Những người Huế mặc áo dài
VÕ NGỌC LAN
Như một mặc định của thời gian khi Huế là kinh đô của cả nước và nơi đây cũng là kinh đô của những chiếc áo dài. Vì vậy con gái Huế được làm quen với tà áo dài rất sớm. Bởi khi mới sinh ra đã thấy mẹ, thấy bà, thấy những người phụ nữ chung quanh khoác trên mình chiếc áo dài.
Tôi lên ba tuổi mới lẩm chẩm biết đi đã được mẹ may cho bộ áo dài lụa. Cứ thế mỗi năm tôi đều có bộ áo dài mới. Đến khi vào trung học, bộ áo dài trắng của cô Nữ sinh Đồng Khánh luôn làm tôi hãnh diện. Ngày nay áo dài được cách tân mang lại cho người phụ nữ dáng dấp trẻ trung, khoe được vẻ đẹp của cơ thể, tuy nhiên mặc chiếc áo đó người phụ nữ khó có thể xoay xở, khó thao tác như mặc chiếc áo dài ngày xưa.
 |
Tôi rất ghiền áo dài. Có lẽ khi khoác lên người chiếc áo dài ấy, tôi đã khác tôi trước đó. Tôi ngắm tôi trong tà áo của những người chung quanh và thầm nghĩ chiếc áo dài đang làm tôi đẹp lên. Không những tôi thích mặc áo dài mà với 5 người con gái của tôi hiện sống ở nước ngoài, tôi vẫn khuyến khích các con mặc áo dài những khi có lễ hoặc vào dịp Tết Nguyên đán. Những người tôi quen biết như bà Khánh Nam, nhà văn Trần Thùy Mai, giáo sư Thái Kim Lan… hình như cũng đồng hoàn cảnh ghiền áo dài nên thấy họ là thấy tà áo của họ phất phơ trong gió.
 |
| Bà Khánh Nam |
Người mặc áo dài tạo cho tôi nhiều ấn tượng đó là bà Khánh Nam ở Lạc Tịnh viên. Năm 1996 tôi đi cùng đoàn khách du lịch đa phần là người Âu Mỹ đến tham quan ngôi nhà cổ này. Khi bà Khánh Nam trong chiếc áo dài thướt tha xuất hiện thật trang nhã khiến cả đoàn khách tây ta gì đều trầm trồ. Tôi đã xấu hổ khi mình là người Viêt lại không mặc áo dài mà diện bộ jeans. Sau đó có vài người bạn của tôi ra chợ Đông Ba tìm cho được lụa màu vàng chanh y đúc áo của bà quận chúa này để mua. Tôi cũng không ngoại lệ. Rõ thấy hiệu ứng của người đẹp với chiếc áo dài đẹp quả có sức quyến rũ lạ kỳ.
Tôi còn trở lại Lạc Tịnh viên khá nhiều lần. Tôi khám phá được một điều thú vị là người phụ nữ hoàng tộc này luôn thường trực chiếc áo dài trên người, gặp bà là thấy chiếc áo dài. Hình như nếu chưa mặc kịp bà sẽ không tiếp khách. Tác phong đó làm tôi nhớ đến cô Xuân Yến từng làm Hiệu trưởng Đồng Khánh. Cô Yến có thói quen khi xuất hiện trước người khác là phải mặc áo dài, trang điểm chu đáo. Phong cách ăn mặc của bà Khánh Nam thật đẹp, thật tao nhã. Tôi dùng từ tao nhã để chỉ chiếc áo dài bà Khánh Nam đang khoác trên người. Vì bản thân tôi đã đôi lần nghe người ta bảo chiếc áo dài Việt Nam khá sexy. Hai điều đối lập này xuất hiện trong cùng chủ thể áo dài cũng không mâu thuẫn lắm đâu. Lý do đơn giản rằng có sexy hay tao nhã đều do chủ nhân chiếc áo tự tạo phong cách. Như bà Khánh Nam mặc áo dài màu lam, màu hoàng yến, cắt may kín đáo thì làm sao chiếc áo đó có thể tạo cho người đối diện sự tò mò. Có chăng trong đầu óc họ chỉ có sự ngưỡng mộ, tôn trọng. Có lẽ khi may áo dài, người đặt may cùng người cắt may cũng không nên quá đà để biến dạng chiếc áo vốn mang đặc trưng là nét tinh hoa của dân tộc.
 |
| Giáo sư Thái Kim Lan |
Nếu bà Khánh Nam nền nã, quý phái thì giáo sư Thái Kim Lan lại phá cách tìm về dáng xưa. Chiếc áo dài chị mặc với phong cách cổ điển trong cách viền hoặc xẻ tà với gam màu tím trông chị thật trẻ trung. Chiếc áo thì xưa như quả đất mà Kim Lan thì tinh khôi hình ảnh của cô gái Huế. Hình như nữ tiến sĩ triết học này chuộng hai màu trắng và tím, đặc biệt khi mặc áo dài chị lại đội thêm chiếc nón lá. Khó ai biết chị đã đi qua một vòng tuần hoàn trời đất, có lẽ chiếc áo dài đã giữ cho chị mãi thanh xuân. Năm 2000 gặp chị ở buổi gặp mặt cựu Nữ sinh Đồng Khánh, trong chiếc áo dài màu trắng chị đã múa. Có lẽ là lúc tôi thấy Thái Kim Lan đẹp nhất.
Quen biết với nhà văn Trần Thùy Mai đã lâu, thỉnh thoảng mới thấy Thùy Mai mặc áo dài. Mỗi lần như thế tôi lại thầm quan sát. Điều làm tôi thích nhất ở nữ nhà văn này là cách chọn màu áo và họa tiết trên chiếc áo. Hầu như Thùy Mai hay mặc áo lụa Hà Đông. Đúng là khi nhìn chợt thấy mát lạ. Nét đặc biệt trong chiếc áo của Thùy Mai là màu áo đậm như màu mận chín hay màu gỗ gõ, có họa tiết khi là chiếc trống đồng, khi là những lát cắt rất tinh tế và lạ mắt. Áo dài của Thùy Mai mang đầy đủ phong cách tân thời như ôm sát người, tay raglan và dài chấm gót. Nhờ vậy khi nữ văn sỹ bước đi, trông uyển chuyển, mềm mại ghê lắm! Có lẽ do đặc trưng công việc nên Trần Thùy Mai ít mặc áo dài nhưng khi mặc thì lắm kẻ ngoái nhìn.
 |
| Nhà văn Trần Thùy Mai |
Nhà văn nữ nổi tiếng này tâm sự với tôi: “Người ta hay ca tụng chiếc áo dài trên bục giảng, trên đường phố, trong các dịp lễ hội. Nhưng chưa ai nói đến chiếc áo dài khi ra quốc tế”. Có lẽ do chiếc áo dài buộc người phụ nữ phải ý tứ, khép nép khi khoác nó trên người nên khi ra thế giới phần nào bị hạn chế. Hãy để tự thân chiếc áo dài có đời sống riêng phù hợp như sống giữa xứ sở của chiếc áo đầm Âu Mỹ thì người phụ nữ Việt Nam vẫn chọn chiếc áo dài khi ra đường hay gặp nhau. Không phải họ hoài cổ mà chiếc áo dài trở nên một phần đời không thể thiếu và trên hết họ chọn áo dài để phô diễn những gì thuộc về cái đẹp. Cũng như ngày nay, thế hệ trẻ vẫn đang quay về với chiếc áo dài đó thôi. Không hiểu tôi có thần tượng chiếc áo dài Huế quá không khi khẳng định rằng chiếc áo đã tôn vinh nhiều nét đẹp của những người bạn Huế của tôi. Họ luôn đẹp hơn khi mặc áo dài và từ họ, chiếc áo dài được lắm người ngưỡng mộ.
Tình cờ tôi đọc bài viết của nhà văn Trần Mạnh Hảo về chiếc áo dài trong đó có câu “Khi chảy qua Hà Nội, sông Hồng mặc áo dài đi tết biển Đông” nghe mà thấy lịm cả người. Tôi đã từng thấy Tôn Nữ Giáng Tiên mặc áo dài. Có lẽ chiếc áo dài từ người vợ hoàng phái đã giúp anh có những câu thơ hay thế chăng?. Dẫu gì thì bây giờ người ta mặc áo dài đã bắt đầu nhiều hơn. Cứ mỗi dịp hội hè là thấy áo dài trong gió tung bay. Như 95 năm Đồng Khánh vào tháng 3 năm 2012 nhiều lắm những tà áo tím. Và tôi thấy đâu đó màu áo của bà Khánh Nam, Thái Kim Lan, Trần Thùy Mai những cựu nữ sinh Đồng Khánh ngày xưa. Tôi mơ ước được cùng họ mặc áo dài đi tết quê hương.
V.N.L
(SDB8/3-13)
Tải mã QRCode
.png "Địa danh học và việc nghiên cứu địa danh các tỉnh Trung Trung Bộ")
-
JEAN CLAUDE VÀ COLETTE BERNAY (Chủ tịch Hiệp Hội "Nghệ thuật mới Việt Nam", thành viên của Nhóm công tác Huế - Unesco, phụ trách dự án Duyệt Thị Đường từ năm 1993)
-
NGUYỄN QUANG HÀ Bút kýMột nhà triết học đã nói: "MỌI NGƯỜI ĐỀU ĐI BẰNG ĐÔI CHÂN CỦA MÌNH". Lúc ăn chưa no, lo chưa tới, đọc câu này, tôi cười: "Dễ ợt thế, có gì mà nói". Lớn lên mới thấy được câu ấy thật chí lý, thật ghê gớm. Hầu như tất cả những ai mượn đôi chân của người khác đi đều sứt đầu, bươu trán cả. Tuy không nói ra, song những tiền đề, định hướng cho mọi hành động đều có xuất phát điểm từ nội dung câu nói ấy.
-
HOÀNG NGỌC VĨNHTrong hơn 300 năm từ 1636 đến 1945, với tư cách là Trung tâm chính trị và văn hóa của Đàng Trong và là kinh đô của đất nước thống nhất, Huế trải nhiều thăng trầm nhưng vẫn giữ được những thuần phong mỹ tục và các thành tựu của dân tộc, tiếp thu những tinh hoa của nhân loại, hội tụ được nhiều kỳ tích về nhiều phương diện. Huế bình tĩnh, chắc chắn đi lên và đang hiện đại hóa. Cố đô cổ kính hài hòa trong thành phố mới sôi động, xứng đáng với phần thưởng cao quý mà UNESCO trao tặng trong tháng 8. 1994 "Huế di sản văn hóa của thế giới".
-
XUÂN HUY "Chợ Đông Ba đem ra ngoài giại Cầu Trường Tiền đúc lại xi - moong"
-
TÔN THẤT BÌNHThừa Thiên Huế vốn là vùng đất miền Trung nổi tiếng về hò. Ngày trước, hò khá phổ biến trên mọi miền đất nước, nhưng đặc biệt ở miền Trung, hò là một đóng góp quan trọng về thể loại dân ca Việt Nam.
-
LTS: Nhạc sĩ Trần Hoàn là người từng công tác nhiều năm, và có nhiều gắn bó với TTH. Nhân dịp ông vào Huế công tác, phóng viên Nguyễn Việt có cuộc trò chuyện với ông xung quanh những vấn đề về Huế và âm nhạc. Xin giới thiệu với bạn đọc nội dung cuộc trò chuyện này.
-
HỒ VĨNHTừ đường Qui Đức công chúa tọa lạc bên cạnh đường đi lăng Tự Đức thuộc thôn Thượng 2, xã Thủy Xuân, thành phố Huế. Đây là một ngôi từ đường cổ có tuổi thọ trên 100 năm. Bình đồ từ đường có kiến trúc gần vuông, nội thất có 1 gian 2 mái gồm 20 cột gỗ lim, kiền. Ở gian chính giữa treo bức hoành khắc nổi sáu chữ Hán "Qui Đức công chúa từ đường".
-
NGUYỄN KHẮC PHÊLâu nay, nhắc đến vùng biển gắn liền với Huế, người ta chỉ biết có Thuận An " bãi tắm Thuận An", " Cảng Thuận An", " nhà nghỉ Thuận An"... còn eo Hòa Duân, nghe như là một địa danh mới nổi tiếng sau cơn lũ lịch sử đầu tháng 11 này.
-
THANH TÙNGSáng 4/11/99, khi còn kẹt ở Đà Nẵng, nối được liên lạc với với Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế Nguyễn Văn Mễ qua Mobi Fone tôi mới biết mức nước ở Huế đã vượt đỉnh lũ lịch sử từ 1 - 1,2 mét.
-
QUÍ HOÀNGLăng tẩm trừ lăng Khải Định, Hổ Quyền, trong Hoàng Thành trừ Thái Bình Lâu, Lẩu Ngọ Môn ở vị thế cao nên thoát khỏi nước. Còn tất cả 14 khu di tích khác với hàng trăm công trình kiến trúc đều bị ngập trong biển nước. Chỗ cao nhất trong nội thành cũng ngập 1 mét 50 nước, chỗ ngập sâu nhất của lăng Minh Mạng là trên 5 mét. Nhà bia ở đây nước ngập dần tới mái.
-
ĐOÀN MINH TUẤNViệt Nam - mảnh đất dài như một chiếc đàn bầu đã là quê hương sản sinh ra chiếc áo dài phụ nữ duyên dáng. Dải đất hình chữ S thắt lưng eo ở Huế, cũng như chiếc áo dài "thắt đáy lưng ong" dịu dàng, e ấp, kín đáo và lộ rõ đường nét: Rõ ràng trong ngọc trắng ngà Dày dày sẵn đúc một tòa thiên nhiên (Nguyễn Du)
-
NGUYỄN ĐẮC XUÂNTừ sau ngày các chúa Nguyễn thiên di thủ phủ xứ Đảng Trong đến Kim Long (1636) và Phú Xuân (1687), do yêu cầu tiêu dùng của phủ Chúa và quan binh, đã hình thành ở Phố Lữ Bao Vinh một khu phố thị. Đến nửa thế kỷ XIX khu phố thị nầy lan dần lên phía chợ Dinh Gia Hội và tồn tại cho đến ngày nay. Kinh thành Huế được UNESCO công nhận là Thành cổ thì khu Gia Hội Chợ Dinh chính là khu phố cổ của Huế.
-
VÕ HƯƠNG AN (*)Ngày trước tôi chưa thấy nơi nào nhiều am, miếu, điện, đền như ở Huế. Và cũng chưa thấy nơi nào mà việc lên đồng lại phổ biến và quen thuộc như ở Huế. Nội dọc con đường chạy từ xóm Cầu Đất tới cống Vĩnh Lợi đã có khá nhiều điểm lên đồng, nào am ông Cửu Cường, am bà Thầy Bụi, Phước Điền Điện của ông Giám Hưu, am ông Chấn.v.v nói chi đến những nơi khác nữa.
-
NGUYỄN VĂN MẠNHLàng Phước Tích được thành lập vào khoảng thế kỷ XV, gần với quá trình mở mang bờ cõi về phương Nam của nhà nước phong kiến Đại Việt. Trong gia phả của họ Hoàng - dòng họ khai canh ở Phước Tích có đoạn chép: "Đến đời Lê Thánh Tôn, niên hiệu Hồng Đức thứ nhất và hai (1470 - 1471), ngài thủy tổ họ Hoàng lúc bấy giờ là Hoàng Minh Hùng, tục gọi là Nồi, nguyên người làng Cẩm Quyết, tỉnh Nghệ An, đã thân chinh đánh đuổi quân Chiêm Thành, sau chiến thắng trở về ngài đi xem xét đến nguồn Ô Lâu, bao chiến địa phận từ Khe Trăn, Khe Trái đến xứ Cồn Dương, sau khi xem bói, đoán biết được chỗ đất tươi tốt, ngài liền chiêu tập nhân dân thành lập làng" (1).
-
NGUYỄN QUANG SÁNG Ký Mỗi lần ra Huế về tôi cứ áy náy là chưa đến viếng Nhà thờ tổ nghề Kim Hoàn, vì cha tôi và anh em tôi đều là thợ kim hoàn. Nghề kim hoàn của cha tôi đã nuôi các anh chị em tôi. Cũng với nghề kim hoàn gia đình tôi đã trải qua biết bao thăng trầm. Mãi đến ngày 05/8/2004 này nhờ sự giúp đỡ của Tạp chí Sông Hương (Nguyễn Khắc Thạch, Vũ Bích Đào, Diệu Trang) tôi đã đến Nhà thờ thuộc làng Kế Môn, huyện Phong Điền.
-
TRẦN THỊ THANH…Núi Thuý Vân và chùa Thánh Duyên vì trước kia được xem là một trong những thắng cảnh của đất Thần Kinh nên các Chúa và các vua Nguyễn thường về đây thưởng ngoạn và làm thơ phú ca ngợi. Tuy nhiên, nổi tiếng hơn cả vẫn là những bài thơ được khắc trong hai tấm bia - một dựng trong chùa, một dựng dưới chân núi…
-
HỒ VĨNHĐồi Vọng Cảnh nằm cách thành phố Huế 7km về phía tây nam, vùng sơn phận này gồm nhiều núi đồi gối đầu lên nhau trong một khu vực rộng khoảng 2.400 ha diện tích đất tự nhiên. Về mặt địa hình của ngọn đồi, từ vị trí của tấm bia cổ Lý Khiêm Sơn (núi gối hậu của Khiêm Lăng - Tự Đức) kéo dài lên Vọng Cảnh là một dãy liên hoàn.
-
NGUYỄN QUANG HÀChùa Huyền Không Sơn Thượng tan trong non xanh và lá xanh. Dẫu đang còn tranh tre mộc mạc, nhưng thanh thoát, duyên dáng và thảnh thơi như lòng người ở đây. Đúng như nhà sư Minh Đức Triều Tâm Ảnh tâm sự: “Cảnh là tơ duyên của đời”. Đến Huyền Không Sơn Thượng cảm giác đầu tiên của tất cả du khách là thấy lòng mình ấm lại.
-
MINH ĐỨC TRIỀU TÂM ẢNHChùa Linh Mụ đẹp quá, nên thơ quá. Nói vậy cũng chưa đủ. Nó tịnh định, cổ kính, an nhiên, trầm mặc. Nói vậy cũng chưa đủ. Phải nói nó là một bài thơ Thiền lồng lộng giữa không gian mây nước, giữa khói sương, giữa mênh mang dâu bể và lòng người. Nó là bức tranh thủy mặc thuộc họa phái Sumiye, Nhật Bổn, mà, nét chấm phá tuy giản phác nhưng lung linh, ảo diệu; vượt thời gian và đi vào vĩnh cửu. Nó là bài kinh vô ngôn, tuy không nói một chữ, mà đã làm lắng đọng trăm ngàn xôn xao của cuộc thế; và, gợi nhắc vô biên cho con người hướng đến điều chân, lẽ thiện...
-
NGÔ MINHHuế trên 350 năm là thủ phủ Chúa Nguyễn Đằng Trong và Kinh Đô của Đại Việt đã tích tụ nhân tài, vật lực cả quốc gia tạo ra một hệ thống Di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc và nổi tiếng như nhã nhạc, lễ hội dân gian, văn hóa ẩm thực... Trong Di sản văn hóa ẩm thực Huế, Văn hóa ẩm thực Cung đình là bộ phận tinh hoa nhất, giá trị nhất!
.png)
.png)
