Có một thực tế là rất nhiều người song hành giữa việc viết văn và viết báo. Xét về góc độ thể loại thì văn học và báo chí là hai thể loại khác nhau nhưng giữa chúng lại có sự tương đồng với nhau về nhiều khía cạnh. Vì thế việc song hành giữa văn chương và báo chí là điểu dễ hiểu.
Tác phẩm của nhà văn Tô Nhuận Vỹ, Nguyễn Khắc Phê, Hồ Đăng Thanh Ngọc. Ảnh: Internet
Ở Huế, có rất nhiều nhà văn viết báo, tiêu biểu là những tên tuổi như Nguyễn Khắc Phê, Tô Nhuận Vỹ, Nguyễn Quang Hà, Hồ Đăng Thanh Ngọc, Nhụy Nguyên, Lê Vũ Trường Giang… Đây là những nhà văn tiêu biểu cho văn học xứ Huế hiện nay, họ khác nhau về thế hệ, khác nhau về lối viết nhưng có một điểm chung là trong các tác phẩm của họ có sự xuyên thấu lẫn nhau giữa văn chương và báo chí. Nếu như văn chương của họ là sự tìm tòi đến những cách viết mới, hướng tới những cấp độ sáng tác cần phải có của một nhà văn bản lĩnh thì trong báo chí, họ là những cây bút sắc sảo, giàu tư duy phản biện và luôn nhạy cảm với những vấn đề nóng bỏng của xã hội.
Có thể nói, Tô Nhuận Vỹ là một người rất giàu bút lực về cả hai khía cạnh này. Nếu như trong văn học, những tác phẩm như Dòng sông phẳng lặng; Ngoại ô; Phía ấy là chân trời; Vùng sâu… chứng minh cho sức sáng tạo mãnh liệt của ông thì người ta lại thấy một Tô Nhuận Vỹ quyết liệt trong tư duy báo chí thông qua ấn phẩm mới được Nhà xuất bản tri thức, một trong những nhà xuất bản uy tín nhất hiện nay phát hành, đó là ấn phẩm Bản lĩnh văn hóa. Bản lĩnh văn hóa là sự tập hợp nhiều bài báo và tiểu luận. Trong các bài báo cũng như các tiểu luận của Tô Nhuận Vỹ, bạn đọc thường đứng trước những câu chữ đầy tinh thần phản biện. Với tư duy, tinh thần phản biện, Tô Nhuận Vỹ đã đưa ra được những góc nhìn mới mẻ, những bài viết thực sự nêu bật được nhiều vấn đề nhức nhối trong xã hội, trong văn hóa, kinh tế và chính trị. Thông qua Bản lĩnh văn hóa, chân dung của những người nổi tiếng hiện lên một cách sinh động, có nhiều chi tiết ít ai biết về họ được tác giả đặc tả hết sức thú vị.
Nguyễn Khắc Phê cũng được xem là một trong số nhà văn viết báo mạnh mẽ nhất ở Huế. Sự nghiệp văn học của ông được biết đến với những tác phẩm tên tuổi như: Đường qua làng Hạ; Đường giáp mặt trận; Chỗ đứng người kỹ sư; Miền xa kêu gọi; Những cánh cửa đã mở; Nếu được chết thay em; Thập giá giữa rừng sâu; Biết đâu địa ngục thiên đường… thì gần đây người ta lại thấy ông cho trình làng những tác phẩm nghiêng về báo chí, tản văn, phê bình như: Hiện thực và sáng tạo tác phẩm văn nghệ (2006), Tản văn chọn lọc (2009), Tài danh và số phận (2012), Nhà văn và thời cuộc… Và khó có thể thống kê hết được số lượng các bài báo của nhà văn này trên các tờ báo từ trung ương đến địa phương.
Những nhà văn thuộc thế hệ về sau như Hồ Đăng Thanh Ngọc, Nhụy Nguyên, Lê Vũ Trường Giang… cũng được xem là đội ngũ kế tiếp có những khai phá về cách viết văn và là những người có ý thức dấn thân trong nghề báo. Những tác phẩm nhưChuyện Huế của Hồ Đăng Thanh Ngọc, Về những đỉnh tuyệt mù của Nhụy Nguyên, Ngủ giữa trùng sơn của Lê Vũ Trường Giang… đều là những tác phẩm có sự xuyên thấu lẫn nhau giữa báo chí và văn học. Những kiến thức về xã hội, tư duy sắc bén trước các vấn đề của văn hóa xã hội đã giúp họ có được một bức tranh rộng lớn hơn và gắn bó hơn với nhân sinh trong văn học.
Tất nhiên, không phải bất cứ người nào cũng có thể song hành giữa văn chương và báo chí. Nhiều người cho rằng, viết báo nhiều nó triệt tiêu dần đi khả năng sáng tạo trong văn chương. Nhưng trên thực tế, một người có thể song hành giữa viết báo và sáng tạo văn chương là sự bổ trợ cần thiết. Viết báo giúp cảm quan sáng tạo văn chương rộng hơn.
Báo chí cho người đọc thấy được xã hội, thấy được những mặt trái của xã hội, văn chương lại cho người đọc thấy được những khuất lấp trong thế giới nội tâm. Hiện thực trần trụi của báo chí làm giá đỡ để bắt đầu tưởng tượng về một thế giới xa lạ hơn trong văn chương, thế giới tưởng tượng tồn tại ở một chiều kích khác, để trình hiện, để tiên báo về cuộc sống, về con người.
Theo Kiều Vân - TTH.VN
Khi được hỏi lý do nào thôi thúc bà hoàn thành cuốn tiểu thuyết dã sử về Hồng Hà nữ sĩ Đoàn Thị Điểm, nhà văn Lê Phương Liên tâm sự rằng: “Tôi hăng hái ngồi bên bàn phím, viết đêm viết ngày như là nhập đồng, như là có một nguồn lực siêu nhiên nào thôi thúc”.
HỒ ANH THÁI
Tình yêu quê hương, tình yêu gia đình, những khám phá thú vị trong cuộc sống xa xứ là điểm chung trong hai tác phẩm “Bốn mùa hoang vu xứ kiwi” và “3,1kg hạnh phúc” của hai tác giả trẻ Trần Băng Khuê và Mai Thanh Nga cho bạn đọc thấy được phong vị của những vùng đất khác nhau cũng như cuộc sống của những người Việt trẻ xa xứ.
Sức viết của nhà thơ ngoài lục thập Đinh Ngọc Diệp (sinh năm 1956) có dấu hiệu mạnh lên khi trước thềm xuân mới, ông ra mắt tập “Hành trình 6” (NXB Hội Nhà văn).
Sau giải thưởng văn xuôi của Hội Nhà văn Việt Nam, mới đây, đạo diễn Xuân Phượng tiếp tục nhận thêm giải thưởng văn xuôi của Hội Nhà văn TPHCM cho hồi ký Gánh gánh… gồng gồng… (NXB Văn hóa - Văn nghệ). Tác phẩm đã phần nào khắc họa chân dung của tầng lớp trí thức Việt Nam trong 2 giai đoạn kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.
“Duyên” - tôi biết đến tác giả Nguyên Phong từ cuốn sách Đường mây qua xứ tuyết . Tôi cũng đọc qua về tiểu sử, con đường sự nghiệp của ông. Thật đáng để ngưỡng mộ!
Nhà thơ, nhà báo Vương Tâm vừa ra mắt tuyển “Thơ chọn Vương Tâm” (NXB Hội Nhà văn), với 180 bài thơ và một số bức tranh minh họa của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều.
Nhắc tới nhà văn Nguyễn Văn Thọ, bạn văn thường nhớ tới tiểu thuyết “Quyên”; các tập truyện ngắn: “Gió lạnh”, “Vàng xưa”, “Hương mĩ nhân”, “Vườn mộng”; các tập bút ký và tản văn: “Đào ở xứ người”, “Đầu ngọn sóng”… Ông còn sáng tác thơ, vẽ và viết kịch bản phim… Nhớ về thời hoa niên nhiều ước vọng, ánh mắt ông lấp lánh niềm vui.
“Sống mãi trên quê hương anh hùng” (NXB Quân đội nhân dân, 2021) là cuốn sách được viết theo thể loại truyện ký, về cuộc đời của một người anh hùng đã cống hiến tuổi thanh xuân cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Đó là Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Kim Vang - hình ảnh đại diện cho một thế hệ thanh niên lớn lên trong hoàn cảnh đất nước có chiến tranh, sẵn sàng hy sinh không tiếc tuổi thanh xuân, xương máu của mình cho hòa bình, thống nhất của dân tộc...
Trong nền văn học Việt Nam hiện đại, tiểu thuyết Số đỏ của Vũ Trọng Phụng là tác phẩm quen thuộc với nhiều thế hệ bạn đọc. Đến nay, mặc dù đã được phổ biến rộng rãi, nhưng không phải mọi cắt nghĩa về nó đã thật thấu đáo, thuyết phục.
Nỗ lực không ngừng nghỉ của các nhà nghiên cứu lý luận văn học Việt Nam trong nhiều thập niên qua là giới thiệu, nghiên cứu, tổng thuật các hệ thống lý thuyết để vận dụng vào nghiên cứu thực tiễn văn học.
Với 17 truyện ngắn gọn gàng, tập truyện ngắn “Gió thổi trước hiên nhà” vừa được NXB Văn học ấn hành, mở ra một thế giới ngổn ngang, đa tạp của cuộc sống đời thường từ miền quê đến phố thị với đủ mọi cung bậc cảm xúc, những cảnh đời buồn vui, đặc biệt là những thân phận đàn bà nhọc nhằn, cay đắng.
Nhãn sách Văn sử tinh hoa thuộc Công ty TNHH Sách và Truyền thông Việt Nam (Tri Thức Trẻ Books) vừa phát hành cuốn "Phong vị xuân xưa - Ngày xuân xem sách biết việc cổ kim". Tác phẩm được sưu tầm, tuyển chọn từ nhiều cuốn sách, báo, tạp chí trong giai đoạn từ 1920 đến khoảng 1945.
Mấy năm gần đây, nhiều danh tác Việt đã được phát hành lại, mang đến cho độc giả hiện đại cơ hội tiếp cận dễ dàng hơn các ấn phẩm có tuổi đời trên dưới một thế kỷ. Không đơn thuần là “bình mới rượu cũ”, nỗ lực này còn mang tính gợi mở, góp phần định vị, thúc đẩy đa dạng chiều kích văn chương.
“Bốn nhà văn nhà số 4”, NXB Hội Nhà văn, của nhà phê bình Ngô Thảo dày dặn, chia làm bốn phần, tập hợp 35 bài viết của tác giả về bốn nhân vật văn chương nổi tiếng mà sự nghiệp gắn liền với ngôi nhà số 4 phố Lý Nam Đế - tạp chí Văn nghệ quân đội. Đó là Nguyễn Thi, Nguyễn Khải, Nguyễn Minh Châu và Thu Bồn.
Truyện ngắn đối với những tác giả trẻ, mới viết văn, nhiều người tự khám phá mình, bao giờ cũng qua một thử thách. Dương Hương - một tác giả trẻ vừa cho ra mắt tập truyện ngắn “Giá của đàn bà” với nhiều cảm xúc mới mẻ. Chúng tôi xin giới thiệu bài viết của nhà văn Trung Trung Đỉnh về tập truyện ngắn , của tác giả Dương Hương, do Liên Việt ấn hành.
Cầm trên tay cuốn “Thời xuân sắc” của nhà văn Huệ Ninh (NXB Thế giới, 2020) - hồi ký của một người phụ nữ bình thường, tôi thật sự xúc động và còn thấy tiếc, tự hỏi sao sách không dày hơn nữa.
“Nấp” trong nhà báo Trần Nhật Minh với vẻ ngoài “đồ sộ, quánh màu nước thời gian”, là trái tim thi sĩ nhiều rung động. Cho nên, có lẽ đã lần lữa mãi, thì cũng phải đến ngày tâm hồn chật căng, buộc phải tỏa lan hương chất mà tháng năm cuộc đời mình đã trầm tích.
“Hừng Đông” viết về “đêm trước” của cách mạng Việt Nam, giai đoạn trước khi thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (1930) đến cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ. Trong bối cảnh ấy, nhà văn không chạy theo sự kiện, biến cố, mà hướng tới con người cụ thể với tư cách một nhân vật văn học - chiến sĩ Cộng sản Phan Đăng Lưu.
“Lắng đọng và suy nghĩ” (NXB KH&KT, 2020) cái tên sách khiêm tốn của Tạ Quang Ngọc trở nên cuốn hút tôi. Và sự chắt lọc trí tuệ, cũng như chân thành cảm xúc, chân thành tự bạch trong cuốn sách này đã không chỉ khiến tôi cảm phục tác giả, mở mang tri thức, mà còn nâng thêm cho mình bản lĩnh, bồi đắp tình yêu con người, tình yêu đối với quê hương đất nước và sự nghiệp cách mạng.