Những tư liệu quý chìm trong hỗn độn hiện vật xung quanh. Những bảng biểu số liệu nặng tính báo cáo... Chúng khiến triển lãm Hà Nội 60 năm xây dựng và phát triển (từ ngày 4 - 12.10 tại Bảo tàng Hà Nội nhân kỷ niệm 60 năm giải phóng thủ đô) giống như một báo cáo thành tích khô cứng.
Xây dựng công viên Thống Nhất - Ảnh: Trinh Nguyễn chụp lại
Ông Đỗ Vũ, 62 tuổi, một người từng công tác tại ngành giáo dục Q.Ba Đình đã có một cuộc tranh luận nhỏ với vợ về bức ảnh Bác Hồ tới thăm nhân viên cửa hàng ăn uống Thủy Tạ. Bức ảnh chụp năm 1960. “Tôi nghĩ một phụ huynh học sinh của tôi có mặt trong tấm ảnh này. Bà ấy năm nay 75 tuổi. Như thế thì hồi năm 1960, bà ấy cũng đã là nhân viên trẻ của cửa hàng. Nhìn nét mặt thì tôi đoán chính là người ngồi sau lưng Bác. Tôi nghĩ tôi dự cảm đúng”, ông chia sẻ.
Nếu như cuộc tranh luận của ông Vũ chỉ diễn ra trong phạm vi gia đình, thì tại gian trưng bày của ngành công an Hà Nội, một nhóm chừng 5 người đã trao qua đổi lại rất sôi nổi. “Cầm trịch” cuộc nói chuyện là ông Nguyễn Thế Vinh (Phòng Công tác chính trị, Công an Hà Nội).
Những bức ảnh ở gian trưng bày này không lớn, thậm chí còn nhòe mờ do thời gian. Nhưng ông Vinh hướng dẫn bằng kể chuyện rất rõ, từ chuyện chữa cháy kho xăng Đức Giang suốt mấy ngày, đến chuyện cứu hộ ở Đại sứ quán Pháp khi bị Mỹ ném bom, chuyện Hà Đông xưa gọi là quận 6... Rồi mọi người ồ lên vui vẻ khi có người chia sẻ: “Cháy kho xăng đúng ngày 25.6.1966. Tôi nhớ vì con gái đầu nhà tôi sinh đúng ngày đó. Hôm đó mẹ nó nằm trạm xá nhé, rồi cô Thịnh nó bé tí đi đưa cơm còn ngã xuống ruộng cơ mà”.
Tiếc nuối và lãng phí
Một triển lãm sống trong mắt người xem là nhờ những câu chuyện như thế. Nhưng phần lớn trưng bày trong triển lãm Hà Nội 60 năm xây dựng và phát triển đều không có câu chuyện lôi cuốn như vậy. Ngoài tư liệu ảnh đen trắng như trên, nhiều góc triển lãm cũng thật đơn điệu.
![]() |
Chiếc lốp máy bay chỏng chơ tại triển lãm |
Chẳng hạn, một góc về công nghiệp, người xem thấy có 3 chiếc lốp máy bay mà đơn vị ở Hà Nội đã làm được. Nhưng không ai rõ từ bao giờ ta có thể sản xuất lốp máy bay, nó khó đến đâu, và người Hà Nội đã vượt qua khó khăn gì để làm ra nó. Sát với cụm hiện vật lốp máy bay là rất nhiều nồi niêu của một đơn vị kinh doanh. Sự vượt trội của những chiếc nồi này ra sao mà được xuất hiện trong triển lãm thành tựu 60 năm thì chẳng ai rõ vì không thấy có chú thích gì. Những mẫu đồ thủ công cũng không khá hơn. Đã không đẹp nổi trội, chúng còn bị bày biện cẩu thả, không tủ kệ, không ánh sáng bổ trợ. Thậm chí, có thể nói một cửa hàng đồ lưu niệm ở chợ cũng còn biết bày đồ đẹp hơn.
Đi suốt triển lãm, nhiều nuối tiếc nối tiếp nhau
Vì sao gian trưng bày của thanh niên lại không kể câu chuyện thanh niên thủ đô xưa đã cùng nhau xây lên công viên Thống Nhất? Chính những sinh viên, bác sĩ, giảng viên trẻ... đã làm nên cả công viên này lẫn các hồ Ba Mẫu, Bảy Mẫu. Thay vào đó, người xem thấy cờ thưởng, giấy khen. Bức ảnh công trường công viên cũng xuất hiện nhưng ở một vị trí khác. Và ngoài thông tin sơ lược về tên công trường, không thấy nói đến bao nhiêu người đã làm việc trong bao lâu để có được không gian văn hóa công cộng nổi tiếng ấy.
Tại sao ngành đối ngoại Hà Nội không kể câu chuyện về người tù năm nào ở Hỏa Lò - Hilton Hà Nội, giờ đã là một người luôn ủng hộ Hà Nội, ủng hộ VN trong nhiều chiến dịch đối ngoại? Những bức ảnh ký kết văn bản hợp tác, dù rất quý, cũng cần những câu chuyện về sự đổi thay sau đó. Chẳng hạn, việc nước máy Phần Lan về đã giúp khuôn mặt người dân rạng rỡ vì thoát cảnh thiếu nước sạch ra sao? Một bức hình như thế không khó kiếm, mà lại đáng giá hơn nhiều vô số bảng biểu số liệu trong triển lãm.
Vì sao ngành văn hóa không có câu chuyện về những vở diễn của Lưu Quang Vũ đã khích lệ đổi mới tư duy ra sao?
Vì sao ngành y tế lại không chia sẻ câu chuyện của người bệnh thay vì một loạt ảnh bệnh nhân nằm nhắm nghiền mắt trên bàn mổ. Tại sao người dân không được thấy những ngày bác sĩ Tôn Thất Tùng loay hoay tìm cách mổ gan khô, và những bệnh nhân đã sống nhờ phương pháp ưu việt đó. Câu chuyện như thế hẳn lay động hơn nhiều những bức ảnh các bác sĩ lên nhận danh hiệu cùng với bộ trưởng y tế.
Mà những bức ảnh trao thưởng, bắt tay, tôn vinh, cắt băng, tặng hoa, hội thảo... như thế lại rất nhiều trong triển lãm. Có những pa nô, chỉ toàn ảnh lưu niệm đông người trong hội nghị tổng kết tuyên dương.
“Tôi nghĩ khánh tiết thì cũng cần nhưng hình thành một triển lãm quy mô 60 năm xây dựng và trưởng thành thì quá trình để làm sao thấy từ năm 1954 qua từng giai đoạn kinh tế - xã hội, quốc kế dân sinh cho người Hà Nội thì hay hơn. Còn lại những tấm ảnh mang tính lễ hội khánh tiết chào mừng thì cũng cần nhưng dung lượng nên khác”, ông Đỗ Vũ nói.
Với tư duy kiểu báo cáo thành tích như vậy, triển lãm Hà Nội 60 năm, dù có những tư liệu hay, vẫn kém hấp dẫn. Nó khiến công chúng dễ dàng bỏ triển lãm giữa chừng. Một khi họ bỏ triển lãm, có nghĩa là tiền bỏ ra cho triển lãm đã không hiệu quả. Mà trong một cuộc nhìn lại quá khứ để trưởng thành, thật sự nhà tổ chức không nên để xảy ra lãng phí.
Thừa Thiên Huế đang đứng trước cơ hội rất lớn để xây dựng Huế trở thành một đô thị lớn với đầy đủ tầm vóc, tính chất sánh ngang tầm với thủ đô Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh.
Thời buổi internet thật tuyệt vời, nói vui theo “teen” kiểu “sát thủ đầu mưng mủ” thì quả là “tiện ích như cú hích”. Với nhà văn, tác phẩm viết ra xong không nhất thiết phải in thành sách, cứ post lên blog cũng có hàng nghìn hàng vạn bạn đọc truy cập, rồi cư dân mạng khắp nơi trên thế giới cập nhật thông tin, coppi, comment bày tỏ quan điểm, phô bày xúc cảm ngay, vui ra phết, chí tình ra phết.
Ngày nay, khi văn học không hoàn toàn bấu víu vào những đại tự sự mà thay vào đó là sự lên ngôi của tiểu tự sự thì thế giới trong văn chương trở thành những thế giới ảo, dung chứa tất cả những lệch pha và ngụy tạo so với thế giới khách thể. Người sáng tạo cũng từ đó ý thức được sức mạnh trong việc cách tân bút pháp và thay đổi cảm quan trong thế giới chữ của mình.
NGUYỄN VĂN TOÀN
Té ra, cái thời nhân dân lao động làm chủ xã hội đã… xưa rồi Diễm. Và rằng, ở thời điểm hiện nay, VIP đã là một phần tất yếu của cuộc sống. Và họ cũng được dân gian nhìn nhận là những ông vua “con” ở cõi nhân tình thế thái khi sở hữu đầy ắp bao cơ man đô la và vàng bạc.
Huế là thành phố sông ngòi chằng chịt, từ sông đến đầm phá và biển. Đặc biệt, sông Hương và hệ thống thủy đạo kinh thành Huế cũng như các cồn bao quanh kinh thành phần lớn là hình ảnh mang tính biểu tượng của Huế, là một trong những cảnh quan chính của thành phố. Một sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa sông nước và lịch sử thành phố có khả năng tạo ra một sản phẩm du lịch độc đáo cho Huế, mở ra nhiều cơ hội việc làm và thu nhập cũng như cải thiện cuộc sống người dân dọc hai bên bờ sông.
Tri thức vốn dĩ là tài sản chung của nhân loại. Tri thức là cái kho học thuật vô giá mà mỗi con người cần được trau dồi để bảo đảm vai trò, chức năng của mình trong xã hội.
Việc đại biểu Đỗ Văn Đương (TP HCM) đề nghị Quốc hội nên có Luật Từ chức (17/11) khiến dư luận xã hội có những phản ứng trái ngược nhau trong mấy ngày trở lại đây.
Việt Nam đang đứng trước con đường có khá nhiều chông gai và nhiều thử thách. Hơn bất cứ quốc gia nào trên thế giới, Việt Nam cần nhiều sự đổi mới để tiếp tục phát triển.
Trong những năm gần đây, công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn đã tạo nên sự trù phú cho nhiều làng quê Việt. Tuy nhiên, song hành với đó bản sắc văn hóa làng Việt đang bị mai một dần; nếu không có giải pháp gìn giữ thì những làng quê truyền thống, những nếp làng xưa sẽ chỉ còn trong ký ức.
I. Ba bước chuyển hệ hình trong văn học Việt Nam và vai trò của các nhà văn trẻ
SHO - Có cảm giác như xã hội đang mặc nhiên coi chuyện chạy điểm cho con em, chạy theo thành tích cho học trò lâu ngày đã thành thói quen khó chữa khiến người ta quên rằng lòng tự trọng, lòng nhân ái là cao hơn hết và cần có mặt hơn hết! Có phải người ta đã quên đi lòng tự trọng, lòng nhân ái cần có hay không? Tôi không bi quan đến mức nói rằng người ta đã quên nhưng quả thật không thể dửng dưng trước câu hỏi đó.
Bài viết này có thể gọi là sự nối tiếp bài " Các cây viết trẻ Việt liệu đã thua trên sân nhà? " cách đây không lâu của tôi. Tôi viết bài tiếp theo này là vì ở bài viết trước có nhiều ý kiến thảo luận của người đọc đã mở ra cho tôi những cách nhìn sâu rộng khác hơn về chủ đề đã nói trong bài viết trước.
LTS: Tình cờ trong lúc lang thang trên mạng, SHO đã đọc được bài viết này trong một blog. Thiết nghĩ đây cũng là vấn đề nảy sinh thực trạng đáng buồn giữa các nhà văn trẻ và các nhà xuất bản, SHO đăng tải để chúng ta cùng cận cảnh...
Tháng bảy về rồi, nơi quê nhà quê mẹ đã thu chưa? Nơi con ở bây giờ, gió đã chuyển mùa, để rồi chiều nay khi lang thang trên con đường xứ sở, con chợt thảng thốt nhận ra rằng chỉ còn vài ngày nữa thôi, mùa Vu lan sẽ lại về. Nhanh thật đó!
Với đặc thù của môn Lịch sử ở bậc THPT, những câu hỏi mang tính khái quát về tiến trình lịch sử sẽ có giá trị hơn nhiều so với những câu hỏi đi quá sâu vào tiểu tiết mà chúng ta vẫn gặp trong các đề thi Lịch sử hiện nay và kết quả thi nhiều khả năng sẽ tốt hơn.
Dễ ai quên câu hát: “Trời sinh voi trời không sinh cỏ, Thượng đế buồn Thượng đế bỏ đi”.
Lòng yêu nước vốn rất sâu sắc và mãnh liệt xét trên 2 bình diện xã hội gồm giai tầng lãnh đạo(người nắm quyền cai trị) và người dân (kẻ bị trị) đã có lúc bị mai một và chỉ còn như cái bóng khi dân bị bóc lột, hà hiếp còn vua, quan chỉ chăm chăm cướp đoạt, làm giàu, hưởng lạc và chia bè kéo cánh.
Có những tình huống mà im lặng không giúp ta tránh né được hiểm nguy, ngược lại chỉ làm tăng mối họa vì khiến người khác lầm tưởng im lặng là bạc nhược.
Bán bà con xa mua láng giềng gần, điều đó đúng trong trường hợp người láng giềng có đủ nhân cách và mức độ tự tin để chúng ta làm được điều đó.
Báo chí trong tháng 5.2011 vừa qua trong rất nhiều thông tin đời sống xã hội, có nêu những vấn đề nổi cộm khiến cho nhiều người cầm bút phải suy nghĩ.