Khoa Viết văn - Báo chí (tiền thân là Trường Viết văn Nguyễn Du) Trường Đại học Văn hóa Hà Nội vừa tổ chức kỷ niệm 40 năm thành lập.
Các thế hệ học viên của Trường Viết văn Nguyễn Du tề tựu nhân dịp kỷ niệm 40 năm ngày thành lập trường. Ảnh: GIA HÀ
Từng có một quá khứ vàng son với những tên tuổi lừng danh góp mặt vào văn đàn Việt, nhưng hiện nay mô hình đào tạo viết văn này cũng đang đặt ra nhiều thách thức cho cả người học lẫn người dạy.
Thế hệ tiếp nối
Trải qua 40 năm, chỉ tính riêng lĩnh vực viết văn của Trường Viết văn Nguyễn Du trước đây, khoa Viết văn - Báo chí hiện nay đã và đang đào tạo 16 khóa cử nhân Viết văn (ngành Sáng tác văn học) với tổng số gần 400 học viên theo học.
Tham gia học tại khoa, học viên được tiếp xúc, gặp gỡ và học tập với các nhà nghiên cứu, phê bình tên tuổi như Hoàng Ngọc Hiến, Phạm Vĩnh Cư, Nguyễn Đăng Mạnh, Phùng Văn Tửu, Nguyễn Đăng Na, Trần Đình Sử, La Khắc Hòa, Trần Ngọc Vương, Đỗ Lai Thúy, Trương Đăng Dung, Chu Văn Sơn…; đặc biệt có nhiều nhà văn, nhà thơ có uy tín đến giảng dạy và chia sẻ kinh nghiệm sáng tác như Ma Văn Kháng, Nguyễn Khắc Trường, Vũ Quần Phương, Nguyễn Trọng Tạo, Lê Minh Khuê, Sương Nguyệt Minh, Nguyễn Hữu Quý…; hay các họa sĩ Lê Thiết Cương, Phan Cẩm Thượng.
Chính từ nơi đây, nhiều thế hệ học viên của khoa đã trưởng thành, ghi dấu ấn quan trọng trong đời sống văn chương, báo chí của đất nước, trở thành thế hệ kế cận sau những tên tuổi lừng lẫy bước ra từ khoa. Chỉ tính riêng từ khóa 7 trở về sau này, có nhiều gương mặt đã trở thành những tên tuổi nổi bật trên văn đàn hiện nay như Đỗ Tiến Thụy, Nguyễn Thế Hùng (K7); Đoàn Văn Mật, Hữu Vi (K8); Vũ Thị Huyền Trang (K9); Du Nguyên, Khúc Hồng Thiện, Lữ Mai (K10); Đinh Phương (K11), Phạm Thanh Thúy (K12); Phạm Thu Hà (K15)…
Cùng với đó, nhiều học viên cũng đã ghi tên mình trong những bảng vàng văn chương danh giá. Có thể kể đến: Hương Thị (K7) với giải tư Văn học tuổi 20 lần 4; Phạm Thu Hà (K15) với giải ba Văn học tuổi 20 lần 6; Đinh Phương (K11) với giải nhì Cuộc thi truyện ngắn của Tạp chí Văn nghệ Quân đội, giải khuyến khích Văn học tuổi 20 lần 6; Trung Long (K10) với giải ba Cuộc thi truyện ngắn của Báo Văn nghệ 2016-2018.
Nhớ lại những năm tháng theo học ở trường, nhà văn - Đại tá Nguyễn Bình Phương (học viên khóa 4, hiện đang là Tổng Biên tập Tạp chí Văn nghệ Quân đội), xúc động cho biết, được học ở Trường Viết văn Nguyễn Du là một may mắn: “Khi khóa 4 của chúng tôi nhập học, tôi và một số học viên thực sự lãnh trọn một cú sét. Cú sét ấy là tâm huyết, vốn kiến thức đồ sộ, là danh tiếng, đạo đức của những người trong trường và những giảng viên giảng dạy. Các thầy cô đã soi rọi cho chúng tôi thấy được rất nhiều, thấy thế mạnh của mình, sở trường của mình nhưng cũng thấy cả những nhược điểm, những khiếm khuyết, thậm chí cả những sai lầm ngớ ngẩn trong sáng tạo trước đó”.
Thay đổi để tồn tại
Cũng có nhiều ý kiến cho rằng, viết văn thuộc về năng khiếu trời cho, không ai dạy dỗ hay đào tạo được. Tác giả trẻ Phạm Thu Hà bày tỏ: “Tôi nghĩ ý kiến này là đúng. Chính bản thân thầy Văn Giá cũng từng nói: Nhiệm vụ của khoa là giải ảo cho người học. Tức là trước khi học, nhiều người còn mơ mộng sẽ trở thành thi - văn sĩ, nhưng sau khi học, liền tỉnh táo chuyển ngành.
Nói vui là vậy, tôi nghĩ, không chỉ văn chương nói riêng mà toàn ngành nghệ thuật nói chung cũng như những hoạt động đề cao tính sáng tạo và tài năng thì việc dạy dỗ không thể bù đắp thiếu sót bẩm sinh”. Tuy nhiên, theo tác giả trẻ này: “Thay vì coi Trường Viết văn Nguyễn Du là nơi đào tạo nhà văn, nhà thơ thì nên coi đó chỉ đơn giản là một môi trường hoàn hảo cho chính bản thân người viết rèn luyện và phát triển”.
PGS-TS Trần Đức Ngôn, nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Văn hóa Hà Nội, người từng có thời gian phụ trách cả Trường Đại học Văn hóa Hà Nội lẫn Trường Viết văn Nguyễn Du, cho rằng, văn hóa đọc có thể bị thu hẹp bởi sự cạnh tranh của các ngành nghệ thuật khác, tuy nhiên nó không mất đi vì những giá trị riêng mà các ngành nghệ thuật nghe, nhìn không thể thay thế được.
Theo ông Trần Đức Ngôn, để việc đào tạo viết văn thích hợp hơn với xã hội hiện đại cần phải có sự thay đổi theo 2 hướng. Hướng đầu tiên là giữ nguyên sự kết hợp giữa viết văn và báo chí như đã làm từ nhiều năm nay. Sinh viên ra trường sẽ làm báo và lấy báo để nuôi văn. Hướng thứ hai chính là phát triển đào tạo sáng tác kịch bản cho các hình thức nghệ thuật nghe nhìn. Các hình thức nghệ thuật này càng phát triển, càng cần nhiều kịch bản. “Tuy nhiên, hướng đào tạo này không đơn giản, phải có sự chuyên sâu trong lĩnh vực nghệ thuật nghe nhìn thì mới sáng tác kịch bản được”, GS-TS Trần Đức Ngôn lưu ý.
Trong vòng 40 năm, Trường Viết văn Nguyễn Du trải qua nhiều tên gọi khác nhau, đến tháng 4-2012 chính thức được đổi tên thành khoa Viết văn - Báo chí Trường Đại học Văn hóa Hà Nội. Không thể phủ nhận danh tiếng, cũng như đóng góp của Trường Viết văn Nguyễn Du vào đời sống văn chương nước nhà, nhưng việc giữ mãi mô hình như cách đây 40 năm liệu có còn phù hợp khi mà đời sống thay đổi, việc tiếp nhận văn chương ngày nay cũng đã khác nhiều so với trước. |
Theo Hồ Sơn - SGGP
Ngày 26-12, chương trình giới thiệu các ấn phẩm đạt Giải thưởng Văn học Nghệ thuật (VHNT) TPHCM 5 năm lần II (2012 - 2017) đã diễn ra tại TPHCM, nhiều tác phẩm có giá trị đã được xướng tên, có điều, với việc được dán nhãn “sách không bán”, chưa biết tác phẩm sẽ đến với độc giả như thế nào?
Nhà xuất bản Văn học và bạn bè, người thân, những người yêu mến tác giả Nguyễn Trọng Tạo - người nghệ sĩ tài hoa này vừa hoàn thành và ra mắt Nguyễn Trọng Tạo - tuyển tập. Bộ sách được giới thiệu tới công chúng trước ngày giỗ đầu của ông được xem như một ném tâm hương thành kính dành để tri ân tới người nghệ sĩ tác giả “Khúc hát sông quê”.
Mới đây, Ban chấp hành Hội Nhà văn TPHCM vừa công bố Giải thưởng Hội Nhà văn TPHCM năm 2019. Theo đó, có 4 tác phẩm được nhận giải thưởng và tặng thưởng trong năm nay.
Chiều ngày 17/12, tọa đàm ra mắt tiểu thuyết Cô độc của nhà văn Uông Triều diễn ra tại tạp chí Văn nghệ Quân đội, số 4 Lý Nam Đế - Hoàn Kiếm, Hà Nội. Tọa đàm với chủ đề Cuộc hành hương của chữ, đã thu hút đông đảo các nhà văn, nhà thơ, nhà nghiên cứu, phê bình văn học đến dự và phát biểu ý kiến.
Tập thơ “Phút rành rang sống chậm” (NXB Hội Nhà văn, 2019) của nhà thơ, TS Nguyễn Trọng Hoàn (Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học, Bộ Giáo dục và Đào đạo) có 184 bài thì hai phần ba số ấy nói đến hành vi đi và hình ảnh con đường. Ngay tại lời đề từ và bài Đề dẫn đặt đầu sách, tác giả đã viết: Ý nghĩ ăn phải bùa thiên di/ Anh đi mãi đến giờ không kịp nghĩ.
Sáng 12/12/2019, tại 58 Quán Sứ, Hà Nội, Ban Văn hoc - Nghệ thuật (V0V6) Đài Tiếng nói Việt Nam đã tổ chức buổi toạ đàm giới thiệu tiểu thuyết lịch sửĐường về Thăng Long của nhà văn Nguyễn Thế Quang.
Hãy cùng trở lại quá khứ, nghe câu chuyện có thật mà như cổ tích, để cảm nhận về một tình bạn đầy xúc động. Tình bạn giữa đôi voi Xung và Cung. Tình bạn giữa hai dân tộc Việt Nam - Liên Xô ngày ấy, Việt Nam - Liên bang Nga bây giờ.
Trong hội thảo do Hội Nhà văn Việt Nam vừa tổ chức, kỷ niệm 100 năm ngày sinh nhà văn Bùi Hiển, cùng với những đánh giá và đề xuất nhận định thêm, rõ hơn về người cầm bút cần mẫn, bám sát đời sống người dân lao động, còn có những chia sẻ thân thiết về một bạn văn đáng kính của nhiều nhà văn.
Nhằm đúng ngày sinh nhật của nhà thơ Thanh Tùng, đông đảo văn nghệ sĩ đã tề tựu tại Hội Nhà văn Việt Nam để cùng trò chuyện về tài thơ cũng như cuộc đời ông, trong khuôn khổ hội thảo “Thanh Tùng – còn đây một thời hoa đỏ”.
Sáng 13-11, Hội nghị viết văn trẻ Hà Nội lần thứ III được tổ chức tại Ninh Bình. Nhiều nỗi trăn trở của người viết trẻ được nêu ra, song vẫn thiếu những giải pháp thiết thực được kiến nghị, đưa ra bàn thảo. Hơn lúc nào hết, người viết trẻ rất cần sự chung tay để phát triển tài năng, sáng tạo, vì sự phát triển văn hóa Thủ đô.
Kỉ niệm 84 năm ngày sinh nhà thơ Thanh Tùng (7/11/1935 - 12/9/2017), sáng ngày 7/11/2019, tại 9 Nguyễn Đình Chiểu, Hà Nội, Hội Nhà văn Việt Nam phối hợp với Hội Liên hiệp VHNT Hải Phòng tổ chức Hội thảo “Thơ Thanh Tùng - còn đây một thời hoa đỏ”.
Nhìn lại gần 100 năm qua, kể từ khi Thơ mới có những manh nha trên báo chí đến thời điểm hiện tại, có thể liệt hàng nghìn bài viết, công trình tập trung vào mọi khía cạnh của Thơ mới.
Tôi đọc nhiều bài thơ trong tập thơ “Biên bản thặng dư” (NXB Hội Nhà Văn 9/2019) đầy ấn tượng của nhà thơ Phùng Hiệu. Chủ lưu trong mạch trữ tình của anh là ánh nhìn tinh khôi về tình yêu, tình đời.
Đại sứ đặc mệnh toàn quyền nước CH Pháp tại Việt Nam Nicolas Warnery, vừa trao tặng Huân chương Hiệp sĩ Văn học và Nghệ thuật cho nhà văn Ngô Tự Lập. Sự kiện nằm trong khuôn khổ Diễn đàn quốc tế “ Franconomics” được tổ chức tại L’Espace.
Ba mươi năm làm vợ làm mẹ, ba mươi năm làm báo viết văn đã đem lại cho nhà văn Y Ban nhiều trải nghiệm.
“Văn Nguyễn Minh Châu cho thấy nhiều hành trình, nhưng hành trình khiến tôi nhớ nhất là từ “Dấu chân người lính” (1972) đến “Lửa từ những ngôi nhà” (1977), vắt ngang thời điểm 1975, từ chiến tranh về hòa bình, từ chiến trường về hậu phương, nhưng là một hậu phương vẫn tiếp tục là chiến trường trong đời thường không khói súng. Có thể nói chất đời tràn trề, thấm đẫm trong văn Nguyễn Minh Châu” - GS. Phong Lê chia sẻ tại hội thảo “Nguyễn Minh Châu và tiến trình đổi mới văn học” nhân kỷ niệm 30 năm ngày mất của nhà văn.
“Châu - Chút tạ tình tri âm” của tác giả Thanh Thủy là cuốn bút ký viết về cuộc đời và sự nghiệp của người nghệ sĩ tài danh - NSƯT Mỹ Châu.
Bước ra từ chiến trường với 10 năm làm lính đặc công đã góp phần tạo nên tên tuổi của nhà văn viết về chiến tranh Việt Nam - Chu Lai. Hàng chục tác phẩm ra đời đã được đông đảo độc giả đón nhận nhưng chưa khi nào ông ngừng suy ngẫm và trăn trở. “Khi nào tôi còn neo vào hơi thở cần lao, còn hết lòng yêu thương con người, tôi còn tạo cho nhịp điệu trái tim mình”.
Không hoa lệ như trong những dòng văn của Thạch Lam, cũng không lãng mạn tình tứ như câu hát “sương giăng Hồ Tây trắng”... Hà Nội nói riêng và miền Bắc nói chung vào thập kỷ 70 của thế kỷ trước, hiện ra trong ký ức của tác giả Trung Sỹ rất khác.
Xuân Diệu thuộc tầng lớp trí thức Tây học nhưng từng có tới 10 năm học làm thơ cổ điển, bởi thế ông nắm rất vững các kỹ xảo thơ ca truyền thống, thấy được sự đắc địa trong các sáng tác thơ ca cổ điển để phát hiện về các điển phạm của hệ thống nhà thơ cổ điển Việt Nam.