REO - Tờ báo văn nghệ và trào phúng của Liên đoàn VHCQ Thừa Thiên

14:49 20/06/2017

DƯƠNG PHƯỚC THU

Ngày 18/9/1945, tại số 43 đường Trần Hưng Đạo, thành phố Thuận Hóa, Liên đoàn Văn hóa cứu quốc Thừa Thiên - tiền thân của Liên hiệp các hội Văn học Nghệ thuật Thừa Thiên Huế ngày nay được thành lập.

Trang bìa báo 'Reo' số 2 ra ngày 1/1/1946

Ngay sau đó, Liên đoàn ra nghị quyết về việc xuất bản báo chí làm cơ quan ngôn luận để tuyên truyền cách mạng, vận động cách mạng xây dựng nền Văn hóa mới.

Đại Chúng, cơ quan ngôn luận của Liên đoàn, xuất bản mỗi tháng một kỳ. Do hoàn cảnh lịch sử, lúc đầu Đại Chúng là cơ quan của Liên đoàn Văn hóa cứu quốc Thừa Thiên, sau nâng lên thành cơ quan của Liên đoàn Văn hóa cứu quốc Trung Bộ. Báo có hai bộ, số 1 (bộ cũ) ra tháng 10/1945; số 1 bộ mới ra tháng 3/1946; mỗi số có 36 trang cả bìa; khổ 20.5 x 29.5cm. Tòa soạn và trị sự đóng tại số 35 Hàng Bè (nay là đường Huỳnh Thúc Kháng). Chủ bút là GS. Tôn Thất Dương Kỵ, nhà báo Phan Thao làm thư ký tòa soạn, họa sĩ Phạm Đăng Trí phụ trách trình bày. Tham gia Ban biên tập có một đội ngũ nhà văn nhà báo hùng hậu, được công bố ở trang 2 ngay từ số 1, gồm: Phan Thị Nga, Đào Duy Anh, Vương Tứ Ba, Nguyễn Đổng Chi, Đào Duy Dếnh, Tế Hanh, Tố Hữu, Vũ Hân, Đào Duy Kỳ, Phan Khoang, Lưu Quý Kỳ, Nguyễn Lân, Lưu Trọng Lư, Trần Thanh Mại, Phan Nhân, Đào Duy Phiên, Hoài Thanh, Hải Thanh, Hải Triều và Chế Lan Viên.

Bên cạnh tờ Đại Chúng, Liên đoàn Văn hóa cứu quốc Thừa Thiên còn xuất bản tờ báo Reo làm cơ quan văn nghệ và trào phúng của Liên đoàn.

Tòa soạn và trị sự báo Reo đóng tại số 13 đường Lê Thái Tổ, Thuận Hóa (nay là đường Lê Lợi, thành phố Huế), Reo xuất bản mỗi tháng 2 kỳ, ngày 1 và 16. Số 1 ra ngày 16/12/1945; có 12 trang cả bìa, khổ 21 x 29cm. Báo in hai màu tại Nhà in Tiếng Dân, số 123 đường Hàng Bè; giá bán mỗi số 1đ.00.

Chủ bút tờ Reo là nhà báo Đỗ Hữu Phú, ông Vĩnh Hòe làm quản lý.

Nhà báo Đỗ Hữu Phú sinh năm 1920, người xã Hải Tân, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. Ông tham gia hoạt động cách mạng từ lúc còn trẻ. Sau Cách mạng tháng 8/1945, ông được phân công phụ trách tờ báo Reo ở Huế. Trước ngày vỡ mặt trận, ông được lệnh chuyển ra vùng Thanh Nghệ Tĩnh, giữ chức Phó ban Tuyên truyền Việt Minh Trung Bộ. Sau năm 1954, ông chuyển ra Hà Nội, được Đảng cử sang ngành ngoại giao. Ông có nhiều năm công tác ở nước ngoài, từng giữ chức Tham tán văn hóa, Bí thư thứ nhất Đại sứ quán nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ta tại Liên Xô. Nhà báo Đỗ Hữu Phú nghỉ hưu năm 1986, mất năm 1996 tại Hà Nội, thọ 77 tuổi.

Báo Reo là cơ quan văn nghệ và trào phúng của Liên đoàn, với tuyên ngôn ngày ra mắt: “Cũng như tất cả hoạt động khác, báo chí lúc nầy phải nhắm vào mục đích: CỨU QUỐC”.

“Đó là một điều dĩ nhiên và hiển nhiên rồi”.

“Nhưng cũng bởi đi trên con đường ấy mà hầu hết báo chí đều thiên về chính trị và đều giữ cái vẻ mặt trang nghiêm của một… ông chủ báo. Và cũng bởi thiên về chính trị nên người ta hơi, chỉ hơi thôi, quên văn chương và nghệ thuật một tí, cũng chỉ một tí thôi”.

“Dân Việt Nam tuy ăn sau bước chậm vẫn là một dân tộc chuộng văn nghệ vì là một dân tộc có sẵn một di sản văn nghệ. Ít thấy nhắc tới văn nghệ, dân Việt Nam, nhất là đồng bào Trung Bộ ta cũng thấy khô khan. Và cứ phải giữ cái vẻ đạo mạo mãi, nhiều người cũng hơi buồn - buồn chớ không phải chán”.

“Trong lúc bom đạn vang rền ở miền Nam, dạ dày gào thét ở miền Bắc và đồng bào toàn quốc hò la khắp ngoài mặt trận và hậu phương, chúng tôi nhận thấy cần phải góp một phần hơi sức vào công cuộc chung. Nhưng chúng tôi chỉ đứng trong một địa hạt riêng để khỏi lầm lẫn với những các cơ quan khác và cũng tùy theo tài mọn của mình. Ngực lép, cổ nhỏ, hơi khàn, nhưng chúng tôi cũng thử cố Reo”.

“Chủ trương “Reo” hò trên mặt trận văn nghệ cũng như “Reo” mừng những thắng lợi của Chính phủ và quốc dân. “Reo” cười những lố lăng có hại cho tinh thần đoàn kết toàn dân và nền độc lập của Tổ quốc. Và ‘Reo” vang cho không còn ai buồn ngủ nữa”.

Reo chê cười những sinh hoạt rượu chè, cờ bạc; cười cả những ông quan cách mạng nhũng nhiễu dân lành, cười anh nông dân bỏ ruộng, cười đàn ông hai vợ, cười những người đàn bà lắm mồm, điêu ngoa... và cười tất cả thói hư tật xấu theo quan niệm lúc bấy giờ như uống cà phê theo kiểu thực dân... Reo cười dưới nhiều hình thức, thể loại của báo chí và văn học trào phúng.

Mặc dù chủ trương chỉ làm văn nghệ và trào phúng thôi, nhưng Reo vẫn xông pha vào địa hạt chính trị, văn hóa, học thuật, mỹ thuật, âm nhạc. Trước cuộc Tổng tuyển cử dân chủ bầu Quốc hội khóa đầu tiên ngày 6/1/1946 của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Reo tích cực đăng tin phỏng vấn, giải đáp những thắc mắc của dân chúng Thuận Hóa và Thừa Thiên.

Báo Reo mới xuất bản được ba kỳ, sau Tết Độc lập đầu tiên, báo Reo ra số đặc biệt ngày 27/1/1946, thì ngừng xuất bản.

Nhìn lại lịch sử báo chí văn nghệ của Thừa Thiên Huế, thì Reo giữ vai trò tiên phong và có vị trí nhất định trong dòng văn nghệ trào phúng cách mạng để “Reo vang cho không còn ai buồn ngủ nữa”.

D.P.T  
(SHSDB25/06-2017)






 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
Tin nổi bật
  • Vậy mà, đã hơn 50 năm, từ những năm tháng trẻ tuổi… Huế, ngày ấy đã xa. Đã là kỷ niệm. Đã mất đi nhưng vẫn không ngừng sinh nở. Như những câu thơ, một thời…

  • Việt Đức - Võ Quê - Phạm Xuân Phụng - Nguyễn Thiền Nghi - Nguyễn Văn Vũ - Lê Phùng - Thùy Phương - Trần Băng Khuê

  • Trại sáng tác văn học với chủ đề “Vinh Xuân - Mùa biển gọi” do Hội Nhà văn Thừa Thiên Huế phối hợp với UBND xã Vinh Xuân tổ chức, diễn ra trong thời gian từ ngày 3/5 đến ngày 10/5/2024, gồm 14 nhà văn, nhà thơ và 1 nhạc sĩ khách mời, đã cho ra đời 58 tác phẩm.

  • CHU SƠN

    Cuối năm 1963 tôi từ Hội An ra Huế để nhận lại tập thơ Quê Nhà và giấy phép xuất bản tại nha thông tin Trung Việt.

  • TRẦN DZẠ LỮ

    Gần một đời người làm thơ, sống giữa Sài Gòn với bao nhiêu thăng trầm dâu bể, có những ngày đói rách, lang thang. Bạn bè thì nhiều, có kẻ nhớ người quên sống khắp cùng đất nước, nơi đâu cũng để lại trong tôi ít nhiều kỷ niệm.

  • (SHO) Những người tôi gặp ở Huế trẻ hay già thường ngưỡng mộ anh là Thầy, một vị Thầy của môn âm nhạc, của tiếng, của lời, thân hay sơ mỗi người đều như chịu ít nhiều ân huệ của anh.  Nhưng thoạt mơ hồ tôi hiểu danh hiệu ấy khác hơn khi được ngồi với anh, bên bàn cơm, khi vui ca, khi đi dạo, khi nghe anh hát, khi thấy anh ngồi yên giữa bạn bè, anh hiện ra là vị Thầy bên trên âm nhạc... 

  • Mặc dù được các bác sĩ tận tình cứu chữa nhưng GS-TS Trần Văn Khê đã vĩnh viễn ra đi vào lúc 2 giờ 55 phút ngày 24.6. Ông thọ 94 tuổi.

  • LTS: Ngày 17-7-1988 nhà thơ THANH TỊNH đã qua đời tại Hà Nội sau một cơn bệnh nặng, thọ 77 tuổi. Tưởng niệm nhà thơ, người anh người đồng nghiệp đáng kính của anh em văn nghệ sĩ Bình Trị Thiên, chúng tôi xin giới thiệu bài viết của anh Hoàng Trung Thông và đoạn trích trong Điếu văn đọc tại lễ tưởng niệm nhà thơ tại trụ sở Hội văn nghệ B.T.T ngày 19-7-1988.

  • DƯƠNG THỊ NHỤN

    Tôi biết nhà văn Bùi Ngọc Tấn qua chị Dung là hàng xóm cũ của tôi những năm 90 của thế kỉ trước. Chị Dung là cháu ruột lại gần nhà ông ở phố Điện Biên Phủ nên rất thân thiết với ông. Tôi chỉ nghe chuyện và đọc truyện của nhà văn Bùi Ngọc Tấn qua chị Dung.

  • LGT: Thúc Tề và Trần Kim Xuyến là hai nhà báo có nhiều đóng góp cho cách mạng Việt Nam. Một vấn đề đặt ra là: trong hai nhà báo liệt sĩ nói trên, ai mới đúng là “Nhà báo liệt sĩ đầu tiên của báo chí cách mạng Việt Nam?”. Nhiều ý kiến công nhận nhà báo Trần Kim Xuyến là nhà báo liệt sĩ đầu tiên, trong khi các tư liệu lại cho chúng ta thấy Thúc Tề mới đúng là nhà báo liệt sĩ đầu tiên.

  • TÔ NHUẬN VỸ

    Trong số bạn bè thân tình của tôi, Ngô Minh rất “lạ”. Lạ đầu tiên là… nhỏ thó. Người thấp bé, tròn vo, tròn vo từ mấy chục năm ni luôn, chừ lại suốt ngày (e cả suốt đêm) ngồi máy tính viết bài.

  • Nhà văn Bùi Ngọc Tấn, tác giả của những tác phẩm nổi tiếng như: Nhằm thẳng quân thù mà bắnThuyền trưởngRừng xưa xanh lá ;Kiếp chóNhững người rách việc; Chuyện kể năm 2000... đã qua đời vào lúc 6 giờ sáng ngày 18.12. Nhà văn Bùi Ngọc Tấn sinh năm 1934 tại Thủy Nguyên, Hải Phòng. Ông bước vào sáng tác văn chương từ năm 20 tuổi và đã có một bút lực dồi dào để lại cho đời nhiều tác phẩm có giá trị.

  • Nguyễn Hữu Đang sinh năm 1913 , quê  làng Trà Vi, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình. Ông tham gia Hội Sinh viên thị xã Thái Bình thuộc Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội và bị Pháp bắt vào cuối năm 1930 và bị giam hai tháng rưỡi tại thị xã Thái Bình.

  • Thi sĩ Kiên Giang là tác giả những bài thơ nổi tiếng Hoa trắng thôi cài lên áo tím, Tiền và lá, Ngủ bên chân mẹ… Ông cũng là soạn giả của những vở cải lương quen thuộc như Áo cưới trước cổng chùa, Người vợ không bao giờ cưới, Lưu Bình - Dương Lễ, Trương Chi - Mỵ Nương và hàng trăm bản vọng cổ. Như người bạn văn tâm giao Sơn Nam và thi sĩ đàn anh Nguyễn Bính, Kiên Giang cả một đời phiêu bạt sống rày đây mai đó, cho đến khi trái tim đột ngột ngừng đập”...

  • Ở tuổi 89, nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý - tác giả của ca khúc nổi tiếng "Dư âm" sống nghèo túng, bệnh tật và cô đơn trong căn nhà nhỏ giữa lòng Sài Gòn.

  • NGÔ ĐÌNH HẢI

    Nhà văn Trần Áng Sơn sinh ngày 12/7/1937 tại Hải Phòng, lớn lên ở Huế, trưởng thành ở Sài Gòn, mất ngày: 18/5/ 2014.

  • QUANG VIÊN

    Đại tướng Nguyễn Chí Thanh là vị tướng tài năng và đức độ. “Ông là một danh tướng, một nhà chính trị và nhà quân sự lỗi lạc” - Cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt thốt lên khi nhớ về Đại tướng Nguyễn Chí Thanh như vậy. Trong cuộc sống tình cảm gia đình, cũng như ứng xử với văn hóa văn nghệ, Đại tướng Nguyễn Chí Thanh cũng hết sức chí tình, có những việc làm rất đáng khâm phục. Nhà thơ Tố Hữu đã viết về ông rất hay: “Sáng trong như ngọc một con người”…

  • NGUYỄN VĂN XÊ
                      hồi ký

    Buổi sáng mùa thu ngày 20-9-1940. Nơi nhà thương Nam ở Quy Hòa những bệnh nhân già yếu đang run lên vì gió lạnh từ biển thổi vào.