Thơ Tân hình thức Việt - Tiếp nhận & sáng tạo
LÊ VIỄN PHƯƠNG
Thơ Tân hình thức Việt - Tiếp nhận và sáng tạo” là công trình Tạp chí Sông Hương phối hợp với Nhà xuất bản Thuận Hóa ấn hành vào tháng 6 năm 2014.
Nhìn trên cấu trúc bề mặt thì đây là một tập sách công phu, với gần 500 trang, bao gồm nhiều bài nghiên cứu về đặc trưng thi pháp của thơ Tân Hình thức nói chung và thực tiễn sáng tạo thơ Tân Hình thức ở Việt Nam nói riêng. Về cấu trúc chiều sâu thì hai mươi ba tiểu luận có trong cuốn sách này là hai mươi ba góc nhìn khác nhau về thơ Tân Hình thức. Mỗi cách tiếp cận sẽ gợi mở những chiều hướng khác nhau, những truy vấn khác nhau về vai trò của thơ Tân Hình thức đối với diện mạo của thi ca thế giới và thi ca Việt Nam đương đại. Trong đó bao gồm các tiểu luận của nhiều nhà nghiên cứu văn học nổi tiếng Việt Nam như Khế Iêm, Bửu Ý, Đỗ Lai Thúy, Đỗ Quyên, Inrasara... và tiểu luận của các nhà nghiên cứu thế giới các nhà thơ Tân Hình thức hàng đầu của Mỹ như William B Noseworthy, Frederck Feirstein, Angela Saunders...
 |
| Đông đảo bạn đọc tới tham dự buổi ra mắt sách “Thơ Tân hình thức Việt - Tiếp nhận và sáng tạo” ở Tạp chí Sông Hương vào sáng 15 tháng 8 |
Ngay sau khi phát hành, Tạp chí Sông Hương đã tổ chức giới thiệu ẩn phẩm này đến đông đảo văn nghệ sĩ xứ Huế và các nhà nghiên cứu, các giảng viên, sinh viên Đại học Huế. Buổi ra mắt sách tại Huế đã thu hút được đông đảo những người quan tâm đến thơ Tân Hình thức. Có thể nhận thấy “Thơ Tân Hình thức Việt - Tiếp nhận và sáng tạo” và một cuốn sách có vai trò tiên phong trong việc tổng kết một chặng đường thơ và tiếp tục quảng bá thơ Tân Hình thức ở Việt Nam hiện nay.
 |
| Giáo sư Bửu Ý đã nói tới tầm quan trọng trong việc cổ xúy cho những trào lưu nghệ thuật mới ở Việt Nam tại buổi ra mắt sách ở Huế |
Nhìn thấy vai trò quan trọng của ấn phẩm này đối với nền thi ca Việt Nam đương đại, trong buổi ra mắt sách ở Huế, giáo sư Bửu Ý đã có những kiến giải về sự kiện này. Ông cho rằng việc cổ súy cho những khuynh hướng sáng tạo mới đối với một nền nghệ thuật của một dân tộc là điều vô cùng quan trọng. Đặc biệt, ngày nay, trong môi trường thế giới phẳng thì sự tiếp nhận đối với những khuynh hướng sáng tạo mới là điều đương nhiên của một nền nghệ thuật. Trải lòng với bạn đọc, giáo sư Bửu Ý đã nói về những vấn đề về tự do sáng tạo của một nhà thơ, theo ông, thi sĩ là những kẻ tự do tuyệt đối, tự do theo đuổi không ngừng nghỉ những giấc mơ của mình, tất nhiên, những thi sĩ tiên phong bao giờ cũng là những người cô đơn, những kẻ bị hắt hủi ngay trong thời đại mà mình đang lưu trú, nhưng về sau, tên tuổi của họ sẽ được lưu truyền với những khai phá trước đó của họ...
 |
| Nhà văn Hồ Đăng Thanh Ngọc tại buổi ra mắt sách tại TP Hồ Chí Minh ngày 29 tháng 8 |
Theo đánh giá riêng của nhà văn Hồ Đăng Thanh Ngọc thì đây là một cuốn sách có thể nói đã mang trong mình sự tâm huyết của những trái tim vì sự phát triển văn học nghệ thuật, sự ưu tư của nhiều sáng tạo, sự đa chiều thẳng thắn của các góc nhìn khoa học thấu triệt... Đây có lẽ là sự hội tụ đông đảo và nghiêm túc nhất cùng bàn luận về thơ Tân Hình thức từ trước đến nay.
Sau buổi giới thiệu sách thành công ở Huế, thì sau đó, vào ngày 29 tháng 8, Tạp chí Sông Hương đã có buổi giới thiệu tập sách này ở Thành phố Hồ Chí Minh. Buổi ra mắt ở đây đã thu hút được gần một trăm người tới tham dự. Trong đó có những nhà văn, nhà nghiên cứu có uy tín như Nhật Chiêu, Inrasara, Nguyễn Tiến Văn...
 |
| Nhà thơ Nhật Chiêu tại buổi ra mắt sách |
Với kiến văn giàu có, nhà nghiên cứu Nhật Chiêu cũng đưa đến những kiến giải mới mẻ về thơ Tân Hình thức theo cái nhìn riêng của mình. Theo ông, bất cứ một trào lưu sáng tạo nào khi mới xuất hiện cũng đứng trước những ý kiến trái chiều từ phía bạn đọc. Đó có thể là sự phản bác, sự hưởng ứng nhưng cái mới bao giờ cũng mang tính chất khai mở và có xu hướng phủ định những trào lưu trước. Qua những kiến giải của Nhật Chiêu tại buổi ra mắt sách, người đọc có thêm được những kiến thức lý thú về thơ Tân Hình thức, có sự đối chiếu giữa thơ Tân Hình thức với những dòng thơ khác và hơn nữa, người đọc có thể nhận thấy lý do để thơ Tân Hình thức tồn tại trong nền thi ca đương đại Việt Nam.
Vì lý do khách quan không thể có mặt được tại buổi giới thiệu sách ở Sài Gòn, nhưng nhà thơ Frederick Turner đã gửi tới buổi ra mắt sách một bức thư. Trong thư ông viết: “Tôi tin rằng Việt Nam có thể là nguồn cội của đổi mới và sức sống cho một phương Tây thường kiệt sức, mất tập trung và thời thượng. Thực tế là, những nhà thơ Việt Nam đã đón nhận những nguyên tắc của Tân Hình thức. Và một nhận thức mới về vai trò cơ bản của âm nhạc và thể luật trong việc làm thơ, đối với tôi, đó là sự gợi nhớ sâu sắc và nguyên do của niềm vui.”
 |
| Các nhà nghiên cứu Nguyễn Tiến Văn và Inrasara tại buổi ra mắt sách |
Tại buổi giới thiệu sách, nhà nghiên cứu Nguyễn Tiến Văn đã nhắc tới những nỗ lực dường như không biết mệt mỏi của nhà thơ Khế Iêm trong việc khới xướng và quảng bá thơ Tân Hình thức. Đây là một công lao không thể phủ nhận, qua những bài lý luận về lý thuyết, những bản dịch, những bài thơ của Khế Iêm đã thực sự có một sự tác động lớn, làm dấy lên phong trào thực hành thơ Tân Hình thức ở các nhà thơ Việt Nam nhiều năm qua.
Cũng tại đây nhà nghiên cứu Inrasara đã khẳng định rằng Tạp chí Sông Hương là một Tạp chí tiên phong vào loại bậc nhất ở Việt Nam. Từ góc nhìn của một nhà nghiên cứu, ông cho rằng những chuyên đề được tổ chức trên Sông Hương trong những năm gần đây đã có sự tác động lớn tới không khí đổi mới văn học trong cả nước. Chuyên đề về Hậu hiện đại, Tân Hình thức, chuyên đề về Cái mới trong văn học đã được Tạp chí Sông Hương tổ chức sớm nhất và có sự tham gia của nhiều nhà nghiên cứu, nhiều nhà văn, nhà thơ có uy tín hiện nay.
Phần sau của công trình này bao gồm những bài thơ Tân Hình thức tiêu biểu, trong đó có 15 bài thơ của ba nhà thơ Tân Hình thức Mỹ, và 57 bài thơ thuộc về năm thế hệ những nhà thơ Tân Hình thức Việt sinh từ những thập niên 1940 tới 1990 mà tiểu biểu là những nhà thơ như Nguyễn Đăng Thường, Chu Thụy Nguyên, Khế Iêm, Hồ Đăng Thanh Ngọc, Lý Đợi, Inrasara, Nguyên Quân, Phạm Thi Anh Nga, Trầm Phục Khắc...
 |
| Nhà thơ Nguyên Quân đến từ Huế |
Cũng tại buổi ra mắt sách ở Thành phố Hồ Chí Minh, nhà thơ Nguyên Quân, một người làm thơ Tân Hình thức đến từ Huế đã cho bạn đọc biết được những trải nghiệm của anh trong quá trình anh đến với thơ Tân Hình thức. Theo anh, trước khi đến với thơ Tân Hình thức, anh cũng đã có sự trải nghiệm với nhiều thể thơ khác, mỗi thể loại thơ sẽ cho người sáng tạo có được những sự thăm dò khác nhau về nội giới cũng như ngoại giới. Một lần nữa nhà thơ Nguyên Quân khẳng định rằng coi trọng về hình thức là điều thiết yếu của người làm thơ, bởi đơn giản hình thức luôn mang tính quan niệm, hình thức sẽ làm bệ phóng cho tư tưởng bay xa hơn.
 |
| Có gần 100 người tới tham dự Buổi giới thiệu sách tại TP Hồ Chí Minh |
Cũng trong tập tiểu luận này, nhà phê bình Đỗ Lai Thúy cho rằng: “Có thể rồi đây, thơ hậu hiện đại Việt Nam sẽ chọn được cho mình một thể thơ khác phù hợp hơn và, do đó, thành công hơn. Nhưng với tư cách là một thể thơ mang tính hệ hình mở đầu cho trào lưu thơ Hậu hiện đại ở Việt Nam thì Tân Hình thức mãi mãi còn được nhắc đến và biết ơn.”
Thơ Tân Hình thức là một trong những dòng chảy của thi ca đương đại Việt Nam. Nó góp phần làm phong phú cho nền thi ca và với thi pháp đặc trưng, dòng thơ này đã và đang mở ra những hứa hẹn mới cho thơ nói chung và văn học đương đại Việt Nam nói riêng để hướng tới một sự chuyển biến hệ hình trong tương lai.
L.V.P
(SDB14/09-14)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Nguyễn Khắc Phê quê ở Hương Sơn, Hà Tĩnh. Anh xuất thân trong một gia đình trí thức. Bố anh từng đậu Hoàng Giáp năm 19 tuổi. Các anh trai đều là bác sĩ, giáo sư, tiến sĩ nổi tiếng như Nguyễn Khắc Viện, Nguyễn Khắc Dương, Nguyễn Khắc Phi... Có người nói vui “Nguyễn Khắc Phê con nhà quan tính nhà lính”.
-
VĂN CẦM HẢI(Đọc “Ngôi nhà vắng giữa bến sông”, Tập truyện ngắn của Nguyễn Kiên - Nxb Hội Nhà văn, 2004)
-
NGUYỄN QUANG SÁNGMấy năm gần đây, dân ta đi nước ngoài càng ngày càng nhiều, đi hội nghị quốc tế, đi học, đi làm ăn, đi chơi, việc xuất ngoại đã trở nên bình thường. Đi đâu? Đi Mỹ, đi Pháp, đi Trung Quốc, Đài Loan, Singapore, Hàn Quốc... Nhà văn Văn Cầm Hải cũng đi, chuyến đi này của anh, anh không đi những nơi tôi kể trên, anh đi Tây Tạng, rất lạ đối với tôi.
-
HÀ KHÁNH LINHDân tộc ta có hơn bốn ngàn năm dựng nước và giữ nước, đã xảy ra nhiều cuộc nội loạn ngoại xâm, nhiều thế hệ người Việt Nam đã cầm vũ khí ra trận giết giặc cứu nước, nhưng mãi đến cuối thế kỷ 20 những chàng trai nước Việt mới phải đi giữ nước từ xa, mới đi giữ nước mà mang trong lòng nỗi nhớ nước như tứ thơ của Phạm Sĩ Sáu.
-
LÊ VĂN THÊSau sáu năm (kể từ 2002) nhà văn Cao Hạnh được kết nạp vào Hội Nhà văn Việt Nam, (cuối năm 2008); Hội Văn học nghệ thuật Quảng Trị mới có thêm một nhà văn được kết nạp. Đó là Văn Xương.
-
NGÔ MINHTrong đợt đi Trại viết ở Khu du lịch nước nóng Thanh Tân, anh em văn nghệ chúng tôi được huyện Phong Điền cho đi dạo phá Tam Giang một ngày. Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Thế là người dẫn đường. Anh dân sở tại, thuộc lòng từng tấc đất cổ xưa của huyện.
-
PHẠM PHÚ PHONG…Làng em đây, núi rừng Trung Việt cũng là đây/Xưa kia đã hùng dũng đánh Tây/Giờ lại hiên ngang xây thành chống Mỹ/Đường Trường Sơn là đường chân lý/Đã cùng quê em kết nghĩa hẹn hò… (Quê em, 1971)
-
HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNGKể từ tập thơ đầu tay (Phía nắng lên in năm 1985), Huyền thoại Cửa Tùng (*) là tập thơ thứ mười (và là tập sách thứ 17) của Ngô Minh đã ra mắt công chúng. Dù nghề làm báo có chi phối đôi chút thì giờ của anh, có thể nói chắc rằng Ngô Minh đã đi với thơ gần chẵn hai mươi năm, và thực sự đã trở thành người bạn cố tri của thơ, giữa lúc mà những đồng nghiệp khác của anh hoặc do quá nghèo đói, hoặc do đã giàu có lên, đều đã từ giã “nghề” làm thơ.
-
Võ Quê được nhiều người biết đến khi anh 19 tuổi với phong trào xuống đường của học sinh, sinh viên các đô thị miền Nam (1966). Lúc đó, anh ở trong Ban cán sự Sinh viên, học sinh Huế. Võ Quê hoạt động hết sức nhiệt tình, năng nổ bất chấp nguy hiểm với lòng yêu nước nồng nàn và niềm tin sắt đá vào chính nghĩa.
-
PHẠM PHÚ PHONGThỉnh thoảng có thấy thơ Đinh Lăng xuất hiện trên các báo và tạp chí. Một chút Hoang tưởng mùa đông, một Chút tình với Huế, một chuyến Về lại miền quê, một lần Đối diện với nỗi buồn, hoặc cảm xúc trước một Chiếc lá rụng về đêm hay một Sớm mai thức dậy... Với một giọng điệu chân thành, giản đơn đôi khi đến mức thật thà, nhưng dễ ghi lại ấn tượng trong lòng người đọc.
-
ĐẶNG TIẾNNhà xuất bản Trẻ, phối hợp với Công ty Văn hoá Phương Nam trong 2002 đã nhẩn nha ấn hành Tuyển tập Hoàng Phủ Ngọc Tường, trọn bộ bốn cuốn. Sách in đẹp, trên giấy láng, trình bày trang nhã, bìa cứng, đựng trong hộp giấy cứng.
-
NGUYỄN ĐỨC TÙNG(Tiếp theo Sông Hương số 244 tháng 6-2009)Mến tặng các nhà văn Tô Nhuận Vỹ, Khánh Phương, Trần Thị Trường, cháuDiệu Linh, và những người bạn khác,lớn lên trong những hoàn cảnh khác.
-
NGUYỄN THỤY KHANhà thơ Quang Dũng đã tạ thế tròn 15 năm. Người lính Tây Tiến tài hoa xưa ấy chẳng những để lại cho cuộc đời bao bài thơ hay với nhịp thơ, thi ảnh rất lạ như "Tây Tiến", "Mắt người Sơn Tây"... và bao nhiêu áng văn xuôi ấn tượng, mà còn là một họa sĩ nghiệp dư với màu xanh biểu hiện trong từng khung vải. Nhưng có lẽ ngoài những đồng đội Tây Tiến của ông, ít ai ở đời lại có thể biết Quang Dũng từng viết bài hát khi cảm xúc trên đỉnh Ba Vì - quả núi như chính tầm vóc của ông trong thi ca Việt Nam hiện đại. Bài hát duy nhất này của Quang Dũng được đặt tên là "Ba Vì mờ cao".
-
HOÀNG KIM DUNG (Đọc trường ca Lửa mùa hong áo của Lê Thị Mây)Nhà thơ Lê Thị Mây đã có nhiều tập thơ được xuất bản như: Những mùa trăng mong chờ, Dịu dàng, Tặng riêng một người, Giấc mơ thiếu phụ, Du ca cây lựu tình, Khúc hát buổi tối, v.v... Chị còn viết văn xuôi với các tập truyện: Trăng trên cát, Bìa cây gió thắm, Huyết ngọc, Phố còn hoa cưới v.v...Nhưng say mê tâm huyết nhất với chị vẫn là thơ. Gần đây tập trường ca Lửa mùa hong áo của nhà thơ Lê Thị Mây đã được nhà xuất bản Quân đội nhân dân ấn hành. (quý IV. 2003)
-
PHẠM PHÚ PHONGTrước khi có Hoa nắng hoa mưa (NXB Thanh Niên, 2001), Hà Huy Hoàng đã có tập Một nắng hai sương (NXB Văn Nghệ TP Hồ Chí minh, 1998) và hai tập in chung là Một khúc sông Trà (NXB Văn nghệ TP Hồ Chí Minh) và Buồn qua bóng đuổi (NXB Văn hoá Dân tộc, 2000). Đã có thơ đăng và giới thiệu trên các báo Văn nghệ Trẻ, Văn nghệ TP Hồ Chí Minh, Lao động, Người lao động, các tập san, tạp chí Thời văn, Tiểu thuyết thứ bảy, Cẩm thành hoặc đăng trong các tuyển thơ như Hạ trong thi ca (1994), Lục bát tình (1997), Thời áo trắng (1997), Ơn thầy (1997), Lục bát xuân ca (1999)...
-
Hoàng Phủ Ngọc Tường. Sinh ngày 9 tháng 9 năm 1937. Quê ở Triệu Long, Triệu Hải, Quảng Trị. Năm 1960, tốt nghiệp khóa I, ban Việt Hán, Trường đại học Sư phạm Sài Gòn. Năm 1964, nhận bằng cử nhân triết Đại học Văn khoa Huế. Năm 1960 - 1966, dạy trường Quốc Học Huế. Từng tham gia phong trào học sinh, sinh viên và giáo chức chống Mỹ - ngụy đòi độc lập thống nhất Tổ quốc. Năm 1966 - 1975, nhà văn thoát li lên chiến khu, hoạt động ở chiến trường Trị Thiên. Sau khi nước nhà thống nhất, từng là Chủ tịch Hội Văn nghệ Quảng Trị, Tổng biên tập Tạp chí Cửa Việt.
-
ANH DŨNGLTS: Kết hợp tin học với Hán Nôm là việc làm khó, càng khó hơn đối với Phan Anh Dũng - một người bị khuyết tật khiếm thính do tai nạn từ thuở còn bé thơ. Bằng nghị lực và trí tuệ, anh đã theo học, tốt nghiệp cử nhân vật lý lý thuyết trường Đại học Khoa học Huế và thành công trong việc nghiên cứu xây dựng hoàn chỉnh bộ Phần mềm Hán Nôm độc lập, được giải thưởng trong cuộc thi trí tuệ Việt Nam năm 2001.Sông Hương xin giới thiệu anh với tư cách là một công tác viên mới.
-
SƠN TÙNGLTS: Trong quá trình sưu tầm, tuyển chọn bài cho tập thơ Dạ thưa Xứ Huế - một công trình thơ Huế thế kỷ XX, chúng tôi nhận thấy rằng, hầu hết các nhà thơ lớn đương thời khắp cả nước đều tới Huế và đều có cảm tác thơ. Điều này, khiến chúng tôi liên tưởng đến Bác Hồ. Bác không những là Anh hùng giải phóng dân tộc, là danh nhân văn hoá thế giới mà còn là một nhà thơ lớn. Các nhà thơ lớn thường bộc lộ năng khiếu của mình rất sớm, thậm chí từ khi còn thơ ấu. Vậy, từ thời niên thiếu (Thời niên thiếu của Bác Hồ phần lớn là ở Huế) Bác Hồ có làm thơ không?Những thắc mắc của chúng tôi được nhà văn Sơn Tùng - Một chuyên gia về Bác Hồ - khẳng định là có và ông đã kể lại việc đó bằng “ngôn ngữ sự kiện” với những nhân chứng, vật chứng lịch sử đầy sức thuyết phục.
-
NGUYỄN KHẮC PHÊAnh Hoài Nguyên, người bạn chiến đấu của nhà văn Thái Vũ (tức Bùi Quang Đoài) từ thời kháng chiến chống Pháp, vui vẻ gọi điện thoại cho tôi: “Thái Vũ vừa in xong TUYỂN TẬP đó!...” Nhà văn Thái Vũ từng được bạn đọc biết đến với những bộ tiểu thuyết lịch sử đồ sộ như “Cờ nghĩa Ba Đình” (2 tập - 1100 trang), bộ ba “Biến động - Giặc Chày Vôi”, “Thất thủ kinh đô Huế 1885”, “Những ngày Cần Vương” (1200 trang), “Thành Thái, người điên đầu thế kỷ” (350 trang), “Trần Hưng Đạo - Thế trận những dòng sông” (300 trang), “Tình sử Mỵ Châu” (300 trang)... Toàn những sách dày cộp, không biết ông làm “tuyển tập” bằng cách nào?
-
MINH QUANG Trời tròn lưng bánh tét Đất vuông lòng bánh chưng Dân nghèo thương ngày Tết Gói đất trời rưng rưng...
.png)
.png)
