“Linh điểu” là tiểu thuyết thứ 10 của Nguyễn Văn Học, vừa được NXB Dân trí và Công ty sách Trí thức Việt phát hành, quý I/2020.
Trong suốt 20 năm cầm bút, Nguyễn Văn Học luôn trăn trở với những vấn đề của xã hội, đất nước, đặc biệt là vấn đề ô nhiễm môi trường. Cuốn tiểu thuyết mới nhất “Linh điểu”, dày 300 trang cũng chung mạch cảm thức và trăn trở, đau đáu cho môi sinh.
Nhà văn Nguyễn Văn Học, người con của vùng quê Phú Xuyên (Hà Nội) đã tập trung khai thác bi kịch của con người khi họ vừa là thủ phạm tàn phá môi trường, đồng thời cũng là nạn nhân của những biến đổi môi sinh khủng khiếp có tính cấp thiết, là nỗi đau đớn của toàn cầu.
Tiểu thuyết xoay quanh chuyện một cô gái có tên Diệp Vân, bị người mẹ khốn khổ của mình bỏ rơi trước nhà một bà giáo, với mong muốn con mình sẽ được người phụ nữ phúc đức ấy tiếp nhận, nuôi nấng. Người mẹ nghèo tội nghiệp đã được như ý muốn.
Diệp Vân trở thành thành viên của ngôi nhà ấm áp, giàu tình thương. Nhưng từ nhỏ, Diệp Vân đã nhạy cảm với loài chim chóc. Cô có thể nghe thấy tiếng chim, tiếng đập cánh của chúng từ rất xa. Cô cũng yêu chim chóc và coi chúng là bè bạn. Cũng vì thế, chim chóc đến với cô ngày một nhiều để tung tăng nhảy nhót, hót và gáy theo cách của mình.
Có một điều đặc biệt, trên hai vai Diệp Vân từ nhỏ đã hằn hai vết sẹo. Sẹo lớn từng ngày. Đến thời thiếu nữ hai vết sẹo đã phát triển thành đôi cánh, có lông vũ như loài cò vạc. Một đêm sau trận bão, cô đã cứu một con cu gáy bị cụt chân, đã gõ vừa phòng nhà mình.
Kể từ đó, cô thành hiệp sĩ của chim chóc. Chim chóc từ các vườn chim, vườn cò, các cánh đồng khắp nơi bị săn bắt, nhiều con bị thương, gào khóc. Chim chóc tìm về với cô. Cô cùng chị gái tham gia Câu lạc bộ Bảo vệ động vật hoang dã.
Càng tham gia càng thấy chim chóc, những sinh vật là ca sĩ bầu trời bị bủa vây bằng nhiều cách khác nhau ở chính những nơi từng bình yên, nơi chúng từng làm đẹp cho cuộc sống, để bị đưa về những quán nhậu, tước mất mạng sống. Chúng thành món mồi ngon của dân nhậu.
Trong hành trình tìm kiếm sự giúp đỡ, bảo vệ các vườn cò, cô luôn bị tuyệt vọng. Tuyệt vọng bởi chính vườn cò của bà ngoại cô, đã được ông, rồi sau này là bà và người cậu dày công bảo vệ, cũng không cưỡng được nạn săn bắt. Theo từng ngày, cò vạc bị xẻ thịt. Vườn cò cũng bị tước mất vì công nghiệp hóa, bị xóa sổ trong khổ đau. “Cò mẹ” là bà ngoại Diệp Vân cũng chết trong khi bảo vệ cò vạc.
Trong dòng đời, mẹ Diệp Vân đã tìm được con. Cô có hai người mẹ. Theo diễn biến câu chuyện, quê của Ngải – mẹ đẻ Diệp Vân ở gần với vườn cò của bà ngoại. Nơi đó ngày xưa là ổ chứa hóa chất, thuốc trừ sâu. Thuốc độc đã ngấm xuống đất. Thuốc độc khiến nhiều người con của vùng quê nghèo sinh ra đã bị què cụt, đui mù, tật nguyền. Ngải cũng mọc cánh như con gái. Chị bị sự kỳ thị giết chết.
Cả hai mẹ con, dù có cánh nhưng không thể bay. Diệp Vân có mong ước lớn lao là có thể tập bay, có thể vượt thoát khỏi sự trì níu tầm thường của cơ thể, đến với không trung, với bầu trời, chim chóc và tình yêu rộng lượng. Nhưng cô không thể cất mình lên được. Cánh cô dù dang rộng cũng chỉ giúp cô là là trên mặt đất. Cô vẫn là cô.
Cô muốn bảo vệ vườn cò, nhưng chẳng có cách nào. Không nhiều người muốn cùng cô đồng hành, chạm tay đến sự sinh động của tình bác ái, lòng bao dung và tạo cơ hội cho những loài sinh vật một chốn nương thân. Người ta cứ giơ lên những vết chém nhẫn tâm vào loài chim yếu đuối, mong manh, nhưng lại hữu ích với cuộc sống bình dị này.
Suốt 300 trang tiểu thuyết, nhà văn Nguyễn Văn Học đã động chạm đến vấn đề con người, nhân loại quan tâm, khi khắp nơi thiên nhiên bị tàn phá. Anh nói đến chuyện con người đang khai thác tận diệt thiên nhiên, môi trường, đang chạm đến những vùng cấm mà con người không nên chạm vào. Bởi khi chạm đến vùng cấm, thiên nhiên sẽ đáp trả.
Là nhà văn chuyên khai thác vấn đề sinh thái, môi trường, tiểu thuyết “Linh điểu” thể hiện tình yêu môi trường, vẻ đẹp làng quê bình dị, cũng như gióng lên tiếng nói bảo vệ môi trường, chim chóc, các vườn cò trong cả nước.
Khi được hỏi lý do nào thôi thúc bà hoàn thành cuốn tiểu thuyết dã sử về Hồng Hà nữ sĩ Đoàn Thị Điểm, nhà văn Lê Phương Liên tâm sự rằng: “Tôi hăng hái ngồi bên bàn phím, viết đêm viết ngày như là nhập đồng, như là có một nguồn lực siêu nhiên nào thôi thúc”.
HỒ ANH THÁI
Tình yêu quê hương, tình yêu gia đình, những khám phá thú vị trong cuộc sống xa xứ là điểm chung trong hai tác phẩm “Bốn mùa hoang vu xứ kiwi” và “3,1kg hạnh phúc” của hai tác giả trẻ Trần Băng Khuê và Mai Thanh Nga cho bạn đọc thấy được phong vị của những vùng đất khác nhau cũng như cuộc sống của những người Việt trẻ xa xứ.
Sức viết của nhà thơ ngoài lục thập Đinh Ngọc Diệp (sinh năm 1956) có dấu hiệu mạnh lên khi trước thềm xuân mới, ông ra mắt tập “Hành trình 6” (NXB Hội Nhà văn).
Sau giải thưởng văn xuôi của Hội Nhà văn Việt Nam, mới đây, đạo diễn Xuân Phượng tiếp tục nhận thêm giải thưởng văn xuôi của Hội Nhà văn TPHCM cho hồi ký Gánh gánh… gồng gồng… (NXB Văn hóa - Văn nghệ). Tác phẩm đã phần nào khắc họa chân dung của tầng lớp trí thức Việt Nam trong 2 giai đoạn kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.
“Duyên” - tôi biết đến tác giả Nguyên Phong từ cuốn sách Đường mây qua xứ tuyết . Tôi cũng đọc qua về tiểu sử, con đường sự nghiệp của ông. Thật đáng để ngưỡng mộ!
Nhà thơ, nhà báo Vương Tâm vừa ra mắt tuyển “Thơ chọn Vương Tâm” (NXB Hội Nhà văn), với 180 bài thơ và một số bức tranh minh họa của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều.
Nhắc tới nhà văn Nguyễn Văn Thọ, bạn văn thường nhớ tới tiểu thuyết “Quyên”; các tập truyện ngắn: “Gió lạnh”, “Vàng xưa”, “Hương mĩ nhân”, “Vườn mộng”; các tập bút ký và tản văn: “Đào ở xứ người”, “Đầu ngọn sóng”… Ông còn sáng tác thơ, vẽ và viết kịch bản phim… Nhớ về thời hoa niên nhiều ước vọng, ánh mắt ông lấp lánh niềm vui.
“Sống mãi trên quê hương anh hùng” (NXB Quân đội nhân dân, 2021) là cuốn sách được viết theo thể loại truyện ký, về cuộc đời của một người anh hùng đã cống hiến tuổi thanh xuân cho sự nghiệp giải phóng dân tộc. Đó là Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Kim Vang - hình ảnh đại diện cho một thế hệ thanh niên lớn lên trong hoàn cảnh đất nước có chiến tranh, sẵn sàng hy sinh không tiếc tuổi thanh xuân, xương máu của mình cho hòa bình, thống nhất của dân tộc...
Trong nền văn học Việt Nam hiện đại, tiểu thuyết Số đỏ của Vũ Trọng Phụng là tác phẩm quen thuộc với nhiều thế hệ bạn đọc. Đến nay, mặc dù đã được phổ biến rộng rãi, nhưng không phải mọi cắt nghĩa về nó đã thật thấu đáo, thuyết phục.
Nỗ lực không ngừng nghỉ của các nhà nghiên cứu lý luận văn học Việt Nam trong nhiều thập niên qua là giới thiệu, nghiên cứu, tổng thuật các hệ thống lý thuyết để vận dụng vào nghiên cứu thực tiễn văn học.
Với 17 truyện ngắn gọn gàng, tập truyện ngắn “Gió thổi trước hiên nhà” vừa được NXB Văn học ấn hành, mở ra một thế giới ngổn ngang, đa tạp của cuộc sống đời thường từ miền quê đến phố thị với đủ mọi cung bậc cảm xúc, những cảnh đời buồn vui, đặc biệt là những thân phận đàn bà nhọc nhằn, cay đắng.
Nhãn sách Văn sử tinh hoa thuộc Công ty TNHH Sách và Truyền thông Việt Nam (Tri Thức Trẻ Books) vừa phát hành cuốn "Phong vị xuân xưa - Ngày xuân xem sách biết việc cổ kim". Tác phẩm được sưu tầm, tuyển chọn từ nhiều cuốn sách, báo, tạp chí trong giai đoạn từ 1920 đến khoảng 1945.
Mấy năm gần đây, nhiều danh tác Việt đã được phát hành lại, mang đến cho độc giả hiện đại cơ hội tiếp cận dễ dàng hơn các ấn phẩm có tuổi đời trên dưới một thế kỷ. Không đơn thuần là “bình mới rượu cũ”, nỗ lực này còn mang tính gợi mở, góp phần định vị, thúc đẩy đa dạng chiều kích văn chương.
“Bốn nhà văn nhà số 4”, NXB Hội Nhà văn, của nhà phê bình Ngô Thảo dày dặn, chia làm bốn phần, tập hợp 35 bài viết của tác giả về bốn nhân vật văn chương nổi tiếng mà sự nghiệp gắn liền với ngôi nhà số 4 phố Lý Nam Đế - tạp chí Văn nghệ quân đội. Đó là Nguyễn Thi, Nguyễn Khải, Nguyễn Minh Châu và Thu Bồn.
Truyện ngắn đối với những tác giả trẻ, mới viết văn, nhiều người tự khám phá mình, bao giờ cũng qua một thử thách. Dương Hương - một tác giả trẻ vừa cho ra mắt tập truyện ngắn “Giá của đàn bà” với nhiều cảm xúc mới mẻ. Chúng tôi xin giới thiệu bài viết của nhà văn Trung Trung Đỉnh về tập truyện ngắn , của tác giả Dương Hương, do Liên Việt ấn hành.
Cầm trên tay cuốn “Thời xuân sắc” của nhà văn Huệ Ninh (NXB Thế giới, 2020) - hồi ký của một người phụ nữ bình thường, tôi thật sự xúc động và còn thấy tiếc, tự hỏi sao sách không dày hơn nữa.
“Nấp” trong nhà báo Trần Nhật Minh với vẻ ngoài “đồ sộ, quánh màu nước thời gian”, là trái tim thi sĩ nhiều rung động. Cho nên, có lẽ đã lần lữa mãi, thì cũng phải đến ngày tâm hồn chật căng, buộc phải tỏa lan hương chất mà tháng năm cuộc đời mình đã trầm tích.
“Hừng Đông” viết về “đêm trước” của cách mạng Việt Nam, giai đoạn trước khi thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (1930) đến cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ. Trong bối cảnh ấy, nhà văn không chạy theo sự kiện, biến cố, mà hướng tới con người cụ thể với tư cách một nhân vật văn học - chiến sĩ Cộng sản Phan Đăng Lưu.
“Lắng đọng và suy nghĩ” (NXB KH&KT, 2020) cái tên sách khiêm tốn của Tạ Quang Ngọc trở nên cuốn hút tôi. Và sự chắt lọc trí tuệ, cũng như chân thành cảm xúc, chân thành tự bạch trong cuốn sách này đã không chỉ khiến tôi cảm phục tác giả, mở mang tri thức, mà còn nâng thêm cho mình bản lĩnh, bồi đắp tình yêu con người, tình yêu đối với quê hương đất nước và sự nghiệp cách mạng.