Quyền tác giả âm nhạc ở Việt Nam: Nhiều show diễn lớn cũng không trả tiền

10:03 12/11/2018

Những năm qua, vấn đề quản lý và bảo hộ quyền tác giả và quyền liên quan được nhà nước đặc biệt quan tâm và thực thi một cách tích cực. Tuy nhiên, tình trạng vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan ở lĩnh vực âm nhạc vẫn liên tục xảy ra các sai phạm với nhiều hình thức và mức độ phức tạp.

Việc bảo vệ quyền tác giả âm nhạc ở Việt Nam vẫn còn nhiều bất cập.

Nỗi lòng người nhạc sĩ

Mới đây, Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) đã  gửi công văn yêu cầu đơn vị kinh doanh nhạc Sky Music chấm dứt việc vi phạm bản quyền tác giả. Trong đó, công văn đã “tố” Sky Music vi phạm bản quyền gần 2.000 tác phẩm của khoảng 200 nhạc sĩ do VCPMC đại diện và cho biết sẽ khởi kiện nếu doanh nghiệp này tiếp tục sai phạm. Trước đó, vào tháng 5/2018, hàng loạt nhạc sĩ như Võ Thiện Thanh, Thế Hiển, Trần Minh Phi, Hoài An, Nguyễn Văn Chung... đã có mặt tại VCPMC để bày tỏ sự tức giận. Các nhạc sĩ mô tả hành vi của Sky Music là vi phạm quyền tác giả vô cùng nghiêm trọng. Gần 40 nhạc sĩ và đại diện của nhạc sĩ bị vi phạm bản quyền quyết định ủy quyền cho VCPMC giải quyết vụ việc. 

Tuy nhiên, trường hợp trên cũng một trong vô vàn những sai phạm về bản quyền tác giả âm nhạc tại Việt Nam. Hiện nay, các hình thức nhái nhạc, nhái ý tưởng ngày càng có xu hướng gia tăng một cách tinh vi. Muôn kiểu vay mượn, từ bản beat, phong cách, hình chụp album cho tới ý tưởng MV cũng “trùng hợp” một cách khó hiểu. Bên cạnh đó, một vấn nạn xảy ra thường xuyên đó là không ít ca sĩ biểu diễn ca khúc hoặc ra đĩa đơn mà “lờ” đi việc xin phép tác giả ca khúc.

Về vấn đề này, nhạc sĩ Đinh Trung Cẩn, Tổng giám đốc VCPMC bày tỏ “Có chuyện nực cười, một chương trình diễn ra có hợp đồng làm việc với tất cả các bên từ âm thanh, sân khấu, hội trường biểu diễn, nghệ sĩ…song tác giả cho các ca khúc tại đêm diễn lại không hề được nhắc đến, chưa nói đến việc ký kết hợp đồng hay trả tiền bản quyền. Tôi nhắc lại, nếu không có tác giả thì làm sao có đêm nhạc”. 

Theo ông Cẩn, chúng ta phải đặt câu hỏi rõ ràng rằng, ai viết nhạc ra để ca sĩ lấy đi hát một đêm kiếm mấy chục nghìn USD, 300 triệu, 500 triệu để làm giàu, mua xe hơi nhà lầu... Các đơn vị tổ chức đêm nhạc bán cả chục triệu một đôi vé nhưng khi tác giả âm nhạc lên tiếng đòi mấy đồng thì chửi um sùm. Điều 24 Luật Sở hữu trí tuệ nêu rõ tác phẩm của tác giả độc quyền cho phép hoặc không cho phép sử dụng vì đó là tài sản riêng, không phải tài sản của nhà nước. Bản thân tôi rất đau lòng khi đòi quyền lợi cho các nhạc sĩ mà gặp quá nhiều khó khăn. Có nhạc sĩ chúng tôi còn trích tiền tác quyền âm nhạc để cho ông sử dụng trước, chúng tôi thu dần sau vì ông cần tiền chữa ung thư. 

Từ đầu năm đến nay nhiều show có lượng khán giả rất lớn, nhưng tính tới ngày 26/10/2018, các đơn vị tổ chức vẫn chưa chịu trả tiền tác quyền cho các nhạc sĩ. Đơn cử, như các show sử dụng âm nhạc của các nhạc sĩ nổi tiếng như Trịnh Công Sơn, Phú Quang hoặc show của các ca sĩ nổi tiếng như Lệ Quyên, Lan Anh, Đàm Vĩnh Hưng, Trọng Tấn, Anh Thơ, Khánh Ly, Hồ Ngọc Hà, Bằng Kiều… đều chưa trả tiền bản quyền cho nhạc sĩ sáng tác. 

“Luật đã cho phép rồi nhưng rất đau khi người sử dụng các tác phẩm lại gây khó khăn cho Trung tâm. Thực tế có những đơn vị thành lập tới bốn công ty, xin cấp phép làm 4 chương trình, làm xong chương trình nào là xóa sổ luôn công ty. VCPMC có tìm đến nơi cũng chẳng đòi được tiền”- ông Đình Trung Cẩn nói.

Chưa hiểu luật?

Nhìn lại những sự việc đã xảy ra có thể thấy đều có một câu trả lời chung là không hiểu luật. Ở đó, các nhạc sĩ chỉ giỏi trong việc sáng tác, còn về luật thì lại khá “mập mờ” sau mỗi sự việc chỉ biết “kêu trời”. Thậm chí, nhiều nhạc sĩ lão thành chỉ khi được đồng nghiệp, bạn bè thông báo mới biết ca khúc của mình bị vi phạm bản quyền. Thế nhưng ở một chiều ngược lại với những đơn vị sử dụng nhạc, nghệ sĩ sau khi bị phát hiện cũng chỉ biết xin lỗi và “hát lại” điệp khúc chưa hiểu hết về nghĩa vụ thực hiện quy định của pháp luật về quyền tác giả. Thậm chí với một người trẻ, hiểu luật nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung từng đắng cay chia sẻ: “Trải qua bao nhiêu lần vấp ngã, mất mát, nói thật, tôi mất dần niềm tin ở những người và đơn vị kinh doanh âm nhạc. Tôi thấy sợ lòng tham con người khi kinh doanh trên chất xám người khác một cách hả hê và vô tội vạ”. 

Bên cạnh đó, một bất cập khác hiện nay là việc triển khai thực thi bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan chưa được đồng bộ, hiệu quả. Công tác hậu kiểm, kiểm tra, xử lý vi phạm về quyền tác giả còn chưa kịp thời, chưa triệt, chưa đủ sức ngăn chặn, răn đe. Chính vì kẽ hở này, các đơn vị tổ chức đã tìm thấy kẽ hở trong quy trình cấp phép để lách luật. Chưa kể từ trước đến nay dù đã có nhiều vụ việc vi phạm bản quyền nhưng chưa có tiền lệ về một vụ kiện. Mới đây, tại buổi làm việc Ban chủ nhiệm CLB Cựu ĐBQH với VCPMC nhiều đại biểu cũng đã cho rằng một số chính sách pháp luật ở lĩnh vực biểu diễn nghệ thuật đang gây khó khăn cho công tác bảo hộ quyền tác giả âm nhạc, ảnh hưởng đến cam kết của Việt Nam với quốc tế. Trong đó, ông Nguyễn Văn Thuận- nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Quốc hội, cho rằng chúng ta có danh sách mấy chục vi phạm chưa thực hiện, quan hệ dân sự, chúng ta phải dùng quyền dân sự để kiện họ ra tòa. Kinh nghiệm thế giới thì những vụ việc này đã và đang được giải quyết theo hướng này. “Tại sao chúng ta không sử dụng công cụ đó? Tại sao cứ bắt nhà nước can thiệp vào?”- ông Thuận đặt câu hỏi. 

Có thế thấy, việc Việt Nam tham gia Công ước Bern đã và đang là một lộ trình đúng đắn trong việc bảo vệ tác quyền âm nhạc. Thế nhưng, sau những sự việc xảy ra giữa VCPMC và các đơn vị liên quan chúng ta dễ dàng nhận thấy một bức tranh hỗn loạn, tùy tiện trong việc bảo vệ tác quyền âm nhạc tại Việt Nam.  

Theo Minh Quân - ĐĐK

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Nhiều phụ huynh lo lắng giá sách giáo khoa sẽ tăng khi thực hiện chủ trương xã hội hóa. Mới đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu giá sách giáo khoa trong chương trình giáo dục phổ thông mới không vượt giá sách hiện hành. Điều này mang lại niềm vui cho phụ huynh nhưng lại khiến các nhà xuất bản “đứng ngồi không yên”. Trước tình hình này, có ý kiến đề xuất Bộ Giáo dục và Đào tạo thành lập hội đồng thẩm định giá sách.

  • Giữa những dòng tin với gam màu xám trên các kênh thông tin hàng ngày, tôi dừng lại ở những dòng chữ ấm áp tình người: một cụ ông ở Kon Tum, năm nay đã 90 tuổi, bán lạc làm từ thiện. Ông là Lưu Bình, ở P.Quyết Thắng, TP.Kon Tum.

  • Nghiêm Thuần (Yanchun), 52 tuổi, người Vũ Hán. Chị bị nhiễm virus Corona chủng mới (2019-nCoV), giống như vài chục ngàn người khác ở Hồ Bắc. Giữa tâm chấn đại dịch vốn dĩ trở thành cơn bão quét qua nhiều tỉnh thành Trung Quốc, Vũ Hán bị phong tỏa, Nghiêm Thuần không thể tìm ra bất kỳ một bệnh viện nào nhận chữa trị chị, tất cả đều quá tải. Nghiêm Thuần quyết định tự cách ly tại nhà để tìm cách kháng bệnh.

  • Thực hiện chủ trương xã hội hóa, nhiều nguồn lực đã được đầu tư cho lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật. Tuy nhiên, do nhận thức của xã hội còn hạn chế, cùng những yếu kém trong cách làm của các đơn vị văn hóa, nghệ thuật, việc thực hiện chủ trương gặp nhiều rào cản.

  • Trong Tết Nguyên đán 2020, nhiều nhà xuất bản, công ty sách đã cho ra mắt, tái bản nhiều tựa sách Tết đặc sắc, đem đến cho bạn đọc những thông tin, kiến thức quý giá về phong tục, văn hóa Việt gắn với Tết cổ truyền của dân tộc, gắn với những hồi ức, kỷ niệm thời ấu thơ của nhiều thế hệ... Với tính hấp dẫn đó đã giúp sách Tết tạo được sức hút trong lòng bạn đọc.

  • NGUYỄN THANH TÂM   

    Báo tết - báo xuân đã trở thành một hoạt động thường niên mỗi dịp tết đến xuân về của những người làm báo Việt Nam. Dịp ấy, người đọc cũng háo hức chờ đón những số báo rực rỡ, tươi tắn, bừng lên như sắc hoa đón chào xuân ấm.

  • “Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ/Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh” thường được nhắc đến như biểu tượng của Tết Việt. Thực tế, Tết ở các vùng miền trên cả nước phong phú, đa dạng hơn, trải qua các thời kỳ lịch sử lại thay đổi nhiều. Tuy nhiên, giá trị căn cốt và thiêng liêng của Tết thì giống nhau, và vẫn đang được lưu giữ, tiếp nối qua thời gian.

  • Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam lần thứ IX, nhiệm kỳ 2019 - 2024 vừa khép lại trong niềm vui vì đã chọn ra được tân Chủ tịch là NSND Thúy Mùi – vị nữ Chủ tịch đầu tiên của hội.

  • Nhiều năm qua, vì thiếu đội ngũ những người sáng tác - tác giả, soạn giả giỏi nghề nên sân khấu TPHCM ở cả lĩnh vực cải lương lẫn kịch nói cứ ngày một khan hiếm kịch bản chất lượng. Đặc biệt, trong năm 2019, hàng loạt tác phẩm cũ (ra đời cách nay hàng chục năm) lần lượt được tái dựng, càng cho thấy sự khủng hoảng trầm trọng của vấn đề kịch bản sân khấu.

  • Trong cuộc sống hiện đại, khi âm nhạc điện tử đang phát triển mạnh mẽ thì việc kế thừa và phát triển âm nhạc dân tộc, đặc biệt là nghệ thuật đàn bầu Việt Nam, đang đặt ra nhiều thách thức.

  • Internet, việc số hóa sách và sự ra đời của những công cụ đọc sách điện tử, chính những cái mới ấy, cùng sự phổ biến chúng trong đời sống một cách rất nhanh chóng, đã buộc người ta phải nêu câu hỏi: Liệu đã sắp đến lúc sách giấy “cáo chung”?

  • Lần đầu xuất bản năm 1942 tại Nhà in Lê Cường, “Giáo dục nhi đồng” của nữ tác giả Đạm Phương Nữ Sử trình bày những quan điểm sâu sắc về tầm quan trọng của giáo dục gia đình đối với sự trưởng thành của trẻ nhỏ, xa hơn là đối với sự cường thịnh của một dân tộc.

  • ĐẶNG NGỌC NGUYÊN  

    Chỉ trong vòng ba mươi năm sau đổi mới đất nước 1986, giao thông Việt Nam đã phát triển vượt bậc. Từ chỗ trên đường cái quan xe đạp nhiều hơn xe máy, giờ chủ yếu lại là ô tô xuôi ngược.

  • Chúng ta đang sống trong một thế giới mà thiết bị điện tử kết nối internet đã trở thành công cụ tìm kiếm, tra cứu, làm việc, học tập, giải trí... trở nên rất phổ biến. Câu hỏi đặt ra là con người đang kết nối với con người, với thế giới như thế nào? Bộ sách “Chúng vận hành như thế nào?” của NXB Kim Đồng có thể là một gợi ý dành cho các bạn đọc nhỏ tuổi.

  • NGUYỄN QUANG PHƯỚC

    Công cuộc chống tham nhũng do Đảng khởi xướng và thực hiện đang ngày càng quyết liệt, công cuộc “đốt lò” hiện nay đã và đang nhận được sự ủng hộ của cả hệ thống chính trị, của toàn thể đồng bào và sự hợp tác chặt chẽ từ quốc tế. Chống tham nhũng quyết liệt, là cách toàn Đảng thực hiện Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh: không ngừng xây dựng, chỉnh đốn cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức. Khi được “Lòng Dân” tin tưởng, khi nhân dân ủng hộ và tham gia thì vạn sự tất thành.

  • Sau 10 năm thực hiện hai tiêu chí văn hóa thuộc Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng nông thôn mới, cơ sở vật chất, văn hóa thể thao cũng như đời sống tinh thần của người dân ở nhiều địa phương trong cả nước đã được cải thiện. Tuy nhiên, kết quả hoàn thiện hai tiêu chí này chưa thật sự đồng đều.

  • Liên hoan Sân khấu thử nghiệm quốc tế diễn ra từ ngày 4 đến 13-10 tại Hà Nội được kỳ vọng sẽ có nhiều đột phá trong thể hiện ngôn ngữ hình thể, cấu trúc, làm giàu thêm ngôn ngữ của nghệ thuật sân khấu.

  • Trong thời đại công nghệ phát triển, ít nhiều cũng ảnh hưởng đến nhận thức của các bạn trẻ, nhất là đối với học sinh, sinh viên. Để các em hiểu đâu là tốt, đâu là xấu và biết trân trọng những giá trị mà ông cha ta đã gìn giữ từ bao đời, diễn giả văn hóa Hồ Nhựt Quang (học trò GS.TS Trần Văn Khê) tiếp tục thay thầy thực hiện dự án vinh danh văn hóa trong học đường.

  • Khán giả Bắc Giang hâm mộ chèo đang được sống trong bầu không khí sôi động với tiếng trống, tiếng đàn, tiếng nhị réo rắt bổng trầm cùng những câu hát chèo trong Liên hoan chèo toàn quốc, tổ chức tại Bắc Giang. Những ngày qua, liên hoan thật sự gây chú ý và đọng lại nhiều cảm xúc đối với các nhà quản lý, văn nghệ sĩ cùng đông đảo nhân dân địa phương.