Là một nghề gắn với viết lách, chữ nghĩa nên không có gì lạ khi nhiều nhà báo viết sách. Nhưng bản chất nghề báo là công việc liên quan đến thông tin nên sách của nhà báo ngoài sự đa dạng còn có một đặc thù riêng là luôn gắn với dòng chảy của thời sự, nhất là dòng thời sự liên quan đến chuyên môn của từng người.
Học sinh Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong đọc sách của nhà báo Lê Văn Nghĩa
Nhà báo viết văn
Nhà báo Hà Đình Nguyên là một cây bút nổi tiếng trong làng báo tại TPHCM, giới đồng nghiệp, bạn bè hay gọi đùa anh là “trùm bolero” bởi anh không chỉ có sự hiểu biết sâu sắc về dòng nhạc này, mà còn hiểu cả những vấn đề hậu trường của từng ca khúc, từng nghệ sĩ, ca sĩ… Anh là tác giả của các bộ sách: 35 Chuyện tình nghệ sĩ, 60 Bóng hồng trong thơ nhạc, 50 Chuyện kỳ thú phương Nam… Ban đầu các bài viết trong sách vốn là bài báo, nhưng do khuôn khổ của trang báo có hạn, không chuyển tải hết nội dung nên tác giả nảy ra ý định tập hợp để in thành sách. Không ngờ tác phẩm lại nhận được sự ủng hộ của bạn đọc, đến nay các cuốn sách của nhà báo Hà Đình Nguyên đã được tái bản nhiều lần. Với phong cách của một nhà báo, mỗi lần tái bán, lại có rất nhiều thông tin mới được phát hiện, bổ sung, chỉnh sửa… Chính vì vậy, tuy có nguồn gốc từ các bài báo, nhưng trên thực tế, các cuốn sách lại mang đậm chất văn chương. Tác phẩm của nhà báo Hà Đình Nguyên cũng được xem là một minh họa cho cách khai thác thông tin báo chí, vừa thể hiện được những chi tiết hấp dẫn, ly kỳ của nhân vật, vừa không gây phản cảm cho chính nhân vật, hay cả với bạn đọc, điều mà nhiều bài viết về cá nhân nghệ sĩ hiện nay hay mắc phải.
Nhà báo Lê Văn Nghĩa cũng là một cái tên nổi tiếng, đặc biệt là trong lĩnh vực viết văn hài hước, châm biếm với bút danh Hai Cù Nèo. Ông nổi tiếng đến mức, đôi khi bạn đọc không còn nhớ đến một vai trò khác của ông - nhà văn, cho đến khi ông bất ngờ giới thiệu tác phẩm Mùa hè năm Petrus, tái hiện những năm tháng theo học tại Trường Petrus Ký (hiện là Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong TPHCM). Cuốn sách đạt thành công lớn, với những bạn đọc cùng thời thì đó là hoài niệm, với bạn đọc trẻ đó là một góc nhìn gần gũi về quá khứ. Đặc biệt, vẫn giọng văn hài hước, ông khéo léo lồng ghép tuổi học sinh đầy mơ mộng, lãng mạn trên nền khốc liệt của cuộc chiến tranh. Sự thành công bất ngờ của cuốn sách giúp tác giả hào hứng tiếp tục ra thêm một số tác phẩm nữa: Chú chiếu bóng, nhà ảo thuật, tay đánh bài và tụi con nít xóm nhỏ Sài Gòn năm ấy; Tụi lớp Nhứt trường Bình Tây, cây viết máy và con chó nhỏ… Những tác phẩm của nhà báo Lê Văn Nghĩa luôn được đánh giá cao. Ông có công thức pha trộn “gia vị” riêng, đó là hoài niệm tuổi trẻ, chất dí dỏm đặc trưng và quan trọng nhất là giọng văn hiện đại, mang tính thông tin của một nhà báo. Dù bối cảnh có thể là từ 40-50 năm trước nhưng khi đọc, đôi khi cảm giác câu chuyện như diễn ra mới đây, ngay đâu đó xung quanh.
Nhà báo viết báo
Nhà báo thì dĩ nhiên là viết báo. Nhưng ở đây, các nhà báo viết báo trên sách. Tổng hợp các bài báo để ra sách là một cách làm quen thuộc của nhiều nhà báo. Do đặc thù công việc, đôi khi các bài báo vốn có tuổi đời rất ngắn (chỉ trong 1 ngày), nhưng nếu tập hợp lại, nó sẽ có một cuộc sống mới. Trường hợp bộ sách (2 cuốn) Viết từ hồi ấy của tác giả Ba Thợ Tiện (tức nhà báo Hoàng Thoại Châu) tập hợp các bài viết ngắn mang tính châm biếm đăng trên chuyên mục “Nói hay đừng” của Báo Lao Động chủ nhật những năm 90 của thế kỷ trước. Đã trải qua 30 năm, nhưng hôm nay khi đọc lại các bài viết này, bạn đọc hẳn giật mình bởi nhiều vấn đề của cuộc sống vẫn còn đó: chuyện chạy trường cho con, chuyện ngập nước, chuyện bè phái, nói xấu lẫn nhau… tất cả được thể hiện dưới một góc nhìn hài hước, nhẹ nhàng nhưng chua cay.
Gần hơn, bạn đọc có thể thấy tác phẩm Những giọt nước mắt muộn màng của nữ nhà báo Minh Long; là tập hợp 15 bài phóng sự, được thực hiện trong suốt nhiều năm làm báo, ở nhiều lĩnh vực, đề tài như: Than tặc hoành hành tại Quảng Ninh, Móng Cái - Buôn lậu công khai trước trạm gác biên phòng, Di dân... dân chẳng an cư, Rút ruột công trình - Chuyện xưa chưa cũ…
Không thể không nhắc đến cái tên nhà báo Huỳnh Dũng Nhân, người thầy của nhiều thế hệ nhà báo. Cuốn sách nổi tiếng nhất của anh có lẽ phải kể đến Để viết phóng sự thành công. Đây có thể coi như một trong những giáo trình nghề báo chi tiết nhất khi trình bày cặn kẽ các phương thức để thực hiện một bài phóng sự, một trong những thể loại nổi bật của báo chí. Là một cây bút phóng sự nổi tiếng, Huỳnh Dũng Nhân đã đưa vào sách cả những chi tiết mà chỉ những ai đã từng trực tiếp cầm bút viết phóng sự mới hiểu rõ, thậm chí dù đọc qua nhưng phải đến khi va chạm, nhà báo trẻ mới có thể hiểu rõ từng chi tiết mà Huỳnh Dũng Nhân đã nhắc đến.
Nghề báo vốn được coi là nghề “hot”, hấp dẫn. Thế nhưng cũng như mọi ngành nghề khác, nghề báo cũng có những vấn đề nhức nhối. Báo chí lương tâm, cuốn sách của nhà báo Đỗ Đình Tấn, tái hiện một góc nhìn về nghề báo, chua xót và nghiệt ngã. Đó là câu hỏi không có lời đáp về vấn đề đạo đức của các phương tiện truyền thông và ảnh hưởng của chúng đối với xã hội. Đặc biệt là trong bối cảnh mạng xã hội đang dần trở thành một dạng báo chí nhưng lại vẫn chưa thể hình thành một khái niệm về đạo đức trong thông tin cho dạng báo chí này. Cuốn sách đề ra thực trạng nhưng không tìm ra cách giải quyết, bởi ngay cả chính tác giả cũng không thể biết đâu là giới hạn cho tất cả, chỉ có ở lương tâm mỗi nhà báo là thứ quyết định. Không mang tính vĩ mô như trên, Làm báo - Mực mài nước mắt của nhà báo Lê Khắc Hoan lại tập trung vào những chuyện “bếp núc” của nghề báo - những chuyện mà các nhà báo trẻ sẽ không bao giờ được học ở trường. Từ mối quan hệ phóng viên - phóng viên, phóng viên - tòa soạn, các trục trặc nội bộ, mối quan hệ với bạn đọc, với cơ quan quản lý…, có thể nói, với hơn nửa thế kỷ làm báo, tác giả không đi sâu vào chuyên môn nghề nghiệp mà tập trung khắc họa sự hình thành, phát triển của một tờ báo trong cơ chế thị trường với đủ mọi mặt, từ tích cực và tiêu cực đan xen đến giành giật giằng co, đấu tranh quyết liệt…
Còn rất nhiều nữa những trang sách từ các cây bút là những nhà báo chuyên nghiệp, họ đã và đang góp phần làm đa dạng hóa thị trường sách Việt Nam. Đưa đến bạn đọc những trang viết mang đậm hơi thở cuộc sống từ những chất liệu của người làm báo.
Theo Tường Vy - SGGP
Sau hơn 20 năm xuất hiện tại Việt Nam, internet ngày càng đi sâu vào cuộc sống, tạo ra những thay đổi to lớn từ thói quen hàng ngày, tới cách làm việc, giao tiếp, tương tác xã hội, quan niệm về không gian, thời gian... Những thay đổi ấy đòi hỏi xây dựng các giá trị văn hóa mới - văn hóa mạng.
LÊ HOÀNG TÙNG
Vai trò của thể dục, thể thao đã được xã hội thừa nhận, đánh giá là một trong những nhân tố quan trọng tác động đến sự phát triển của mỗi cá nhân và đất nước.
Tác phẩm sơn mài “Vườn xuân Trung Nam Bắc” của danh họa Nguyễn Gia Trí - một bảo vật quốc gia đã bị hư hại nặng nề sau quá trình làm vệ sinh của Bảo tàng Mỹ thuật TP Hồ Chí Minh đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về công tác bảo quản, tu bổ, phục chế.
Di tích xuống cấp là một trong những vấn đề tồn tại song hành với công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản ở Hà Nội. Bên cạnh những khó khăn về nguồn kinh phí, tình trạng tùy tiện trong tu bổ, tôn tạo cũng đang là bài toán đòi hỏi có giải pháp khắc phục hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững giá trị di sản.
Tính đến đầu năm 2019, qua 7 đợt công nhận theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Việt Nam đang sở hữu 164 hiện vật, nhóm hiện vật được tôn vinh là bảo vật quốc gia. Tuy nhiên, thực tế hiện nay, vấn đề ứng xử với các bảo vật quốc gia đang tồn tại nhiều số bất cập, nhất là tình trạng can thiệp thô bạo với không ít hiện vật khiến dư luận bất bình.
Dự án “Tương lai của truyền thống” vừa tổ chức buổi trò chuyện “Cảm hứng nghệ thuật Tuồng”. Với sự tham gia của NSND Mẫn Thị Thu, NSƯT Phạm Quốc Chí, NSƯT Nguyễn Ngọc Khánh, Nghệ sĩ Nguyễn Thành Nam một lần nữa những bất cập trong công tác bảo tồn và phát triển nghệ thuật Tuồng đã được chính người trong cuộc chia sẻ.
NGUYỄN KHẮC PHÊ
Gọi là “Chuyện bên lề” vì chủ trương xây Khu Lưu niệm nhà thơ Tố Hữu (KLNTH) là của UBND Tỉnh Thừa Thiên Huế, tôi “bỗng dưng” bị lôi vào cuộc do đã viết bài “Ngày Xuân thăm quê nhà thơ Tố Hữu” đăng trên báo Văn nghệ số Tết Mậu Tuất - 2018.
Phát biểu tại hội nghị kiểm tra, đánh giá việc triển khai, thực hiện Nghị quyết 33 về xây dựng và phát triển văn hóa con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước tại địa bàn TP.HCM ngày 20/4/2019, ông Võ Văn Thưởng - Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương nhận định: “Văn hóa TPHCM đã phát triển nhưng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng”.
Để hạn chế bạo lực học đường, có ý kiến cho rằng, bên cạnh kiểm soát, ngăn chặn những clip độc hại, bạo lực trên mạng xã hội, cần đưa giá trị sống và kỹ năng sống đến học sinh và giáo viên, qua đó tạo môi trường giáo dục thân thiện hơn, khiến học sinh hạnh phúc hơn.
5 năm kể từ khi Ngày Sách Việt Nam ra đời, khắp các địa phương trên cả nước, hoạt động cổ vũ cho văn hóa đọc được tổ chức rộng rãi. Tại các hệ thống giáo dục đào tạo, phong trào đọc sách cũng lan tỏa mạnh mẽ.
Thần tượng là một nhu cầu thiết yếu của thế hệ trẻ, nó cần thiết như cơm ăn nước uống hàng ngày. Có phải chăng xã hội chúng ta đang thiếu vắng những anh hùng, những con người bình thường, những sự việc bình thường đã trở nên quý hiếm, được nêu gương khiến thế hệ trẻ tìm đến những kẻ giang hồ cộm cán, những kẻ tìm mọi cách để gây sốc trong đời sống và trên mạng xã hội?
Tại Hội thảo khoa học quốc tế với chủ đề: Xây dựng trường mầm non hạnh phúc và nói không với bạo lực học đường, diễn ra sáng 9.4, chuyên gia giáo dục Đan Mạch, PGS. Jette Eriksen khẳng định, để đẩy lùi bạo lực học đường, chúng ta phải xây dựng một nền giáo dục với những phương pháp sư phạm đầy nhân văn và thân thiện với trẻ, kết hợp quan điểm của trẻ em trong tất cả những gì chúng ta làm.
Thông qua cuộc thi “Đại sứ văn hóa đọc”, các em đã có những cảm nhận hết sức tuyệt vời về vai trò của đọc sách, của văn hóa đọc.
NGUYỄN THANH TÙNG
Trong số ra ngày 25 tháng 11 năm 1990, một tờ báo chủ nhật xuất bản ở Hà Nội đăng bài "Giáo dục gia đình - S.O.S" của bạn đọc Lê Hòe.
Chúng ta đã nói quá nhiều về sự xuống cấp đạo đức cá nhân và xã hội mà chưa chỉ ra được căn nguyên sâu xa của nó là gì, nằm ở đâu và phải làm gì, tháo gỡ như thế nào… Sức mạnh đến từ nhiều thiết chế xã hội, trong đó có báo chí với vị thế và tầm ảnh hưởng rộng lớn.
Chủ trương xã hội hóa các hoạt động văn học - nghệ thuật trong đó có nghệ thuật sân khấu đã được triển khai thực hiện hơn 20 năm nay… Tuy nhiên, theo họa sĩ - NSND Lê Huy Quang, quá trình này với sân khấu vẫn đang như một vòng tròn quẩn quanh chưa xác định được hướng đi cụ thể.
Đi dạo trên nhiều tuyến phố của Hà Nội bắt gặp nhiều biển hiệu đề bằng tiếng nước ngoài. Ngay cả khi chúng ta đón lượng khách du lịch kỷ lục là 15 triệu lượt/người trong năm 2018 thì điều này không chỉ chứng tỏ chủ các cửa hàng, công ty thiếu tự tôn văn hóa dân tộc mà còn vi phạm quy định pháp luật.
Xã hội phát triển, các khu đô thị mọc lên ngày một nhiều. Dạng nhà chung cư cao tầng, nhà ống, nhà liền kề, biệt thự phát triển mạnh mẽ dẫn đến sự thay đổi lớn về sinh hoạt của người Việt. Từ đó dẫn đến thay đổi đáng kể về vị trí, vai trò và chức năng của Ban (bàn) thờ gia tiên…
Câu hỏi khá táo bạo, tương tự như khi người ta tính chuyện bứng một gốc cây cổ thụ ngàn năm, rễ của nó đã lan rộng cả dải đất hình chữ S, tán của nó xòe cả bầu trời vùng biển đông, toan ngắt cành ngắt lá đem trồng đi chỗ khác, hoặc chừng như muốn xem bói một quẻ nhờ vào lời thần thánh hoặc tìm nhà bác học phán cho một câu điều chỉnh. Tôi thì tôi không dám nói chuyện điều chỉnh – hai chữ rất thời thượng của thời… hậu cách mạng bứng gốc, nay bớt lại chỉ điều chỉnh thôi nhưng điều chỉnh cái gì, ai điều chỉnh?
Trong xã hội dịch chuyển, Tết với mỗi thế hệ mang giá trị, ý nghĩa khác nhau. Nếu nhiều gia đình trẻ có thể đóng cửa dắt nhau đi du lịch, đón và chơi Tết ở một nơi xa thì với không ít người cao tuổi, ngày Tết vẫn mang giá trị truyền thống bất biến. Tuy nhiên, một điều chung nhất dễ nhận thấy, đó là trong tâm thức mỗi người Việt luôn trân trọng những giá trị linh thiêng ngày Tết cổ truyền.