NGUYỄN TỰ LẬP
Cuộc Tổng công kích - Tổng khởi nghĩa Tết Mậu Thân 1968 của quân và dân ta trên chiến trường miền Nam cách đây tròn nửa thế kỷ (1968 - 2018).
Đồng chí Nguyễn Tự Lập (hàng đầu thứ 2 từ phải sang) cùng đồng đội xuân 1968 bên hố pháo của địch
Chiến công oanh liệt mang ý nghĩa chiến lược ấy thực sự là mốc son chói ngời, tạo nên bước ngoặt lớn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước lâu dài, gian khổ nhưng thắng lợi hết sức vẻ vang của dân tộc Việt Nam. Tuy chỉ được tham gia vào giai đoạn mà cuộc Tổng tiến công nổi dậy đã nổ ra, nhưng những ngày tháng cùng đơn vị chiến đấu, đánh trả lực lượng phản kích của địch trên chiến trường phía tây Cố đô Huế đầy gian nan thử thách, đã để lại trong tôi cũng như đồng đội bao ký ức sâu lắng, khó phai mờ.
Nhập ngũ cuối tháng 7 năm 1967, vào đúng thời điểm Đảng và Nhà nước tiến hành tổng động viên lực lượng cho chiến trường. Bởi vậy, chúng tôi lên đường phần lớn là những học sinh tuổi mười tám, đôi mươi “tràn đầy khát vọng, phơi phới niềm tin”, nhiều người đã và đang có giấy gọi đại học trong nước và nước ngoài. Cùng đi Nam chiến đấu với chúng tôi còn có các bậc cha chú ngót nghét tuổi 40, đã có 4 đến 5 con, cá biệt có những người là con trai độc nhất trong gia đình. Sau gần 3 tháng học tập chính trị, huấn luyện quân sự ở Gia Lương, Lục Nam (Hà Bắc trước đây) với tinh thần hết sức khẩn trương, đơn vị chúng tôi (d405/ e568/f330) được lệnh hành quân gấp vào Nam bổ sung cho các đơn vị, chuẩn bị cho cuộc Tổng tiến công nổi dậy Tết Mậu Thân 1968. Nhưng do phải hành quân bộ, mang vác nặng từ Hà Bắc vào Quảng Bình, sang đất bạn Lào, lại phải trải qua những thời điểm địch đánh phá ác liệt khắp các chặng đường, gây thương vong… nên khi chúng tôi vào đến chiến trường1 thì các đơn vị chiếm giữ thành phố Huế sau 25 ngày đêm đã và đang được lệnh rút lui về khu vực rừng núi ở phía tây, vì vấp phải sự tập trung lực lượng phản kích lớn, hết sức điên cuồng, quyết liệt của địch.
Tiểu đoàn chúng tôi được bổ sung về Đoàn 8 Sông Lô (sau này là Trung đoàn 3, Sư đoàn 324) ngay trong đêm khi vừa hành quân đến. Do các hướng đang liên tục phải chống trả với lực lượng tiến công của địch nên vừa về đơn vị, ai nấy đều nhanh chóng bắt tay ngay vào việc xây dựng, củng cố công sự trận địa, chuẩn bị mọi mặt, sẵn sàng đánh địch ngay từ mờ sáng hôm sau. Từ thực tế đó, nhiều cán bộ đại đội, trung đội và ngay cả tiểu đội chưa biết mặt, biết tên chiến sĩ mới của mình thì họ đã hy sinh2, bị thương… phải chuyển về tuyến sau.
![]() |
Quân ta tiến đánh chiếm Thành Nội - Huế Xuân Mậu Thân 1968 - (Ảnh tư liệu) |
Nhằm đẩy đối phương ra xa khu vực thành phố Huế cũng như phá thế chuẩn bị của ta cho những đợt tiến công tiếp theo địch đưa Sư đoàn kỵ binh bay số 1 Mỹ “tia chớp nhiệt đới” với 500 máy bay trực thăng các loại, sau này tăng cường thêm sư đoàn dù 101 kết hợp với nhiều tiểu đoàn, trung đoàn, lữ đoàn chủ lực bộ binh, thủy quân lục chiến ngụy quân Sài Gòn tập trung phản kích rộng khắp. Máy bay trực thăng như những bầy chuồn chuồn quần lượn rà sát ngọn cây nhằm quan sát, phát hiện, kết hợp với đổ quân, đánh chặn lực lượng ta khắp nơi suốt từ các khu vực Hòn Gió, Bình Điền, Tà Lương, Ba Lẻ, Động Tranh, đến các điểm cao 286, 360, 935… Ngoài sử dụng máy bay B-52 “rải thảm”, máy bay B-57 ném bom “tọa độ” kết hợp với “pháo hạm” từ biển, pháo cối lớn nhỏ gần xa cứ suốt ngày đêm gầm rú, thét gào. Chúng còn sử dụng cả chất độc hóa học các loại, trong đó có cả chất diệt cỏ dioxin (da cam) nhằm làm rụng lá, quang rừng, phát hiện, tiêu hao tiêu diệt, đẩy lực lượng ta phải lùi xa về hướng biên giới Việt - Lào.
Đây là giai đoạn khó khăn nhất của đơn vị, có những lúc bộ đội đói cơm, lạt muối, thuốc cứu chữa thương bệnh binh thiếu do địch tăng cường ngăn chặn đánh phá các tuyến vận tải hậu cần của ta. Song, phát huy truyền thống kiên cường giữ vững Thành Huế trong 26 ngày đêm, Đoàn 8 Sông Lô chúng tôi đã đoàn kết đồng lòng, tìm mọi biện pháp khắc phục, vượt qua. Một mặt hiệp đồng chặt chẽ với các đơn vị bạn đứng chân trên địa bàn như Đoàn 9, Đoàn 6; mặt khác cùng LLVTvà nhân dân Thừa Thiên - Huế và Quân khu Trị Thiên khai thác hậu cần tại chỗ, bám trụ ngày đêm, vận dụng nhiều loại hình, phương thức tác chiến linh hoạt, cơ động, tiêu hao tiêu diệt lớn lực lượng, phá hủy nhiều phương tiện, bắn rơi nhiều máy bay các loại của địch, gây cho chúng những tổn thất nặng nề trên toàn mặt trận. Những trận chiến đấu kiên cường giữ chốt, vận động tiến công kết hợp chốt ở khu vực Mái Nhà, Động Tranh, điểm cao 372… cùng với những cuộc bao vây, tập kích, phục kích lực lượng biệt kích thám báo, đánh xe tăng, xe bọc thép, xe cơ giới của Mỹ trên Đường 12, đường 14… ngày càng đem lại hiệu suất chiến đấu cao, đẩy quân Mỹ - ngụy lâm vào thế bị động, lúng túng, tinh thần chiến đấu giảm sút nhanh. Đặc biệt, những đợt hoạt động tập trung với quy mô lớn của Đoàn 8 Sông Lô kết hợp với các đơn vị bạn đánh bại nhiều cuộc hành quân tìm diệt của địch ở động Tam Bôi, Cô A Nông, Cô Pung, Re Lao, động Ngãi hay thung lũng A Sầu, A Lưới… đã củng cố thêm niềm tin, mở ra những phương thức mới cho đơn vị tác chiến sau này. Điều đó đã được thể hiện rất rõ qua những hoạt động đánh bại cuộc tiến quân “Tuyết rơi trên đỉnh núi” của liên quân Mỹ - ngụy ở đồi A Bia, điểm cao 935 đầu năm 1969 và khu vực Cốc Bai năm 1970… Tinh thần chiến đấu ngoan cường của các đơn vị, gương hy sinh anh dũng của Tiểu đoàn trưởng Trần Viết Phồn, Đại đội trưởng Nguyễn Văn Nam, Đại đội phó Nguyễn Văn Dưỡng, chiến sĩ Vũ Tất Phan… cùng hàng trăm, hàng trăm đồng đội khác sẽ sống mãi trong lòng mỗi cán bộ, chiến sĩ Đoàn 8 Sông Lô anh hùng.
Tuy kế hoạch đánh Huế đợt 2, đợt 3 không thực hiện được, nhưng việc thu hút, kìm chân lực lượng chủ lực quân Mỹ - ngụy trên chiến trường, cũng như hiệu quả tiêu hao, tiêu diệt nhiều lực lượng phương tiện, phá vỡ một phần thế chiến lược của địch, làm giảm sút ý chí chiến đấu của chúng trên địa bàn, góp phần hỗ trợ cho các hướng khác, nhất là trên mặt trận Đà Nẵng, Sài Gòn tiếp tục đẩy mạnh cuộc Tổng tiến công nổi dậy Mậu Thân 1968 qua các đợt theo đúng kế hoạch, đập tan ý chí tiếp tục chiến tranh của Mỹ, buộc chúng phải xuống thang tạm ngừng đánh phá miền Bắc.
Năm mươi năm với bao ký ức về cuộc Tổng tiến công chiến lược Tết Mậu Thân 1968 trên chiến trường miền Nam nói chung, ở Thừa Thiên - Huế nói riêng sẽ còn mãi trong mỗi chúng tôi - những người lính lần đầu ra trận được tham gia đánh Mỹ và vinh dự góp phần chiến thắng.
Đầu xuân Mậu Tuất 2018 này, chúng tôi có cuộc hành hương về thăm lại chiến trường xưa, cùng thắp nén nhang tri ân các đồng đội đã ngã xuống nơi đây sau nửa thế kỉ. Xin hãy yên lòng! Đất nước, quê hương, gia đình, đồng đội… luôn vang mãi lời ru bên giấc ngủ các anh!
N.T.L
(TCSH347/01-2018)
--------------
1. Đúng ra chúng tôi được lệnh bổ sung vào chiến trường B dài (Nam Bộ), nhưng do yêu cầu của chiến trường Trị Thiên Huế nên chúng tôi được “bẻ ghi” vào đây.
2. Anh Nghiêm Xuân Minh, bạn học cùng làng từ lớp 1 đến lớp 10 và một số bạn đồng môn khác đã hy sinh ngay sáng hôm sau khi xe tăng, bộ binh địch tập trung lực lượng đánh lên chốt.
TRẦN BẢO ĐỊNH
Thương nhớ chú Tư Sâm.
Phải nói ngay rằng, hồi trai trẻ, tôi không thích giới văn chương, chỉ thích giới văn nghệ. Chẳng hiểu vì sao?
BÙI KIM CHI
Thời thiếu nữ của tôi gắn liền với Thành nội. Nơi này tôi đã sinh ra và lớn lên. Tôi yêu Thành nội. Thành nội đã đi vào cuộc đời tôi với nhiều sắc màu.
THANH TÙNG
Kinh đô Huế cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, bầu trời u ám của xã hội phong kiến Việt Nam lúc mãn chiều xế bóng đã phát ra tín hiệu của một vì sao NGUYỄN TẤT THÀNH.
LÊ HUY MẬU
Anh Điềm, bấy giờ còn là Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Tư tưởng Văn hóa TW, nhưng đã sắp nghỉ. Anh ra thăm Côn Đảo. Trong đoàn tháp tùng anh ra Côn Đảo của Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu có tôi.
PHẠM HỮU THU
1.
Cuối năm 1989, tôi cùng Trần Phá Nhạc ghé 47 C Duy Tân, Quận 3 - TP. HCM thăm anh Trịnh Công Sơn.
LGT: Hiện không nhiều tài liệu miêu tả miêu tả về đời sống, sinh hoạt văn hóa, xã hội của Huế vào thập niên 30 - 40 của thế kỷ trước. Bản dịch dưới đây là trích đoạn từ cuốn nhật kí Adieu Saigon, Au revoir Hanoi (Chào Hà Nội, tạm biệt Sài Gòn - Nhật ký kì nghỉ năm 1943) của Claudie Beaucarnot.
DÃ LAN NGUYỄN ĐỨC DỤ
Hồi Ký
Ba mươi tháng tư. Tôi đang dùng bữa tối cùng gia đình thì chợt nghe tivi thông báo ông Thanh Nghị chết.
PHƯỚC VĨNH
Hình ảnh Hồ Chủ tịch là nguồn cảm hứng sáng tạo đối với nhiều nghệ sĩ tạo hình Việt Nam.
BỬU Ý
Đinh Cường đã vĩnh biệt tất cả chúng ta! Một nghệ sĩ trong cái ý nghĩa toàn diện, cao đẹp nhất, một nghệ sĩ làm lan tỏa nghệ thuật ra chung quanh mình cho gia đình, cho bạn bè, cho cả đời sống, khiến anh trở thành tâm điểm cho những cuộc gặp mặt, những buổi hội hè.
PHAN NGỌC MINH
1. Năm 2004, tôi triển lãm tranh tại Foyer du Vietnam - Paris, do ông Võ Văn Thận, là nhà thơ kiêm phụ trách quán bảo trợ. Tại đây tôi đã gặp gỡ được nhiều bạn bè Việt Pháp, trong không khí thân thiện ấm áp…
PHAN NGỌC MINH
1. Năm 2004, tôi triển lãm tranh tại Foyer du Vietnam - Paris, do ông Võ Văn Thận, là nhà thơ kiêm phụ trách quán bảo trợ. Tại đây tôi đã gặp gỡ được nhiều bạn bè Việt Pháp, trong không khí thân thiện ấm áp…
VÕ SƠN TRUNG
Trong gần một thế kỷ qua, bạn đọc Việt Nam đã tiếp cận khá nhiều tác phẩm của đại thi hào Ấn Độ Rabindranath Tagore, trong đó có hàng chục tập thơ, truyện ngắn, tiểu thuyết, kịch nói, tiểu luận, và thậm chí cả hồi ký của thi hào…
Lần đầu nói chuyện trực tiếp với họa sĩ Đinh Cường tại xe cà phê Tôn trước nhà thờ Tôn Nhân Phủ ở Thành Nội, tôi: “Thưa thầy!” Anh khoát tay: “Úi dà, bày đặt. Chỗ bạn bè anh em với nhau cả, thầy bà chi nghe đỗ mệt!”
TRẦN NGUYỄN KHÁNH PHONG
Thật vui mừng và xúc động khi cầm trên tay tập sách Rừng hát của cố nhạc sĩ Trương Minh Phương do gia đình tặng. Tuyển tập dày 1.328 trang, chia làm 4 phần, tập hợp những sáng tác, nghiên cứu văn học nghệ thuật trong cuộc đời của nhạc sĩ.
VÕ TRIỀU SƠN
Ngay sau Lễ Quốc khánh 2/9/1945 ra mắt nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, công cuộc kiến thiết đất nước được bắt đầu, trong đó có văn hóa.
VÕ TRIỀU SƠN
Ngay sau Lễ Quốc khánh 2/9/1945 ra mắt nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, công cuộc kiến thiết đất nước được bắt đầu, trong đó có văn hóa. Những ngày tháng đầu tiên của các hoạt động văn hóa nghệ thuật dưới chính thể Việt Nam mới diễn ra thật sôi nổi. Sau đây là lược thuật một số hoạt động trong mùa đông 1945, cách đây tròn 70 năm.
LỮ QUỲNH
"Vì tôi là người Huế và đã một thời tuổi trẻ nặng nợ với sông Hương suốt những mùa hè nóng bức ngủ đò nên tôi nhìn sông Hương luôn luôn với đôi mắt của người bạn.
Sáng ngày 27-11-2015 tôi đến nghĩa trang Père Lachaise để tiễn anh đến nơi yên nghỉ cuối cùng, sau khi hỏa táng, anh sẽ nằm trong ngôi mộ gia đình, đây cũng là nơi nhạc sĩ Chopin yên giấc ngàn thu nhưng trái tim thì trở về quê hương Ba Lan. Nguyễn Thiên Đạo cũng thế anh nằm ở Paris nhưng trái tim và tâm hồn anh từ lúc sống đến lúc chết luôn luôn hướng về Việt Nam.
HOÀI MỤC
Vừa giải phóng xong ba tôi đưa cả gia đình từ thành phố về quê. Cuộc sống vất vả nhưng quá nhiều cái mới lạ nên đầu óc con nít của tôi khi mô cũng thấy háo hức.
NGUYỄN KHẮC VIỆN
Trích hồi ký
- 75 rồi đấy, ông ơi! Viết hồi ký đi. Chuối chín cây rụng lúc nào không biết đấy!