Con gái đầu lòng của thi hào Puskin

08:55 09/12/2009
THÚY TOÀNĐến thăm bảo tàng quốc gia Lep Nhikôlevich Tônxtôi ở Matxcơva, trong phần giới thiệu lịch sử xây dựng tiểu thuyết "Anna Karenina", người xem đã để ý sẽ thấy ở đây có treo cả chân dung của Maria Alekxenđrôpna Gartung - con gái đầu lòng của thi hào Puskin, do viện sĩ Viện nghệ thuật Nga I.K.Nakarô vẽ vào những năm 1860, thời điểm bà đang ở độ tuổi ba mươi và đã lấy chồng là tướng Gartung được ít năm rồi.

Chân dung con gái thi hào Puskin - Maria Gartung - Ảnh: tristarmedia.com

Điều này không phải ngẫu nhiên. Maria Alekxanđrôpna - con gái đầu lòng của Puskin đã được Lep Tônxtôi lấy làm mẫu để miêu tả hình tượng nhân vật Anna Karenina trong tiểu thuyết của mình.

Sự thể đã diễn ra theo lời kể của em vợ nhà văn, bà Tachiana Andrêpna Kuzminxkaya (1846-1925) viết trong cuốn sách "Cuộc sống của tôi ở Iaxnaya Poliana" như sau:

"... Cửa ra vào ở phòng đệm mở ra, một bà khách lạ mặc áo nhung đen có viền đăng ten bước vào. Dáng đi nhẹ nhàng của bà nhẹ nhàng nâng thân hình khá đầy đặn, nhưng thẳng và duyên dáng của bà.

Người ta giới thiệu tôi với bà. Lep Nhikôlaevích còn ngồi bên bàn. Tôi nhận thấy, ông chăm chú nhìn bà khách như thế nào.

Đi đến bên tôi ông hỏi:

- Ai đấy?

- Bà Gartung, con gái nhà thơ Puskin.

- Chà, ra là thế, - ông dài giọng, - bây giờ thì tôi hiểu... cô hãy nhìn xem, bà ấy có những búp tóc Arập sau gáy đó. Những búp tóc thuần chủng lạ lùng.

Sau khi người ta giới thiệu Lep Nhikôlaevich với Maria Alekxanđrôpna, vào bàn trà ông ngồi xuống bên cạnh bà. Hai người trò chuyện những gì tôi không biết, nhưng tôi biết rằng bà đã trở thành người mẫu của Anna Karenina, không phải về tính cách, mà về dáng vẻ bên ngoài. Chính ông cũng từng thú nhận điều này".

Tìm đọc lại "Anna Karenina", đoạn miêu tả vẻ ngoài nữ nhân vật của tác phẩm, có thể thấy rõ trong dáng vẻ của Anna Karenhia có những đường nét bên ngoài của con gái Puskin, được họa sĩ Makarốp ghi lại trên bức chân dung và bà Kizminxkaya T.A.miêu tả trong cuốn sách của mình, đã được Lép Tônxtôi tái hiện một cách chính xác như thế nào:

"Anna không mặc mầu hoa cà như Kity muốn, nàng mặc áo nhung đen cổ hở rất nhiều, để lộ đôi vai, bộ ngực tuyệt đẹp như tạc trên ngà voi, cổ, và đôi cánh tay tròn với cổ tay nhỏ nhắn. Áo nàng đính toàn ren Vơniđơ. Trên mớ tóc đen không chút cầu kỳ, gài dải hoa păngxê nhỏ, cùng một dải hoa như vậy chạy trên nền nhung đen chiếc thắt lưng, giữa hàng đăng ten trắng. Tóc nàng chải rất giản dị, chỉ trang điểm mấy búp nhỏ xõa xuống thái dương và gáy. Chuỗi hạt trai quấn quanh cổ nàng rắn chắc và tuyệt đẹp".

Một năm sau khi cưới nhau vợ chồng Puskin sinh con gái đầu lòng: Maria sinh ngày 19 tháng năm 1832 (theo lịch Nga cũ). Maria được Puskin cưng chiều trìu mến gọi là Masa, "Puskina không có răng", Masa... Khi Masa được rửa tội tại nhà thờ có mặt đủ ông nội - Xergây L' vôđich Puskin (1770 - 1848), bà ngoại - Natalia Ivanôpna Gortsarôva (1785 - 1848), thậm chí cả cụ ngoại - Afanaxi Nikôlaevich Gortsarốp (1760 - 1832), và một bà bác - Ekaterina Ivanôpna (1779 - 1842).

Theo truyền thuyết gia đình, sau khi con gái đầu ra đời ít lâu Puskin đã bảo vợ: "Đây là lời tôi dặn nhé: nếu sau này có lúc nào đó mà Masa của chúng ta bỗng lại nổi hứng viết ra một câu thơ, thì việc đầu tiên là phải quất cho nó đến nơi đến chốn, để không còn một dấu vết gì của cái tật xấu ấy".

Puskin theo dõi từng bước lớn khôn của con gái: "Thế Masa của chúng ta ra sao? Con bị tang lao ư? Ông lo lắng viết thư hỏi vợ (ngày 22 tháng chín 1832). Trong một thư khác ông chia sẻ với người họ hàng (tháng năm 1833): con gái tôi trong vòng năm sáu ngày gần đây làm chúng tôi phải lo lắng. Tôi nghĩ, cháu đang "nứt răng".

Trong thư gửi cho mẹ vợ ngày 14 tháng bẩy năm 1835 Puskin khoe đùa: "Masa đòi đi dự vũ hội và bảo, cháu đã học biết nhẩy múa ở cái con chó con rồi: Mẹ thấy đấy, các cháu của chúng con sắp trưởng thành cả rồi, ngoảnh đi ngoảnh lại chẳng mấy đã là cô dâu". Nhưng nhà thơ không được thấy các con cái mình trưởng thành và con gái đầu lòng mình đi lâý chồng. Ông qua đời khi Masa mới được năm tuổi và ba đứa tiếp theo thì mới trứng gà trứng vịt lít nhít chửa hay biết gì. Maria lớn lên tiếp thu được ở cha nhiều cái. Trước hết là tiếng cười trong trẻo và đầm ấm. "Cô được hưởng nhan sắc của ba mẹ hoa khôi, giống bố ở tiếng cười đầm ấm chân tình" tiếng cười mà người đương thời nhận xét là "cũng hấp dẫn như những câu thơ của ông".

Maria Alekxanđrôpna lớn lên cũng được coi là một hoa khôi như người mẹ - Ở nhan sắc của cô có sự kết hợp giữa sắc đẹp của mẹ với những nét ngoại lai độc đáo của cha. Thậm chí ở tuổi già lão con gái của Puskin vẫn giữ được coi là "một phụ nữ nổi bật, cân đối, rất có ấn tượng, thêm vào đó rất thông minh". Bà rất yêu văn học Nga, có nhiều khả năng, chơi đàn dương cầm rất hay.

Năm 1860, Maria, Alekxanđrôpna lấy L.N.Gartung, sĩ quan trung đoàn kỵ binh cận vệ, sau được thăng lên tới cấp tướng. Nhưng hạnh phúc gia đình không được bao lâu: mười bẩy năm sau, năm 1877 chồng bà bị kẻ xấu vu oan gán cho trọng tội và ra tòa ông đã tự sát, mãi sau này mới được minh oan vô tội. Nhân tiện cần nói thêm, sau này Lép Tônxtôi cũng đưa vào câu chuyện vụ án và cái chết của ông Gartung mà viết ra vở kịch "Cái thây sống" (1900) với nhân vật Fuđor Prataxôp cũng oan ức tự sát ngay ở hành lang tòa án quận, trước khi tuyên án). Ông chết đi không để lại cho bà đứa con nào và Maria Alekxanđrốp pna đã ở vậy, kéo dài cuộc sống sang thế kỷ XX, cho tới năm 1919. Sau cách mạng tháng mười, bà được chính quyền Xô viết trợ cấp hưu trí, nhưng xuất hưu trí Xô viết đầu tiên đến vừa lúc bà qua đời, được dùng trang trải cho việc an táng bà. Bà được yên nghỉ trong nghĩa trang tu viện Đônxki ở Matxcova.

Tuân thủ đúng ý nguyện của cha, con gái của nhà thơ Puskin, đã không đi theo nghiệp cha là làm thơ, nhưng suốt đời bà đã sống trung thực, trân trọng giữ gìn kỷ niệm về cha mình và xứng đáng với tên tuổi của cha mình - đứa con ưu tú của nhân dân Nga, thiên tài - "Mặt trời thi ca Nga".

T.T
(124/06-99)



 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • TUỆ NGỌC

    Lê Anh Hoài là người thực hành nghệ thuật trên nhiều lĩnh vực như văn học, hội họa, trình diễn...

  • LÊ HUỲNH LÂM

    "Nghệ thuật không phải là vẽ lại các đồ vật, con người mà họa sĩ thấy. Nghệ thuật phải là sáng tạo nên các đồ vật, con người không thấy được."(Paul Klee)

  • LÊ HUỲNH LÂM

    Tánh nước vốn vô hình và mềm mại. Nhưng nước lại có quyền năng biến hiện và tùy duyên hóa thân thành mọi vật, có khi là đám mây, khi là cơn mưa, có khi làm ngọn sóng cao vút nhấn chìm mọi vật, có lúc là những đợt sóng êm đềm, là dòng sông, con suối, là thác ghềnh, là biển cả bao la,... lại có khi là giọt lệ trên khóe mắt con người. Tuy nước rất mềm mại nhưng sức mạnh của nước có thể xô ngã mọi tượng đài tưởng chừng là thường hằng ở mặt đất này.

  • LÊ HUỲNH LÂM

    Sản phẩm từ cái khuôn mẫu đầu tiên đã đặt định con người trong thế bị động, và từ khởi thủy đầy hư cấu và huyền thoại đó bao nhiêu trí tưởng tượng đã được tạo dựng, việc chế tác một khuôn mẫu mới cho con người đã được đề cập đến nhiều lần.

  • Nhiều điều bí ẩn giấu đằng sau những chi tiết có thể nhìn thấy bằng mắt thường trong bức tranh "Susanna and the Elders" (Susanna và các Trưởng lão) của họa sỹ nổi tiếng thế giới người Hà Lan Rembrandt van Rijn vừa được công bố trên tạp chí Khoa học Vật liệu và Chế tạo số ra mới đây.

  • Các tác phẩm chọn lọc của thế hệ các nghệ sỹ trẻ Đức sẽ được quy tụ và giới thiệu đến công chúng thủ đô Hà Nội trong không gian triển lãm “Hội họa mới từ Đức,” khai mạc vào 17 giờ ngày 14/05 và trưng bày tới hết ngày 31/05, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, 66 Nguyễn Thái Học.

  • LTS: Họa sĩ Lê Bá Đảng sinh ngày 27/6/1921 tại làng Bích La Đông, xã Triệu Đông, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Ông đã ra đi vào ngày 7/3 tại Thủ đô Paris nước Pháp, để lại dự án dang dở đáng tiếc về “một bức tranh rất lớn nằm ngửa trên mặt đất”, ước mong góp phần cho Huế trở nên một Kinh đô Mỹ thuật.
    Sông Hương giới thiệu “lời chia buồn sâu sắc” đọc trong Lễ tưởng niệm họa sĩ Lê Bá Đảng của tỉnh Thừa thiên Huế vào chiều 9/3 tại Trung tâm Nghệ thuật mang tên ông.

  • Đối với họa sĩ, để đi đến trừu tượng hay trạng thái “không gì cả”, anh ta đã phải cần đến rất nhiều thứ.

  • LÊ MINH PHONG

    (Nhân đọc Van Gogh của David Haziot, Phan Hồng Hạnh chuyển ngữ, Nxb. Đà Nẵng, 2014)

  • ...Nghệ thuật của chủ nghĩa hiện thực, chủ nghĩa ảo giác (illusionist) đều xem nhẹ phương tiện, chúng dùng nghệ thuật để che giấu nghệ thuật. Chủ nghĩa hiện đại lại dùng nghệ thuật để thu hút sự chú ý vào nghệ thuật.

  • “Từ mô phỏng đến phá hủy tự nhiên”: đây hoàn toàn có thể là nhan đề của một lịch sử nghệ thuật phương Tây. Một trong những nghệ sĩ hiện đại quan trọng nhất, và cũng có lẽ hiền minh nhất, Picasso, có nói: nếu chúng ta không thể thoát khỏi tự nhiên, như một số nghệ sĩ tiền bối và đương thời với ông đang cố gắng một cách vô ích, thì ít nhất chúng ta có thể làm biến dạng nó, phá hủy nó. Về cơ bản, đó chính là một hình thức mới của lòng sùng kính tự nhiên...

  • Năm mới là thời điểm của những tiệc tùng liên miên. Hội họa từ lâu đã rất quan tâm tới chủ đề này. Hãy cùng nhìn lại những bữa tiệc linh đình, nổi tiếng nhất trong lịch sử hội họa.

  • Trong tiếng Hy Lạp cổ, từ chỉ “nghệ thuật” là techne, chính là nguồn gốc của các từ technique (kĩ thuật) và technology (công nghệ) - những thuật ngữ được sử dụng rộng rãi trong cả ngành khoa học và nghệ thuật. Nhìn vào hội họa thế kỷ 19, ta nhận thấy các họa sĩ thực sự là những kỹ sư ánh sáng và màu sắc tài tình.

  • Một ngày nọ, khi vẽ một thiếu nữ, tôi chợt nhận ra điểm duy nhất sống động ấy là ánh nhìn như bất động của nàng. Những thứ còn lại có ý nghĩa không hơn gì cái sọ người. Người ta luôn muốn tạc nên một con người sống, nhưng điều khiến pho tượng ấy có sự sống chỉ có thể là ánh nhìn của người đó.

  • Các nghệ sĩ nữ thường là bộ phận ngoại vi trong những mô tả về tiến trình lịch sử, không chỉ của hội họa mà còn của nhiều loại hình nghệ thuật khác. Nhưng thực sự chính từ những nghệ sĩ nữ, những ý tưởng nghệ thuật táo báo, đột phá nhất, gây ảnh hưởng lớn thường được khai sinh. Ba nghệ sĩ nữ được giới thiệu trong chùm bài viết này đã cho thấy sự trực cảm, tinh nhạy và quyết liệt ở họ đã mở ra những cách tiếp cận nghệ thuật bất ngờ và giàu sức sống cho đến tận bây giờ.

  • Sau nhiều thập niên tồn tại vô danh, La Bella Principessa đang trải nhiều công đoạn đánh giá phức tạp nhằm xác định liệu nó là tác phẩm mất tích của Leonardo da Vinci hay chỉ là kẻ mạo danh.

  • Vào những năm 1970, bức tranh sơn dầu (về sau được gọi tên là Bình văn) được tìm thấy trong ngôi nhà của một người dân ở phố Khâm Thiên, Hà Nội. Bức tranh được cho là do Lê Văn Miến (Lê Huy Miến), họa sĩ Tây học đầu tiên người VN, vẽ nên nhưng một số phát hiện vừa qua lại dấy lên giả thiết mới.

  • Tôi quen với họa sĩ trẻ Nguyễn Văn Hè từ những năm anh còn là sinh viên trường Đại học Nghệ thuật Huế. Cà phê vỉa hè ở đường Phạm Hồng Thái là nơi chúng tôi thường gặp gỡ chuyện trò vào những chiều cuối tuần. Hè có một đời sống nội tâm hết sức mạnh mẽ nhưng ứng xử vô cùng nhẹ nhàng và kín đáo.