(SHO) Cứ hễ nhắc tới miền Trung, mỗi người Việt Nam có thể mường tượng ngay ra trong đầu những vùng đất của thiên tai triền miên. Miền đất, nơi mà từ tấm bé cho tới khi lìa đời dường như đều gắn với con chữ nghèo và sớm sương mưa nắng lận đận mưu sinh.
Hình 1: Biển Mỹ Khê với cát trắng, nắng vàng
Đã bao lần miền Trung oằn mình trong những cơn bão dữ cũng là từng ấy lần lặng chìm dưới dòng nước lũ khốc liệt. Đã bao đời cong mình chống chọi trước cái nắng khét lẹt, hanh rát của gió Lào cũng là bấy nhiêu năm nơi đây héo hon, trụi lùi.
Cái vòng tròn của nhân sinh nơi dải đất này cứ mãi luẩn quẩn, nghiệt ngã là thế. Ấy vậy mà, ít người biết - “Mẹ thiên nhiên” dù có thường xuyên nổi cơn thịnh lộ với “đứa con” miền Trung thì cũng lại rất hào phóng khi ban tặng cho mảnh đất này nhiều cảnh sắc tươi đẹp nhất cả nước.
Có thể nói, từ Thanh Hóa, Hà Tĩnh cho tới Khánh Hoà đều ẩn chứa trong mình vô vàn những danh lam thắng cảnh tuyệt mỹ, thiên nhiên kì thú làm xao lòng bao người dù chỉ một lần ghé thăm.
Thiên nhiên hút hồn trong sự khắc nghiệt
Trải dài trên 1.500 km bờ biển, miền Trung có vị trí địa lý rất lý tưởng: nằm trên trục giao thông quốc gia Bắc - Nam, gần các tuyến hàng hải, vận tải biển quốc tế. Đặc biệt, khu vực này là điểm cuối của tuyến Hành lang kinh tế Đông – Tây (EWEC) dài 1.450 km nối từ Myanmar qua Thái Lan và Lào. Do vậy, một trong những bức hoạ thiên nhiên tươi đẹp và cũng là lợi thế so sánh của miền Trung với những vùng miền khác, trước hết phải kể đến đó là - biển.
Những bãi biển miền Trung với phong cảnh hoang sơ, không khí trong lành luôn thu hút rất đông khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan, nghỉ dưỡng.
Nếu Sầm Sơn (Thanh Hoá) như một tấm lụa trắng khoác hờ trên vai người thiếu nữ; Cửa Lò (Nghệ An) lãng mạn như một bức tranh đẹp của tạo hóa với biển xanh, cát trắng, nắng vàng; Nhật Lệ (Quảng Bình) hiền hòa, êm dịu; biển Lăng Cô được mệnh danh “người đẹp làng chài” nằm cạnh bên đèo Hải Vân hữu tình cho đến Mỹ Khê (Đà Nẵng) là một trong sáu bãi biển quyến rũ nhất hành tinh, nổi tiếng với cát trắng mịn, sóng biển ôn hòa, nước ấm quanh năm thì Nha Trang lại hấp dẫn muôn người với bờ biển thoai thoải cùng hàng dừa thơ mộng bao quanh.
Thêm nữa, những Thiên Cầm (Hà Tĩnh), Thuận An (Thừa Thiên Huế), Cửa Đại (Quảng Nam), Cà Ná (Ninh Thuận) hay Mũi Né (Bình Thuận) cho tới vịnh Văn Phong (Khánh Hoà) quanh năm tràn ngập ánh mặt trời và nước biển trong vắt màu ngọc bích... đều là những bãi tắm lý tưởng mà thiên nhiên đã tạc tạo nên ở eo đất này.
Ngoài việc được thả mình trong những làn nước mát lành hay ngồi ngắm nhìn hoàng hôn đang xuống dần trên biển, du khách còn được tham gia vào nhiều hoạt động hấp dẫn khác như: câu cá, câu mực, lặn biển ngắm san hô, lái ca nô, nhảy dù, vui đùa cùng cá heo hay xem rùa đẻ trứng vào ban đêm... Ngoài ra, với nhiều khu nhà lộng lẫy cộng với những resort tiện nghi hứa hẹn sẽ mang đến cho du khách sự thư thái và thoải mái nhất.
Những cánh rừng nhiệt đới rậm rạp, xanh tươi hay những ngọn núi cao “chọc trời” cũng là những điểm đến lý thú của dải đất nhỏ hẹp miền Trung.
Hẳn bạn sẽ phải kinh ngạc trước một Đèo Ngang dồn đuổi nhau từ Tây sang Đông chạy dài ra tận biển đã từng là biên giới tự nhiên của hai quốc gia Đại Việt và Chiêm Thành. Dãy Trường Sơn hào hùng và kiên cường trong những năm tháng kháng chiến chống giặc ngoại xâm của quân dân cụ Hồ đến nay vẫn hùng vĩ vươn mình trong mây trắng nắng vàng. Núi Bạch Mã ở độ cao gần 1.500m với nhiệt độ không bao giờ thấp hơn 4 độ C vào mùa đông và vượt quá 26 độ C vào mùa hè lại được coi là một trong những nơi nghỉ dưỡng có khí hậu dễ chịu nhất trên các vùng cao của khu vực Đông Dương. Tuyệt tác Ngũ Hành Sơn với 5 ngọn núi mọc lên giữa đồng bằng giáp biển lại giống như một bàn tay khổng lồ nâng đỡ vùng đất Đà Nẵng đang đà phát triển. Hoặc như Bà Nà – Núi Chúa với thời tiết bốn mùa trong một ngày đã và đang được “đánh thức” để trở thành điểm nghỉ dưỡng hàng đầu của Việt Nam; vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng với hệ thống hang động huyền ảo cùng hàng trăm loài động thực vật quý hiếm đã được UNESCO công nhận…
![]() |
Hình 2: Núi Bà Nà sừng sững trên những tầng mây |
Tiếp đến, đặc ân mà thiên nhiên ưu ái dành tặng cho eo đất miền Trung còn phải nhắc tới những con sông tươi đẹp chảy qua núi đồi hay vắt ngang giữa lòng thành phố.
Đâu thể có một dòng Hương thứ 2 với làn nước trong xanh biêng biếc, lững lờ những con thuyền ngược về đầu nguồn Vân Lâu mỗi đêm trăng thanh gió mát?! Dòng Nhật Lệ tức “sự rực rỡ của ánh sáng mặt trời” lại là niềm tự hào của người dân Quảng Bình. Hay con sông Hàn diệm lệ nghiêng bóng bên những toà nhà cao tầng và ánh đèn lung linh của Đà Thành năng động. Con sông Mã nước chảy xiết như ngựa phi, rồi cả sông Son, Trà Khúc, Bến Hải, Thu Bồn… dù lớn hay nhỏ cũng đều như thể những khúc nhạc vừa lãng mạn, vừa phóng khoáng, vừa dữ dội… góp phần điểm tô cho những vùng đất nơi đây.
![]() |
Hình 3: Sông Son êm đềm bên những dãy núi đá vôi |
Còn nữa, cũng đã có bao du khách không khỏi ngỡ ngàng bởi tạo hoá đã dựng nên ở vùng đất này những kỳ quan thiên nhiên độc đáo như: suối cá thần Cẩm Lương (Thanh Hoá) – nơi cư ngụ của hàng trăm con cá giốc; phá Tam Giang bao la – là một trong những đầm nước lợ lớn nhất Đông Nam Á; ghềnh Đá Đĩa được hình thành từ đá bazan núi lửa như đã được một nghệ nhân nào đó tạc nên từ hàng triệu năm trước. Thêm vào đó, bán đảo Sơn Trà có đủ cả biển xanh, san hô lung linh và cánh rừng rậm rạp; mùi vị thơm cay dịu ngọt của củ tỏi Lý Sơn (Quảng Ngãi) hay những đụn cát trắng xóa hoặc đỏ cam ở Mũi Né; đầm Ô Loan hòa quyện với mây trời Phú Yên v.v… tất cả, chắc hẳn sẽ khiến biết bao bước chân phải tìm về.
![]() |
Hình 4: Phá Tam Giang mênh mông sóng nước |
Khí chất kiên cường và hồn hậu mến khách
Vẻ đẹp của miền Trung không chỉ ở phong cảnh mà còn nằm ở trong tính cách, khí phách của người dân ở đây. Một sự chất phác, dung dị mà ân cần, thơm thảo nhưng cũng lắm ngang tàng được thể hiện trong cách ứng xử, giao tiếp hàng ngày giữa người với người và với sự đối chọi lại tự nhiên.
Có lẽ bởi, sinh ra trên dẻo đất nghèo khó, phải hứng chịu nhiều thiên tai nhất trong cả nước nên con người đất này dù có đi đâu về đâu, dù xuôi Nam ngược Bắc vẫn luôn biết vươn lên, vượt trên hết thảy những đau thương để tồn tại.
Cái khí chất ăn sóng, nói gió của những cư dân miền biển lại cũng góp vào sắc thái tiếng Việt cái mạnh mẽ, cái độ nồng như mang theo cả gió biển và cát nóng khiến người người nghe là phải nhơ nhớ.
![]() |
Hình 5: Và những con người vẫn cả đời chung lưng đấu cật với thiên tai |
Bên cạnh đó, những câu hò Ví dặm, những điệu ca Huế, những bài Vè cá biển, Hò mái ngơi… dặt dìu êm ái cũng đã góp phần nuôi lớn tâm hồn bao thế hệ con dân miền Trung. Ở nơi đó, nghe tiếng dạ thưa của người đất Quảng đã thấy mến, nhớ về các nữ sinh xứ Huế với tà áo tím là thấy yêu, những ngư dân rắn rỏi trước biển khơi cho đến những con người đã ngã xuống năm xưa để bảo vệ quê hương thì chắc rằng, bất cứ ai cũng không khỏi bận lòng thương cảm?!
Ngay trong mỗi tâm thức của người dân miền Trung xa xứ cũng vẫn luôn một lòng một dạ nhớ về đất Mẹ thương yêu. Có lẽ, chính ở những nơi mà cuộc sống lo toan bộn bề nhất lại là nơi cho những mầm yêu thương quê hương, tình yêu đất nước nở đóa hoa đẹp nhất.
Vâng, miền Trung là vậy, con người miền Trung là vậy - cứ âm thầm chịu đựng bao khó khăn, bao đau khổ mà chưa một lần thống thiết kêu than, ngay cả cảnh sắc thiên nhiên cũng vẫn cứ đẹp đến nao lòng trong chính sự nghiệt ngã của khí hậu xứ này. Dường như niềm hạnh phúc của “con gánh đôi” là chỉ được thấy 2 đầu con gánh được tròn trịa, ấm no? Phải rồi. Bởi thế nên cả nước Việt vẫn luôn hướng về mảnh đất này với tên gọi trìu mến: “miền Trung ruột thịt” mà.
Bài: Trường Xuân (tourconduongdisan.com)
Ảnh: Sưu tầm
NGUYỄN QUANG HÀ Kỷ niệm 20 năm thành lập đặc khu Côn Đảo (8.1991 - 8.2011) Thế hệ chúng tôi, thời tuổi trẻ, ai mà chẳng thuộc bài hát ca ngợi chị Võ Thị Sáu: “Mùa hoa Lêkima nở, ở quê ta miền Đất Đỏ, thôn xóm vẫn nhắc tên người anh hùng đã chết cho đời sau...”.
NGÔ VĂN MINH Bảo vệ chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ là công việc quan trọng nhất của mỗi quốc gia. Triều Nguyễn sau khi đã mở mang, hợp nhất địa giới hành chính trong toàn lãnh thổ đã có những quy định về việc bảo vệ chủ quyền, tránh các thế lực bên ngoài dòm ngó, trong đó đặc biệt chú trọng đến việc bảo vệ chủ quyền đường biên giới và đường biển.
LÊ THỊ BÍCH HỒNG Ghi chép Đến hẹn lại lên cứ đến ngày 27/3 (âm lịch) hàng năm, mảnh đất Mèo Vạc - nơi “phên dậu” của Tổ quốc lại rạo rực không khí đón Lễ hội chợ tình Khâu Vai - phiên chợ tình nổi tiếng có một không hai ở nước ta, thậm chí còn độc đáo và hiếm có trên thế giới, mà từ lâu đã trở thành huyền thoại.
NGUYỄN MINH CHÂU Trong đời viết văn của tôi, các tác phẩm chính về truyện ngắn và tiểu thuyết đều viết về vùng đất Bình Trị Thiên.
NGUYỄN HOÀNG YẾNChiếc xe khách chạy chậm dần. Âm giọng đặt sệt miền Nam của gã phụ xe chợt vang lên “Đến ngã ba MaDaGui rồi… có ai xuống không” Kiểu nói oang oang của gã kèm với tiếng thắng xe rít nhè nhẹ đánh thức tôi ra khỏi vùng ký ức mơ hồ vừa nồng nàn ấm áp vừa gian khổ chua cay.
XUÂN ĐỨCLàng tôi cách thị trấn Hồ Xá không xa, người lớn đi bộ gần một giờ, còn trẻ con thì đủ sức níu lấy gióng mẹ mà chạy lon ton từ nhà lên chợ huyện.
KÊ SỬUGiá trị văn hóa phi vật thể là sản phẩm tinh thần có giá trị lịch sử - văn hóa, khoa học, thẩm mỹ được lưu truyền bằng miệng, truyền nghề trình diễn và các hình thức lưu giữ khác.
NGÔ THIÊN THUPhước Yên một thời là thủ phủ của chúa Nguyễn Phúc Nguyên, con thứ sáu của Nguyễn Hoàng. Sau khi lên ngôi chúa ông cải tổ lại mọi công việc và được dân gọi là chúa Sãi. Sau khi Nguyễn Hoàng mất vào năm 1613, theo lời di huấn, ông ra sức củng cố sức mạnh cho mình bằng cách hoàn thiện bộ máy hành chính và quân sự... Năm 1626 ông dời phủ từ Dinh Cát vào đất Phước Yên để lập phủ mới. Mục đích chính cho việc chuyển phủ vào đây là để chuẩn bị thực lực chống quân Trịnh lâu dài.
NGUYỄN THAM THIỆN KẾDo xê dịch ngẫu nhiên của số phận, tuổi thơ tôi lớn lên ở mường Cự Thắng, châu Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ.
VI THÙY LINHÔ tô xanh chạy triền đê thở cùng những đợt hôn ngạt thở. Không phải Hollywood mà hơn cả Hollywood, khi mỗi nhịp vô - lăng là một scène cuồng say nơi miền không chạm đất nơi miền không lên trời. Sông Thao đang chảy trong tình yêu của tôi.
HỒ ĐĂNG THANH NGỌC(Kỷ niệm 60 năm thành lập Hội Liên Hiệp Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế)Dọc một thời trai trẻ của những năm chín mươi, khi ấy đất nước bắt đầu đổi mới, tôi đi gần như khắp các làng quê xứ Huế từ biển khơi, đầm phá đến thẳm sâu rừng núi đại ngàn.
KÊ SỬU1. Đặc điểm đời sống của dân tộc Ta ôi
HIỀN QUANGCâu chuyện của tôi về vùng núi ven đường số 9, ngay trên thung lũng Khe Sanh lịch sử này chỉ xoay quanh con cá và cây cà phê trong hướng đi lên của hợp tác xã Tân Độ.
NGUYỄN VĂN VINHCuối năm 1953, Pháp thực hiện kế hoạch Na-Va, chúng tổ chức nhiều cuộc càn quét có quy mô đánh sâu vào vùng hậu cứ nước ta. Quân dân ta đánh trả quyết liệt. Pháp thua to, dẫn đến ngày 7 tháng 5 năm 1954, toàn bộ tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ, vị trí chiến lược quan trọng vào bậc nhất của giặc Pháp bị tiêu diệt.
HÀ LẬP NHÂNLần đầu tiên người Việt phát hiện ra những điều sâu kín nhất trong chính tâm hồn mình. Đó là tích truyện An Dương Vương quay lại chém chết con gái Mỵ Châu yêu quí của Người sau khi kinh đô Cổ Loa thất thủ. Vì vậy cho dù bản thân An Dương Vương không phải là một nhà tư tưởng, nhưng tích truyện về ông thì lại có một tầm tư tưởng thật sâu sắc.
NGUYỄN HỮU SƠN1. Trong trường kỳ lịch sử Việt Nam, danh nhân thiền sư Từ Đạo Hạnh (?- 1117) là một trong những hiện tượng văn hóa chứa đựng nhiều điều nghịch lý:
PHONG LÊTrên các chuyến tàu xuyên Việt, từ Hà Nội vào thành phố Hồ Chí Minh tôi thường xiết bao bồi hồi khi qua mảnh đất miền Trung quê tôi - xứ nghèo Nghệ Tĩnh, khô khát nắng hạn và gió Lào.
NGUYỄN KHẮC PHÊGọi là “một ngày”, nhưng có nhiều cách tính. Thông thường, đó là quãng thời gian từ sáng đến tối; với các công chức thì chỉ gọn trong “8 giờ vàng ngọc”.
TRẦN HOÀI... Chiều nay ra đứng trông về, bên ven bờ Hiền Lương mây lặng lờ trôi... Phải, đến bây giờ, sau hơn 40 năm kể từ ngày nhạc sỹ Hoàng Hiệp ôm cây đàn mãng- đô- lin hát bài hát đầu tay của mình mới sáng tác "Câu hò bên bến Hiền Lương" nổi tiếng, mây vẫn lặng lờ trôi.
NGUYỄN HỮU NHÀN Ghi chép Ngày nay đồng bào cả nước nô nức về Phú Thọ để tưởng niệm Vua Hùng. Theo sử sách cổ của Trung Hoa thì ông Vua Hùng chính là người Lạc Việt có nhiều pháp thuật, quyền năng phục được các bộ lạc, làm thủ lĩnh mà xưng là Hùng Vương (1).