, lực lượng trẻ chưa thể đáp ứng nhu cầu tác phẩm chất lượng, hấp dẫn.
Hiếm hoi soạn giả giỏi nghề
Đội ngũ tác giả giỏi nghề của sân khấu cải lương hiện thời chỉ còn vài người. Kỳ cựu nhất là soạn giả Đức Hiền đã hơn 70 tuổi, tiếp đó là 2 soạn giả Đăng Minh, Hoàng Song Việt cũng đã U60.
Trong khi đó, lớp tác giả trẻ kế thừa vẫn chưa định hình được tên tuổi, thể hiện được sức bật và dấu ấn mạnh mẽ bằng các tác phẩm sân khấu độc đáo riêng.
Thực trạng quá ít ỏi người giỏi nghề chuyên sáng tác cho sân khấu cải lương hôm nay, khiến các đơn vị nghệ thuật xã hội hóa và công lập buộc lòng phải chọn cách trở lại với các vở tuồng cũ, kinh điển để dàn dựng, tổ chức biểu diễn, duy trì hoạt động sáng đèn.
Soạn giả Đăng Minh chia sẻ: “Vì là công việc, là đam mê nên tôi cứ viết cho “đã mình” trước và ai đặt hàng thì mình sáng tác theo nhu cầu vậy thôi. Trước đây soạn giả sống khỏe bằng cải lương, giờ thì khó khăn hơn, dù nhu cầu thực tiễn vẫn rất nhiều, từ sáng tác kịch bản dài, kịch bản ngắn, chặp, bài ca lẻ hay tân cổ giao duyên. Trong sáng tác, tôi vẫn luôn cố gắng đổi mới mình, trên nền tảng chấp nhận được để phù hợp thực tiễn. Ở mỗi một vở cải lương đều có cái mới, từ ý tưởng, cấu trúc âm nhạc, tiết tấu âm nhạc, cách xây dựng hình tượng, bố trí không gian… Cải lương luôn thay đổi từng ngày, nhưng điều kiện để quảng bá, phổ biến không rộng nên người ta khó nhìn thấy rõ ràng. Tôi thấy làm cải lương hôm nay rất khó, cần nhiều yếu tố, không chỉ là sự nhiệt tình mà còn phải hiểu nghề, có sự thay đổi tươi mới, cân nhắc sao cho phù hợp, vì trong nghệ thuật không mới là không thể tồn tại”.
Mỗi tác giả đều dành nhiều thời gian nghiên cứu, ấp ủ, sáng tạo và cho ra đời một tác phẩm làm sao hội đủ cả chất và hồn cải lương, dung hòa giữa cũ và mới, sử dụng tất cả kinh nghiệm đã tích lũy cùng với cập nhật thời đại để đưa vào tác phẩm sao cho phù hợp nhu cầu thưởng thức nghệ thuật của khán giả hôm nay.
“Ngay với vở cũ dựng lại, nhiều khán giả hiện không chấp nhận nổi vì đa số tiết tấu chậm, thời lượng dài, sự kiện ít, trong khi kỹ thuật ca diễn xưa - nay khác nhau quá xa. Khán giả ngày nay đòi hỏi ở sân khấu cải lương sự đa năng. Họ muốn thưởng thức một vở diễn như thưởng thức một tác phẩm điện ảnh, chứ cải lương vừa mở ra khán giả đã biết kết thúc như thế nào thì mất hẳn sức hấp dẫn, ít sự kiện mà kéo dài lê thê chỉ khiến họ chán. Đó là một trong những nguyên nhân lớn khiến sân khấu mất dần khán giả”, soạn giả Đăng Minh cho biết thêm.
Đào tạo các tay viết trẻ kế thừa
Việc am hiểu cải lương chính là tiêu chí cần thiết phải có của một tác giả viết kịch bản. Để cho ra đời một tác phẩm cải lương hấp dẫn, bài bản nên đặt vào những tình huống như thế nào cho hợp lý, chỗ nào Bắc, chỗ nào Nam, đoạn nào nên Oán, và cũng không được lạm dụng quá nhiều bài vọng cổ, hoặc có thể khai thác thêm những bản nhạc mới sao cho phù hợp với từng thể loại kịch bản; sáng tác kịch bản lịch sử, đề tài lịch sử hay đề tài xã hội; phải chú ý yếu tố nắm bắt được nhu cầu giải trí của khán giả thời đại mới. Những đòi hỏi mang tính cơ bản và cần thiết cho một tác phẩm sân khấu chất lượng luôn “làm khó” tác giả trẻ như thế.
Tâm tư về vấn đề thiếu hụt đội ngũ chuyên sáng tác kịch bản sân khấu cải lương, NSƯT Ca Lê Hồng bày tỏ quan điểm: “Sân khấu hôm nay quá thiếu vắng đội ngũ viết kịch bản. Một số em tốt nghiệp diễn viên, đạo diễn có khả năng viết, sáng tác, nhưng Trường Đại học Sân khấu và Điện ảnh TPHCM chưa có lớp biên kịch. Do vậy nên có nguồn kinh phí tổ chức các lớp tập huấn ngắn hạn, dài hạn cho những nhân tố tiềm năng này. Từ kiến thức học ở nhà trường và năng khiếu cá nhân, các em đã thích và am hiểu cải lương thì phải biết một kịch bản cải lương cần những gì, đặc trưng kịch bản như thế nào, phải nắm bắt được âm nhạc cải lương, các bài bản, hiểu phương pháp biên kịch bên cải lương có đặc thù riêng như thế nào… trước khi có sáng tạo riêng. Với các bạn trẻ năng động, thích tìm tòi sáng tạo cái mới, nếu không có kinh nghiệm, hiểu sâu về cải lương cũng khó có những tác phẩm hay”.
Để giải quyết vấn đề thiếu hụt đội ngũ sáng tác cho sân khấu hôm nay và tương lai, cấp thiết phải có sự quan tâm xây dựng dự án đào tạo bài bản cho những người trẻ, thích sáng tác, để từng bước nâng chất tay viết mới, phát hiện thêm tài năng sáng tác trẻ, tạo nguồn tác giả kế thừa đa năng, giỏi nghề.
Riêng với các trại sáng tác của TPHCM, phải xây dựng phương án tổ chức trại sáng tác chuyên viết về cải lương, với nội dung đa dạng, mở rộng nhiều thể loại, đi sâu đi sát vào nhu cầu tổ chức biểu diễn phục vụ khán giả thực tiễn… để tác phẩm sau khi ra đời từ trại sáng tác có nhiều cơ hội tiếp cận khán giả, giải tỏa vấn nạn khan hiếm kịch bản biểu diễn cho các sân khấu cải lương đang hoạt động tại TPHCM.
Một khi có sự thay đổi trong đào tạo, đầu tư, chú trọng, nâng chất đội ngũ sáng tạo kịch bản - điều kiện đầu tiên trong dây chuyền hình thành và công diễn một tác phẩm sân khấu hoàn chỉnh mới có hy vọng sân khấu cải lương tại TPHCM có nhiều sự tươi mới, thu hút được khán giả tìm đến sàn diễn nghệ thuật để thưởng thức và yêu thích.
Theo Thúy Bình - SGGP
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Nghệ thuật truyền thống dân tộc như: tuồng, chèo, cải lương, kịch hát dân tộc… đang kêu cứu, vì người xem ngày càng giảm, người theo nghề ngày càng hiếm. Hiện nghệ thuật truyền thống dân tộc đang thiếu hụt trầm trọng lực lượng thay thế trên tất cả các lĩnh vực, như diễn viên, nhạc công, biên kịch, đạo diễn…
-
Từ góc nhìn của nhà quy hoạch, Giám đốc SLAB, Đại học Nam California (Mỹ), GS. Annette Kim cho rằng, vỉa hè đa chức năng là một phần tạo nên thành phố sôi động, bền vững, đóng góp vào sinh hoạt cộng đồng.
-
Kết thúc loạt bài này, chúng tôi mong muốn, những nhận thức về văn hóa ngày càng hoàn thiện tiến gần đến giá trị cốt lõi nhất của văn hóa: Hình thành nhân cách con người và cốt cách của một dân tộc, trở thành nguồn lực nội sinh quan trọng để đất nước phát triển bền vững.
-
Hiện nay, nguy cơ mai một giá trị truyền thống làng xã rất lớn, ở cả chiều rộng và chiều sâu. Việc bảo tồn các giá trị di sản trong quá trình quy hoạch không gian kiến trúc làng không thể chậm trễ và trì hoãn. Trong đó, bảo tồn thích ứng và phát triển tiếp nối là phương thức mà giá trị tinh thần của di sản được kế thừa, hoàn thiện.
-
Chỉ đạo nghệ thuật được ví như người giữ lửa, bảo đảm khuynh hướng nghệ thuật, phong cách sáng tạo của đơn vị. Tuy nhiên, nhiều nhà hát của Hà Nội đang thiếu đội ngũ chỉ đạo nghệ thuật tài năng, chuyên nghiệp, dẫn tới sáng tạo ít mang tính đương thời, chưa có nhiều tác phẩm đỉnh cao có thể cạnh tranh với các loại hình nghệ thuật khác.
-
Mặt nạ giấy bồi, đèn kéo quân, tàu thủy sắt tây... từng mang lại niềm vui cho biết bao đứa trẻ mỗi độ Tết Trung thu. Nhưng trước sự phát triển của xã hội, những món đồ chơi truyền thống này liệu có cần thay đổi để đáp ứng thị hiếu trẻ nhỏ “thời 4.0”?
-
Vài năm trở lại đây, thị trường sách thiếu nhi trong nước đã có những chuyển biến với nhiều tín hiệu khởi sắc, nhưng vẫn cần nhiều cú hích để thực sự ổn định.
-
Dù trẻ con ngày nay ít còn chơi đèn kéo quân nữa, nhưng mỗi mùa Trung thu đến, gần ngày rằm tháng 8, nghệ nhân Vũ Văn Sinh lại cặm cụi làm những chiếc đèn truyền thống để giữ nghề, hoài niệm tuổi thơ và tưởng nhớ tổ tông.
-
Năm 2018, cải lương đánh dấu sự xuất hiện đúng 100 năm trên mảnh đất Nam bộ. Ngoài vở diễn “Thầy Ba Đợi” tri ân người khai sáng bộ môn nghệ thuật này, bộ phim “Song Lang” cũng ra mắt công chúng để góp thêm tình yêu cho khán giả hôm nay đối với loại hình sân khấu độc đáo trong tâm thức cư dân mở đất. Con đường đã qua của cải lương rất nhiều thành tựu, nhưng con đường phía trước của cải lương cũng không ít thử thách!
-
Dù còn nhiều khó khăn nhưng giới bạn đọc đang dần tiếp cận và sử dụng những sản phẩm trong cuộc cách mạng công nghiệp (CMCN) 4.0 để có thể thỏa mãn nhu cầu tiếp nhận thông tin hữu ích.
-
Vùng đất phía Tây Hà Nội còn nhiều ngôi đình làng là biểu tượng của vùng xứ Đoài, với những giá trị đặc sắc về kiến trúc và điêu khắc. Tuy nhiên, hiện nay, các ngôi đình này đối diện với nguy cơ xuống cấp và bị hủy hoại. Đã có rất nhiều công trình bị “trùng tu như phá”, gần đây nhất là tại đình Lương Xá, xã Liên Bạt, huyện Ứng Hòa.
-
Mong muốn nghiên cứu, phục dựng, bảo tồn lại các nét đẹp trong văn hóa truyền thống của Việt Nam, ngày 8-8, Ỷ Vân Hiên với đội ngũ các bạn trẻ chuyên nghiệp, có kiến thức chuyên môn cùng với lòng nhiệt thành, sức sáng tạo mạnh mẽ đã ra mắt tại Hà Nội.
-
Trong 6 tháng đầu năm 2018, ngành xuất bản đã gây được tiếng vang trong xã hội với nhiều cuốn sách có nội dung tốt, mang tính thời sự... Số lượng xuất bản phẩm vi phạm về nội dung có giảm so với cùng kỳ năm 2017 nhưng vẫn chưa có giải pháp khắc phục triệt để.
-
Tiếp bước sự sáng tạo với sơn mài của các bậc thầy thời kỳ hội họa Đông Dương, ngày nay nghệ thuật sơn mài đương đại vẫn kế thừa và phát triển với nhiều lối biểu hiện và tìm tòi mới. Tuy nhiên, bên cạnh hiệu quả nghệ thuật, nhiều sáng tạo cũng gây tranh luận.
-
Tính đến thời điểm này, Việt Nam có 12 di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh. Thế nhưng, bên cạnh niềm vinh dự thì những danh hiệu cũng đang tạo ra nhiều sức ép không nhỏ với các nhà quản lý văn hóa trong công tác quảng bá, bảo tồn và phát triển.
-
Tuồng là môn nghệ thuật sân khấu truyền thống độc đáo của dân tộc Việt Nam. Thế nhưng, cũng giống như những loại hình nghệ thuật truyền thống khác, tuồng đang đứng trước nguy cơ mai một. Ở đó việc bảo tồn để duy trì và phát triển nghệ thuật tuồng đang là “bài toán” không dễ gì tìm được câu trả lời thấu đáo.
-
“Ok (đồng ý) hay không thì mày nhớ confirm (xác nhận) cho người ta nha”; “giao đứa nào set up (sắp xếp) vụ này ngay và luôn đi chứ hứa rồi bỏ đó không hà”; “go now (đi ngay), mà free (miễn phí) thiệt hả?”; “nay được ở nhà full (cả) ngày”… Đó là vài trong số những câu Tây không ra Tây, ta chẳng ra ta mà giới trẻ Việt đang sử dụng trong cuộc sống hàng ngày.
-
Mùa World Cup 2018 đang đến những giờ phút cao trào của xúc cảm trong lòng người hâm mộ môn thể thao “vua”. Mỗi trận đấu mang lại nhiều cung bậc tình cảm: hân hoan, hào hứng, thất vọng, buồn khổ... theo từng đường bóng. Trong làng văn cũng có rất nhiều người hâm mộ đang cuồng nhiệt cổ vũ cho đội bóng mình yêu thích, thành thật khóc - cười sau mỗi trận bóng, và cuối cùng là đặt bút... làm thơ.
-
Chúng ta tưởng rằng, chúng ta tạo ra mạng xã hội là để chúng ta tự do hơn: tự do phát ngôn, tự do thể hiện quan điểm và suy nghĩ của mình, nhưng nhìn những điều đang diễn ra, chúng ta liệu có đạt được tự do thực sự và quan trọng hơn, là tìm kiếm được hạnh phúc?
-
Mấy chục năm qua, phê bình luôn được coi là khâu yếu nhất của nền văn nghệ. Nhẹ thì cũng là chưa theo kịp sự phát triển của phong trào sáng tác, không cắt nghĩa được sự phức tạp của các hiện tượng văn nghệ…
.png)
.png)
