Thời của nghệ thuật phối kết

14:12 06/01/2021

Năm 2020 đánh dấu những bước chuyển mình đáng nhớ đối với nhiều loại hình nghệ thuật. Sự phối kết giữa những môn nghệ thuật tưởng chừng không hề “ăn nhập” với nhau lại tạo ra nhiều bất ngờ.

Rối nước và rối cạn được kết hợp với nhau

Có thể nói, sự đổi mới cách tân của nhiều loại hình nghệ thuật trong năm 2020 bắt nguồn từ những khó khăn do đại dịch Covid-19, để lại cho sân khấu Việt và những rạp diễn trống vắng. Cùng với đó là sự nhàm chán của những vở diễn cũ mòn đã khiến nhiều nghệ sĩ trăn trở đổi mới. Sẵn thời gian nhàn rảnh từ những đợt cách ly xã hội, nhiều đơn vị mạnh dạn cách tân nghệ thuật.

Nhạc cổ truyền ngẫu hứng jazz

Cuối tháng 12/2020, tại Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam đã diễn ra đêm hoà nhạc “Dân gian trên jazz/Dân gian trên dây” mang đến một không gian và ngôn ngữ âm nhạc mới lạ đầy biến hóa.

Dùng nhạc jazz làm cầu nối giữa nhạc truyền thống và hiện đại không chỉ là thử nghiệm mà còn là ngẫu hứng duyên dáng. Bốn loại hình âm nhạc truyền thống là chèo, tuồng, cải lương và âm nhạc bản địa miền núi Tây Bắc có dịp toả sáng giữa những nhạc cụ hiện đại. Hơn 40 nghệ sĩ trình diễn các sáng tác mới kết hợp giữa âm nhạc truyền thống và nhạc jazz với dàn dây - kèn đồng của nhạc giao hưởng.

Mỗi giây phút qua đi lại thêm một bất ngờ với công chúng. Tiết mục tuồng mở màn, NSƯT kèn bóp Nguyễn Ngọc Khánh và NSƯT trống tuồng Nguyễn Văn Quý chơi bài Chiến Hò 7. Kèn với trống của tuồng vang lên hoà âm với kèn saxophone và trống jazz. Thử tưởng tượng một bên là tiếng kèn bi ai hoà nhịp cùng tiếng saxo trầm lắng sẽ thế nào?

Ấy thế mà tứ tấu kết hợp lại tạo ra dấu ấn mạnh trên nền cảm xúc tự do và phóng khoáng. Công chúng không còn phân biệt truyền thống – hiện đại; ngược lại là xúc cảm mới được hình thành qua sự tinh tế hoà trộn âm thanh.

Từng kết hợp cải lương với nhạc giao hưởng, NSND Đào Văn Trung chia sẻ: Sự kết hợp giữa chất liệu dân tộc với dòng nhạc hiện đại đã mang đến một ngôn ngữ âm nhạc mới. Thế mạnh của âm nhạc Việt Nam nằm ở giai điệu, khi kết hợp cải lương cùng giao hưởng hay jazz làm tăng cá tính nhưng vẫn giữ được hồn cốt của cải lương và định vị được âm nhạc dân tộc trong đó.

Rối nước “kết duyên” rối cạn

Sau khi ra mắt vở diễn mới có tên “Con yêu mẹ”, đại diện Nhà hát Múa rối Việt Nam cho hay: Vở diễn rối nước kết hợp rối cạn được dàn dựng sinh động, hấp dẫn, hướng tới khán giả nhỏ tuổi. Với sự kết hợp này, nghệ sĩ hi vọng giúp các em tiếp cận gần hơn với nghệ thuật múa rối truyền thống.

Vở diễn “Con yêu mẹ” do tác giả Minh Nhật viết kịch bản đề cập đến tình mẫu tử trong gia đình hiện đại. Bằng những con rối dễ thương, kết hợp nghệ thuật biểu diễn rối nước truyền thống với rối dây, rối que, rối mặt nạ mang đến công chúng thông điệp thân quen với hai chữ “gia đình”.

Những màn vũ đạo, màn diễn cả dưới nước và trên cạn của những nhân vật rối được các nghệ sĩ khéo léo điều khiển tạo nên không gian nghệ thuật đặc biệt hấp dẫn.

NSND Nguyễn Tiến Dũng - Giám đốc Nhà hát Múa rối Việt Nam cho biết, rất nhiều đơn vị ngỏ ý mời nhà hát biểu diễn những chương trình về đề tài gia đình. Tuy nhiên, đến nay nhà hát mới có dịp dàn dựng một vở diễn dài về đề tài này. Đây sẽ là món quà ý nghĩa dành cho các bé vào dịp Tết Tân Sửu.

Kết hợp rối nước với rối cạn, các nghệ sĩ đã kỳ công sáng tạo trong cách thiết kế để các khớp tay, chân con rối có thể chuyển động mềm mại, linh hoạt như người thật. Đây cũng là lần đầu tiên khán giả yêu thích múa rối tận mắt thấy các nhân vật rối vừa chớp mắt, vừa mở miệng.

Không chỉ có vậy, toàn bộ các con rối trong vở diễn ra mắt đều được chế tạo bằng cao su, vẫn đạt hiệu quả về trang trí, tạo hình cũng như điều khiển, nhưng quan trọng nhất là có được giá trị sử dụng lâu dài, không bị xuống màu hoặc gẫy vỡ như con rối bằng gỗ.

Cải lương và xiếc “thổi cơm chung”

Huyền tích dân gian về Chử Đồng Tử và Tiên Dung đã quá quen thuộc với khán giả Việt bởi rất nhiều đơn vị thực hiện vở diễn này. Tuy nhiên, khi Nhà hát Cải lương Việt Nam thông báo sẽ cùng Liên đoàn Xiếc phối kết hai loại hình nghệ thuật để diễn lại huyền tích Chử Đồng Tử và Tiên Dung, khiến mọi người nghi ngờ.

Không nghi ngờ sao được khi cải lương và xiếc không liên quan gì đến nhau? Và thậm chí, một số nghi ngờ còn đoán định cải lương phối kết với xiếc là một “ý đồ”. Khán giả cần thận trọng trong việc bỏ tiền mua vé vì có thể “ăn quả lừa”.

Phá vỡ các nghi ngờ, đầu tháng 12/2020 sau gần 3 tháng tập luyện, vở diễn “Cây gậy thần” chính thức ra mắt. Ngay đầu vở diễn, một không gian sân khấu hoành tráng, nhiều tầng bậc hiện ra nối tiếp, hoán đổi bối cảnh triều đình.

Nhờ kết hợp các kỹ xảo của nghệ thuật xiếc, cũng như sự xuất hiện của một số diễn viên xiếc chuyên nghiệp, hàng loạt cảnh diễn trong vở lại trở thành những điểm nhấn độc đáo.

Cảnh Chữ Đồng Tử và Tiên Dung gặp gỡ, khán giả đã ồ lên thích thú khi nhân vật vừa ca cải lương vừa đu dây mạo hiểm. Hoặc ở cảnh Chử Đồng Tử vượt biển trên chiếc thuyền độc mộc, con thuyền được treo lơ lửng giữa không trung, trong khi dàn thủy quái vây quanh (do các diễn viên xiếc thể hiện) lại không ngừng tìm cách đu lên thuyền.

Sự huyền ảo, lạ lùng của vở cải lương kết hợp xiếc đem đến cho công chúng xúc cảm mới lạ. Không chỉ vậy, sân khấu cải lương và xiếc vốn đang kén người xem có dịp toả sáng. Rạp diễn với 1.200 ghế ngồi hết chỗ và khán giả đã không ngớt những tràng vỗ tay tán tụng về sự đổi mới đầy mạo hiểm này.

Theo Hoà Nam - GD&TĐ

 

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Sự phát triển nhanh và mạnh của công nghệ sản xuất, chiếu phim, lưu trữ trong điện ảnh trên nền tảng công nghệ số vừa mang đến cơ hội, song cũng là thách thức cho mỗi nền điện ảnh. Trong bối cảnh đó, điện ảnh Việt Nam cần tăng cường áp dụng công nghệ hiện đại, đột phá về tư duy làm phim để bắt kịp xu hướng thời đại.

  • Bén duyên nghệ thuật và giáo dục cho thiếu nhi gần 15 năm nay, khi động lực đã đủ, MC Nguyễn Anh Luân (Giám đốc điều hành ALU Academy) thực hiện một trong những ước mơ lớn: Vận hành sân khấu cộng đồng cho trẻ em.

  • NTK Cao Minh Tiến gây “sốc” khi bất ngờ ra mắt MV “Trống cơm” mừng Tết trung thu với vai trò ca sĩ.

  • HOÀNG XUÂN NHU

    (Nguyên phụ trách công tác chính trị trường ĐHSP Huế)

  • LÊ TIẾN DŨNG

    (Khoa Ngữ văn - Đại học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh)

  • Tháng 7 âm lịch là thời điểm người dân đốt vàng mã nhiều nhất trong năm. Nhằm thay đổi hành vi lãng phí này, Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) vừa có thêm khuyến cáo tiếp theo không dâng cúng, không đốt vàng mã mùa Vu lan.

  • Tồn tại và phát triển giữa vùng văn hiến Kinh Bắc trong nhiều thế kỷ, tranh dân gian Đông Hồ hội tụ tâm thức ngàn năm của người Việt và thể hiện độc đáo bằng ngôn ngữ mỹ thuật. Nhằm lưu giữ, phát huy giá trị của dòng tranh này, hồ sơ Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ đang được xây dựng để đề nghị UNESCO ghi vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

  • Mùa tuyển sinh đại học, cao đẳng lại đến và các trường thuộc khối văn hóa nghệ thuật (VHNT), thể dục thể thao (TDTT) của Bộ VH-TT-DL lại miệt mài tìm kiếm người học ở các mã ngành học. Thế nhưng, việc tuyển sinh cũng như đào tạo ở các cơ sở này vẫn “khó đủ đường”. Bởi lẽ, ngay từ khâu tuyển sinh đã khó đạt đủ chỉ tiêu. Đào tạo lại chưa có cơ chế đặc thù, chồng chéo trong quản lý...

  • Chiến thắng khó khăn, vượt qua chính mình để cất lên tiếng hát, từ đó lan tỏa thông điệp về tình yêu thương, tôn vinh sự đa dạng và khác biệt, cùng nhau xây dựng một thế giới hòa bình và tươi đẹp. Đó là mục đích chương trình “Những sắc màu tình yêu” hướng tới.

  • Việc xuất hiện hàng loạt các danh hiệu như “Nữ hoàng thương hiệu Việt Nam”, “Nữ hoàng văn hóa tâm linh Việt Nam”, “Nữ hoàng thực phẩm Việt Nam”… theo TS Bùi Hoài Sơn - Viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia Việt Nam thì đây không chỉ là minh chứng cho căn bệnh “cuồng” danh hiệu, “loạn” danh hiệu dường như ngày càng tăng nặng mà hơn thế, nếu không có giải pháp “điều trị” triệt để sẽ đem tới nhiều hệ lụy xấu cho xã hội.

  • Ở các quốc gia phát triển, chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp những dòng người xếp hàng dài. Họ tôn trọng quyền lợi của người khác và điều này hình thành nên một nét đẹp văn hóa trong đời sống xã hội.

  • Văn hóa luôn được coi là giá trị cốt lõi để phát triển sản phẩm du lịch trên khắp các vùng miền Việt Nam. Tuy nhiên, phát triển du lịch sáng tạo sẽ phát huy tối đa những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể, cung cấp những hoạt động đa dạng cho khách du lịch, tăng tính độc đáo, hấp dẫn của điểm đến.

  • Thời gian qua, không ít ngôi đình sau khi tu bổ đã bị biến dạng, thêm hoặc thay mới tùy tiện; thậm chí có những ngôi đình được trùng tu một cách khoa học, nhưng sau đó vẫn bị can thiệp làm mất đi yếu tố gốc. Nhiều ý kiến cho rằng, đây là cách làm phản khoa học, hủy hoại các di tích cổ…

  • Nhằm giúp độc giả hiểu được những trăn trở, tâm tư từ nhà báo và nghề báo, ngày 26-6 tại Đường sách TPHCM, NXB Tổng hợp đã tổ chức chương trình giao lưu với chủ đề “Nhà báo và nghề báo”. 

  • Từ ngàn xưa, dân gian đã có biết bao quan niệm về thi cử và luôn được thực hành một cách sôi động trong cuộc sống cho đến tận ngày nay. Vậy, những quan niệm thi cử này là mê tín hay niềm tin về mặt tinh thần?

  • Một tín hiệu vui cho mỹ thuật Việt Nam khi mới đây hàng loạt các tác phẩm tranh Việt đã tạo nên những kỷ lục trên các sàn đấu giá quốc tế. Tuy nhiên, đằng sau nhưng niềm vui đó là những nỗi buồn của mỹ thuật Việt Nam ngay chính trên sân nhà.

  • Gắn bó với người Việt hàng nghìn năm nay, giấy dó từ một chất liệu của tri thức đã bước vào lĩnh vực tạo hình, trở thành chất liệu của văn hóa. Tuy nhiên, trong đời sống ngày nay, phải có sự cải tiến để giấy dó phục vụ tốt hơn nhu cầu của con người hiện đại.

  • Trong bối cảnh công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ, nhu cầu độc giả ngày càng cao và đa dạng, chức năng của thư viện cũng thay đổi. Không chỉ là kho tri thức liên tục cập nhật những đầu sách mới và hay, thư viện giờ đây còn phải là không gian văn hóa, sáng tạo, gần gũi, thuận tiện cho người đọc có thể tiếp cận bất cứ lúc nào.

  • Văn hóa dân gian đã có nhiều biến đổi, nhưng các thành tố của nó vẫn tồn tại và tái cấu trúc, tạo nên bộ mặt văn hóa của xã hội đương đại. Văn hóa ấy là tấm căn cước cho mỗi người Việt khi hội nhập thế giới, đồng thời mang lại giá trị tinh thần và cả cơ hội khởi nghiệp cho giới trẻ.

  • Sau hơn 20 năm xuất hiện tại Việt Nam, internet ngày càng đi sâu vào cuộc sống, tạo ra những thay đổi to lớn từ thói quen hàng ngày, tới cách làm việc, giao tiếp, tương tác xã hội, quan niệm về không gian, thời gian... Những thay đổi ấy đòi hỏi xây dựng các giá trị văn hóa mới - văn hóa mạng.