NGUYỄN THỊ ANH ĐÀO
Những khoảnh khắc mùa trôi đi trong dòng mưa ngút ngàn. Vùng này, mưa không ngớt mà nắng cũng chát chao. Khoảng khắc không nhớ bỗng dưng lại khiến người ta không thể nguôi ngoai về một điều đã cũ.
Sương Hoàng thành - Ảnh của cố NSNA Huỳnh Mẫn
Điều cũ, hẳn nhiên nằm trong miền tiếc nhớ của những ngày thanh xuân váng vất hình ảnh bạn bè, nhưng cuộc rong chơi chưa biết ngày kết thúc. Những ngày mướt mượt mưa ôm đàn ghita ngồi ca hát mà không thể bắt kịp màu tím Huế trên triền sông Hương mướt mượt cỏ xanh.
Nhớ. Đôi mắt đượm buồn và nụ cười hanh hao của chàng trai văn khoa đã có một mối tình sinh viên tuyệt đẹp với cô bạn gái cùng phòng ký túc xá. Nỗi nhớ day dứt mà ngỡ như thời gian chỉ có thể tua ngược lại trên mái tóc đã pha nhiều sợi bạc. Chiều nay lặng ngồi trong mưa Huế, trong cơn lũ ngút ngàn nước bạc. Lại ước ao được nhìn thấy triền cỏ xanh ngút bờ sông Hương những ngày xưa thân thiết. Cái màu cỏ ấy, dẫu tôi đã đi qua rất nhiều vùng đất, rất nhiều triền sông có xanh màu cỏ, nhưng không thể giống được. Cái cảm khoái khi đứng trước bến Văn Lâu, trong màn mưa giăng mắc sông Hương hay trong màu nắng chiều vàng rượm. Và bất chợt đã gặp màu tím Huế trên dòng Hương Giang đẹp như mái tóc người con gái trong miền nhớ diết da. Trong bước chân đã chưa bao giờ quên dừng lại đúng nơi mình muốn đến, ấm trong một bàn tay giữa cái rét ngăn ngắt xứ này. Đã từng có một bàn tay, nắm lấy tay mình và bỏ lọt thỏm vào túi áo. Để rồi mình đã lặng yên suốt quãng đường về, ngồi im lặng sau chiếc xe đạp cà tàng. Và nghe mùi tóc, nghe mùi của luyến ái bủa vây trong ký ức có sức sống mãnh liệt đến bây giờ. Khi, ký ức trở thành kỷ niệm mà rong rêu cả bốn bức tường thành quách. Trong ngờm ngợp rêu xanh. Có đôi mắt dĩ vãng nhìn về thực tại. Bóng đổ trên mưa. Tướp ướt lạnh. Ngăn ngắn những điều chưa thể kịp níu lấy thì đôi bàn tay đã ngã màu đồi mồi. Tuổi đã không chờ đợi bất kỳ một ai. Sự già nua. Tiếc nhớ. Thành phố nơi quên lên đèn trong những khuya ký túc xá sinh viên vì đợi chờ mà ngủ muộn. Hạnh phúc héo khô. Như tượng đá. Như một hình hài gần lắm mà xót xa chưa từng gặp lại.
Có thoáng đam mê trả lại trong dòng nước mưa và cái lạnh ngăn ngắt bắt đầu một mùa đông. Mưa như quà tặng không thể thay đổi, cho đến nhiều năm sau, nếu một mình lặng bước nơi này, vẫn còn cảm nhận được hơi ấm tháng ngày thơ trẻ. Trong lặng yên. Chưa từ giã nhưng đã đau đáu nỗi chờ mong, khi mùa nhớ réo gọi trong cả lặng im của một kiếp người.
Có tháng năm nằm trên lòng tay. Sấp ngửa bàn tay vẫn không thể chối bỏ được vết gân chạy dọc mạch máu, dẫn người về lạc lối. Chiều nay tôi lạc bước ở một triền sông, nước bạc sấp vào cỏ xanh, rác rều bám đầy mặt đất. Bỗng nhiên tôi bật khóc. Có ai đi qua tuổi thơ mà vụt quên đi điều cần nhất phải chạy ngược dòng để tìm lại giọt nước mắt mùa lũ năm nào. Hình ảnh quen đưa tôi về trước dòng sông ký ức, đã từng dầm nước bạc để vớt củi khô sau lũ, đã từng đứng ngẩn ngơ trước cả một vồng khoai bị lũ cuốn sạch chẳng còn lại gì ngoài cát trắng. Nước mắt của đứa trẻ mười tuổi năm nào, đã không thể kéo tôi trở lại cho đến tận chiều nay. Tôi ngồi im lặng trước đám củi khô, bèo, tời… tấp kín cả triền sông. Những cơn mưa nặng hạt kèm gió chướng đổi mùa, thêm một lần nữa gột rửa bùn đất bám trên đám củi khô. Nhưng dọc triền sông này, hoa cỏ may trắng đã nở thành rừng, cũng là tín hiệu cho những ngày hết bão, hết lũ, rồi mọi thứ sớm trở lại bình thường. Đời người cũng như bèo sau lũ. Đời người cũng mong manh trước mùa nước bạc. Dạt trôi trong nỗi nhớ chẳng bao giờ dám đối diện, chỉ bằng một hình hài mà khuôn mặt ấy đã mờ xa.
Dòng sông dù ở bất cứ mảnh đất nào, cũng hao hao giống những dòng sông mà ký ức tôi đã một lần chụp lại trong lát cắt của nỗi nhớ. Khi quay ngược lại mùa nhớ, mọi thứ tuôn tràn và không thể ngăn lại được miền ký ức cũ năm nào. Trong những triền sông mượt cỏ xanh, trong mấy mùa mưa lạnh cắt thịt da xứ Huế. Lạnh cắt cả tâm hồn non nớt của đứa trẻ mới lớn nao năm, mới đó đã hơn hai mươi năm mưa nắng cũ mềm.
Nhớ mùa. Nhớ rét. Nhớ tháng năm thanh xuân vô tư chưa vướng bận điều gì. Bước chân và hơi thở hôm nay, đôi khi muốn mình lãng tránh để có thể ngồi yên trong một đêm trăng đầy ắp trên biển. Hay lặng yên nhìn trời đêm vắng không một bóng sao. Khi đưa đôi bàn tay lên lăn về ký ức, có cơn mưa lướt qua song cửa nhỏ. Tiếng hạt nhớ reo lên chỉ vì nắng đã chạm đến chân nguồn. Lòng người đã phôi pha trong câu hát cũ, có níu tay vẫn không thể chạm tới mặt người.
Kịp đứng lại. Bóng mình in lên mặt đất ngắn dần giữa ánh nắng mới lóe lên từ bầu trời quang tạnh sau mưa. Mây tràn thấp xuống ngọn núi. Rồi tản ra, như chưa có cuộc trùng phùng nào trên vách ngăn của mối tình thơ dại mới nẩy mầm trong trái tim già cỗi. Tôi ơi.
N.T.A.Đ
(TCSH43SDB/12-2021)
CHẾ LAN VIÊN
Hồi ký về Đoàn Nghệ thuật Xây dựng (Huế 1946)
NGUYỄN QUANG HÀ
(Bút ký)
Ông Lê nguyên giám đốc sở Văn hoá Bình Trị Thiên, một lần về Thủy Dương lấy tài liệu viết tuyên truyền cho vụ lúa mùa, đã cụng đầu với ông bí thư xã.
TẠ QUANG BỬU
(Hồi ký)
Tôi đã học ở trường Quốc Học bốn năm từ năm 1922 đến 1926, cách đây đúng 60 năm.
TRỊNH BỬU HOÀI
Đất trời đang mặc chiếc áo mới cho trần gian. Con người cũng thay chiếc áo mới cho mình. Chiếc áo khoác trên đôi vai sau một năm oằn gánh công việc. Chiếc áo phủ lên tâm hồn ít nhiều khói bụi thế nhân.
NHỤY NGUYÊN
Một câu trong Kinh Cựu ước: Khởi thủy là lời. Tôi không dám khoác thêm bộ cánh mới, mà chỉ muốn tìm cho nó một mỹ từ gần gũi: Khởi thủy là mùa Xuân.
ĐÔNG HƯƠNG
Trí nhớ tôi tự dưng quay trở về với tuổi thơ, tuổi ba mẹ vừa cho đi học. Ờ! Lâu quá rồi, cái Tết đối với tôi không còn ý nghĩa gì nữa, trí nhớ lơ mơ trở lại khoảng đời thơ ấu, có lẽ đẹp nhất trong đời của mỗi con người của chúng ta.
TRẦN HỮU LỤC (Tùy bút)
Tháng Chạp ở quê tôi là tháng của hoa mai. Dường như màu của hoàng mai tươi thắm khắp mọi nẻo đường. Những chậu mai kiểng, vườn mai chùa, vườn mai nhà, đường phố mai, công viên mai, những thung lũng mai núi… đến thì lại nở đẹp một màu vàng mỏng nhẹ trong sương sớm.
DƯƠNG PHƯỚC THU (Bút ký lịch sử)
Nhiều năm men theo dấu chân của nàng Huyền Trân, công chúa nhà Trần mở đất Ô, Lý, hễ có dịp là tôi lại hành hương đất Bắc. Viếng đền thờ các vua nhà Trần ở làng Tức Mặc - nơi ấy nay thuộc phường Lộc Vượng, thành phố Nam Định.
HÀ THÚC HOAN
Những ai đã từng là học sinh trường Quốc Học - Huế đều có Một thời Quốc Học(1). Thời Quốc Học của tác giả bài viết này là ba năm học tập ở các lớp đệ tam (lớp 10), đệ nhị (lớp 11) và đệ nhất (lớp 12), từ năm 1956 đến năm 1959.
TRẦN HUY MINH PHƯƠNG (Tùy bút)
Thoáng một cái, xài hết ba trăm sáu mươi lăm ngày mà hổng biết. Bao dự tính giằng co rồi dang dở, chưa kịp nghĩ thấu, chưa xiết làm xong, phân vân nhiều nốt lặng, yêu người chưa sâu nặng, nợ người chưa trả xong… ngày giũ vội qua đi. Ngẩn ngơ, mùa về!
THIẾU HOA Hắn! Một vị khách không mời mà đến. Hắn đến viếng nhà tôi trong một đêm mưa to gió lớn. Cả nhà ai cũng biết sự có mặt của Hắn. Đêm đầu tiên cứ nghĩ Hắn chỉ trốn mưa tạm thời rồi hôm sau sẽ đi. Nhưng đến nay đã qua một mùa xuân, Hắn vẫn còn ung dung tự tại ở trong nhà, lại ở đúng trong phòng của tôi như một thành viên chính thức trong gia đình.
PHAN QUANG Trích hồi ký ... Đến thị xã Sơn La chiều hôm trước, sáng hôm sau trong khi chờ đến giờ sang làm việc với Khu ủy Tây Bắc, đồng chí Nguyễn Chí Thanh - mà các đồng chí gần gũi đều quen gọi bằng tên thân mật: anh Thao - cho mời chủ nhiệm nhà khách của khu tới.
VÂN NGUYỄN Tùy bút “Nghe mưa nơi này lại nhớ mưa xa...” (Trịnh Công Sơn)
PHAN THỊ THU QUỲ Ba tôi - liệt sĩ Phan Tấn Huyên, Nguyên Chánh Văn phòng Ủy ban Hành chánh Kháng chiến Thừa Thiên - thường dặn tôi mấy điều: dù khó khăn đến mấy cũng không được ngừng nghỉ phấn đấu học hành bởi tri thức là sức mạnh; dù như thế nào đi nữa cũng phải giữ cho được bản sắc văn hóa Huế rất đỗi tự hào của mình...
TẤN HOÀI Một khung trời mây Một dải gương lung linh cuộn quanh hoàng thành cổ kính. Trầm mặc và ưu tư. Tưởng chừng như thế!...
XUÂN HOÀNG Tôi được Hội Nhà văn Việt Nam cử đi thăm hai nước Ru-ma-ni và Bun-ga-ri đúng vào những ngày đầu xuân Mậu Thân, sôi động.
HỮU THU & BẢO HÂN Ký Đến bây giờ nhiều người vẫn chưa quên hình ảnh hãi hùng mà cơn bão mang tên Cecil tàn phá vào cuối tháng 10 của năm 1985 ở miệt phá Tam Giang của tỉnh Thừa Thiên-Huế.
PHẠM THỊ CÚC Thầy dạy lớp Nhì Thầy dạy lớp Nhì tên Thanh. Người thầy roi roi, hơi thấp và nhỏ con. Bù lại, thầy rất nhanh nhẹn và vui vẻ, hoạt bát, nụ cười luôn nở trên môi.
VĨNH NGUYÊN Biết sở Ngoại thương có đến năm ông vua, tôi tặc lưỡi - chà, thời buổi này tiếng vua quan nghe có vẻ mai mỉa làm sao ấy? Nhưng lên được ngôi vua đâu phải đơn giản? Dẫu vua ác, vua hiền, vua tài ba hay bất lực, vẫn là vua một thời và khối kẻ mong ước được "một ngày tựa mạn thuyền rồng"...
TRẦN THỊ HƯỜNG (*) Hồi Ký Mùa thu năm 1922 tôi rời thị xã Quảng Ngãi hòa trong dòng học sinh của nhiều miền trong đất nước về học tại trường nữ sinh Đồng Khánh (Huế).