HIỆU CONSTANT
Reng reng… chuông điện thoại reo vang. “A lô, tôi nghe đây!” “Bọn anh vừa đến Paris rồi, hiện đang đi ăn sáng, khi mô mà kiếm quán ăn sáng ở Paris khó hỉ! Đi hoài mới thấy!”, là giọng của nhà văn Tô Nhuận Vỹ.
Khi còn ở Hà Nội tháng trước đó, đã được biết các anh sẽ sang Paris làm việc trong mấy tuần, tôi đương nhiên rất vui và hứa sẽ thu xếp thời gian để chia sẻ cùng các anh một buổi cà phê sáng ở Paris.
Khi nghe nhà văn Tô Nhuận Vỹ “phàn nàn” như vậy, tôi tủm tỉm khi hình dung ra các món ăn sáng của người Cố đô và Hà thành. Quả là nếu đi kiếm một quán ăn sáng là cơm hến, bún bò, bánh cuốn hay thậm chí là phở ở Paris thì… khó thật! Không phải là mò kim đáy bể… nhưng khó ! Chỉ là do thói quen và tập tục của từng vùng thôi.
Sau khi thấy công việc của các anh đã gần như hoàn thành, tôi nhắn sáng hôm sau sẽ đến dùng cà phê sáng với các anh và nếu có thể sẽ đưa các anh đi chơi Paris. Vẫn biết các anh đã từng qua lại Paris nhiều lần, nhưng có một “con ma xó” như tôi đây làm “hướng dẫn viên du lịch” thì các anh chắc sẽ được biết những ngóc ngách mà có khi kể cả dân Paris thứ thiệt vẫn còn chưa biết!
Tôi thực ra chỉ mới nghe tên các anh. Xem những bộ phim của Đặng Nhật Minh, đọc những tác phẩm của Tô Nhuận Vỹ, tức là “đứng từ xa mà nói với các anh”, nếu không muốn nói là “chỉ nhìn các anh từ xa” thôi, nên thực tình tôi chưa hiểu rõ tính cách của những người đàn ông Việt Nam nổi tiếng trong đời thực thì như thế nào. Trên đường đến chỗ các anh, tôi không khỏi hồi hộp… Hơn nữa người Huế nổi tiếng thâm trầm và là “trai đa trá” mà! Sau này tôi được nghe anh Đặng Nhật Minh giải thích câu này, đó chỉ đơn giản là đàn ông Huế biết che giấu cảm xúc và nhất là lúc nào cũng… chân thành (điều này liệu có phải nhờ các bạn kiểm chứng không nhỉ ?!)… Tóm lại là nhiều khi họ “nói dzậy chứ hổng phải dzậy!” như tôi vẫn thường nói vui thế! Khó thật đấy! Một người đã khó, huống chi đây là hai… Nhưng mà thôi, tôi tự nhủ là không nên nghĩ nhiều nữa, các anh ấy thì cũng là người kia mà, lại có tiếng là những người đàn ông lịch lãm…!
Gặp các anh rồi mới thấy mình cứ “hồi hộp” một cách vô ích. Các anh thật gần gụi và vui tính. Đạo diễn Đặng Nhật Minh còn “diện” hẳn một đôi giày thể thao “đa sắc” long lanh với những đường vàng óng dưới chân mà anh “khoe” là vừa mua “để đi bộ ở Paris cho nhanh”. Quả vậy, những ai thích chiêm ngưỡng vẻ đẹp của Paris thì nên đi bộ ! Còn Tô Nhuận Vỹ thì “diện” chiếc mũ lưỡi trai mà anh “khoe” rằng nó có tuổi đời đã gần đôi mươi…!
Đạo diễn Đặng Nhật Minh rất ấn tượng khi thấy tôi đến thăm các anh trên một con xe máy “khá khủng”! Vâng, ở Paris, tôi dùng mô tô, bởi nó cực kỳ tiện lợi so với xe hơi!
Trời Paris mùa này đỏng đảnh hệt như một thiếu nữ khi biết rằng mình đẹp ! Và thế nên không ngần ngại mà “làm khổ” các gã đàn ông si tình! Tức là nó cứ sáng mưa, trưa nắng, chiều mát, tối lành lạnh…
Chọn một quán cà phê nằm cạnh một con đường lớn náo nhiệt có người, xe chạy đông đúc trước mặt, nhưng khi vào trong thì tiếng ồn ào như bị chặn lại ngay từ ngưỡng cửa. Đạo diễn Đặng Nhật Minh thì “chạy loăng quăng” với cái máy ảnh trên tay. Anh nói muốn ghi được những hình ảnh gắn chặt với đời thường nhất, Tô Nhuận Vỹ trầm ngâm, còn tôi thì cứ nói như khướu vậy ! Gặp bạn bè Việt ở Paris, tôi khi nào cũng vui ! Bà chủ quán cà phê vui tính đề nghị được bấm máy ảnh cho ba người chúng tôi…
Đặng Nhật Minh luôn khen những quán cà phê Paris, cũng ồn ào nhưng thật thanh bình, với những cảnh trí thật hay. Tô Nhuận Vỹ nói lần này mới cảm thấy Paris đẹp thực sự! (Ô, Paris bao giờ chả đẹp!) Không biết anh khen thật hay khen nịnh đây! Vả lại không biết là do được ngồi uống cà phê cùng một “hương đồng gió nội” của Hà Tây quê lụa viễn xứ tại thành phố Ba Lê hoa lệ, hay do những lời giới thiệu của tôi về Paris… Quả thật là tôi đã rất yêu Paris! Chả gì thì tôi đã gắn bó với nó từ gần hai chục năm nay rồi!
Sau mấy ngày tranh thủ đi thăm con gái hiện đang sinh sống tại thành phố Budapest, Hungrie, Đặng Nhật Minh lại hết lời khen ngợi nơi đó! Khen món súp cá bên ấy ngon tuyệt, lại còn nói có thể đề nghị UNESCO vinh danh món ấy là Di sản của nhân loại.
Mới xa Huế vài tuần mà Tô Nhuận Vỹ đã rất nhớ Huế! Ngồi uống chưa hết ly cà phê nhỏ xíu mà không biết bao lần anh nhắc đến nơi ấy, đến đám bạn “cà phê sáng” của anh… Lại một chút “bồng bột” của người chỉ xa quê ít bữa rồi lại trở về chăng? Bởi anh hình như không để ý rằng khi anh nhắc nhiều về Huế của anh thì không khỏi khiến tôi chạnh lòng! Xa quê nhiều năm rồi, dẫu năm nào tôi cũng cố gắng về thăm, nhưng nỗi nhớ dành cho miền đất yêu thương ấy chưa bao giờ thôi day dứt trong tôi! Quê tôi không có dòng sông Hương thơ mộng chảy qua, nhưng có dòng sông Hồng uốn lượn, luôn bồi đắp phù sa cho đôi bờ bến bãi, tôi không có đám bạn “cà phê sáng”, nhưng lại có lũ bạn thuở ấu thơ đầu đời mà tôi đôi lúc nhớ chúng đến quay quắt. Quê tôi không có cồn Hến, bến Văn Lâu nhưng lại có những cánh đồng chạy dài tít tắp đến tận đường chân trời với những cánh cò trắng rập rờn trên biển lúa. Chẳng có các thành quách, lăng tẩm hoàng gia nhưng lại là một nơi có không ít những danh dân và không thiếu các đền đài chùa chiền… Nơi đó tôi có… vâng, nhiều lắm…
Thấy các anh thân thiện, cởi mở và dễ mến, tôi mạnh bạo nêu những suy nghĩ về văn chương và quan niệm viết văn của mình, các anh chân thành chia sẻ. Tôi vui lắm.
Tôi vốn là một đứa cũng rất mê phim ảnh, nên bàn luận khá nhiều với hai anh. Khi bàn về chuyện này, Đặng Nhật Minh thổ lộ, vẻ tư lự: “Bây giờ ở Việt Nam mà làm phim không có chân ngắn chân dài, không có đánh đấm thì… chỉ có lỗ vốn thôi!” Tôi tức thì không hiểu, nhưng sau đó thì hiểu liền nếu cứ chiểu theo những bộ phim Việt mới đây và những bộ phim do chính anh làm đạo diễn… Điều anh Minh trăn trở khiến tôi nhớ lại chuyện là cách đây ít lâu, có một lần nhà thơ Trần Đăng Khoa đã có câu thơ mà chúng tôi cứ… tròn mắt nhìn nhau, rồi lại phá lên cười vì cái sự ví von dí dỏm của anh :
“Ngồi buồn vạch khóa… xem chim
Còn hơn đi rạp xem phim nước mình!”
Cười thì cười đấy, nhưng giờ nghe lời tâm tình của anh Minh, tôi suy tư!
Khi tôi hỏi nhà văn Tô Nhuận Vỹ rằng tại sao anh lại “im hơi lặng tiếng” lâu như vậy, sao lại để Vùng Sâu ngủ vùi lâu như thế rồi mới công bố, anh trầm ngâm... Còn Đặng Nhật Minh thì chia sẻ rằng anh thấy vui khi gần đây những bộ phim cũ của mình được đài Truyền hình phát lại nhiều lần và được nhiều người xem cảm tình. Tuy vậy anh vẫn thấy tiếc khi xem lại chúng! Bởi anh thấy còn một số cảnh quay chưa thể hiện được đúng với suy nghĩ và mong muốn của anh, không hẳn do chủ quan mà do nhiều yếu tố khách quan nữa… Tôi hiểu và đồng cảm với các anh. Với người nghệ sỹ, mỗi tác phẩm là một đoạn đời của họ, là những gì họ nâng niu trân trọng, bởi đó là sản phẩm của những giây phút lao động khổ ải nhọc nhằn, những nghĩ suy trằn trọc, đôi khi phải vắt kiệt sức mình… Tôi mong bạn đọc và khán giả thấu hiểu cho họ…
Khi tôi nói với Đặng Nhật Minh rằng bộ phim Bao giờ cho đến tháng mười của anh được quay tại quê tôi… Anh ngạc nhiên. Vậy là chúng tôi lại có đề tài để mà nói!
Những câu chuyện cứ tiếp nối và thời gian cứ trôi, đã đến lúc phải chia tay các anh, tôi dù sao cũng ngậm ngùi. Ở những nơi xa quê hương như thế này, thường phải “có duyên” thì mới hội ngộ được, và khi chia tay rồi thì bao giờ mới tái ngộ đây!
Nhìn các anh lẩn vào dòng người hối hả trên đường, lòng tôi ngổn ngang bao ý nghĩ. Hai con người mà tôi hằng ngưỡng mộ thì đây, họ cũng bình thường giản dị như bất kỳ người nào ta gặp trong ngày. Tôi lại học được tính cách đó nơi các anh. Giản dị chân chất và thành thực với chính mình! Tôi mong sẽ có ngày gặp lại, bởi tôi tin: “Hữu duyên thiên lí năng tương ngộ…”.
Paris, 18/05/2013
H.C
(SDB9/6-13)
LỖ TẤN
Nói đến đọc sách, tựa hồ đó là một việc rất rõ ràng, chỉ cầm đem sách ra đọc là được rồi. Nhưng không hề đơn giản như vậy.
THUẬN AN
(Đọc cuốn ký sự đường xa “18 tuổi và chuyến phượt solo đầu đời trên đất Mỹ” của Phạm Nguyễn Linh Đan, Nxb. Hội Nhà văn 2018).
(Để tưởng niệm thi sĩ Mary Oliver, vừa mất ngày 17 tháng 1, 2019, tại Florida, 83 tuổi)
ĐỨC TÙNG
CHU HUY SƠN
Khó có thể kể hết những nhà thơ Việt Nam và thế giới bắt gặp cảm hứng từ cuộc đời cao đẹp và vô cùng trong sáng của Chủ tịch Hồ Chí Minh để sáng tác nên những tác phẩm về Người. Song, tôi cho rằng, bài thơ “Hồ Chí Minh - tên Người là cả một niềm thơ” của nhà thơ Cuba là một trong những sáng tác hay nhất viết về Bác.
Sinh năm 1947 tại Rio de Janeiro, Brazil, 40 tuổi mới viết và xuất bản cuốn sách đầu tiên, Paulo Coelho được xem là nhà văn (còn sống) được đọc nhiều nhất thế giới: tuy số lượng tác phẩm đến nay chỉ trên 20 cuốn, nhưng đã phát hành đến 86 triệu bản tại 150 quốc gia, trong đó có nhiều cuốn luôn ở trong danh sách best- seller (số liệu tính đến tháng 6/ 2015). Ngày 22/12/2016, trong danh sách 200 tác giả có ảnh hưởng lớn nhất thế giới do công ty Richtopia đề xướng, Paulo Coelho được kể tên ở vị trí thứ 2.
WILLIAM D. ADAMS
LGT: William D. Adams hiện là học giả cao cấp tại quỹ hỗ trợ nhân văn và khoa học nghệ thuật lừng danh Andrew W. Mellon của Hoa Kỳ. Từ 2014 - 2017, ông được Tổng thống Obama (lúc đương nhiệm) bổ nhiệm giữ chức vụ chủ tịch Tổ chức Quốc gia về Nhân văn (NEH) - cơ quan độc lập của chính phủ tài trợ các dự án văn hóa, nghệ thuật, và giáo dục.
PABLO NERUDA
LGT: Pablo Neruda, nhà thơ Mỹ Latinh nổi tiếng thế giới, sinh năm 1904 tại Parral, Chile. Năm 1920 ông đến Santiago để học tập và công bố bài thơ đầu tiên “La canción de la fiesta” (1921), rồi được biết đến rộng rãi qua tập thơ “Crepusculario” (1923).
PHẠM THỊ PHƯƠNG THẢO
Tôi xin được dùng tên một bài thơ viết tại Paris của mình làm tựa đề cho bài viết này. Đó là những cảm xúc thăng hoa, những phút giây hạnh phúc và cũng là những kỷ niệm khó quên cùng bạn thơ của 24 quốc gia tham dự cuộc thi Slam thơ Quốc tế 2018 tại Paris tháng 5/2018 vừa qua.
PHẠM HỮU THU
Nhân loại kính nể không chỉ vì đất nước Nhật Bản bình tĩnh ứng phó thiên tai mà còn gây thiện cảm qua hành vi ứng xử của họ.
NGUYỄN THANH VIỆT
Nguyễn Thanh Việt là nhà văn gốc Việt đoạt giải văn chương Pulitzer, tác giả của “The Sympathizer,” “The Refugees,” và “Nothing Ever Dies: Vietnam and the Memory of War.” Ông hiện là giáo sư Anh văn tại Đại học Nam California (Mỹ).
(T. Segers đặt câu hỏi, Hans Robert Jauss trả lời, Timothy Bahti dịch [sang tiếng Anh], Tạp chí New Literary History, Vol. 11, No. 1, Johns Hopkins University Press, 1979).
HENRY SLESAR
Nhà văn nổi tiếng Henry Slesar (1927 - 2002) viết tiểu thuyết, kịch bản, trinh thám, khoa học viễn tưởng đặc sắc về thủ pháp hài hước, kết cục trái chiều.
PHẠM ĐĂNG
Thế giới vừa vĩnh biệt một thiên tài: Stephen William Hawking.
Ngày sinh của Hawking (8 tháng 1 năm 1942) đúng 300 năm sau ngày mất của Galileo Galilei (8 tháng 1 năm 1642). Ông qua đời (14/3/2018) vào ngày số Pi, cũng là ngày sinh của Albert Einstein (14 tháng 3 năm 1879).
Robert Arthur, Jr. sinh năm 1909, tại Philippines, nơi cha của ông, sĩ quan quân lực Hoa Kỳ, đóng quân. Tuổi thơ của ông cũng theo chân cha nay đây mai đó, có điều là ông không nối nghiệp cha (dù đã được nhận vào trường West Point), mà chọn học ngành văn chương.
HENRY JAMES
Henry James: Nhà văn Mỹ (1843 NewYork - 1916 Luân Đôn), viết tiểu thuyết, truyện ngắn, phê bình văn học; đặc biệt yêu văn học, nghệ thuật Pháp. Tác phẩm: 112 truyện ngắn (1864 - 1910), Toàn tập (1990 - 2009). Chủ đề: Ý thức, tâm lý; mơ mộng, tình cảm; vẻ đẹp, chân lý nghệ thuật.
NGUYỄN ĐỨC TÙNG
Trước khi biết lòng tử tế là gì
Bạn phải mất đi nhiều thứ
NGUYỄN DƯ
Đọc Thơ Đường bất ngờ thấy bài Lương Châu từ của Vương Hàn (687 - 726):
Bồ đào mĩ tửu dạ quang bôi
Dục ẩm tì bà mã thượng thôi.
Túy ngọa sa trường quân mạc tiếu,
Cổ lai chinh chiến kỉ nhân hồi.
PHẠM TRƯỜNG THI
Tôi và nhà văn Hà Phạm Phú nhận lời mời của Hội Nhà văn Việt Nam đi dự Hội thảo văn học quốc tế Trung Quốc và các nước lưu vực sông Mê Kông gồm: Myanmar, Lào, Campuchia, Thái Lan và Việt Nam được tổ chức từ ngày 21 đến 25 tháng 5 năm 2017 tại thành phố Nam Ninh, tỉnh Quảng Tây, khu tự trị dân tộc Choang Trung Quốc.
W.S. PEIRIS
W.S.Peiris sinh 1932; đạt giải nhì truyện ngắn tiếng Anh trong cuộc thi Văn học quốc gia Tích Lan năm 2008. Hiện ông sống tại Kiribathgoda, Sri Lanka.