Mùa tuyển sinh đại học, cao đẳng lại đến và các trường thuộc khối văn hóa nghệ thuật (VHNT), thể dục thể thao (TDTT) của Bộ VH-TT-DL lại miệt mài tìm kiếm người học ở các mã ngành học. Thế nhưng, việc tuyển sinh cũng như đào tạo ở các cơ sở này vẫn “khó đủ đường”. Bởi lẽ, ngay từ khâu tuyển sinh đã khó đạt đủ chỉ tiêu. Đào tạo lại chưa có cơ chế đặc thù, chồng chéo trong quản lý...
Nếu thực hiện theo quy định cứng chẳng khác nào “giết chết” nghệ thuật
Phải xác định quy mô tuyển sinh
Bộ VH-TT-DL quản lý trực tiếp 28 cơ sở đào tạo, trong đó có 16 cơ sở đào tạo VHNT (11 trường đại học, 1 học viện, 1 viện nghiên cứu, 3 trường cao đẳng và 2 trường trung cấp), 4 cơ sở đào tạo TDTT và 8 cơ sở đào tạo du lịch. Các cơ sở đào tạo trình độ đại học thực hiện theo các quy định của Bộ GD-ĐT, các cơ sở đào tạo trình độ cao đẳng, trung cấp thực hiện theo các quy định của Bộ LĐTB-XH.
Năm học 2018 - 2019, các cơ sở đào tạo trực thuộc Bộ VH-TT-DL được giao trên 16.600 chỉ tiêu nhưng chỉ tuyển sinh được hơn 13.600 thí sinh, chiếm 82%. Trong đó, ngành du lịch khả quan nhất với 105%, khối VHNT đạt 74%, khối ngành TDTT thấp nhất với 52%. Dự báo là công tác tuyển sinh năm 2019 đối với các cơ sở VHNT và TDTT sẽ gặp nhiều khó khăn hơn năm 2018, vì đều là các trường thuộc nhóm ít được thí sinh và phụ huynh quan tâm.
Mới đây, tại Hội thảo khoa học “Tuyển sinh và đào tạo lĩnh vực VHNT, TDTT và du lịch năm học 2019 - 2020”, Vụ Đào tạo (Bộ VH-TT-DL) cho biết có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc khó tuyển sinh. Đó là, quy định một thí sinh được đăng ký nhiều nguyện vọng; các cơ sở đào tạo được phép tuyển sinh nhiều lần trong năm theo đề án riêng; mức điểm sàn xét tuyển tương đối thấp, dẫn đến số lượng thí sinh lựa chọn vào các trường VHNT và TDTT giảm. Sự cạnh tranh quyết liệt giữa các trường, ngành nghề đào tạo cùng với sự cấp phép mới cho các cơ sở đào tạo về việc mở mã ngành cũng ảnh hưởng lớn đến công tác tuyển sinh trong lĩnh vực VHNT và TDTT.
Ngoài ra, theo các trường, đào tạo VHNT là lĩnh vực đặc thù, tiêu chí hàng đầu phải là có năng khiếu. Thời gian đào tạo kéo dài, tuổi nghề lại ngắn, sinh viên tốt nghiệp ra trường khó tìm được việc làm, hoặc có việc làm nhưng lương thấp. Một số trường địa bàn tuyển sinh chủ yếu là vùng sâu vùng xa, kinh tế còn nhiều khó khăn nên sau khi trúng tuyển, nhập học một thời gian thì học sinh, sinh viên bỏ về vì không đủ điều kiện theo học…
Để tuyển sinh được tốt hơn, Vụ trưởng Vụ Đào tạo Nguyễn Thế Hùng khuyến nghị cần phải xác định quy mô tuyển sinh phù hợp với nhu cầu của xã hội để không chỉ nâng cao chất lượng nguồn tuyển mà còn nâng cao chất lượng đầu ra của sinh viên tốt nghiệp. Đặc biệt, đối với các ngành nghề đào tạo năng khiếu, đặc thù không có tính phổ cập như các ngành đào tạo đại trà khác, vì vậy, những ngành này phải có quy định rõ ràng chuẩn đầu vào, chuẩn đầu ra đối với mỗi ngành nghề đào tạo; chú trọng đào tạo tài năng đỉnh cao, đào tạo theo địa chỉ, đào tạo theo đặt hàng nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho xã hội.
Đào tạo “vướng”
Trong cuộc làm việc với Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội về việc xây dựng chính sách pháp luật giáo dục nghề nghiệp đối với lĩnh vực đặc thù, Thứ trưởng Bộ VH-TT-DL Tạ Quang Đông khẳng định: Hiện một trường đào tạo năng khiếu, nghệ thuật, thể thao có tới 3 bộ quản lý. Vì thế, nếu không có cơ chế đặc thù đối với đào tạo ngành năng khiếu nghệ thuật thì sẽ không vực dậy được lĩnh vực này. Kéo theo đó là nguy cơ mất nguồn nhân lực và không bảo tồn được nghệ thuật truyền thống dân tộc.
Hiện Bộ GD-ĐT và Bộ LĐTB-XH cùng quản lý nhà nước đối với một cơ sở giáo dục như Học viện Âm nhạc quốc gia, Học viện Âm nhạc Huế, Nhạc viện TPHCM, Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội… Việc này dễ dẫn đến chồng chéo về thực hiện chính sách và các quy định về quy trình, chương trình, mục tiêu đào tạo, chuẩn đầu ra, đội ngũ giảng viên, giáo viên và chế độ làm việc, chế độ chính sách ưu đãi đối với giảng viên, học sinh, sinh viên; việc xác định chỉ tiêu tuyển sinh, vấn đề đăng ký hoạt động giáo dục nghề nghiệp...
Một số quy định trong Luật Giáo dục nghề nghiệp và Nghị định số 48/2015NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của luật còn nhiều nội dung chưa phù hợp hoặc chưa được quy định đối với khối đào tạo đặc thù năng khiếu nghệ thuật.
Rất nhiều cơ sở đào tạo VHNT cho rằng cần có sự thống nhất trong điều hành quản lý. Các cơ sở đào tạo VHNT không thể áp dụng cơ chế cứng như các cơ sở đào tạo ở lĩnh vực khác. Bởi hệ thống các trường nghệ thuật hiện nay mang nặng tính truyền nghề, đa ngành nghề, đa lĩnh vực, đa trình độ, trong cùng một trường đào tạo từ trung cấp cho đến cao đẳng, đại học, sau đại học. Do đó, theo TSKH Phạm Đỗ Nhật Tiến: Không thể đòi hỏi người dạy phải có học hàm, học vị đối với các giảng viên là NSND, NSƯT. Nếu thực hiện theo quy định cứng là không cho đào tạo sơ cấp, trung cấp thì chẳng khác nào “giết chết” nghệ thuật. Việc quy định chi tiết đào tạo năng khiếu nghệ thuật, thể thao... phải do Bộ VH-TT-DL đề ra.
Nếu không tiến hành nghiên cứu, sửa đổi sớm những bất cập trong quy định hiện nay thì đào tạo năng khiếu nghệ thuật sẽ còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.
Theo Mai An - SGGP
NGUYỄN TĂNG PHÔ
NGUYỄN KHẮC THẠCH
Phải giải thích cho mỗi người thích giải
Cần công bằng với những kẻ bằng công.
LTS: Nhân Tạp chí Sông Hương phát hành số thứ 100 (6-1997), Ban Biên tập chúng tôi có dịp trò chuyện với hai nhà văn từng là Tổng biên tập của tạp chí: Tô Nhuận Vỹ và Nguyễn Khắc Phê.
UÔNG TRIỀU
Tôi nghĩ tiếng Việt chưa bao giờ vào giai đoạn thay đổi nhanh chóng và nhiều như bây giờ. Trong thời kỳ quốc tế hóa, toàn cầu hóa, tiếng Việt phải chịu những áp lực lớn hoặc tự thích nghi để phù hợp với tình hình mới.
VIỆT HÙNG
Văn hóa là một khái niệm rộng, nó bao trùm lên mọi hoạt động của con người trong xã hội. Văn hóa không những phản ánh được quan hệ giữa con người với con người, mà nó còn phản ánh được thế giới nội tâm của con người, và cả sự hòa hợp giữa thế giới nội tâm ấy với biểu hiện của nó ra bên ngoài xã hội.
NGUYỄN KHẮC PHÊ
Trong hoạt động văn hóa - văn nghệ, một vấn đề thường gây ra bất đồng - thậm chí đưa đến những "vụ việc” tai tiếng - là việc đánh giá, bình chọn tác phẩm.
NGUYỄN KHẮC PHÊ
Trong thời buổi thiên hạ đổ xô ra mặt tiền làm ăn, chuyện "nhà mặt tiền" đã xảy ra bao vụ xung đột và là đề tài của nhiều "tác phẩm" dân gian. Để chiếm được mặt tiền, ngoài thế lực đồng tiền, cũng đã ngầm nảy sinh "chế độ", "tiêu chuẩn" này nọ mới được cấp đất mặt tiền.
NGUYỄN QUANG HÀ
Ghi chép
Trong dân gian có câu: "Giàu tại phận, trắng tại da". Tố Hữu, nhà thơ cách mạng thì đặt lại vấn đề nghèo khổ: "Số phận hay do chế độ này?".
TRUNG SƠN
Một vài năm trở lại đây, những người quan tâm đến giá trị văn hóa của Huế vui mừng nhận thấy, bên cạnh các di sản quý báu của người xưa để lại, đã có không ít tác phẩm, công trình nghệ thuật mới làm đẹp thêm cho Huế, trong đó, hẳn phải kể đến sự xuất hiện các "Galery” - những phòng tranh thường xuyên ở 15 Lê Lợi, khách sạn Morin và những cuộc triển lãm được tổ chức liên tiếp ở Hội Văn Nghệ.
HOÀNG ĐĂNG KHOA
Trước hết cần minh định khái niệm, “trẻ” ở đây là chỉ xét về độ tuổi, cụ thể là dưới 35, theo quy ước mang tính tạm thời tương đối hiện hành của Hội Nhà văn Việt Nam.
"Việc trên đời, chỉ cần vẫn còn cơ hội sống thì dù liên tiếp gặp thiên tai nhân họa, tạm thời bị ức chế, sớm muộn cũng sẽ có ngày ngẩng cao đầu. Việc cá nhân là vậy, việc gia đình là vậy, việc quốc gia, dân tộc cũng là như thế...".
Đó là những trang nhật ký của bác sĩ, bệnh nhân và cả những nhà văn nhà thơ viết gửi cho người thân bạn bè trong đại dịch COVID-19.
Truyền tải các bài học với nội dung cô đọng, kết hợp với chuyện kể, hình ảnh, phim, trò chơi, hoạt động tương tác... giờ học lịch sử được tổ chức trực tuyến nhưng không khô khan, tạo được sự hứng thú, thu hút học sinh tìm hiểu về những câu chuyện của quá khứ. Đó là cách Bảo tàng Lịch sử Quốc gia đang làm với Giờ học lịch sử online.
Những tháng ngày qua, cả nước căng mình chống đại dịch Covid-19 - kẻ thù cực kỳ nguy hiểm mà vô hình. Cuộc sống thường ngày vốn luôn sôi động bỗng trầm lặng xuống với không ít nỗi lo và sự ám ảnh, chờ đợi.
Nhằm gìn giữ và lan tỏa truyền thống hiếu học, coi trọng hiền tài, cũng như những giá trị lịch sử, văn hóa nghìn năm của dân tộc, dự án “Không gian văn hóa Quốc Tử Giám” vừa được xây dựng với các hoạt động hướng tới công chúng, đặc biệt là giới trẻ.
30 năm gắn bó với TP Hồ Chí Minh từ ngày xuất ngũ, học đại học, trở thành giảng viên mỹ thuật, đồ họa, họa sĩ Lê Sa Long chưa bao giờ trải qua những ngày mà cả thành phố như “lặng hẳn” vì căng mình chống dịch Covid-19.
Trong bối cảnh giãn cách xã hội, nghệ sĩ và công chúng cùng ở nhà chung tay phòng, chống dịch bệnh, sân khấu cũng đóng cửa, tắt đèn. Tuy vậy, trên nền tảng trực tuyến, các nghệ sĩ Nhà hát Chèo Việt Nam vẫn “cháy hết mình” qua các chương trình biểu diễn, giao lưu với khán giả, đưa chèo đến gần người yêu nghệ thuật truyền thống.
Từ những câu chuyện cảm động hoặc những hình ảnh “đắt giá” nhiều họa sĩ chuyên nghiệp và không chuyên đã có những sáng tác tranh minh họa, ký họa theo phong cách lạc quan, lan tỏa những thông điệp tích cực về phòng, chống Covid-19.