Nhiều chính sách về đào tạo giáo viên sư phạm, các chính sách ưu tiên, ưu đãi cho người học âm nhạc dân tộc, các cải cách và những quyết định xây dựng chương trình mới đưa âm nhạc vào giảng dạy tại bậc Trung học phổ thông là những động lực mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển của giáo dục âm nhạc nói riêng và sự nghiệp giáo dục đào tạo con người nói chung.
Phó giáo sư-tiến sỹ Tạ Quang Đông, Giám đốc Nhạc viện Thành phố Hồ Chí Minh, đang cố vấn cho chương trình âm nhạc học đường tại Trường tiểu học Lê Đình Chinh. (Nguồn: Vietnam+)
Đây là những cố gắng hết sức to lớn từ các cơ quan quản lý để âm nhạc với những hiệu quả của mình được đưa vào đời sống và phát huy được những thế mạnh phục vụ xã hội.
Các Nhạc viện, trường sư phạm tập trung đào tạo giảng viên với những kiến thức cần thiết để có thể áp dụng tốt trên thực tế. Tuy nhiên trình độ đào tạo, phương pháp tuyển sinh đầu vào, năng lực của giảng viên giảng dạy cũng khác nhau cho nên chưa tạo được sự đồng đều về trình độ cho các giáo viên âm nhạc tương lai.
Vừa thừa vừa thiếu
Theo số liệu từ Bộ Giáo dục và Đào tạo trong tổng số hơn 16.000 giáo viên âm nhạc chỉ có 631 giáo viên trình độ đại học (3,9%); 7.271 giáo viên trình độ cao đẳng (43%); 7.271 giáo viên trình độ trung cấp và cũng có gần 7% giáo viên dạy kiêm nhiệm. Như vậy có thể thấy trình độ đội ngũ giáo viên bộ môn âm nhạc còn rất hạn chế.
Trên thực tế giáo viên dạy bộ môn âm nhạc phải có hiểu biết về lý thuyết âm nhạc, phải rèn luyện để có những kỹ năng thực hành giúp các em hát kết hợp gõ đệm đúng với tất cả các sắc thái biểu cảm và hình thành ở các em cảm xúc và thị hiếu lành mạnh.
Tuy nhiên tại các trường, “các giáo viên dạy âm nhạc còn phải kiêm nhiệm nhiều việc như Tổng phụ trách Đội, phụ trách hoạt động. Ngoài giờ lên lớp, đồng thời luôn phải tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ trong nhà trường nên rất vất vả, thường xuyên bị quá tải, trong khi chế độ đãi ngộ còn rất hạn chế. Vì vậy thời gian đề chuẩn bị bài giảng, tự học đề nâng cao kiến thức là rất khó khăn.
Yếu tố quan trọng hơn cả chương trình chính là giáo viên và chất lượng giáo viên không chỉ phụ thuộc vào năng khiếu, duyên âm nhạc của thầy mà còn ở phương pháp dạy học. Hiện nay, chất lượng giáo viên dạy nhạc vẫn chưa tốt.
Trong giáo trình đào tạo giáo viên trình độ đại học sư phạm âm nhạc, tổng số 210 đơn vị học trình không kể phần nội dung về giáo dục thể chất (5 đơn vị học trình) và giáo dục quốc phòng (165 tiết). Trong đó, chỉ có bốn đơn vị học trình dành cho nhạc cụ (chiếm 3,50%), bốn đơn vị học trình dành cho thanh nhạc và ba đơn vị học trình cho hợp xướng, đồng ca. Như vậy là quá ít để đào tạo ra một người thầy giỏi về thực hành trên đàn.
Hơn nữa, đầu vào của các trường có ngành đào tạo sư phạm âm nhạc có các tiêu chí khác nhau. Có trường không cần phải thi các môn chuyên âm nhạc như nhạc cụ, xướng âm... Vì vậy đây là những bất cập, cản trở tiến trình đào tạo ra một giáo viên dạy nhạc có đủ tiêu chuẩn, đáp ứng như cầu thực tế giảng dạy.
Đi tìm giải pháp
Hệ thống đào tạo giáo viên cũng như đào tạo âm nhạc tại nước ngoài có nhiều điểm khác biệt. Hầu hết các nước châu Âu, châu Mỹ rất chú trọng phát triển năng khiếu về âm nhạc nói riêng và văn-thể-mỹ nói chung cho học sinh, sinh viên. Đặc biệt có các ưu tiên khi tuyển lựa sinh viên thi đầu vào hoặc dành các suất học bổng học sinh, sinh viên có năng khiếu trong lĩnh vực nghệ thuật-thể dục, thể thao. Tại các nước này, các giáo viên giảng dạy môn âm nhạc được đào tạo theo hình thức chuyên nghiệp.
Nhiều hệ thống nhạc viện trên thế giới như Đức, Thụy Điển có khoa sư phạm riêng biệt. Tại Hàn Quốc, Nhật Bản, Thụy Điển, Hòa kỳ và một số quốc gia khác, môn Âm nhạc được hướng tới không chỉ giảng dạy nhạc lý, thanh nhạc mà còn độc tấu, hòa tấu nhạc cụ, có thể biết ngẫu hứng hoặc sáng tác những giai điệu đơn giản.
Hiện nay, hai Bộ quản lý khối trường đại học là Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch và Bộ Giáo dục và Đào tạo. Đối với khối Trung cấp và Cao đẳng là Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch và Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội. Như vậy hiện nay có ba Bộ liên quan tới đào tạo giáo viên âm nhạc.
Việc thống nhất điều hành về chính sách, giáo trình... cần đồng bộ. Ngoài ra, hiện nay nhiều trường Đại học thuộc Bộ Giáo dục mở các khoa Âm nhạc lại không thuộc quyền quản lý của Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch nên chất lượng đào tạo rất kém. Nhưng học sinh, sinh viên ra trường vẫn có bằng cấp tương đương. Đây cũng là một nguyên nhân dẫn đến giáo viên âm nhạc không đủ năng lực giảng dạy.
Vấn đề nâng cao năng lực cho giáo viên hiện nay cũng như đào tạo giáo viên cho tương lai cần được sự tham gia của các cơ sở đào tạo âm nhạc chuyên nghiệp. Chỉ với các trường chuyên nghiệp về đào tạo âm nhạc mới có thể tổ chức tốt việc nâng cao năng lực của đội ngũ giáo viên âm nhạc, bên cạnh đó có thể tổ chức các buổi sinh hoạt âm nhạc ngoại khoá mang lại các trải nghiệm bổ ích cho giáo viên và học sinh.
Theo Thái Ca - Vietnam+
NGUYỄN TĂNG PHÔ
NGUYỄN KHẮC THẠCH
Phải giải thích cho mỗi người thích giải
Cần công bằng với những kẻ bằng công.
LTS: Nhân Tạp chí Sông Hương phát hành số thứ 100 (6-1997), Ban Biên tập chúng tôi có dịp trò chuyện với hai nhà văn từng là Tổng biên tập của tạp chí: Tô Nhuận Vỹ và Nguyễn Khắc Phê.
UÔNG TRIỀU
Tôi nghĩ tiếng Việt chưa bao giờ vào giai đoạn thay đổi nhanh chóng và nhiều như bây giờ. Trong thời kỳ quốc tế hóa, toàn cầu hóa, tiếng Việt phải chịu những áp lực lớn hoặc tự thích nghi để phù hợp với tình hình mới.
VIỆT HÙNG
Văn hóa là một khái niệm rộng, nó bao trùm lên mọi hoạt động của con người trong xã hội. Văn hóa không những phản ánh được quan hệ giữa con người với con người, mà nó còn phản ánh được thế giới nội tâm của con người, và cả sự hòa hợp giữa thế giới nội tâm ấy với biểu hiện của nó ra bên ngoài xã hội.
NGUYỄN KHẮC PHÊ
Trong hoạt động văn hóa - văn nghệ, một vấn đề thường gây ra bất đồng - thậm chí đưa đến những "vụ việc” tai tiếng - là việc đánh giá, bình chọn tác phẩm.
NGUYỄN KHẮC PHÊ
Trong thời buổi thiên hạ đổ xô ra mặt tiền làm ăn, chuyện "nhà mặt tiền" đã xảy ra bao vụ xung đột và là đề tài của nhiều "tác phẩm" dân gian. Để chiếm được mặt tiền, ngoài thế lực đồng tiền, cũng đã ngầm nảy sinh "chế độ", "tiêu chuẩn" này nọ mới được cấp đất mặt tiền.
NGUYỄN QUANG HÀ
Ghi chép
Trong dân gian có câu: "Giàu tại phận, trắng tại da". Tố Hữu, nhà thơ cách mạng thì đặt lại vấn đề nghèo khổ: "Số phận hay do chế độ này?".
TRUNG SƠN
Một vài năm trở lại đây, những người quan tâm đến giá trị văn hóa của Huế vui mừng nhận thấy, bên cạnh các di sản quý báu của người xưa để lại, đã có không ít tác phẩm, công trình nghệ thuật mới làm đẹp thêm cho Huế, trong đó, hẳn phải kể đến sự xuất hiện các "Galery” - những phòng tranh thường xuyên ở 15 Lê Lợi, khách sạn Morin và những cuộc triển lãm được tổ chức liên tiếp ở Hội Văn Nghệ.
HOÀNG ĐĂNG KHOA
Trước hết cần minh định khái niệm, “trẻ” ở đây là chỉ xét về độ tuổi, cụ thể là dưới 35, theo quy ước mang tính tạm thời tương đối hiện hành của Hội Nhà văn Việt Nam.
"Việc trên đời, chỉ cần vẫn còn cơ hội sống thì dù liên tiếp gặp thiên tai nhân họa, tạm thời bị ức chế, sớm muộn cũng sẽ có ngày ngẩng cao đầu. Việc cá nhân là vậy, việc gia đình là vậy, việc quốc gia, dân tộc cũng là như thế...".
Đó là những trang nhật ký của bác sĩ, bệnh nhân và cả những nhà văn nhà thơ viết gửi cho người thân bạn bè trong đại dịch COVID-19.
Truyền tải các bài học với nội dung cô đọng, kết hợp với chuyện kể, hình ảnh, phim, trò chơi, hoạt động tương tác... giờ học lịch sử được tổ chức trực tuyến nhưng không khô khan, tạo được sự hứng thú, thu hút học sinh tìm hiểu về những câu chuyện của quá khứ. Đó là cách Bảo tàng Lịch sử Quốc gia đang làm với Giờ học lịch sử online.
Những tháng ngày qua, cả nước căng mình chống đại dịch Covid-19 - kẻ thù cực kỳ nguy hiểm mà vô hình. Cuộc sống thường ngày vốn luôn sôi động bỗng trầm lặng xuống với không ít nỗi lo và sự ám ảnh, chờ đợi.
Nhằm gìn giữ và lan tỏa truyền thống hiếu học, coi trọng hiền tài, cũng như những giá trị lịch sử, văn hóa nghìn năm của dân tộc, dự án “Không gian văn hóa Quốc Tử Giám” vừa được xây dựng với các hoạt động hướng tới công chúng, đặc biệt là giới trẻ.
30 năm gắn bó với TP Hồ Chí Minh từ ngày xuất ngũ, học đại học, trở thành giảng viên mỹ thuật, đồ họa, họa sĩ Lê Sa Long chưa bao giờ trải qua những ngày mà cả thành phố như “lặng hẳn” vì căng mình chống dịch Covid-19.
Trong bối cảnh giãn cách xã hội, nghệ sĩ và công chúng cùng ở nhà chung tay phòng, chống dịch bệnh, sân khấu cũng đóng cửa, tắt đèn. Tuy vậy, trên nền tảng trực tuyến, các nghệ sĩ Nhà hát Chèo Việt Nam vẫn “cháy hết mình” qua các chương trình biểu diễn, giao lưu với khán giả, đưa chèo đến gần người yêu nghệ thuật truyền thống.
Từ những câu chuyện cảm động hoặc những hình ảnh “đắt giá” nhiều họa sĩ chuyên nghiệp và không chuyên đã có những sáng tác tranh minh họa, ký họa theo phong cách lạc quan, lan tỏa những thông điệp tích cực về phòng, chống Covid-19.