Lúc giải Nobel về văn học được trao tặng cho ông Iosif Brodsky, người đã sống ở Mỹ từ 15 năm vừa qua, báo chí phương Tây cho rằng như thế từ nay những tác phẩm của nhà thơ ấy sẽ không bao giờ được xuất bản ở nước Nga nữa. Thế nhưng chúng tôi được biết Tạp chí "Thế Giới Mới" sẽ xuất bản một vài tác phẩm của Iosif Brodsky trong một ngày gần đây. Thông tín viên Gennady Zhavoronkov đã phỏng vấn Oleg Chaukhautsev, trưởng bộ môn thơ của Tạp chí.
Nhà thơ Iosif Brodsky - Ảnh: internet
THÔNG TÍN VIÊN: Ý kiến ấn hành những bài thơ của Brodsky trên tạp chí "Thế Giới Mới" có từ lúc nào?
O. Ch: Nếu như trước mắt tôi có những bản in thử những tập thơ của Brodsky, thì điều đó cho thấy rằng việc xuất bản những tập thơ ấy không liên hệ gì với giải thưởng của Viện Hàn Lâm Thụy Điển cả. Đối với chúng tôi, cũng như đối với tất cả mọi người. Việc ấy vượt ra khỏi những gì chúng tôi mong đợi. Lúc gửi những tập thơ ấy đến nhà in chúng tôi chỉ có mong muốn là trình bày những khuynh hướng khác nhau của thơ ca Brodsky.
Theo tôi Brodsky là một phần của thơ ca hiện đại. Nhìn qua bản thảo của những nhà thơ trẻ, tôi có ý nghĩ rằng nhiều người đã chịu ảnh hưởng những sáng tác của ông. Chính điều này đã thai nghén cái tư tưởng cho trình bày "bản gốc" với độc giả.
THÔNG TÍN VIÊN: Theo tường thuật của báo chí, vào tháng tư năm 1987 ông đã được gặp nhà thơ ở Hội nghị Quốc tế về những vấn đề của Văn học thế giới tại Mỹ. Đó có phải là lời mời hợp tác đầu tiên không?
O. Ch: Vâng, đúng thế. Trong cuộc nói chuyện với tôi Iosif Brodsky đã bày tỏ sự mong muốn rằng những tập thơ của ông sẽ được Tạp chí "Thế Giới Mới" xuất bản. Không phải chỉ là những tập thơ được độc giả hâm mộ, trong một mức độ nào đó ở đất nước này, mà là những tác phẩm của cả 15 năm vừa qua.
THÔNG TÍN VIÊN: Cuộc đời của Brodsky thật là phức tạp. Sau khi rời Liên Xô, ông ta dạy đại học, làm thơ và viết văn xuôi. Thái độ của ông ta đối với những thay đổi đang diễn ra ở Liên Xô là như thế nào?
O. Ch: Tôi rất khó phát biểu về lập trường của ông ta. Theo cách nhìn của những nhà văn Mỹ, tôi biết được rằng nói chung người ta nghĩ là ông xứng đáng với sự phán xét về ông. Nhưng đến lúc được gặp riêng ông, tôi lại tin rằng ông đã theo đuổi một cách kiên trì sự phát triển của nền thơ ca của chúng ta, và ông vẫn xem nước Nga là quê hương của thơ ca ông, như trước đây vậy.
THÔNG TÍN VIÊN: Brodsky đã có thời từng là học trò của Anna Akhmatova. Hiện nay người ta có cảm thấy sợ ảnh hưởng này trong thơ ca ông không?
O. Ch: Thơ của ông rất phức tạp, nhưng có một sự hợp nhất có thể nhìn thấy được. Nó chứa đựng cả truyền thống văn học cổ điển Nga thế kỷ 20, nhưng tiếng dội của những nhà siêu hình học Anh quốc, và dấu ấn của thơ ca Mỹ. Tuy thế, ông là một nhà thơ có bản thể riêng biệt. Vần điệu rõ ràng, cùng lúc với sự suy nghĩ hai chiều. Sự cay đắng bi kịch của ông, một cái gì giống như "thế giới sầu thảm" của các nhà lãng mạn thế kỷ trước, là điều chúng ta - những con người cuối thế kỷ 20, có thể thông hiểu được. Đối với thế giới ngôn ngữ học, Iosif Brodsky ở một mức độ nào đó, giống Conrad và Nabokov.
Brosdky viết văn xuôi bằng tiếng Anh nhưng sáng tác thơ thì lại bằng tiếng Nga, và ông dùng bút mực.
THÔNG TÍN VIÊN: Một vài nhà báo có khuynh hướng xem giải Nobel trao cho nhà thơ là một hành động chính trị hơn là nhìn nhận giá trị văn học của ông. Thái độ của nhà thơ được giải đối với sự việc đó như thế nào?
O. Ch: Đến nay như tôi được biết, ông cho rằng giải thưởng sẽ củng cố thêm vị thế của thơ ca Nga ở phương Tây.
THÔNG TÍN VIÊN: Và thái độ của riêng ông (Oleg Chaukhautsev) đối với vấn đề này như thế nào?
O. Ch: Tôi rất lấy làm sung sướng vì một nhà thơ hiện đại Nga đã được giải. Đối với chức trách của tôi, thì như thế là có thêm gánh nặng. Văn phòng chúng tôi nhận được nhiều cú điện thoại do những độc giả Xô-viết và nước ngoài gọi đến, họ muốn biết rõ khi nào và những bài thơ nào sẽ được xuất bản. Tôi có thể nói rằng những tập thơ của Iosif Brodsky, như đã dự định, sẽ được xuất bản trong số tháng mười hai của tạp chí Thế Giới Mới. Tác giả đã đồng ý với bản tuyển lựa.
LÊ HÙNG VỌNG
(Dịch báo tin tức Matxcơva 12-87)
(SH30/04-88)
Điều gì đã khiến cho vở kịch có sức sống trường tồn như vậy?
Isaac Bashevis Singer (14/7/1904 - 24/7/1991) nhà văn Mỹ gốc Do Thái Ba Lan đoạt giải Nobel Văn học năm 1978. Những sáng tác của ông chủ yếu viết bằng tiếng Yiddish (tiếng Đức cổ của người Do Thái).
Tổng thống thứ 44 của Mỹ có phong cách lãnh đạo đặc trưng, thu hút được hàng triệu người ủng hộ và khiến cả những đối thủ của ông cũng phải thán phục.
NGUYỄN QUỐC THẮNG
“Tất cả những gì tôi đã làm được đều là kết quả của sự cô đơn”1
(Kafka)
“Hệ thống ám dụ của Kafka thực hiện chức năng của nó như những ký hiệu vô hạn chất vấn những ký hiệu khác”2
(Roland Barthes)
Paul Doumer là một chính khách người Pháp, sinh năm 1857. Ông làm Toàn quyền Đông Dương từ 1897-1902. Sau ông làm Tổng thống Pháp từ 1931-1932. Ông bị một phần tử quá khích người Nga ám sát năm 1932. Cuốn hồi ký Xứ Đông Dương là cuốn sách viết riêng về giai đoạn ông ở Đông Dương.
TUỆ NGỌC
A. GELMAN(*)
Chúng ta là những người chứng kiến tình trạng lo ngại đang tăng lên của xã hội về khía cạnh đạo đức trong sinh hoạt của đảng ta.
LGT: Tiểu luận “Làm sao văn học khả hữu?” dưới đây là văn bản phê bình văn học đầu tiên của Maurice Blanchot được ra mắt vào năm 1941 trên Nhật báo tranh luận (Journal des débats).
Kể đến Noel năm nay, thế là tôi đã qua trọn 50 mùa Noel ở nước Đức, đất nước có truyền thống Noel lâu đời, nơi thành phố Munich, vốn có tên từ những nhà tu đạo Thiên Chúa “Mönche”, nơi có chợ Giáng sinh gọi là “Christkindelmarkt” truyền thống xa xưa (khoảng 400 năm trước), và cũng từ vùng này, bài thánh ca bất tuyệt “Stille Nacht” cất lên, vang vọng khắp trên địa cầu đã tròn 200 năm.
LÊ VIỄN PHƯƠNG
(Đọc Cuộc đời yêu dấu của Alice Munro, Nguyễn Đức Tùng chuyển ngữ, NXB Trẻ, 2015).
TRẦN HUYỀN SÂM
Vì sao phương Đông đã trở thành chủ đề trung tâm trong tiểu thuyết Pháp đương đại? Đó là nội dung bàn luận trong mùa trao giải văn học năm nay ở Paris.
L.T.S: "Cuộc đời của André Colin" là thể loại sân khấu "lưu động" một sự kết hợp của đối thoại, âm nhạc, đồ họa, trên sân khấu diễn ra đồng thời hình vẽ, tranh liên hoàn, tranh đèn chiếu và phim ảnh 16mm. Từ khi biên soạn (1987) kịch bản đã được diễn một trăm lần ở Paris và các tỉnh khác. Tác giả Anne Quesemand, thạc sĩ văn học cổ điển, là người biên kịch đồng thời là diễn viên cùng với Laurent Berman. Bà còn là tác giả của nhiều phim ngắn.
Châu Âu hẳn nhiên sẽ trở nên dễ bị tổn thương hơn trước các đe dọa và đòn tấn công của bọn khủng bố. Một số chính sách về nhập cư có thể sẽ thay đổi để thích nghi với tình hình mới.
VIỄN PHƯƠNG
Lúc 13 giờ Thụy Điển (tức 18 giờ Việt Nam), ngày 8/10 tại Viện Hàn lâm Khoa học Thụy Điển, tên của nhà văn Svetlana Alexievich đã được xướng lên dành cho giải Nobel văn chương.
Antoine Leiris đã mất đi người vợ Helene dấu yêu của mình trong vụ xả súng ở nhà hát Bataclan, Paris ngày 13/11. Con trai của họ, bé Melvil 17 tháng tuổi giờ đây đã mất đi người mẹ của mình.
MAURICE BLANCHOT
Cuốn sách mà Jean Paulhan vừa dành cho văn chương và ngôn ngữ được đọc với một tâm thế khác thường.
Ngày 1-11-1988, họa sĩ Bửu Chỉ đến Paris. Ngày 30-4-1989, họa sĩ trở về nước. Trong thời gian ở Paris, Bửu Chỉ đã sáng tác nhiều tác phẩm mới và đã có hai cuộc triển lãm tranh thành công tốt đẹp: tại Nhà Việt Nam từ 1-2 đến 5-3-1989 với 21 bức tranh và tại UNESCO với 40 bức từ 3-4 đến 14-4-1989.
QUẾ HƯƠNG
Tôi đến Mỹ 4 tháng, thăm con trai từng là nha sĩ, qua học lại, 41 tuổi mới chính thức vào trường đại học Mỹ, sống lần nửa đời sinh viên ở một đất nước có nền giáo dục hàng đầu thế giới.
NGUYỄN KHOA QUẢ
Đất nước thống nhất, hòa bình lập lại từ năm 1975 đến năm 1979, chưa đầy 4 năm, phía bắc Đặng Tiểu Bình - Trung Quốc đem quân đánh phá. Phía nam Khơ me đỏ Campuchia, bọn Pôn Pốt sang đánh phá các tỉnh Kiên Giang và Tây Ninh... Quân tình nguyện Việt Nam kết hợp với Mặt trận đoàn kết dân tộc Campuchia lật đổ chế độ Pôn Pốt năm 1979, giải phóng nhân dân thoát khỏi chế độ bạo tàn diệt chủng.
LTS: Cách đây chưa lâu, báo Bulledingue (BD) của phong trào sinh viên trong tổ chức Hội Người Việt Nam tại Pháp, có tổ chức phỏng vấn giáo sư Hoàng Xuân Hãn trên hàng loạt vấn đề thuộc lĩnh vực văn hóa, xã hội. Nội dung trả lời của giáo sư có thể giúp độc giả Sông Hương một số dẫn liệu mới hoặc gợi mở những cuộc trao đổi tranh luận bổ ích. Vì vậy, với sự đồng ý của giáo sư Hoàng Xuân Hãn, Sông Hương xin trích giới thiệu nội dung cuộc phỏng vấn này với độc giả.