Những bảo vật quốc gia độc bản ở Huế - BÀI 1: KIỆT TÁC NGHỆ THUẬT BẰNG ĐỒNG

09:36 25/10/2016

Qua 4 lần xét duyệt, hiện Huế có 8 cổ vật, nhóm cổ vật được công nhận là bảo vật quốc gia gồm: đại hồng chung chùa Thiên Mụ; bộ súng thần công; bộ cửu đỉnh; bộ sưu tập vạc bằng đồng, bệ thờ Vân Trạch Hòa, bia Khiêm Cung ký, ngai vua triều Nguyễn và áo tế giao.

Cận cảnh bảo vật quốc gia - đại hồng chung chùa Thiên Mụ.

Mỗi bảo vật quốc gia ở Huế là một tuyệt tác nghệ thuật mang nhiều giá trị văn hóa, lịch sử độc đáo, quý hiếm được kết tinh từ trí tuệ và bàn tay tài hoa, điêu luyện...

Tuyệt tác đại hồng chung

Nằm cách trung tâm thành phố Huế khoảng 3 km, Thiên Mụ tọa lạc trên một ngọn đồi bên dòng sông Hương thơ mộng. Nếu du khách từng đến ngôi chùa này, chắc chắn sẽ không bỏ qua việc tham quan, tìm hiểu về chuông chùa (đại hồng chung) đặt phía tay trái từ ngoài cổng vào. Chuông cao 2,50m, đường kính miệng 1,40m, nặng gần 2.000 kg; được công nhận là bảo vật quốc gia năm 2013. Chuông do chúa Nguyễn Phúc Chu cho đúc để cúng dường đức Phật.

Bà Nguyễn Thị Vân Anh- Giám đốc Bảo tàng cổ vật cung đình Huế cho rằng: “Đại hồng chung chùa Thiên Mụ là hiện vật gốc độc bản, có hình thức độc đáo và là tác phẩm mỹ thuật đặc sắc của ngành điêu khắc, đặc biệt có giá trị văn hóa-lịch sử gắn liền với một giai đoạn lịch sử và tư tưởng dưới thời các chúa Nguyễn. Các motif trang trí trên chuông thể hiện tính tổng hợp và dung hòa cả 3 luồng tư tưởng lớn của Á Đông là: Phật giáo, Khổng giáo và Lão giáo, thể hiện triết lý Việt - một triết lý bao dung, không phân biệt, không chấp ngã”. Theo nhà nghiên cứu văn hóa Nguyễn Xuân Hoa (nguyên giám đốc Sở VH & DL TT-Huế), chuông Thiên Mụ rất độc đáo, có niên đại sớm ở Huế, cách trang trí rất đặc biệt. Chuông chùa này là nơi duy nhất của chùa Thiên Mụ được chúa Nguyễn Phúc Chu cho khắc bốn chữ “Thiên Mụ thiền tự”. Trên chuông có những bài kệ (kinh phật), có khắc bài minh của chúa Nguyễn Phúc Chu “chú nguyện mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an”. Trên chuông thể hiện giá trị trên cả bốn mặt: niên đại, kỹ thuật, thẩm mỹ, tư tưởng. Khi được hỏi vì sao nhắc đến chùa Thiên Mụ, dân gian vẫn lưu truyền câu thơ “Tiếng chuông Thiên Mụ, canh gà Thọ Cương”, ông Hoa giải thích rằng: nguyên văn câu thơ là “Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Khương”. Nhưng khi đến Huế thì có sự biến tướng, khi vào Huế thì người đương thời thấy chùa Thiên Mụ đẹp nên đã đưa hai câu thơ trên để nói về ngôi cổ tự này. Trước chùa Thiên Mụ nhìn qua có đồi Long Thọ, ngọn đồi có tên là Long Thọ Cương, tức là tiếng gà từ bên đồi vọng lại”.

Nghệ nhân nhân dân Nguyễn Văn Sính ở Phường Đúc (TP Huế)- hơn 50 năm gắn bó với nghề đúc đồng cho rằng, chuông chùa Thiên Mụ là một tác phẩm mỹ thuật đặc sắc của ngành điêu khắc, hội họa và kỹ nghệ đúc đồng thời chúa Nguyễn. Chuông được đúc bằng đồng và thiết nên tạo ra một âm chuông sâu lắng, ảnh hưởng Thiền Phật giáo. Hoa văn được trang trí trên chuông là các cảnh vật rất hài hòa, khiêm tốn và chỉ cần nhìn vào thì người thợ đúc đồng lâu năm có thể biết được chuông được đúc tại miền nào. Cũng theo một số nghệ nhân đúc đồng ở Huế, thời điểm chúa Nguyễn Phúc Chu cho đúc chuông trong ngày rằm Phật Đản, đã có hàng trăm quan viên Phật tử đến quy y, thọ giới đã phát tâm thả vào chuông đồng sôi rất nhiều vật quý giá... bằng một niềm tin bất hoại. Chính vì vậy chiếc chuông đã mang trong mình cả những giá trị tâm linh và một hàm lượng hợp kim đặc biệt tạo nên âm thanh ngân nga siêu thoát.

Sức mạnh dân tộc qua súng thần công

Tại 2 cửa Thế Nhơn và Quảng Đức, đường vào kinh thành Huế là nơi trưng bày Bộ cửu vị thần công- nhóm bảo vật quốc gia để du khách có dịp chiêm ngưỡng. Bộ cửu vị thần công gồm 9 khẩu súng thần công. Nếu ở cửa Thế Nhơn có 4 khẩu được đặt tên theo 4 mùa: Xuân - Hạ - Thu–Đông thì tại cửa Quảng Đức gồm 5 khẩu, được đặt tên theo ngũ hành: Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ. Bà Huỳnh Thị Anh Vân- Giám đốc Bảo tàng cổ vật Huế cho biết, cửu vị thần công được đúc vào đầu triều Gia Long (1802 - 1820) bằng nguyên liệu tập trung từ các khí mảnh bằng đồng của triều Tây Sơn, được triều Nguyễn xem như một chiến lợi phẩm của triều đại mình. Cả 9 khẩu đều đúc tại Huế. Mỗi khẩu dài 5,10m, nặng hơn 17.000 cân được đặt trên một giá súng và giá súng đều được chạm trổ cực kỳ công phu, tinh xảo.

Súng thần công tại cửa Quảng Đức, tượng trưng cho uy quyền và sức mạnh của vương triều Nguyễn.

Cũng theo bà Vân, vào năm 1816, vua Gia Long sắc phong cho cả 9 khẩu đại bác này danh hiệu: “Thần Oai Vô địch Thượng tướng quân”. Danh hiệu này và nội dung bài sắc phong đều được khắc trên cả 9 khẩu cửu vị thần công là tên gọi chung 9 khẩu đại pháo được đúc dưới triều đại vua Gia Long, từ năm 1803 đến năm 1804. Tên của mỗi khẩu thần công được khắc ở đuôi súng. Ngoài ra, trên phần đai cuối thân mỗi khẩu súng còn có khắc tước hiệu của từng khẩu súng. Giữa thân của mỗi khẩu thần công có khắc một bài minh bằng chữ Hán theo lối triện, gồm 79 chữ, nội dung bài minh này hoàn toàn giống nhau, chỉ khác nhau ở các chữ đánh số thứ tự mỗi khẩu thần công. Gần quai của mỗi khẩu súng đều có khắc tên những người trong Hội đồng đốc công được giao trách nhiệm đúc thần công. Ngoài ra ở phần trục quay bên phải của súng (theo hướng của người bắn) đều có bảng tròn nhỏ bằng đồng khắc ghi cách sử dụng thuốc súng và đạn. Các khẩu súng đều có cùng hình dáng và kiểu thức trang trí. Miệng súng hơi loe, thân thuôn dài, phình dần về phía đuôi. Giữa thân súng có hai quai đúc nổi, cách điệu hình đầu thú. Trên thân súng có 6 gờ nổi, trong đó có 2 gờ ở 2 đầu quai được đúc rộng bản như 2 vòng đai bao quanh thân súng. Hai bên mỗi đường gờ đều trang trí các dải hoa văn dây lá được chạm nổi với những đường nét mềm mại, sinh động và rất tinh xảo.

Được biết, dưới thời Nguyễn, những khẩu thần công này chưa bao giờ dùng trong chiến tranh mà được nhân cách hóa thành các vị tướng thần, tượng trưng cho uy quyền và sức mạnh của vương triều. Hàng năm, triều đình thường tiến hành các cuộc lễ cúng cho “thần súng” và nghiêm cấm thường dân không được vào nơi đặt súng để tỏ sự tôn nghiêm. Nghệ nhân đúc đồng Nguyễn Văn Đệ khẳng định: Xét về mặt kỹ thuật chế tác, đây là bộ 9 khẩu thần công đồ sộ nhất và đẹp nhất dưới thời Nguyễn, một tuyệt tác của nghệ thuật đúc súng, nghệ thuật trang trí, chạm khắc trên đồng. Mặc dù không phải là những vũ khí thực dụng trong quân sự, nhưng các khẩu thần công này vẫn luôn được coi trọng bởi yếu tố tinh thần. Cửu vị thần công thời Nguyễn là những hiện vật gốc độc bản, có hình thức độc đáo và đặc biệt có giá trị văn hóa-lịch sử gắn liền với giai đoạn đầu mới lập nên triều Nguyễn.

Theo CADN Online

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Xem thêm

Festival Huế lần thứ VIII sẽ diễn ra từ ngày 12/4 đến 20/4/2014.

(SH) - Chiều ngày 03/7, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Ngô Hòa chủ trì buổi họp về tình hình triển khai Festival Huế lần thứ 8 - 2014. Tham dự có các thành viên Ban chỉ đạo và một số cơ quan, ban ngành liên quan.
Vườn thơ Tứ Tượng

(SH) - Tạp chí Sông Hương tổ chức kỷ niệm 30 năm ra đời có thể nói là rất hoành tráng. Hơn 200 cộng tác viên của tạp chí từ các miền của đất nước đổ về Huế.
Huế - miền di sản được đánh thức

(SH) - Nhìn lại chặng đường đã qua, mọi người và du khách đến Huế hôm nay đều rất vui mừng khi nhận thấy công tác bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Huế đã có những bước tiến khá xa. Và Huế hôm nay chẳng khác nào một nàng công chúa ngủ trong rừng đang được đánh thức với nhiều tiềm năng vốn có.
Xót xa di sản thế giới bị ô nhiễm trầm trọng

(SH) - Người dân sống khu vực Thượng thành Huế đã phải sống treo 20 năm chờ giải tỏa. Đó cũng là nguyên nhân dẫn đến môi trường sống bị ô nhiễm trầm trọng, nhếch nhác với rác thải và chuột. Đây là vấn đề nhức nhối cho cả người dân và cơ quan chức năng, khi khu vực Thượng thành nằm trong Quần thể di tích Cố đô Huế cần được trùng tu và bảo tồn.
Không chấp nhận du khách thiếu tôn trọng những giá trị văn hóa

(SH) - Theo dự thảo đề án “Xây dựng nếp sống văn minh đô thị và nông thôn” sắp trình HĐND tỉnh tại kỳ họp giữa năm 2013 xem xét quyết định thông qua, có một tiêu chí mà chúng tôi cảm thấy rất tâm đắc, đó là “không sử dụng trang phục thiếu lịch sự đến những nơi tôn nghiêm, di tích lịch sử văn hóa”.
Lễ khánh thành an vị và tế âm hồn thất thủ kinh đô

(SH) - Chiều ngày 30/6 (nhằm ngày 23/5 ÂL) Ban điều hành Phổ Nghĩa Vĩnh (tức Miếu Âm hồn) đã tổ chức lễ khánh thành, an vị và lễ tế âm hồn tưởng nhớ anh linh những người đã tử nạn trong biến cố thất thủ kinh đô vào ngày 23/5 năm Ất Dậu 1885.
Độc đáo thơ trên di tích ở cố đô Huế

(SH) - Đó là hàng nghìn bài thơ, văn chạm khắc trên các cung điện và văn bia ở hoàng thành, các lăng vua ở cố đô Huế.
Công ty Bia Huế ra mắt sản phẩm mới Huda Gold

(SH) - Nhà máy bia Huda tại Khu công nghiệp Phú Bài vừa diễn ra lễ ra mắt sản phẩm mới Huda Gold của Công ty Bia Huế. Đến tham dự buổi lễ có ông John Nielsen - Đại sứ Vương quốc Đan Mạch tại Việt Nam, ông Tayfun Uner - Giám đốc điều hành Carlsberg Việt Nam, ông Nguyễn Mậu Chi - Tổng Giám đốc Công ty Bia Huế cùng hàng trăm cán bộ, công nhân viên và người lao động của công ty.
Bế mạc Trại sáng tác 5 vùng kinh đô Việt Nam xưa và nay

(SH) - Sáng ngày 20/6, tại hội trường Khách sạn Duy Tân - TP Huế, Liên hiệp các Hội VHNT Thừa Thiên Huế đã tổ chức Bế mạc Trại sáng tác 5 vùng kinh đô Việt Nam xưa và nay năm 2013.
Tạp chí Sông Hương đón nhận Bằng khen của Chính phủ

(SHO) - Chiều ngày 19/6/2013, tại hội trường khách sạn Century Riverside Huế, Tạp chí Sông Hương đã long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 30 năm thành lập ( 1983 - 2013), cũng là kỷ niệm 30 năm tạp chí ra số báo đầu tiên. Tham dự buổi lễ có sự có mặt của đồng chí Trần Thanh Bình - Phó Bí thư tỉnh ủy Thừa Thiên Huế và ông Ngô Hòa - Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh.
Huda trao tặng mái ấm tri ân số 1 tại Quảng Trị

(SH) - Công ty Bia Huế (Huda) vừa trao tặng “Mái ấm tri ân” đầu tiên cho gia đình anh Lê Văn Thân (xã Hải Hòa, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị).
Cúp FFAV 2013 lần I – mô hình cần nhân rộng

(SH) - Cúp FFAV 2013 ( Cúp Bóng đá Cộng đồng Việt Nam lần I) là Cúp bóng đá phong trào có quy mô Quốc tế lớn nhất tại Việt Nam từ trước đến nay được tổ chức với sự phối hợp thực hiện của Liên đoàn Bóng đá Na Uy (NFF), Sở Giáo dục và Đào tạo và Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch TT Huế, kéo dài từ 08/6 đến 11/6/2013.
Tạo sức lan toả cho Festival Huế lần thứ 8- năm 2014

(SH) - Thứ trưởng Huỳnh Vĩnh Ái đề nghị UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế có sự quan tâm đúng mức đối với công tác truyền thông trước, trong và sau sự kiện, để Festival Huế lần thứ 8 - năm 2014 tạo sức lan toả rộng rãi, thu hút mạnh mẽ du khách đến với Huế, góp phần là động lực thúc đẩu phát triển kinh tế-xã hội.
Họp báo giới thiệu Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Cố đô lần thứ V ( 2008 – 2013)

(SH) - Sáng ngày 05/6/2013, tại 26 Lê Lợi - Huế, Ban Tổ chức Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Cố đô lần thứ V đã tiến hành họp báo giới thiệu về Thể lệ cũng như Kế hoạch Tổ chức xét trao Giải thưởng VHNT Cố đô lần này. Đến dự có đông đảo các cơ quan thông tấn báo chí Trung ương và địa phương đóng trên địa bàn.
Sông Hương - Dòng sông di sản. Bài 1: Kiệt tác của tự nhiên

(SH) - Sông Hương ngàn năm với hành trình từ nguồn ra biển. Dòng sông mãi mãi là thời sự, khi văng vẳng êm xuôi, lúc ồn ã thịnh nộ theo nguồn cơn tác động vào số phận dòng sông, cũng là số phận của cố đô Huế.
Hai thanh niên dũng cảm nhảy xuống sông Hương cứu người tự tử

Vào 17h chiều 2/6, một vụ tự tử trên cầu Trường Tiền (TP Huế) đã được 2 thanh niên dũng cảm đang đi trên cầu nhảy xuống sông cứu người bị nạn sống sót an toàn.
Cùng Huda đi bộ vì màu xanh quê hương

(SH) - Mặc dù thời gian của buổi lễ phát động là 6h30 nhưng ngay từ sáng sớm đã có khá nhiều Đoàn viên, thanh niên, học sinh và đông đảo người dân của các phường trên địa bàn TP Huế tập trung tại công viên Thương Bạc và các khu vực lân cận nơi mà đoàn đi bộ sẽ di chuyển qua.
Khai mạc triển lãm “4 người chúng tôi”

(SH) - Chiều 30/5, tại Trung tâm Văn hóa Pháp tại Huế, số 01 Lê Hồng Phong đã khai mạc phòng triển lãm tranh “4 người chúng tôi”.
Các con tìm cha Lê Trọng Tín

Ông Lê Trọng Tín người làng Vân Trình, xã Phong Bình, H.Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế. CMND số 023622155 cấp ngày 10/09/2007.
Chi Lăng – con đường di sản của Huế

(SH)- Con đường Chi Lăng, được giới nghiên cứu Huế đánh giá là khu đẹp nhất của phố cổ Gia Hội vẫn e lệ, sâu lắng và đầy hấp dẫn. Nhưng đáng tiếc chẳng có tour du lịch nào đến nơi đây.