“Thời gian gần đây, việc xây dựng, trưng bày tượng, biểu tượng có nội dung và hình thức không phù hợp với văn hóa Việt Nam tại một số cơ quan, đơn vị, khu du lịch và địa điểm công cộng, tác động không tốt đến môi trường văn hóa, thị hiếu thẩm mỹ của cộng đồng và xã hội.”
Tượng đài Thánh Gióng trong ngày khai hội Lễ hội Gióng đền Sóc (Hà Nội) năm 2017. (Ảnh chỉ mang tính minh họa: TTXVN)
Tượng có nội dung và hình thức không phù hợp
Đây là một trong những nội dung đáng chú ý tại Văn bản số 1313/BVHTTDL-MTNATL gửi Ủy ban Nhân dân các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương về việc tượng, biểu tượng đặt tại cơ quan, đơn vị, khu du lịch, địa điểm công cộng có nội dung và hình thức không phù hợp với văn hóa Việt Nam.
Từ thực tế này, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đề nghị Ủy ban Nhân dân các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Văn hóa và Thể thao, Sở Du lịch tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị, khu du lịch, địa điểm công cộng trưng bày tượng, biểu tượng và công trình mỹ thuật ngoài trời đúng quy định của pháp luật, phù hợp với văn hóa Việt Nam.
Việc này nhằm thực hiện nghiêm các quy định tại Nghị định số 113/2013/NĐ-CP (ngày 2/10/2013) của Chính phủ về hoạt động mỹ thuật, bảo đảm môi trường văn hóa, thẩm mỹ, nhân văn, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa Việt Nam.
Cần giám tuyển và hội đồng nghệ thuật
Thời gian gần đây, vườn tượng 12 con giáp được tạo hình theo kiểu “mình người, đầu thú” trưng bày tại khu du lịch quốc tế Hòn Dấu (Hải Phòng) đã thu hút sự chú ý đặc biệt của dư luận, tạo nên những luồng tranh luận trái chiều.
Nhiều ý kiến của các nhà điêu khắc, họa sỹ và du khách cho rằng, 12 bức tượng này có tạo hình phản cảm. Việc đặt những bức tượng này tại một khu lịch quốc tế gây ảnh hưởng không tốt tới môi trường văn hóa, tác động tiêu cực tới nhận thức, thẩm mỹ của du khách (đặc biệt là trẻ nhỏ).
Ông Trần Khánh Chương (Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam) cho rằng, bộ tượng này không có giá trị nghệ thuật. “Ngay từ ý tưởng đã thể hiện sự tùy tiện. Tượng nhân sư (đầu người, mình thú) xuất hiện khá nhiều trên thế giới với ý niệm con người sản phẩm tinh túy của tạo hóa, mong muốn các loài vật khác dù dữ tợn cũng đều có suy nghĩ, tình cảm, sự hướng thiện như con người. Thế nhưng, những bức tượng ở khu du lịch trên lại được làm ngược lại theo kiểu ‘đầu thú, mình người’,” ông Trần Khánh Chương cho biết.
Bên cạnh đó, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam cho hay, trên thực tế, các tác phẩm hội họa, điêu khắc liên quan đến đề tài khỏa thân cũng xuất hiện khá nhiều từ xưa đến nay. Tín ngưỡng phồn thực thờ sinh thực khí của nam (linga) và nữ (yoni), nhà mồ của đồng bào Tây Nguyên cũng bài trí những họa tiết thể hiện sự phối ngẫu giữa nam và nữ. Tuy nhiên, những hình ảnh ấy không tạo ra sự phản cảm bởi chúng được tạo tác tinh tế và đặt trong môi trường văn hóa cụ thể.
“Trong số các tác phẩm mỹ thuật theo đề tài khỏa thân, có rất nhiều tác phẩm rất đẹp, có giá trị vượt thời gian bởi việc phô diễn các bộ phận cơ thể con người được thể hiện một cách hài hòa, tinh tế. Ngược lại, nếu sáng tác theo đề tài khỏa thân mà làm không khéo thì sản phẩm sẽ vô cùng phản cảm, thậm chí là tục tĩu. Bộ tượng 12 con giáp này lại rơi vào trường hợp thứ hai,” ông Trần Khánh Chương nhìn nhận.
Ở một góc độ khác, họa sỹ Lê Thiết Cương cho rằng, ý thức về việc thổi “hồn,” mang lại các yếu tố đương đại, làm mới các tác phẩm nghệ thuật là điều đáng trân trọng.
“Tuy nhiên, từ mong muốn đến hiện thực lại là một chặng đường dài. Cách làm mới thế nào để không thành làm quá, tạo ra sự phản cảm là cả một nghệ thuật, phụ thuộc vào tài năng và bản lĩnh sáng tạo của nghệ sỹ; không phải ai muốn là có thể làm được. Đặc biệt, với những tác phẩm khi dùng để trưng bày ở những địa điểm thu hút đông khách tham quan thì cần có giám tuyển, hội đồng nghệ thuật chuyên nghiệp thẩm định. Cách làm này không chỉ thể hiện sự trân trọng nghệ thuật mà còn cho thấy thái độ tôn trọng công chúng, người thưởng thức,” họa sỹ chia sẻ.
Trước sự phản ứng của dư luận, đoàn thanh tra liên ngành của thành phố Hải Phòng đã yêu cầu đơn vị quản lý tạm thời gắn nhãn "18+," quây kín khu vực vườn tượng 12 con giáp này. Trong khi đó, nhiều họa sỹ, nhà điêu khắc cho rằng, đơn vị quản lý nên dẹp bỏ số tượng này khỏi nơi trưng bày vốn thu hút đông du khách.
Theo An Ngọc (Vietnam+)
Có khi nào bạn lúng túng khó xử khi trong nhà có quá nhiều sách? Sách tự mua. Sách được tặng. Sách tự làm ra. Sách của ngày xưa. Sách mới bây giờ. Theo năm tháng, sách trong nhà cứ chất chồng lên mãi...
Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm vừa ban hành Quy chế về hoạt động giám định tác phẩm mỹ thuật - tác phẩm nhiếp ảnh. Quy chế này có hiệu lực từ ngày 1-10-2018 với yêu cầu 100% hội đồng tán thành mới đi đến kết luận cuối cùng về tác phẩm được giám định là thật hay giả…
Ngày 15/10, tại Hà Nội, Bộ VHTTDL đã tổ chức cuộc họp nhằm chuẩn bị cho phiên họp Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng các danh hiệu nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú (NSND, NSƯT) và danh hiệu nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú (NNND, NNƯT) năm 2018.
Nghệ thuật truyền thống dân tộc như: tuồng, chèo, cải lương, kịch hát dân tộc… đang kêu cứu, vì người xem ngày càng giảm, người theo nghề ngày càng hiếm. Hiện nghệ thuật truyền thống dân tộc đang thiếu hụt trầm trọng lực lượng thay thế trên tất cả các lĩnh vực, như diễn viên, nhạc công, biên kịch, đạo diễn…
Từ góc nhìn của nhà quy hoạch, Giám đốc SLAB, Đại học Nam California (Mỹ), GS. Annette Kim cho rằng, vỉa hè đa chức năng là một phần tạo nên thành phố sôi động, bền vững, đóng góp vào sinh hoạt cộng đồng.
Kết thúc loạt bài này, chúng tôi mong muốn, những nhận thức về văn hóa ngày càng hoàn thiện tiến gần đến giá trị cốt lõi nhất của văn hóa: Hình thành nhân cách con người và cốt cách của một dân tộc, trở thành nguồn lực nội sinh quan trọng để đất nước phát triển bền vững.
Hiện nay, nguy cơ mai một giá trị truyền thống làng xã rất lớn, ở cả chiều rộng và chiều sâu. Việc bảo tồn các giá trị di sản trong quá trình quy hoạch không gian kiến trúc làng không thể chậm trễ và trì hoãn. Trong đó, bảo tồn thích ứng và phát triển tiếp nối là phương thức mà giá trị tinh thần của di sản được kế thừa, hoàn thiện.
Chỉ đạo nghệ thuật được ví như người giữ lửa, bảo đảm khuynh hướng nghệ thuật, phong cách sáng tạo của đơn vị. Tuy nhiên, nhiều nhà hát của Hà Nội đang thiếu đội ngũ chỉ đạo nghệ thuật tài năng, chuyên nghiệp, dẫn tới sáng tạo ít mang tính đương thời, chưa có nhiều tác phẩm đỉnh cao có thể cạnh tranh với các loại hình nghệ thuật khác.
Mặt nạ giấy bồi, đèn kéo quân, tàu thủy sắt tây... từng mang lại niềm vui cho biết bao đứa trẻ mỗi độ Tết Trung thu. Nhưng trước sự phát triển của xã hội, những món đồ chơi truyền thống này liệu có cần thay đổi để đáp ứng thị hiếu trẻ nhỏ “thời 4.0”?
Vài năm trở lại đây, thị trường sách thiếu nhi trong nước đã có những chuyển biến với nhiều tín hiệu khởi sắc, nhưng vẫn cần nhiều cú hích để thực sự ổn định.
Dù trẻ con ngày nay ít còn chơi đèn kéo quân nữa, nhưng mỗi mùa Trung thu đến, gần ngày rằm tháng 8, nghệ nhân Vũ Văn Sinh lại cặm cụi làm những chiếc đèn truyền thống để giữ nghề, hoài niệm tuổi thơ và tưởng nhớ tổ tông.
Năm 2018, cải lương đánh dấu sự xuất hiện đúng 100 năm trên mảnh đất Nam bộ. Ngoài vở diễn “Thầy Ba Đợi” tri ân người khai sáng bộ môn nghệ thuật này, bộ phim “Song Lang” cũng ra mắt công chúng để góp thêm tình yêu cho khán giả hôm nay đối với loại hình sân khấu độc đáo trong tâm thức cư dân mở đất. Con đường đã qua của cải lương rất nhiều thành tựu, nhưng con đường phía trước của cải lương cũng không ít thử thách!
Dù còn nhiều khó khăn nhưng giới bạn đọc đang dần tiếp cận và sử dụng những sản phẩm trong cuộc cách mạng công nghiệp (CMCN) 4.0 để có thể thỏa mãn nhu cầu tiếp nhận thông tin hữu ích.
Vùng đất phía Tây Hà Nội còn nhiều ngôi đình làng là biểu tượng của vùng xứ Đoài, với những giá trị đặc sắc về kiến trúc và điêu khắc. Tuy nhiên, hiện nay, các ngôi đình này đối diện với nguy cơ xuống cấp và bị hủy hoại. Đã có rất nhiều công trình bị “trùng tu như phá”, gần đây nhất là tại đình Lương Xá, xã Liên Bạt, huyện Ứng Hòa.
Mong muốn nghiên cứu, phục dựng, bảo tồn lại các nét đẹp trong văn hóa truyền thống của Việt Nam, ngày 8-8, Ỷ Vân Hiên với đội ngũ các bạn trẻ chuyên nghiệp, có kiến thức chuyên môn cùng với lòng nhiệt thành, sức sáng tạo mạnh mẽ đã ra mắt tại Hà Nội.
Trong 6 tháng đầu năm 2018, ngành xuất bản đã gây được tiếng vang trong xã hội với nhiều cuốn sách có nội dung tốt, mang tính thời sự... Số lượng xuất bản phẩm vi phạm về nội dung có giảm so với cùng kỳ năm 2017 nhưng vẫn chưa có giải pháp khắc phục triệt để.
Tiếp bước sự sáng tạo với sơn mài của các bậc thầy thời kỳ hội họa Đông Dương, ngày nay nghệ thuật sơn mài đương đại vẫn kế thừa và phát triển với nhiều lối biểu hiện và tìm tòi mới. Tuy nhiên, bên cạnh hiệu quả nghệ thuật, nhiều sáng tạo cũng gây tranh luận.
Tính đến thời điểm này, Việt Nam có 12 di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh. Thế nhưng, bên cạnh niềm vinh dự thì những danh hiệu cũng đang tạo ra nhiều sức ép không nhỏ với các nhà quản lý văn hóa trong công tác quảng bá, bảo tồn và phát triển.
Tuồng là môn nghệ thuật sân khấu truyền thống độc đáo của dân tộc Việt Nam. Thế nhưng, cũng giống như những loại hình nghệ thuật truyền thống khác, tuồng đang đứng trước nguy cơ mai một. Ở đó việc bảo tồn để duy trì và phát triển nghệ thuật tuồng đang là “bài toán” không dễ gì tìm được câu trả lời thấu đáo.
“Ok (đồng ý) hay không thì mày nhớ confirm (xác nhận) cho người ta nha”; “giao đứa nào set up (sắp xếp) vụ này ngay và luôn đi chứ hứa rồi bỏ đó không hà”; “go now (đi ngay), mà free (miễn phí) thiệt hả?”; “nay được ở nhà full (cả) ngày”… Đó là vài trong số những câu Tây không ra Tây, ta chẳng ra ta mà giới trẻ Việt đang sử dụng trong cuộc sống hàng ngày.