Những bảo vật quốc gia độc bản ở Huế - BÀI 1: KIỆT TÁC NGHỆ THUẬT BẰNG ĐỒNG

09:36 25/10/2016

Qua 4 lần xét duyệt, hiện Huế có 8 cổ vật, nhóm cổ vật được công nhận là bảo vật quốc gia gồm: đại hồng chung chùa Thiên Mụ; bộ súng thần công; bộ cửu đỉnh; bộ sưu tập vạc bằng đồng, bệ thờ Vân Trạch Hòa, bia Khiêm Cung ký, ngai vua triều Nguyễn và áo tế giao.

Cận cảnh bảo vật quốc gia - đại hồng chung chùa Thiên Mụ.

Mỗi bảo vật quốc gia ở Huế là một tuyệt tác nghệ thuật mang nhiều giá trị văn hóa, lịch sử độc đáo, quý hiếm được kết tinh từ trí tuệ và bàn tay tài hoa, điêu luyện...

Tuyệt tác đại hồng chung

Nằm cách trung tâm thành phố Huế khoảng 3 km, Thiên Mụ tọa lạc trên một ngọn đồi bên dòng sông Hương thơ mộng. Nếu du khách từng đến ngôi chùa này, chắc chắn sẽ không bỏ qua việc tham quan, tìm hiểu về chuông chùa (đại hồng chung) đặt phía tay trái từ ngoài cổng vào. Chuông cao 2,50m, đường kính miệng 1,40m, nặng gần 2.000 kg; được công nhận là bảo vật quốc gia năm 2013. Chuông do chúa Nguyễn Phúc Chu cho đúc để cúng dường đức Phật.

Bà Nguyễn Thị Vân Anh- Giám đốc Bảo tàng cổ vật cung đình Huế cho rằng: “Đại hồng chung chùa Thiên Mụ là hiện vật gốc độc bản, có hình thức độc đáo và là tác phẩm mỹ thuật đặc sắc của ngành điêu khắc, đặc biệt có giá trị văn hóa-lịch sử gắn liền với một giai đoạn lịch sử và tư tưởng dưới thời các chúa Nguyễn. Các motif trang trí trên chuông thể hiện tính tổng hợp và dung hòa cả 3 luồng tư tưởng lớn của Á Đông là: Phật giáo, Khổng giáo và Lão giáo, thể hiện triết lý Việt - một triết lý bao dung, không phân biệt, không chấp ngã”. Theo nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Xuân Hoa (nguyên giám đốc Sở VH & DL TT-Huế), chuông Thiên Mụ rất độc đáo, có niên đại sớm ở Huế, cách trang trí rất đặc biệt. Chuông chùa này là nơi duy nhất của chùa Thiên Mụ được chúa Nguyễn Phúc Chu cho khắc bốn chữ “Thiên Mụ thiền tự”. Trên chuông có những bài kệ (kinh phật), có khắc bài minh của chúa Nguyễn Phúc Chu “chú nguyện mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an”. Trên chuông thể hiện giá trị trên cả bốn mặt: niên đại, kỹ thuật, thẩm mỹ, tư tưởng. Khi được hỏi vì sao nhắc đến chùa Thiên Mụ, dân gian vẫn lưu truyền câu thơ “Tiếng chuông Thiên Mụ, canh gà Thọ Cương”, ông Hoa giải thích rằng: nguyên văn câu thơ là “Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Khương”. Nhưng khi đến Huế thì có sự biến tướng, khi vào Huế thì người đương thời thấy chùa Thiên Mụ đẹp nên đã đưa hai câu thơ trên để nói về ngôi cổ tự này. Trước chùa Thiên Mụ nhìn qua có đồi Long Thọ, ngọn đồi có tên là Long Thọ Cương, tức là tiếng gà từ bên đồi vọng lại”.

Nghệ nhân nhân dân Nguyễn Văn Sính ở Phường Đúc (TP Huế)- hơn 50 năm gắn bó với nghề đúc đồng cho rằng, chuông chùa Thiên Mụ là một tác phẩm mỹ thuật đặc sắc của ngành điêu khắc, hội họa và kỹ nghệ đúc đồng thời chúa Nguyễn. Chuông được đúc bằng đồng và thiết nên tạo ra một âm chuông sâu lắng, ảnh hưởng Thiền Phật giáo. Hoa văn được trang trí trên chuông là các cảnh vật rất hài hòa, khiêm tốn và chỉ cần nhìn vào thì người thợ đúc đồng lâu năm có thể biết được chuông được đúc tại miền nào. Cũng theo một số nghệ nhân đúc đồng ở Huế, thời điểm chúa Nguyễn Phúc Chu cho đúc chuông trong ngày rằm Phật Đản, đã có hàng trăm quan viên Phật tử đến quy y, thọ giới đã phát tâm thả vào chuông đồng sôi rất nhiều vật quý giá... bằng một niềm tin bất hoại. Chính vì vậy chiếc chuông đã mang trong mình cả những giá trị tâm linh và một hàm lượng hợp kim đặc biệt tạo nên âm thanh ngân nga siêu thoát.

Sức mạnh dân tộc qua súng thần công

Tại 2 cửa Thế Nhơn và Quảng Đức, đường vào kinh thành Huế là nơi trưng bày Bộ cửu vị thần công- nhóm bảo vật quốc gia để du khách có dịp chiêm ngưỡng. Bộ cửu vị thần công gồm 9 khẩu súng thần công. Nếu ở cửa Thế Nhơn có 4 khẩu được đặt tên theo 4 mùa: Xuân - Hạ - Thu–Đông thì tại cửa Quảng Đức gồm 5 khẩu, được đặt tên theo ngũ hành: Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ. Bà Huỳnh Thị Anh Vân- Giám đốc Bảo tàng cổ vật Huế cho biết, cửu vị thần công được đúc vào đầu triều Gia Long (1802 - 1820) bằng nguyên liệu tập trung từ các khí mảnh bằng đồng của triều Tây Sơn, được triều Nguyễn xem như một chiến lợi phẩm của triều đại mình. Cả 9 khẩu đều đúc tại Huế. Mỗi khẩu dài 5,10m, nặng hơn 17.000 cân được đặt trên một giá súng và giá súng đều được chạm trổ cực kỳ công phu, tinh xảo.

Súng thần công tại cửa Quảng Đức, tượng trưng cho uy quyền và sức mạnh của vương triều Nguyễn.

Cũng theo bà Vân, vào năm 1816, vua Gia Long sắc phong cho cả 9 khẩu đại bác này danh hiệu: “Thần Oai Vô địch Thượng tướng quân”. Danh hiệu này và nội dung bài sắc phong đều được khắc trên cả 9 khẩu cửu vị thần công là tên gọi chung 9 khẩu đại pháo được đúc dưới triều đại vua Gia Long, từ năm 1803 đến năm 1804. Tên của mỗi khẩu thần công được khắc ở đuôi súng. Ngoài ra, trên phần đai cuối thân mỗi khẩu súng còn có khắc tước hiệu của từng khẩu súng. Giữa thân của mỗi khẩu thần công có khắc một bài minh bằng chữ Hán theo lối triện, gồm 79 chữ, nội dung bài minh này hoàn toàn giống nhau, chỉ khác nhau ở các chữ đánh số thứ tự mỗi khẩu thần công. Gần quai của mỗi khẩu súng đều có khắc tên những người trong Hội đồng đốc công được giao trách nhiệm đúc thần công. Ngoài ra ở phần trục quay bên phải của súng (theo hướng của người bắn) đều có bảng tròn nhỏ bằng đồng khắc ghi cách sử dụng thuốc súng và đạn. Các khẩu súng đều có cùng hình dáng và kiểu thức trang trí. Miệng súng hơi loe, thân thuôn dài, phình dần về phía đuôi. Giữa thân súng có hai quai đúc nổi, cách điệu hình đầu thú. Trên thân súng có 6 gờ nổi, trong đó có 2 gờ ở 2 đầu quai được đúc rộng bản như 2 vòng đai bao quanh thân súng. Hai bên mỗi đường gờ đều trang trí các dải hoa văn dây lá được chạm nổi với những đường nét mềm mại, sinh động và rất tinh xảo.

Được biết, dưới thời Nguyễn, những khẩu thần công này chưa bao giờ dùng trong chiến tranh mà được nhân cách hóa thành các vị tướng thần, tượng trưng cho uy quyền và sức mạnh của vương triều. Hàng năm, triều đình thường tiến hành các cuộc lễ cúng cho “thần súng” và nghiêm cấm thường dân không được vào nơi đặt súng để tỏ sự tôn nghiêm. Nghệ nhân đúc đồng Nguyễn Văn Đệ khẳng định: Xét về mặt kỹ thuật chế tác, đây là bộ 9 khẩu thần công đồ sộ nhất và đẹp nhất dưới thời Nguyễn, một tuyệt tác của nghệ thuật đúc súng, nghệ thuật trang trí, chạm khắc trên đồng. Mặc dù không phải là những vũ khí thực dụng trong quân sự, nhưng các khẩu thần công này vẫn luôn được coi trọng bởi yếu tố tinh thần. Cửu vị thần công thời Nguyễn là những hiện vật gốc độc bản, có hình thức độc đáo và đặc biệt có giá trị văn hóa-lịch sử gắn liền với giai đoạn đầu mới lập nên triều Nguyễn.

Theo CADN Online

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Xem thêm

Hòa thượng Thích Chơn Thiện viên tịch

Hòa thượng Thích Chơn Thiện, Phó Pháp chủ Hội đồng Chứng minh, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam vừa viên tịch vào lúc 10 giờ 50 phút ngày 8/10/2016 tại tổ đình Tường Vân (đường Trần Thái Tông, Tổ 16, Khu vực 5, P.Thủy Xuân, thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên - Huế).
Nhà nghiên cứu Trần Kỳ Phương nói chuyện chuyên đề “Văn minh và nghệ thuật Champa nhìn từ sưu tập cổ vật Chàm tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế”

Sáng ngày 3/11, Trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế phối hợp nhà nghiên cứu Trần Kỳ Phương tổ chức buổi sinh hoạt chuyên đề “Văn minh và nghệ thuật Champa nhìn từ sưu tập cổ vật Chàm tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế”.
Mở cửa khu trưng bày cổ vật Chàm (Kho Chàm) thuộc Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế

Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế vừa cho biết sẽ mở cửa khu trưng bày cổ vật Chàm (Kho Chàm) thuộc Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế để phục vụ du khách, công chúng sau 71 năm đóng cửa kể từ khi vua Bảo Đại thoái vị năm 1945.
Khai mạc Hội nghị Tỉnh ủy lần thứ 5, khóa XV

Sáng 27/10, Ban Thường vụ Tỉnh ủy tổ chức Hội nghị Tỉnh ủy lần thứ 5, khóa XV để thảo luận và cho ý kiến về Đề án phát triển du lịch, dịch vụ Thừa Thiên Huế giai đoạn 2016 - 2020, tầm nhìn đến năm 2030; Đề án giảm nghèo bền vững Thừa Thiên Huế giai đoạn 2016 - 2020 và một số vấn đề quan trọng khác. Các đồng chí: Lê Trường Lưu, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Bùi Thanh Hà, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy; Nguyễn Văn Cao, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh chủ trì hội nghị.
Ra mắt website thông tin về thời đại vua Quang Trung trên đất Huế

Chiều ngày 22/10, Trung tâm Liễu quán Huế phối hợp với Tạp chí Sông Hương, nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân cùng nhóm nghiên cứu Cung điện Đan Dương chính thức cho ra mắt website thông tin về thời đại vua Quang Trung trên đất Huế tại địa chỉ cungdiendanduong.net.
Giới thiệu tác phẩm “Trước nhà có cây hoàng mai” của nhà báo Minh Tự

Sáng 22 tháng10, tại Thư viện Tổng hợp tỉnh Thừa Thiên Huế đã diễn ra buổi tổ chức tọa đàm - giới thiệu tác phẩm “Trước nhà có cây hoàng mai” của nhà báo Minh Tự
Bộ Quốc phòng hỗ trợ tỉnh Thừa Thiên Huế 300 triệu đồng khắc phục hậu quả lũ lụt

Chiều ngày 20/10, Thừa ủy quyền của Bộ quốc phòng, Đại tá Trần Minh Thanh, Phó Chủ nhiệm Cục Chính trị Quân khu 4 đã đến tỉnh Thừa Thiên Huế trao 300 triệu đồng ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do mưa lũ.
Bảo tồn di sản cố đô Huế: Sự cần thiết của ứng dụng công nghệ

Ngay sau khi được công nhận là Di sản văn hóa thế giới (1993), công tác bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa Huế đã từng bước đẩy mạnh và ngày càng đạt nhiều kết quả cao. Cố đô Huế hoàn toàn có quyền tự hào là một trong những địa phương tiên phong của cả nước về công tác bảo tồn, tôn tạo các di sản văn hóa một cách có hệ thống, khoa học, toàn diện và đúng hướng, đặc biệt là đưa ứng dụng khoa học công nghệ vào công tác bảo tồn di sản.
Triển lãm ảnh nghệ thuật "Cuộc sống qua ống kính nhiếp ảnh nữ"

Chiều ngày 19/10, tại Liên hiệp Các hội Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế, Trung tâm Văn hóa Thông tin Thừa Thiên Huế và Hội Nhiếp ảnh Thừa Thiên Huế phối hợp với CLB Nhiếp ảnh nữ Hải Vân đã tổ chức khai mạc trưng bày triển lãm ảnh nghệ thuật “Cuộc sống qua ống kính nhiếp ảnh nữ”.
TT-Huế: Quản lý chặt hoạt động xả lũ của hồ chứa thủy lợi, thủy điện

Chiều 17/10, UBND tỉnh TT-Huế cho biết vừa phát công điện khẩn gửi UBND các huyện, thị xã và thành phố Huế; các cơ quan, đơn vị trong tỉnh yêu cầu triển khai ngay công tác ứng phó với bão số 7.
Khánh thành Bia chiến công 11 cô gái sông Hương

Sáng 17/10, tại khu vực vườn hoa phường Vĩ Dạ (đường Phạm Văn Đồng, TP. Huế), đã diễn ra lễ khánh thành công trình Bia chiến công 11 Cô gái Sông Hương.
Đại Nội Huế sẽ mở cửa đón khách vào ban đêm

Mùa hè năm 2017, Huế sẽ thí điểm mở cửa một phần Đại Nội về đêm để đón khách tham quan.
Sôi động cuộc thi “Tìm kiếm tài năng âm nhạc Miền Trung “ mùa đầu tiên

Đêm chung kết cuộc thi Tìm kiếm tài năng âm nhạc Miền Trung – The Central’s Got talent do Huda – thương hiệu “Đậm tình Miền Trung” tổ chức vừa được diễn ra tại công viên 3/2, đường Lê Lợi thành phố Huế.
Mứt thanh trà – biến tấu cho ngày mưa xứ Huế

Thanh trà xứ Huế từ lâu đã rất nổi tiếng và trở nên quen thuộc đối với tất cả mọi người, là một trong 5 đặc sản của tỉnh Thừa Thiên Huế xác lập kỷ lục châu Á, top 50 đặc sản trái cây nổi tiếng Việt Nam theo bộ tiêu chí công bố giá trị đặc sản Việt Nam (năm 2014).
Chương trình Giao lưu chuyên gia ẩm thực – Nhà thơ Hồ Đắc Thiếu Anh

Trong không khí hân hoan của phụ nữ cả nước nói chung và phụ nữ thành phố nói riêng đang thi đua lập thành tích và tổ chức nhiều hoạt động có ý nghĩa chào mừng 86 năm ngày thành lập Hội LHPN Việt Nam (20/10/1930 – 20/10/2016) và 6 năm ngày Phụ nữ Việt Nam.
Phát hiện nền đất lạ ở khu vực khảo cổ tìm mộ Quang Trung

Trong ngày thứ 3 tiến hành thăm dò khảo cổ tìm kiếm dấu tích lăng mộ vua Quang Trung, các chuyên gia đã phát hiện một lớp đất, đá khác lạ như nền móng của một công trình kiến trúc.
9 tháng đầu năm, thể thao Thừa Thiên Huế đạt 300 huy chương

Trong 9 tháng đầu năm, nhiều hoạt động thể thao được tổ chức trên địa bàn, thể thao thành tích cao liên tục đạt được kết quả cao.
Kỷ niệm 55 năm Ngày truyền thống Cảnh sát PCCC Thừa Thiên - Huế

Cảnh sát PCCC tỉnh Thừa Thiên - Huế vừa tổ chức Lễ mít tinh kỷ niệm 55 năm Ngày truyền thống lực lượng Cảnh sát PCCC (4/10/1961- 4/10/2016) và 15 năm Ngày toàn dân PCCC (4/10/2001- 4/10/2016).
Chuyển giao chức năng quản lý Trung tâm Văn hóa Huyền Trân

UBND tỉnh vừa có Quyết định phê duyệt giá trị nhận chuyển giao Trung tâm Văn hóa Huyền Trân thuộc Công ty cổ phần Du lịch Hương Giang quản lý sang cho Ủy ban nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế quản lý, sử dụng theo giá trị sổ sách kế toán; với số tiền là 24.329.749.447 đồng.
8 di tích của Việt Nam lọt Top 20 Di tích lịch sử nổi tiếng nhất Đông Dương

Theo thông tin từ trang Tổ chức kỷ lục Đông Dương (IndochinaKings) vừa chính thức giới thiệu Top 20 Di tích lịch sử nổi tiếng nhất Đông Dương.