PHƯỚC VĨNH
Nói đến những tiềm năng phát triển của Huế là nói đến các yếu tố thiên nhiên, lịch sử văn hóa, trong đó có yếu tố sông, núi, cỏ cây và con người; là nhắc đến những bài thơ sâu lắng, những giai điệu mượt mà…
Thắp sáng kỳ đài Huế. Ảnh Nguyễn Trung Thành
Với những gì đã được vun đắp hàng trăm năm qua, Huế thật sự đi vào tâm khảm của hàng triệu người trong nước và quốc tế, trong tim người Huế và những người không phải sinh ra ở Huế song đã yêu Huế thiết tha. Tình yêu ấy, từ bao đời đã hun đúc nên một quyền lực mềm xuất phát từ những trái tim yêu Huế. Yêu Huế như một lẽ tự nhiên, thường tình. Yêu để đi đến một trăn trở: tại sao một xứ sở đẹp về thiên nhiên, giàu về văn hóa, tiềm năng nhân lực con người rất đáng nể, mà đến nay vẫn chưa phát triển như các đô thị lớn được?
Phát triển trên căn nền của thiên nhiên và văn hóa cũng chính là giấc mơ Huế.
Từ những động thái mang tầm chiến lược
Sự giàu có về văn hóa và các tiềm năng khác khiến cho Huế luôn được mong đợi đô thị này sẽ phát triển trên căn nền của thiên nhiên và văn hóa. Chúng ta đã từng là trung tâm văn hóa, đang là trung tâm văn hóa, song Huế không chủ quan cứ nghĩ mình là trung tâm văn hóa để rồi không chăm chút cho văn hóa.
Trong vấn đề này, nhiều người đồng tình với quan điểm của ông Phan Ngọc Thọ, Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế, rằng: Huế là một trung tâm văn hóa, hơn các đô thị khác ở hàm lượng văn hóa; vì vậy phải đầu tư phát triển văn hóa một cách thiết thực, Huế mới tiếp tục là trung tâm văn hóa hàng đầu.
Lãnh đạo tỉnh trong thời gian gần đây đã có những động thái thúc đẩy việc giữ gìn và phát triển văn hóa Huế một cách có chiều sâu.
Một dự án lớn thấm đẫm chất nhân văn là “Di dời dân cư, giải phóng mặt bằng khu vực 1 hệ thống di tích Kinh thành Huế thuộc Quần thể di tích Cố đô Huế” đang được triển khai. Theo đó, sẽ di dời 4.201 hộ, trong các năm 2019 - 2021 (giai đoạn 1), sẽ hoàn thành xây dựng khu tái định cư và di đời dân cư tại khu vực di tích Kinh thành Huế gồm thượng thành, các eo bầu, hộ thành hào và tuyến phòng lộ… Như vậy, đây sẽ là đợt di dân lớn thứ hai, sau việc di dân vạn đò lên bờ của Thừa Thiên Huế.
Ngày 19/2/2019, lãnh đạo tỉnh làm việc với ngành giáo dục và đề nghị học sinh Thừa Thiên Huế phải là những học sinh yêu lịch sử và văn hóa Huế. Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị ngành giáo dục phải xây dựng các chương trình ngoại khóa giáo dục lịchsử, văn hóa Huế cho học sinh các cấp. Ông yêu cầu giáo dục lịch sử, văn hóa Huế giúp học sinh, sinh viên hướng về cội nguồn, cốt cách truyền thống của người Huế. Từ đó vun đắp củng cố nền tảng, bản sắc văn hóa, sức mạnh dân tộc, khơi dậy lòng yêu nước, khát vọng cống hiến cho quê hương, cho đất nước giàu mạnh…
Cũng trong tháng 2/2019, lãnh đạo tỉnh cùng lãnh đạo các sở, ngành đi khảo sát nhằm thực hiện mục tiêu xây dựng thành phố Huế Bốn mùa hoa theo đề án xây dựng Thừa Thiên Huế “XANH - SẠCH - SÁNG”. Xây dựng “Huế - Thành phố Bốn mùa hoa” sẽ tạo một bộ mặt mới cho đô thị Huế, một điểm đến ấn tượng cho du khách trong và ngoài nước khi đến Huế, cũng như tạo không gian sống mới tươi sắc cho người dân. Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu các đơn vị liên quan triển khai việc trồng hoa, cây xanh, đảm bảo vệ sinh môi trường cũng như đầu tư hệ thống chiếu sáng hai bờ sông Hương. Hai bên bờ sông Hương sẽ có quy hoạch phù hợp, tối ưu; ngoài trồng hoa, sẽ thực hiện hệ thống chiếu sáng nghệ thuật để con sông huyền thoại này lung linh hơn về đêm.
Lãnh đạo tỉnh cũng đang quyết tâm xây dựng và triển khai đề án “Huế - Kinh đô ẩm thực” với nỗ lực bảo tồn và phát huy tinh hoa ẩm thực Huế đúng như giá trị của nó vốn có. Động thái này nhằm tạo tiền đề cho việc hình thành chiến lược xây dựng Huế trở thành một Kinh đô ẩm thực, khẳng định vị thế đa dạng của văn hóa ẩm thực Huế nói riêng, Việt Nam nói chung, nâng cao ẩm thực Huế trên bản đồ ẩm thực thế giới, góp phần đưa Huế trở thành một điểm đến không thể thiếu của du khách quốc tế… Sở Du lịch và Công ty cổ phần Đại Nam - Thái Y viện đã ký thỏa thuận hợp tác triển khai đề án này vào tháng 2 vừa qua.
Tất cả những ý tưởng tuyệt vời ấy, được triển khai lồng ghép trong không gian “Phát triển đô thị thông minh” của Thừa Thiên Huế. Tỉnh đang tập trung xây dựng đề án “Phát triển dịch vụ đô thị thông minh trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế đến năm 2020, định hướng đến 2025”. Mục tiêu của đề án là “Nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân và hoạt động của các doanh nghiệp, thông qua việc áp dụng công nghệ thông tin và truyền thông để hỗ trợ giải quyết kịp thời, hiệu quả các vấn đề được người dân, doanh nghiệp quan tâm”…
Đến những chuyện nhỏ mà không nhỏ
Ngày 5/3 vừa qua, UBND tỉnh cho biết vừa ban hành chỉ thị về tăng cường quản lý các loại hình kinh doanh dịch vụ văn hóa, hoạt động văn hóa gây tiếng ồn, làm mất an ninh trật tự tại khu vực dân cư trên địa bàn tỉnh. Thời gian qua, các loại hình vui chơi có đa dạng hơn, nhưng có những loại hình như một số người thuê dàn nhạc sống, karaoke phục vụ tại nơi ăn uống nhậu nhẹt, sử dụng loa công suất lớn gây tiếng ồn khủng khiếp khiến người dân bức xúc. Việc này cần chấn chỉnh để an dân.
Đây là việc tưởng chừng nhỏ, nhưng không nhỏ một chút nào. Huế muốn ổn định đời sống nhân dân, việc cần làm là loại bỏ những phiền nhiễu trong sinh hoạt dân cư, trong đó có tiếng ồn từ các loa kẹo kéo đang gieo rắc nỗi kinh hoàng cho hàng bao nhiêu con người. Huế muốn phát triển du lịch, việc loại bỏ tiếng ồn ô tạp nói trên là điều vô cùng cần thiết. Vậy thì một chỉ thị liên quan đến việc quản lý tiếng ồn, là nhỏ nhưng về mặt xã hội, về chiều sâu phát triển, thì không nhỏ chút nào.
Ngày 26/2, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch phát động phong trào “Nói không với túi nilon sử dụng một lần”. Kế hoạch này nhằm tuyên truyền trong nhân dân nhận thức rõ về tác hại của túi nilon đối với môi trường, sức khỏe con người, từ đó hạn chế sử dụng loại túi này, tạo thói quen sử dụng loại túi thân thiện với môi trường.
Chuyện cái túi nilon là nhỏ hay lớn? Thật ra đây là chuyện không hề nhỏ. Tác hại của túi nilon ai cũng dễ nhận ra: làm xói mòn đất đai do không phân hủy được; tàn phá hệ sinh thái do túi nilon nằm trong đất khiến cho đất không giữ được nước, dinh dưỡng; gây ngập úng lụt lội, ô nhiễm môi trường do bao bì bị vứt xuống cống, hồ, đập thoát nước làm tắc nghẽn các đường ống dẫn nước thải; hủy hoại sinh vật, bao bì bị trôi xuống hồ, biển làm chết các vi sinh vật khi chúng nuốt phải; gây tổn hại sức khỏe, đặc biệt bao bì nilon màu đựng thực phẩm làm ô nhiễm thực phẩm do chứa các kim loại như chì, ca-đi-mi gây tác hại cho não và nguyên nhân gây ung thư phổi; nguy hiểm nhất, túi nilon gây ung thư, biến đổi giới tính, bởi vì những chất phụ gia được dùng để tạo độ dẻo, dai ở túi nilon có khả năng gây độc cho người nếu bị làm nóng ở nhiệt độ cao…
Việc hạn chế túi nilon độc hại và mất mỹ quan, trong tổng hòa của việc làm sạch môi trường, trồng hoa, nâng cao chất lượng ẩm thực…; đây chính là một phần quan trọng của xây dựng một hình ảnh mới của HUẾ XANH SẠCH SÁNG.
Một chuyện nhỏ khác nghĩ lại càng không hề thấy nhỏ: Trước đây, với mong muốn đưa hình ảnh áo dài Huế trở lại “thuở vàng son”, lãnh đạo tỉnh đã vận động nữ cán bộ công chức mặc áo dài truyền thống vào các ngày thứ hai đầu tuần. Cuộc vận động đã tạo hiệu ứng tích cực. Hình ảnh những tà áo dài tỏa bay trong các cơ quan, công sở, trường học, trên đường phố…, đã thật sự trả lại cho Huế nét dịu dàng ngày xửa ngày xưa; làm cho Huế đẹp hơn trong mắt bạn bè du khách…
![]() |
Ra chợ. Ảnh Nguyễn Phúc Xuân Lê |
Mới đây, nhân 8/3, Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu thực hiện miễn 100% giá vé tham quan các điểm di tích Huế từ ngày 7 đến hết ngày 9/3/2019 đối với phụ nữ mặc áo dài Việt Nam khi đến tham quan di tích. Đây quả là một ý tưởng tuyệt vời để khuyến khích đề cao giá trị tà áo dài, khuyến khích du khách đến Huế cùng hòa mình vào xứ sở áo dài…
Áo dài ngày 8/3 về khoe sắc dưới màu pháp lam di tích Huế lộng lẫy sắc màu. Những chiếc áo dài đi trong màu Huế, đi trong đêm huyền ảo Huế, tôn thanh sắc Huế lên mức tuyệt kỹ của một nếp sống minh triết biết cách hài hòa với thiên nhiên.
Khi những tà áo dài của bao nhiêu du khách muôn phương và chính người dân Huế khoác lên người cùng với nụ cười tự hào; thì cũng là lúc nhận ra, câu chuyện này không hề là câu chuyện nhỏ…
P.V
(SHSDB32/03-2019)
LÊ MINH PHONGDọc theo đôi bờ Sông Hương, nơi có những công viên quyến rũ là điểm trưng bày của một số công trình nghệ thuật.
NHỤY NGUYÊN(Xây dựng Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc trung ương)
LÊ PHÙNGSau nhiều ngày cùng nhau trăn trở - nghĩ suy - hiệp lực - hiệp tâm của những anh, chị em nhạc sĩ ở Huế, Nhạc Quán đã chính thức trình làng với công chúng yêu thích âm nhạc tại Huế vào lúc 20h, ngày chủ nhật (02/01/2011) là ngày Đinh Tỵ (nguyệt đức hợp, tế tự, đính hôn) trong tiết trời vào xuân của Huế, có sáng nắng chiều mưa, có gió về đêm, có lòng người ấm áp, có không gian lãng mạn, trữ tình.
HỒ VĨNHMới đây trong quá trình sưu tầm tư liệu Hán Nôm tại Cố đô Huế, chúng tôi tìm thấy được một văn bản có liên quan đến Phường Đúc Huế.
TƯỜNG THITôi trở lại Hương Trà bằng ký ức của hơn 20 năm trước, trên con đường đất băng qua những vườn thanh trà trĩu quả ven con sông Bồ thơ mộng để đến làng Lại Bằng, xã Hương Vân. Một xã tiếp giáp núi và đồng bằng, nơi đã ghi lại dấu ấn lịch chống giặc ngoại xâm của Thừa Thiên Huế - địa đạo Khe Trái.
NGUYỄN ĐẮC XUÂNTrong những năm gần đây, Huế đã được các nhà đông phương học và khách du lịch trong nước và ngoài nước lưu ý.
MAI KHẮC ỨNGLăng Minh Mạng nằm dưới chân núi Cẩm Kê thuộc thôn La Khê làng An Bằng huyện Hương Trà cũ, nay là thôn Liên Bằng, xã Hương Thọ, thành phố Huế. Địa thế dải đất này rất đẹp. Hiện thời cây cối ở chung quanh đã lùi xa để lại những khoảng trống nối dài trên các triền đồi thoai thoải, khu lăng trở nên lẻ loi hơn.
LÊ HUỲNH LÂMCó lẽ một trong những loài động vật gần gũi, gắn bó với người dân xứ Huế trong mọi thời cuộc là loài hến. Cho dù trải qua bao thăng trầm, bao biến cố trên mảnh đất nhỏ bé này, mọi thứ có thể thịnh suy nhưng hến vẫn trường tồn. Trường tồn như một nét văn hóa thầm lặng, khiêm tốn, không khua trương, ồn ào,… mà âm thầm tỏa ngát hương.
PHAN HỨA THỤYChùa Thiên Mụ là một công trình kiến trúc có qui mô lớn và xuất hiện khá sớm trong quá trình hình thành phát triển của văn hoá Phú Xuân. Cũng như phần lớn các công trình kiến trúc cổ khác, chùa Thiên Mụ từ khi mới được xây cất trở về sau lần lượt đã được dựng nhiều tấm bia, hoặc để ghi lại công việc tu tạo, hoặc đề thơ vịnh cảnh, hoặc ghi cảm tưởng trong những lần vãn cảnh chùa của một số vua chúa nhà Nguyễn.
NGUYỄN ĐÌNH HÒE VÀ L.CADIÈRE(Tiếp theo SH số 5 – tháng 2 - 1984)
NGUYỄN ĐÌNH HÒE VÀ L.CADIÈRE(B.A.V.H. 1992, trang 189-203)HỒ TỊNH TÂM - Từ thời Gia Long, khi xây kinh thành Huế, một nhánh sông đã được ngăn chặn lại ở trên làng Kim Long hiện nay và dòng sông đó bị lấp đi ở một vài nơi, một số nơi khác thì được mở rộng và uốn nắn lại cho đều đặn. Chính một phần của nhánh sông ngày xưa ấy đã tạo ra Hồ Tịnh Tâm, nay ở tại bên trái đường Lục bộ, gần với Cầu kho, hay vùng nhượng địa (cho Pháp ở Mang Cá lớn).
HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNGCó lẽ thiên nhiên đã giữ một vai trò nào đó, thực quan trọng, trong sự tổng hợp nên cái mà người ta có thể gọi là “bản sắc Huế”. Bởi vì thiên nhiên bao giờ cũng biểu hiện một cách nhất quán giữa cái hằng cửu và cái biến dịch, giữa cái biến động và cái tĩnh tại.
MAI KHẮC ỨNGBất chợt. Tưởng như có con lợn chạy giữa sân điện Cần Chánh tại Hoàng thành Huế. Định thần lại tôi đã nhìn thấy chúng trong mấy ô trang trí bên thân hai chiếc vạc đồng đúc thuở Kim Long còn là phủ chúa dưới thời Hiền vương Nguyễn Phúc Tần (1648 - 1687) mà lạc khoản lại ghi Thịnh Đức thứ 8 và Thịnh Đức thứ 10. Bản chú thích bên hai vạc này ghi là đúc năm 1660 và 1662.
L.N.D: Vào năm 1822, dưới triều Minh Mạng, một người Anh là John Crawfurd có dịp đến Huế và được hai người Pháp lúc bấy giờ đang làm quan ở đây là Chaigneau và Vannier hướng dẫn đi thăm Kinh Thành. Dưới đây là những gì mà Crawfurd đã viết về Huế trong ngày viếng thăm ấy: 29-9-1822. Chúng tôi dịch từ bản Pháp ngữ của H.Cossarat trong B.A.V.H. 1933, No1-2, tr.5-10.
PHẠM ĐĂNG TRÍThuở ấy, có nhiều người từ những miền đất màu mỡ nhưng vẫn dời nhà đến ở trên một vùng gò đồi đầy sỏi đá. Nguyên nhân lôi cuốn họ tới đây là do màu sắc thiên nhiên ở chốn này thật là thanh tú, đa dạng và không ngừng thay đổi.
LÊ VĂN HẢOTháng 12 năm 1979 tại thành phố Pitxanulôcơ (Pitsanulok) Thái Lan, ông Tổng Giám đốc Tổ chức Giáo dục Khoa học và Văn hoá của Liên Hiệp Quốc (gọi tắt là UNESCO) đã triệu tập một cuộc họp của những chuyên gia nhằm chuẩn bị cho một Chương trình nghiên cứu các đô thành lịch sử ở châu Á. Chương trình này sẽ nhằm vào một số đô thành cổ kính đã từng đóng những vai trò có ý nghĩa trong sự phát triển và giao lưu của các nền văn hoá ở châu Á.
Chiều 8.6, tại Nam Châu Hội Quán trên vùng cỏ cây Kim Long xứ Huế, GALA TINH HOA SÔNG HƯƠNG đã được tổ chức nhằm tôn vinh Nhà xuất bản Tinh Hoa - Huế.
NGUYỄN ĐẮC XUÂNỞ mục “Phương vị quê hương” này, tạp chí sẽ lần lượt đăng các bài tìm hiểu văn hoá ngắn gọn nhưng có… duyên văn chương. Chúng tôi vui mừng được sự hưởng ứng của các nhà nghiên cứu lão thành am hiểu Huế - Bình Trị Thiên như các cụ Bửu Kế, Phan Văn Dật, Nguyễn Hữu Đính, Phạm Đăng Trí… cùng các anh Lê Văn Hảo, Nguyễn Đắc Xuân, Phan Thuận An… Chúng tôi cũng mong nhận được bài của các bạn ở các tỉnh miền Trung nói về phong vị quê hương mình để tạo được giao lưu văn hoá trên giải đất gắn bó lâu đời này.
MẶC KHÁCHHuế nguyên là đất đế đô, nơi sinh trưởng của vua chúa, chốn triều đình quan lại, đa số tao nhân mặc khách đều tụ họp về đây. Do đó mà tiếng nói của xứ Huế, trang nhã thanh tao, có khi lại nặng mùi “bề trên” hoặc kiểu cách đến buồn cười.
NGUYỄN HỮU ĐÍNHMột nhà văn tên tuổi địa phương - địa phương nhưng kiêm cả Trung ương - đã say sưa mô tả con sông Hương, với một đầu đề trớ trêu và duyên dáng: “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” Trớ trêu và duyên dáng hơn nữa là nêu lên câu hỏi mà không chịu trả lời.