Graham Green với những cốt truyện của ông
NGUYỄN CHIẾN
Không bao giờ Graham Green kể về các tác phẩm của mình trước khi ông đặt dấu chấm hết và đưa chúng tới nhà Xuất bản.
Nhà văn Graham Green - Ảnh: internet
Thế nhưng những người có dịp được gặp ông đều háo hức thầm mong được biết về những ý đồ và dự định của nhà văn. Phóng viên thường trú của "Báo Văn học" Liên Xô ở Pháp A.Sabốp cũng không tìm được câu hỏi ấy khi gặp Graham Green:
- Ngài vừa chia tay với "Cốt truyện Panma" sau khi cho in cuốn sách "Tôi làm quen với vị tướng". Có lẽ tiếp theo sau đó là cuốn tiểu thuyết về Nicaragoa hỏi ngài đã tới ba lần rồi chăng? Bởi hình như đó là một trật tự hợp lôgíc của cuộc đời và sáng tác của ngài.
- Không, - Green mỉm cười, - trong tôi chưa chín muồi "cốt truyện Nicaragoa". Vào mùa hè sắp tới, tôi dự định dành thì giờ cho cuốn tiểu thuyết đã bắt đầu viết 10 năm trước. Nói chung, tôi không tin là trong cuộc đời văn nghiệp của tôi lại tồn tại một trật tự như thế. Tôi đã tới Hêmia, nhưng rồi chẳng viết gì về xứ sở đó cả. Tôi đã ở Chilê dưới thời cố Tổng thống Agienđê, nhưng sau đó tôi chỉ giới hạn trong những bài phóng sự. Đối với cuốn tiểu thuyết "Những diễn viên hài kịch" tôi cần đến bốn chuyến đi Hai-ti, và tôi cũng đặt chân tới Panama ngần ấy lần trước khi một cốt truyện văn học trỗi dậy trong trí tôi. Nhưng rồi tôi cũng không sử dụng cốt truyện ấy.
- Song ngài đã kể về tướng Ômar Tôrilôt trong cuốn sách của mình...
- Có, tôi có kể, thậm chí cuốn sách không hoàn toàn bình thường đó đối với tôi - Có chút gì giống như hồi ký và ký sự đi đường - lại buộc tôi phải lao động suốt hai năm trời, vậy làm sao lúc ấy có thể nói gì đến tiểu thuyết! Vậy là tôi đã viện đến một mẹo: tôi đã được thư thái không bị ám ảnh với cốt truyện văn học bằng cách kể chuyện theo hình thức một truyện vừa mang tính chất tư liệu, tiểu sử. Thế nhưng bây giờ khi cốt truyện ấy "đã được kể" nó chẳng còn thuộc về tôi nữa. Vì lý do đó tôi chưa quyết định viết gì về Nicaragoa. Tôi yêu mến đất nước này, cuộc đấu tranh của nhân dân Nicaragoa gần gũi trái tim tôi. Nhưng liệu một cuốn tiểu thuyết có được viết không thì tôi chưa biết trước, nó có thể nảy sinh ra trong tôi mà cũng có thể chẳng nảy sinh được. Song, tôi coi nghĩa vụ của mình là phải nêu ra được một bằng chứng chính luận về những gì tôi đã nhìn thấy, đã nhận biết, đã tiếp nhận hay gạt bỏ bằng tất cả tấm lòng. Chính tôi đã làm như vậy với Mêhicô, với Nicaragoa: Không nhất thiết là tiểu thuyết, nhưng nhất thiết phải có một lập trường rõ ràng, có phóng sự - ủng hộ hay chống đối.
- Ngài hẳn còn nhớ lời phát biểu trên tờ "Sunday Telegraph" vào đầu năm nay mà ý nghĩa của nó quy tụ ở điều cho rằng dường như cùng với nhà thờ Thiên chúa giáo, bằng cuộc đấu tranh của mình vì hòa bình, ngài đã can dự một cách khách quan "dưới bàn tay của chủ nghĩa cộng sản"?
- Có, tôi có nhớ. Tôi đã gửi câu trả lời của tôi cho tờ Sunday Telegraph, và tờ này đã đăng tải nó. Điều đó không có nghĩa những cuộc tấn công tương tự nhằm vào tôi sẽ không lặp lại nữa. Tôi đã phản ứng tương tự như vậy đối với lời tuyên bố do những người cầm đầu các nước phương Tây thông qua ở Tôkiô. Tôi đã gửi thư tới tờ "Times" để bày tỏ sự phản đối của tôi đối với ý tưởng về cái gọi là "chủ nghĩa khủng bố biện chứng" - Không được quy phong trào giải phóng dân tộc của các dân tộc là chủ nghĩa khủng bố, và nhân cớ đó mà ném bom LiBi, đưa quân tiểu phạt tới Nicaragoa. Ở Nicaragoa, người ta đã kể cho tôi nghe về tội ác của bọn Côntrax hành động khủng bố, bọn này xuất phát từ lãnh thổ nước Ônđurat. Tôi đã giấu những bằng chứng đó trong bức thư gởi từ "Times". Người ta trả lời tôi rằng họ không công bố bức thư này. Lẽ tất nhiên, tôi sẽ tìm được cơ quan xuất bản khác sẽ đăng bức thư của tôi. Tôi sẽ đặt câu hỏi: lập trường của tờ "Times" phù hợp ra sao với nguyên tắc tự do ngôn luận? Không thể im lặng về chủ nghĩa khủng bố, về cái gọi là "những cuộc chiến tranh quy mô nhỏ", về sự coi thường số phận của các dân tộc. Chính vì lẽ đó mà vừa qua tôi đã trở thành thành viên của Hội đoàn kết Anh với nhân dân Nicaragoa.
- Như vậy, "Không nhất thiết là tiểu thuyết, nhưng nhất thiết phải có một lập trường rõ ràng". Theo mọi chuyện đã xảy ra, chính điều đó chắc không làm cho những kẻ bài bác ngài hài lòng...
- Chắc ngài biết là bốn mươi năm trước đây, khi ông bạn tôi là nhà văn Colder Schun nghĩ ra khái niệm "Green land", tôi đã không chấp nhận khái niệm đó, và bây giờ tôi sẽ còn không chấp nhận. Bởi dưới khái niệm "Green land" (vùng đất của Green) ngụ ý một điều tựa hồ một hòn đảo văn học tưởng tượng. Song điều của tôi viết hiện đang tồn tại trên thực tế. Tôi không bịa ra chiến tranh Việt Nam trong "Người Mỹ trầm lặng" - cuộc chiến tranh ấy là một sự thực: Trong tiểu thuyết "Yếu tố con người", tôi viết về tính chất thực tế của hiểm họa hạt nhân đe đọa các nước châu Phi từ phía Cộng Hòa Nam Phi, và tôi chưa kịp kết thúc cuốn sách, thì điều mà tôi phán đoán đã thành hiện thực - Người ta công bố các văn kiện về cuộc trao đổi bí mật về thông tin giữa các trung tâm hạt nhân ở Cộng Hòa Nam Phi và Cộng Hòa Liên bang Đức. Đúng, thế giới, nơi chúng ta đang sống, tràn đầy hiểm họa. Nền văn minh kỹ thuật đã không làm giảm bớt mà đã làm gia tăng mối nguy cơ biến tai họa cục bộ ngẫu nhiên hay "chiến tranh quy mô nhỏ" thành mối đe dọa toàn thể loài người. Vì vậy tôi lấy làm tiếc phải nói rằng sự cố ở Trecnôbưn mà Liên Xô hiện đang xử trí rất nghiêm túc, lại bị giới cầm quyền Mỹ coi như một nguyên cớ nhằm làm căng thẳng hơn các quan hệ trên thế giới. Song, lẽ nào những tai biến tương tự lại không xảy ra trước đây ở Anh và ở Mỹ hay sao? Ở nước Anh, mãi nhiều năm sau chúng tôi mới biết về việc một máy bay Mỹ đâm nhào xuống một kho hạt nhân.
Tôi hy vọng rằng, đối với thế giới, thảm họa của con tàu "Challeuger", tai họa xảy ra tại Trimai ở Mỹ, cũng như sự cố ở Trecnôbưn sẽ trở thành tín hiệu báo trước mối hiểm họa thức tỉnh loài người rút ra các bài học nghiêm túc nhất từ những gì đã xảy ra.
N.C
Dịch theo "Báo Văn học" Số 29-1986
(SH26/8-87)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Pushkin - Chekhov - Prisvin - Dostoyevsky -
HOÀI PHƯƠNG
Việc làm tranh giả chỉ đến thế kỷ thứ 17 mới bắt đầu phát triển, trước đó người ta thường làm các đồ mỹ nghệ hay các loại tượng giả.
-
LÊ ĐẠT
(Giới thiệu và dịch)
Thế kỷ XX, một trào lưu thơ được mệnh danh là thơ mới Pháp từ sông Seine đã tràn qua các đại dương và ảnh hưởng sâu đậm đến phong trào thơ thế giới. -
MOHINEET KAUR BOPARAI -
CHU ĐÌNH KIÊN
Vượt qua nhiều nhà văn tên tuổi được bạn đọc trên toàn thế giới mong đợi được gọi tên như: Annie Ernaux (Pháp), Margaret Atwood, Anne Carson (Canada), Haruki Murakami (Nhật Bản), Ludmila Ulitskaya (Nga), Ngũgĩ wa Thiong’o (Kenya)… năm nay, Viện Hàn lâm Thụy Điển đã công bố quyết định trao Giải Nobel Văn học năm 2021 cho nhà văn Abdulrazak Gurnah (1948). -
NGUYỄN VĂN DŨNG
Bút ký
Là thủ đô của vương quốc Thụy Điển, Stockholm được mệnh danh là “Một trong những thành phố đẹp nhất thế giới”, là “Thủ đô xanh”, là “Thủ đô của những thủ đô vùng Scandinavia”, là “Thành phố của mọi cảm giác”, là “Thành phố của nước và cây”, là “Venice của phương Bắc”, là “Con đường dẫn đến giải Nobel”… Tôi thích hình tượng: Con đường dẫn đến giải Nobel. -
MICHAEL MARDER
Tất cả chúng ta đều đã nghe nói đến công dụng của vi khuẩn đường ruột khi tham gia tích cực vào trong quá trình tiêu hóa của con người và động vật. Đó là ví dụ hoàn hảo về sự cộng sinh, hay sự chung sống lâu dài của các sinh thể thuộc các loài khác nhau. -
MICHAEL MARDER
Michael Marder là giáo sư triết học tại Đại học Basque Country, Vitoria-Gasteiz. Ông làm việc trong các lĩnh vực như hiện tượng học, triết học chính trị và lý luận về môi trường. Là tác giả của 10 đầu sách gồm Plant-Thinking (2013), Pyropolitics (2015), Dust (2016),… Hiện ông đang triển khai hướng tiếp cận triết học về vấn đề năng lượng vốn được truyền cảm hứng từ suy tư về cây cỏ, thực vật. -
EMMANUEL ALLOA
Cơ chế của mỗi trận đại dịch đều hết sức quen thuộc: mỗi cuộc khủng hoảng đều có những thủ phạm nhất định của nó. -
PHẠM PHÚ UYÊN CHÂU
Tiểu thuyết ngắn Chết ở Venice được Thomas Mann cho ra đời năm 1912, khi bệnh tả là một căn bệnh đang gây ra cái chết hàng loạt ở Ý. -
CARLOS SPOERHASE
Ta có thể đánh giá Louise Glück qua các tác phẩm mà bà đã xuất bản trong vòng 5 thập niên vừa qua, vốn đã được trao tặng những giải thưởng văn học danh giá nhất nước Mỹ. -
VŨ THƯỜNG LINH -
LGT: Kỷ niệm 75 chiến thắng chủ nghĩa phát xít (1945 - 2020), chúng ta quay lại vấn đề “The Reader” (Người Đọc) của nhà văn người Đức, Bernhard Schlink, đã vang dội trong tâm thức văn học toàn thế giới.
-
NGUYỄN KHẮC PHÊ
(Nhân đọc “Lời nguyện cầu Chernobyl” - Nxb. Phụ Nữ, 2020)
-
GIÁP VĂN CHUNG
Truyện Kiều của Nguyễn Du, không chỉ là kiệt tác vô tiền khoáng hậu của thi ca và văn học Việt Nam, mà còn là viên ngọc quý mãi mãi lấp lánh sáng của văn hóa Việt Nam. -
HUỲNH NHƯ PHƯƠNG
Đầu tháng 5 năm 1989, từ Moskva, nhà văn Vương Trí Nhàn rủ tôi đi thăm nhà giáo Trần Đình Sử(*) đang làm thực tập sinh cao cấp ở thủ đô Kiev của nước Cộng hòa Ucraina. -
ORHAN PAMUK
Trong bốn năm qua, tôi đã và đang viết một cuốn tiểu thuyết lịch sử kể lại câu chuyện diễn ra vào năm 1901, trong suốt giai đoạn được biết đến với cái tên Trận đại dịch hạch thứ ba. Đó là một đợt bùng phát bệnh dịch hạch đã giết chết hàng triệu người ở châu Á khi mà châu Âu không chịu nhiều ảnh hưởng từ nó.
.png)
.png)
