Khi nhà báo... viết sách

10:09 19/06/2018

Là một nghề gắn với viết lách, chữ nghĩa nên không có gì lạ khi nhiều nhà báo viết sách. Nhưng bản chất nghề báo là công việc liên quan đến thông tin nên sách của nhà báo ngoài sự đa dạng còn có một đặc thù riêng là luôn gắn với dòng chảy của thời sự, nhất là dòng thời sự liên quan đến chuyên môn của từng người.

Học sinh Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong đọc sách của nhà báo Lê Văn Nghĩa

Nhà báo viết văn

Nhà báo Hà Đình Nguyên là một cây bút nổi tiếng trong làng báo tại TPHCM, giới đồng nghiệp, bạn bè hay gọi đùa anh là “trùm bolero” bởi anh không chỉ có sự hiểu biết sâu sắc về dòng nhạc này, mà còn hiểu cả những vấn đề hậu trường của từng ca khúc, từng nghệ sĩ, ca sĩ… Anh là tác giả của các bộ sách: 35 Chuyện tình nghệ sĩ, 60 Bóng hồng trong thơ nhạc, 50 Chuyện kỳ thú phương Nam… Ban đầu các bài viết trong sách vốn là bài báo, nhưng do khuôn khổ của trang báo có hạn, không chuyển tải hết nội dung nên tác giả nảy ra ý định tập hợp để in thành sách. Không ngờ tác phẩm lại nhận được sự ủng hộ của bạn đọc, đến nay các cuốn sách của nhà báo Hà Đình Nguyên đã được tái bản nhiều lần. Với phong cách của một nhà báo, mỗi lần tái bán, lại có rất nhiều thông tin mới được phát hiện, bổ sung, chỉnh sửa… Chính vì vậy, tuy có nguồn gốc từ các bài báo, nhưng trên thực tế, các cuốn sách lại mang đậm chất văn chương. Tác phẩm của nhà báo Hà Đình Nguyên cũng được xem là một minh họa cho cách khai thác thông tin báo chí, vừa thể hiện được những chi tiết hấp dẫn, ly kỳ của nhân vật, vừa không gây phản cảm cho chính nhân vật, hay cả với bạn đọc, điều mà nhiều bài viết về cá nhân nghệ sĩ hiện nay hay mắc phải.

Nhà báo Lê Văn Nghĩa cũng là một cái tên nổi tiếng, đặc biệt là trong lĩnh vực viết văn hài hước, châm biếm với bút danh Hai Cù Nèo. Ông nổi tiếng đến mức, đôi khi bạn đọc không còn nhớ đến một vai trò khác của ông - nhà văn, cho đến khi ông bất ngờ giới thiệu tác phẩm Mùa hè năm Petrus, tái hiện những năm tháng theo học tại Trường Petrus Ký (hiện là Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong TPHCM). Cuốn sách đạt thành công lớn, với những bạn đọc cùng thời thì đó là hoài niệm, với bạn đọc trẻ đó là một góc nhìn gần gũi về quá khứ. Đặc biệt, vẫn giọng văn hài hước, ông khéo léo lồng ghép tuổi học sinh đầy mơ mộng, lãng mạn trên nền khốc liệt của cuộc chiến tranh. Sự thành công bất ngờ của cuốn sách giúp tác giả hào hứng tiếp tục ra thêm một số tác phẩm nữa: Chú chiếu bóng, nhà ảo thuật, tay đánh bài và tụi con nít xóm nhỏ Sài Gòn năm ấy; Tụi lớp Nhứt trường Bình Tây, cây viết máy và con chó nhỏ… Những tác phẩm của nhà báo Lê Văn Nghĩa luôn được đánh giá cao. Ông có công thức pha trộn “gia vị” riêng, đó là hoài niệm tuổi trẻ, chất dí dỏm đặc trưng và quan trọng nhất là giọng văn hiện đại, mang tính thông tin của một nhà báo. Dù bối cảnh có thể là từ 40-50 năm trước nhưng khi đọc, đôi khi cảm giác câu chuyện như diễn ra mới đây, ngay đâu đó xung quanh.

Nhà báo viết báo

Nhà báo thì dĩ nhiên là viết báo. Nhưng ở đây, các nhà báo viết báo trên sách. Tổng hợp các bài báo để ra sách là một cách làm quen thuộc của nhiều nhà báo. Do đặc thù công việc, đôi khi các bài báo vốn có tuổi đời rất ngắn (chỉ trong 1 ngày), nhưng nếu tập hợp lại, nó sẽ có một cuộc sống mới. Trường hợp bộ sách (2 cuốn) Viết từ hồi ấy của tác giả Ba Thợ Tiện (tức nhà báo Hoàng Thoại Châu) tập hợp các bài viết ngắn mang tính châm biếm đăng trên chuyên mục “Nói hay đừng” của Báo Lao Động chủ nhật những năm 90 của thế kỷ trước. Đã trải qua 30 năm, nhưng hôm nay khi đọc lại các bài viết này, bạn đọc hẳn giật mình bởi nhiều vấn đề của cuộc sống vẫn còn đó: chuyện chạy trường cho con, chuyện ngập nước, chuyện bè phái, nói xấu lẫn nhau… tất cả được thể hiện dưới một góc nhìn hài hước, nhẹ nhàng nhưng chua cay.

Gần hơn, bạn đọc có thể thấy tác phẩm Những giọt nước mắt muộn màng của nữ nhà báo Minh Long; là tập hợp 15 bài phóng sự, được thực hiện trong suốt nhiều năm làm báo, ở nhiều lĩnh vực, đề tài như: Than tặc hoành hành tại Quảng Ninh, Móng Cái - Buôn lậu công khai trước trạm gác biên phòng, Di dân... dân chẳng an cư, Rút ruột công trình - Chuyện xưa chưa cũ…

Không thể không nhắc đến cái tên nhà báo Huỳnh Dũng Nhân, người thầy của nhiều thế hệ nhà báo. Cuốn sách nổi tiếng nhất của anh có lẽ phải kể đến Để viết phóng sự thành công. Đây có thể coi như một trong những giáo trình nghề báo chi tiết nhất khi trình bày cặn kẽ các phương thức để thực hiện một bài phóng sự, một trong những thể loại nổi bật của báo chí. Là một cây bút phóng sự nổi tiếng, Huỳnh Dũng Nhân đã đưa vào sách cả những chi tiết mà chỉ những ai đã từng trực tiếp cầm bút viết phóng sự mới hiểu rõ, thậm chí dù đọc qua nhưng phải đến khi va chạm, nhà báo trẻ mới có thể hiểu rõ từng chi tiết mà Huỳnh Dũng Nhân đã nhắc đến.

Nghề báo vốn được coi là nghề “hot”, hấp dẫn. Thế nhưng cũng như mọi ngành nghề khác, nghề báo cũng có những vấn đề nhức nhối. Báo chí lương tâm, cuốn sách của nhà báo Đỗ Đình Tấn, tái hiện một góc nhìn về nghề báo, chua xót và nghiệt ngã. Đó là câu hỏi không có lời đáp về vấn đề đạo đức của các phương tiện truyền thông và ảnh hưởng của chúng đối với xã hội. Đặc biệt là trong bối cảnh mạng xã hội đang dần trở thành một dạng báo chí nhưng lại vẫn chưa thể hình thành một khái niệm về đạo đức trong thông tin cho dạng báo chí này. Cuốn sách đề ra thực trạng nhưng không tìm ra cách giải quyết, bởi ngay cả chính tác giả cũng không thể biết đâu là giới hạn cho tất cả, chỉ có ở lương tâm mỗi nhà báo là thứ quyết định. Không mang tính vĩ mô như trên, Làm báo - Mực mài nước mắt của nhà báo Lê Khắc Hoan lại tập trung vào những chuyện “bếp núc” của nghề báo - những chuyện mà các nhà báo trẻ sẽ không bao giờ được học ở trường. Từ mối quan hệ phóng viên - phóng viên, phóng viên - tòa soạn, các trục trặc nội bộ, mối quan hệ với bạn đọc, với cơ quan quản lý…, có thể nói, với hơn nửa thế kỷ làm báo, tác giả không đi sâu vào chuyên môn nghề nghiệp mà tập trung khắc họa sự hình thành, phát triển của một tờ báo trong cơ chế thị trường với đủ mọi mặt, từ tích cực và tiêu cực đan xen đến giành giật giằng co, đấu tranh quyết liệt…

Còn rất nhiều nữa những trang sách từ các cây bút là những nhà báo chuyên nghiệp, họ đã và đang góp phần làm đa dạng hóa thị trường sách Việt Nam. Đưa đến bạn đọc những trang viết mang đậm hơi thở cuộc sống từ những chất liệu của người làm báo.

Theo Tường Vy - SGGP

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Tại nhiều trường học trên địa bàn TP Hồ Chí Minh, sự nghèo nàn về đầu sách, không gian đọc khiến nhiều học sinh (HS) không có hứng thú đến thư viện. Cộng với sự phát triển các thiết bị công nghệ số, càng khiến các em hờ hững với tài nguyên sách.

  • Chiều ngày 24/7, một người bạn gửi tin nhắn qua zalo thông báo việc thành phố Đà Nẵng mới phát hiện một người nhiễm Covid trong cộng đồng. Tôi bán tín bán nghi và cũng thầm hy vọng đó là tin giả. Mặc dù những tin nhắn giả đã được hạn chế rất nhiều từ khi bùng phát dịch lần 1 nhưng việc tin lan truyền trên mạng cũng chưa chắc đã là đúng.

  • Những khó khăn từ đợt dịch Covid-19 hồi đầu năm còn chưa kịp khắc phục, ngành xuất bản trong nước đang phải đối diện với đợt dịch tái bùng phát. Giải pháp nào cho ngành xuất bản trong giai đoạn hiện nay?

  • Thị trường tổ chức biểu diễn cải lương tại TPHCM những năm gần đây sôi động hẳn vì sự xuất hiện của nhiều đơn vị xã hội hóa cùng Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang dàn dựng nhiều chương trình, vở diễn, thu hút được sự quan tâm của khán giả mộ điệu. 

  • Covid-19 là gì? Nếu có người hỏi tôi câu ấy, tôi sẽ trả lời là chấp nhận và thích nghi. 

  • Nhan Hồi là đệ tử giỏi của Khổng Tử. Một lần đang khi Nhan Hồi nấu cơm trong bếp, Khổng Tử đi ngang qua, ông nhìn thấy Nhan Hồi múc cơm ăn vụng.

  • Đại dịch Corona đang tác hại một cách khủng khiếp. Từ mức tử vong 3.331 tại Trung Quốc vào đầu tháng 4-2020, theo thống kê chính thức, chỉ sau một thời gian ngắn - tính đến ngày 29-4-2020 - con số này đã vọt lên 217.596 người tử vong; tổng số ca nhiễm tăng đến 3.134.199 người (1).

  • Tương truyền, trong văn hóa Việt Nam xưa, khi gặp nhau, chào nhau các cụ ta thường úp hai bàn tay vào nhau nắm chặt và xá người đối diện. Còn cái “vụ bắt tay” mà chúng ta thường thấy lâu nay là chỉ có từ khi thực dân Pháp đô hộ nước ta(!)

  • VŨ NHIÊN    

    Những ngày giáp Tết, giữa rộn ràng bánh mứt, chợ hoa, giữa những cơn mưa phùn nhè nhẹ và chút gió xuân hây hẩy gợn mình, đây đó trên mặt báo đã có những tin tức về loại dịch mới khi ấy gọi là Corona bùng phát ở thành phố Vũ Hán, Trung Quốc.

  • Người Bhutan không làm việc kiếm tiền suốt cả ngày. Đủ sống là được rồi. Họ dành nhiều thời gian rảnh để tận hưởng các niềm vui khác trong cuộc sống…

  • Lại một mùa Phật đản trở về trên quê hương chúng ta trong bối cảnh tín đồ sẽ có thể không đến chùa dự các lễ kính mừng ngày Đản sinh của Đức Thế Tôn, ngày Vesak Liên Hiệp Quốc - sự kiện văn hóa tâm linh của nhân loại, vì ảnh hưởng của đại dịch Covid-19…

  • Trong một lần xem bộ phim Cuộc đời Đức Phật, tôi còn nhớ loáng thoáng lời Ngài dạy rằng “nhìn vào trong một chiếc lá bồ-đề mà thấy được mặt trăng, mặt trời…”. 

  • Ngày thứ 4 của hai tuần triệt để ở nhà “stay home” thế giới bên ngoài hầu như sa mạc...

  • Cảm ơn bạn đã hỏi thêm câu mình nói hôm trước: Thời buổi “Cô-vi 19” hoành hành khắp thế giới này, thì với những người đã có “tuổi hơi cứng” như tụi mình nên thực hành các hạnh Độc cư, Thiền định, Kham nhẫn, Tri túc mà Phật đã dạy từ hơn hai ngàn sáu trăm năm trước để có một nếp sống An Lạc và Hạnh Phúc.

  • Khi tác giả viết những dòng này, đại dịch Corona đang tiếp diễn khốc liệt trên thế giới. Châu Âu đang ở cao điểm của dịch bệnh, số tử vong tại Ý đã cao hơn so với Trung Quốc.

  • Đọc “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”, nhiều người thích đi tìm xung đột, đi tìm bài học thời sự, đi tìm bài học có tính dự báo và vô số những bài học giá trị khác.

  • Việt Nam có một khối lượng đồ sộ các di sản đa dạng và phong phú. Tuy nhiên, công tác quản lý di sản ở Việt Nam hiện nay còn nhiều bất cập. 

  • Khắp mọi nơi trên thế giới, các sự kiện văn hóa đang bị hủy bỏ vì dịch coronavirus. Một số phòng hòa nhạc đang cố gắng chống chọi lại xu hướng này bằng cách vẫn tiếp tục biểu diễn trong khán phòng trống khán giả và chia sẻ buổi hòa nhạc trực tuyến.

  • Nhiều phụ huynh lo lắng giá sách giáo khoa sẽ tăng khi thực hiện chủ trương xã hội hóa. Mới đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu giá sách giáo khoa trong chương trình giáo dục phổ thông mới không vượt giá sách hiện hành. Điều này mang lại niềm vui cho phụ huynh nhưng lại khiến các nhà xuất bản “đứng ngồi không yên”. Trước tình hình này, có ý kiến đề xuất Bộ Giáo dục và Đào tạo thành lập hội đồng thẩm định giá sách.

  • Giữa những dòng tin với gam màu xám trên các kênh thông tin hàng ngày, tôi dừng lại ở những dòng chữ ấm áp tình người: một cụ ông ở Kon Tum, năm nay đã 90 tuổi, bán lạc làm từ thiện. Ông là Lưu Bình, ở P.Quyết Thắng, TP.Kon Tum.