Phố cổ Hội An và Khu đền tháp Mỹ Sơn ở Quảng Nam được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới đến nay đã tròn 15 năm.
Du khách tham quan phố cổ Hội An. (Ảnh: Minh Đức/TTXVN)
Với sự nỗ lực của tỉnh Quảng Nam, Chính phủ Việt Nam và các tổ chức quốc tế, việc trùng tu, chống xuống cấp ở các di sản đã và đang được thực hiện.
Vấn đề đặt ra là làm thế nào để trong quá trình tu bổ, tôn tạo, các di sản không bị biến dạng giữ được nguyên gốc giá trị.
Trong nỗ lực bảo vệ các di sản quý giá này, hàng loạt các biện pháp cấp bách đã được thực hiện. Đó là xây dựng các tuyến phố đi bộ, đi xe đạp thay cho phương tiện gắn động cơ để giảm tiếng ồn cho phố cổ, khoanh vùng di tích để bảo vệ nghiêm ngặt, trùng tu các di tích trong phố cổ Hội An.
Đối với quần thể kiến trúc cổ ở Di sản văn hóa thế giới Mỹ Sơn đã và đang có dấu hiệu xuống cấp nghiêm trọng, các ngành chức năng của tỉnh Quảng Nam, các bộ, ngành Trung ương và các tổ chức quốc tế từng bước triển khai việc trùng tu, chống xuống cấp.
Ông Phan Hộ, Trưởng Ban Quản lý di tích và du lịch Mỹ Sơn cho biết: "Hội An và Mỹ Sơn là hai di sản văn hóa thế giới, chúng tôi sẽ cố gắng hết sức thực hiện việc gìn giữ, bảo tồn và trùng tu vốn cổ. Tuy nhiên, do nội lực có hạn, vì vậy chúng tôi mong có sự giúp đỡ của Chính phủ, của các tổ chức quốc tế. Thời gian tới, chúng tôi sẽ đẩy mạnh việc kêu gọi các tổ chức trong và ngoài nước, các nhà khoa học trong nước và quốc tế góp phần bảo vệ di sản. Chúng tôi cũng tiếp tục đẩy mạnh việc tuyên truyền cho nhân dân trong vùng di sản có ý thức, trách nhiệm cao về việc giữ gìn di sản, làm thế nào để di sản trường tồn với thời gian."
Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam, ông Đinh Hài thì nhấn mạnh Quảng Nam có thương hiệu là "Một điểm đến hai Di sản văn hóa thế giới." Mỗi năm, các di sản văn hóa thế giới Hội An và Mỹ Sơn thu hút hàng triệu lượt du khách trong nước và quốc tế. Các di sản văn hóa thế giới mà Quảng Nam sở hữu giữ vai trò hết sức quan trọng với phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.
Thế nhưng vấn đề địa phương trăn trở và quan tâm là làm thế nào để vừa khai thác được các giá trị của di sản nhưng vừa bảo tồn di sản văn hóa Mỹ Sơn và Hội An.
Trong 15 năm qua, cùng với sự nỗ lực của địa phương trong việc đầu tư công sức và tiền của với số tiền hàng trăm tỷ đồng để bảo vệ di sản, Quảng Nam đã nhận được sự quan tâm đặc biệt của Chính phủ, của các bộ, ngành Trung ương và sự hợp tác của các tổ chức quốc tế với số tiền hàng triệu USD nên đến nay phần lớn các di tích đều được được trùng tu, chống xuống cấp hiệu quả.
Riêng trong giai đoạn 2003-2013, Dự án tôn tạo, hợp tác ba bên UNESCO-Việt Nam-Italy về “Thuyết trình và đào tạo các tiêu chuẩn quốc tế về bảo tồn nhóm tháp G Mỹ Sơn” với tổng kinh phí hơn 1,3 triệu USD đã được triển khai.
Dự án này đã góp phần quan trọng vào việc gia cố chống xuống cấp và từng bước định hình lại nguyên dạng nhóm tháp G.
Bên cạnh đó, Chính phủ Nhật Bản thông qua tổ chức JICA đã viện trợ không hoàn lại 299 triệu yen (hơn 2,46 triệu USD) nhằm cung cấp thông tin, giới thiệu tổng quan về Mỹ Sơn, góp phần quảng bá hình ảnh Mỹ Sơn và nâng cao nhận thức của người dân về di tích này.
Đối với Mỹ Sơn, hiện, các cơ quan chức năng đang tiến hành các thủ tục để giải ngân khoảng 3 triệu USD do Chính phủ Ấn Độ tài trợ để góp phần trùng tu, chống xuống cấp Di sản văn hóa thế giới Mỹ Sơn.
Tuy nhiên do sự tác động khắc nghiệt của thời gian, hiện tại nhiều hạng mục công trình ở Di sản Hội An và Mỹ Sơn đã và đang xuống cấp đến mức báo động, vì vậy Quảng Nam sẽ phải nỗ lực hơn nữa trong công tác bảo vệ, tôn tạo và trùng tu Di sản.
Như vậy, có thể thấy trước sự xuống cấp của các di sản, vấn đề đặt ra là làm thế nào để trong quá trình trùng tu, tôn tạo các di sản văn hóa Hội An và Mỹ Sơn đảm bảo được sự an toàn trước sự tác động khắc nghiệt của thời gian cũng như sự phân hóa, bào mòn của các loại vật liệu nhưng vẫn giữ được nguyên gốc giá trị của các di sản.
Về vấn đề này, ông Nguyễn Phú, Giám đốc Sở Xây dựng Quảng Nam, cho biết Sở Xây dựng đã phối hợp với Ủy ban Nhân dân huyện Duy Xuyên (địa phương có di sản Mỹ Sơn) và thành phố Hội An cùng các nhà khoa học đề xuất việc triển khai các giải pháp công nghệ và vật liệu vào quá trình tôn tạo, phục hồi di sản.
Mục tiêu chính của việc làm này là làm thế nào để trong quá trình trùng tu, các di sản phải giữ được nguyên gốc, di sản không bị biến dạng đồng thời vẫn đảm bảo an toàn cho di sản và cho du khách đến tham quan.
Liên quan đến giải pháp công nghệ, vật liệu cũng như các biện pháp để di sản không bị biến dạng khi được trùng tu, ông Đinh Hài, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam, cho biết nhiều nhà khoa học là Việt kiều đang sinh sống và làm việc tại các nước Nga, Mỹ, Pháp, Nhật Bản, các chuyên gia Ấn Độ... có nhã ý sẵn sàng đề xuất và tư vấn các giải pháp về khoa học và vật liệu xây dựng cũng như biện pháp thi công phù hợp với điều kiện tự nhiên và khí hậu. Đây là những tín hiệu đáng mừng trong quá trình trùng tu và tôn tạo các di sản trong thời gian tới.
"Chung sức giữ gìn và phát huy giá trị của các di sản văn hóa" không chỉ là thông điệp nhân dịp kỷ niệm 15 năm Hội An và Mỹ Sơn được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới mà đó còn là lời nhắc nhở với tất cả mọi người về ý thức và trách nhiệm bảo vệ, trùng tu di sản không chỉ cho hôm nay mà còn cho cả mai sau.
Nguồn:
PHÙNG TẤN ĐÔNG
1. Bộ bài chòi - một sản phẩm của giao lưu văn hóa
PHẠM TRƯỜNG AN
Ngày 1/12/2016, “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” chính thức được UNESCO công nhận là “Di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại”.
TRẦN VĂN DŨNG
Vào ngày 7/12/2017, tại Phiên họp Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 12 của UNESCO diễn ra tại Jeju, Hàn Quốc, di sản Nghệ thuật Bài Chòi Trung Bộ Việt Nam đã chính thức được UNESCO ghi danh tại Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Đây là điều ông Phan Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô (BTDTCĐ) Huế khẳng định sau khi Hải Vân Quan chính thức trở thành Di tích cấp quốc gia, do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam vừa có ý kiến chỉ đạo về việc gửi Báo cáo tóm tắt Hồ sơ "Khu Di sản thiên nhiên Ba Bể-Na Hang" tới Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) đề nghị đưa vào Danh mục dự kiến xây dựng Hồ sơ di sản thế giới.
Tại buổi lễ đón Bằng UNESCO ghi danh “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại”, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Ngọc Thiện đã chính thức công bố Chương trình Hành động Quốc gia bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” giai đoạn 2017- 2022.
Sở VHTT Hà Nội vừa đã có văn bản số 921/SVH&TT gửi UBND huyện Gia Lâm xung quanh việc các mảng chạm ở bậu cửa sổ di tích đền Phù Đổng, xã Phù Đổng bỗng dưng bị sơn đỏ chót, sai lệch nghiêm trọng so với nguyên gốc và kỹ thuật bảo tồn.
Tối 31/3, Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Thuận long trọng tổ chức lễ đón nhận bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt tháp Chăm Hòa Lai và Pô Klong Garai là di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia đặc biệt.
Điều Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông là người vạch ra phương hướng và đặt viên đá đầu tiên, nhưng người đứng ra hoàn thành xuất sắc hoài bão ấy chính là Tổ sư Pháp Loa.
Thủ tướng Chính phủ đồng ý Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thay mặt Chính phủ ký hồ sơ “Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam” trình Tổ chức Khoa học, Giáo dục và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO) xem xét đưa vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Dành 20 năm nghiên cứu, hướng dẫn trùng tu một số di sản văn hóa tại Việt Nam như khu phố cổ Hội An, nhà cổ ở Bắc Ninh hay làng cổ Đường Lâm (Hà Nội)…, GS.KTS EJIMA AKIYOSHI (Nhật Bản) cho rằng, việc bảo tồn cần dựa trên nguyện vọng của người dân - chủ thể di sản, và hài hòa lợi ích giữa các bên liên quan.
Tối 21/3, tại đền Mẫu Âu Cơ, huyện Hạ Hòa (Phú Thọ) đã diễn ra Lễ đón nhận và vinh danh “Tín ngưỡng thờ mẫu Âu Cơ” là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Nhân dịp kỷ niệm 20 năm tái lập tỉnh Quảng Nam (1997-2017), ngày 21/3, thành phố Hội An phối hợp với các ngành chức năng đã khánh thành và đưa vào sử dụng công trình kè bảo vệ Phố cổ Hội An, Di sản Văn hóa Thế giới.
Trong các vũ khúc cung đình còn lại đời Nguyễn, điệu múa cung đình “Bát tiên hiến thọ” thuộc thể loại múa chúc tụng, thường được múa vào những ngày lễ vạn thọ, thánh thọ, tiên thọ.
Di sản Thành nhà Hồ và Khu di tích Phủ Trịnh - Nghè Vẹt tại Vĩnh Lộc, Thanh Hóa vốn có sẵn tiềm năng, nếu được đánh thức, đầu tư bài bản, sẽ trở thành điểm sáng trong phát triển du lịch không chỉ trong tỉnh mà còn ở phạm vi quốc gia, quốc tế.
Bộ VHTT&DL vừa quyết định xếp hạng di tích quốc gia đối với 15 di tích thuộc địa bàn các tỉnh, thành phố: Hà Nội, TPHCM, Quảng Ninh, Thái Nguyên, Bắc Ninh, Nam Định, Bắc Giang, Hải Phòng, Thái Bình và Đắk Lắk. Trong 15 di tích này có 10 di tích lịch sử và 5 di tích kiến trúc nghệ thuật.
Ông Trần Minh Hà, Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch Bắc Giang khẳng định như trên tại cuộc họp báo về Lễ đón nhận Bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt chùa Bổ Đà chiều ngày 6-3 tại Bắc Giang.
Sáng 28/2, tại đền Cửa Ông (thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh) đã diễn ra lễ đón bằng công nhận Lễ hội đền Cửa Ông là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Ngày 23/2, huyện Bắc Sơn, tỉnh Lạng Sơn, tổ chức công bố Quyết định của Thủ tướng Chính phủ công nhận các xã An toàn khu, Vùng An toàn khu ở tỉnh Lạng Sơn; đón Bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt - Di tích lịch sử Khởi nghĩa Bắc Sơn.
Ít ai biết Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội) từng bị sử dụng làm nơi đóng quân, có thời gian lại dùng làm điểm “cách ly dã chiến” cho việc đối phó với dịch tả ở Hà Nội.