Tết Việt trong dòng chảy thời đại
Trong xã hội dịch chuyển, Tết với mỗi thế hệ mang giá trị, ý nghĩa khác nhau. Nếu nhiều gia đình trẻ có thể đóng cửa dắt nhau đi du lịch, đón và chơi Tết ở một nơi xa thì với không ít người cao tuổi, ngày Tết vẫn mang giá trị truyền thống bất biến. Tuy nhiên, một điều chung nhất dễ nhận thấy, đó là trong tâm thức mỗi người Việt luôn trân trọng những giá trị linh thiêng ngày Tết cổ truyền.
Ông đồ bận rộn cho chữ
Níu giữ Tết xưa
Trong ký ức của cụ Nguyễn Tư, 82 tuổi, (Đống Đa - Hà Nội), Tết xưa vẫn mãi đẹp và chẳng có gì thay thế được. Cụ Tư nhớ lại: “Thế hệ chúng tôi trước đây, nhắc đến Tết là nhắc tới “Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ”; là gia đình sum vầy với biết bao lời chúc tốt đẹp, trẻ con xúng xính trong những bộ quần áo mới nhất... Từ ngày 25 - 29, 30, Tết khắp làng trên xóm dưới, đâu đâu cũng thơm nức mùi khói bếp luộc bánh chưng. Bà con, làng xóm cùng nhau vớt bánh, chia sẻ cho nhau từng cân miến dong, hạt bí, lạng măng khô… Tết xưa thiếu thốn mọi bề nhưng lúc nào cũng thấy ấm áp và mong đến Tết”.
Tết xưa trong trí nhớ của nhiều người cao tuổi là hình ảnh các bà, các mẹ tất bật lo thực phẩm cho ba ngày Tết. Trong thúng, làn đi chợ chắc chắn sẽ có nải chuối xanh, dăm ba loại quả bày mâm ngũ quả, rồi thịt mỡ gói bánh chưng, lá dong xanh mướt, các loại rau cho ba ngày Tết… Còn với những người đàn ông trong gia đình nhận trách nhiệm lớn hơn là lau dọn lư hương, bàn thờ thật sạch sẽ, bày biện mâm ngũ quả, dâng lên tổ tiên những lời cầu khấn xin một năm bình yên, no đủ…
Nhà giáo ưu tú Trịnh Quốc Đạt - bước vào tuổi 75 (Thụy Khuê – Hà Nội), chia sẻ: Người xưa có câu “Đói quanh năm no ba ngày Tết”. Phải chăng chính vì vậy mà Tết xưa được đón nhận một cách háo hức. Cuộc sống xưa còn nhiều khó khăn thiếu thốn, vất vả, quanh năm không đủ ăn thì những ngày Tết là dịp để mỗi người quây quần vui vẻ, không phải lo toan công việc chỉ tập trung hưởng thụ ăn uống no say.
Nhiều nhà nghiên cứu văn hóa cũng khẳng định, việc chuẩn bị những nhu yếu phẩm phục vụ Tết thời xưa khá lâu và tất bật tạo thành không khí háo hức chung trong xã hội. Tất cả những yếu tố đó khiến con người cảm nhận không khí ngày Tết trước hàng tháng.
Còn ngày nay, cách nhìn nhận về Tết đã có nhiều thay đổi. Tết về, nếu con cháu bận công việc, học hành ở phương xa thì không nhất thiết phải có mặt để quây quần. Công việc bếp núc, chế biến thực phẩm ngày Tết cũng được thay thế bằng đồ làm sẵn, đồ hộp của siêu thị, cửa hàng. Thậm chí, nhiều người phải giảm khẩu phần ăn uống để giữ dáng, tránh các loại bệnh tật.
Tết với nhiều người giờ đây hướng tới giá trị tinh thần nhiều hơn nên cảm nhận về không khí Tết có phần lắng đọng, lặng lẽ hơn. Người ta cũng thay thế ba ngày Tết cổ truyền bằng những chuyến du lịch… Suy nghĩ ăn Tết đã được thay thế bằng chơi Tết.
Đón nhận dịch chuyển
Đứng trước thực tế không khí đón Tết cổ truyền của người dân có sự dịch chuyển về tâm thức, hình thức… các nhà văn hóa khẳng định sự biến đổi là có thật, thậm chí biến đổi nhiều. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với sự phai nhạt, thờ ơ hay chối bỏ Tết truyền thống trong cuộc sống hiện đại.
Ví như trước đây để chuẩn bị cho Tết, mọi người trong gia đình ai nấy tất bật, lo lắng trước cả tháng trời, song hiện nay với điều kiện kinh tế phát triển các gia đình chỉ lo sắm Tết trước vài ngày đến một tuần. Ở góc độ nào đó thì cảm nhận không khí chuẩn bị Tết có phần giảm háo hức, nhưng nói về sự phấn khởi, vui vẻ, thoải mái hưởng ứng Tết, sự thư giãn, dự định, gặp mặt chúc mừng… lại có phần tưng bừng hơn.
Hình ảnh nhiều bạn trẻ khoác ba lô đi du lịch dịp Tết cũng gợi cảm giác có sự phai nhạt trong những ngày Tết hiện nay nhưng thực chất vẫn nhiều bạn trẻ, đặc biệt những người công tác xa gia đình coi trọng Tết. Họ chuẩn bị đặt vé tàu xe, máy bay trước cả tháng để được đoàn tụ bên gia đình. Đó rõ ràng là sự chuẩn bị, chờ đợi đối với ngày Tết. Cách hưởng thụ Tết của giới trẻ tưởng như muốn rời xa truyền thống nhưng cần hiểu tích cực hơn đó là cơ hội để có thể thực hiện được mong muốn của cá nhân. Nó chỉ khác biệt ở cách thức đón Tết mà thôi.
Có thể thấy, các sự vật hiện tượng, con người, suy nghĩ nhận thức trong xã hội trải qua thời gian không tránh được sự biến đổi. Mà Tết là phong tục do con người sáng tạo nên khi cuộc sống, suy nghĩ thay đổi thì các nghi thức, nghi lễ của Tết nay khác xưa là tất yếu.
| Sự thay đổi trong tâm thức, cách thức đón Tết là một tất yếu bởi không có gì nhất thành bất biến. Sự biến đổi đó mang theo cả yếu tố tích cực và tiêu cực. Chúng ta khó có thể giữ mãi giá trị văn hóa truyền thống trong một xã hội đầy biến chuyển. Điều cần làm hơn cả là bảo lưu, giữ gìn văn hóa truyền thống hài hòa phù hợp với nền tảng, tâm lý của con người Việt hiện nay. Làm sao để Tết Việt dù biến đổi nhưng giá trị cốt lõi của Tết vẫn được bảo tồn, phát huy tích cực. |
Theo Hà Anh - GD&TĐ
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
Câu chuyện về văn hóa đọc không còn là đề tài mới mẻ nhưng vẫn luôn là một câu hỏi còn bỏ ngỏ. Liệu rằng độc giả trẻ đã chọn được cho mình hướng đi đúng đắn?
-
Đó là thông tin được đưa ra tại cuộc họp tổng kết năm của Cục Xuất bản chiều 24/12. Nguyên nhân của việc không đọc xuể sách phát hành là do thiếu nhân lực.
-
Cùng với yêu cầu ngày một cao đối với chất lượng bản dịch, việc nhận xét, hồi âm của độc giả cũng ngày càng nhiều hơn và trực tiếp hơn, tuy nhiên, trong số đó có những người đang làm việc “ném đá” thay vì “phê bình” một cách thiện chí – đó là ý kiến của BTV Phùng Hồng Minh về những tranh luận quanh bản dịch tiểu thuyết “Bên phía nhà Swann” của Marcel Proust.
-
Hiện, khá nhiều kiệt tác của văn chương, triết học thế giới đã được dịch ra tiếng Việt với mục đích khai trí, “mở mắt”, dẫn bạn đọc vào biển kiến thức sâu rộng của nhân loại. Song, trước những bản dịch sai “từng xăngtimét”, bạn đọc không thể “nhắm mắt làm ngơ”…
-
Theo mấy nghiên cứu gần đây thì việc đọc sách văn học khiến cho người ta thông minh hơn, giàu tình cảm hơn, và văn minh hơn. Báo New York Times bèn đặt cho một số nhà văn và học giả câu hỏi: “Văn chương dạy chúng ta điều gì về tình yêu?”
-
Nghệ sỹ ăn mặc phản cảm, giá trị nghệ thuật bị xem nhẹ, thiếu văn hóa trong cách ứng xử... là những hiện tượng cho thấy văn hóa Việt đang biến đổi một cách nhanh chóng.
-
Nghề vẽ tranh trên kiếng ở Phú Tân (H.Châu Thành, Sóc Trăng) từng một thời nổi tiếng khắp Nam bộ nhưng giờ đây phải đối mặt với nguy cơ mai một.
-
L.T.S: “Muốn giao lưu văn hóa với bên ngoài tốt thì bản thân đất nước phải tốt”. Đó là nhận định xuyên suốt cuộc nói chuyện với phóng viên Tạp chí VHNA của Nhà xuất nhập khẩu văn hóa Hữu Ngọc. Khó mà ngờ được ở tuổi 97, ông vẫn giữ tác phong nhanh nhẹn, trí nhớ minh mẫn đến vậy. Bạn bè gọi ông là “cầu thủ ngoại hạng”, điều đó thật chính xác.
-
Những tư liệu quý chìm trong hỗn độn hiện vật xung quanh. Những bảng biểu số liệu nặng tính báo cáo... Chúng khiến triển lãm Hà Nội 60 năm xây dựng và phát triển (từ ngày 4 - 12.10 tại Bảo tàng Hà Nội nhân kỷ niệm 60 năm giải phóng thủ đô) giống như một báo cáo thành tích khô cứng.
-
Biết bao tác giả có tác phẩm thơ, văn được sử dụng trong sách giáo khoa đã không được chi trả tiền tác quyền suốt hàng chục năm qua...
-
Họa sĩ Trần Lương vừa trở thành một trong hai nghệ sĩ, nhà hoạt động văn hóa nhận được Giải thưởng Lớn giải Hoàng tử Claus 2014 (cùng Abel Rodriguez từ Colombia). “Giải thưởng cho tôi thấy rõ là mình đang làm những công việc bình thường của một công dân bình thường có trách nhiệm” - nghệ sĩ chia sẻ.
-
Tồn tại mấy trăm năm qua, vấn đề i và y trong chính tả tiếng Việt đã được chính quyền thuộc địa Pháp đặt vấn đề cải cách từ đầu thế kỷ XX. Sau 30-4-1975 các cơ quan hữu quan như Ủy ban Khoa học xã hội Việt Nam, Bộ Giáo dục - Đào tạo cũng có những quy định về vấn đề này, nhiều nhà nghiên cứu cả trong lẫn ngoài nước trước nay cũng đã tìm hiểu và có ý kiến, nhưng vẫn chưa được giải quyết rốt ráo.
-
Nếu như ca trù, dân ca quan họ, hát xoan, đờn ca tài tử Nam Bộ, nhã nhạc cung đình Huế… của Việt
-
Dân tộc và Văn hóa dân tộc Việt Nam có trước rất xa ngày lập nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa. Nhà nước này đã được dựng nên, tồn tại và phát triển trên nền tảng văn hóa Dân tộc. Nhà nước này, như một lẽ tất yếu, có trách nhiệm bảo vệ, phát triển nền văn hóa dân tộc.
-
Thực tế lịch sử gần 70 năm qua đã khẳng định rằng Cách mạng Tháng 8 năm 1945 và sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là kết quả của hành trình 30 năm tìm đường cứu nước của Bác Hồ và là kết quả tất yếu từ công lao to lớn của Bác chuẩn bị cho việc tiến hành cuộc cách mạng giải phóng kể từ ngày Bác về nước.
-
Bắc Kạn có nhiều di tích lịch sử, với 12 di tích cấp quốc gia và 33 di tích cấp tỉnh. Trong thời gian qua, nhiều di tích đã được trùng tu, tôn tạo. Tuy nhiên, việc trùng tu lẽ ra phải trân trọng lịch sử, thì những người thực hiện lại “hoành tráng hóa” di tích.
-
Người ta hay quan niệm tháng bảy âm lịch là tháng “cô hồn”, rằm tháng bảy là để “xá tội vong nhân”, toàn khái niệm thuộc về “thế giới khác”. Ai đi chùa thì được biết tháng bảy còn gọi là mùa Vu Lan.
-
Lòng hiếu thảo hay lòng từ bi ở cấp độ cá nhân và gia đình giúp chúng ta tăng cường sức đề kháng với cái xấu, cái ác bên ngoài. Một người con hiếu thảo sẽ khó bị cám dỗ bởi những tệ đoan xã hội.
-
Những tác phẩm văn học mang nặng tính giải trí dần chiếm lĩnh thị trường và thu hút ngày càng nhiều cây bút trẻ.
-
Sau giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước 1975; đặc biệt là sau tiến trình đổi mới đất nước năm 1986, văn học TPHCM có những bước phát triển rất ngoạn mục.
.png)
.png)
