Nhà văn viết báo

09:12 16/09/2019

Nhìn từ phía viết văn, nghề báo giúp người làm văn chương có cảm quan hiện thực bén nhạy, tinh tế, sự dấn thân mạnh mẽ, vốn liếng ngôn từ sống động, cập nhật. Nhìn từ phía nghề báo, năng lực văn chương giúp người làm báo kỷ luật ngôn ngữ cao độ, khả năng liên tưởng dồi dào, lối viết biến hóa và linh hoạt, và nhất là khát vọng sáng tạo những tác phẩm có sức sống lâu bền.

Hỗ trợ, tôn vinh và “làm giàu” cho nhau

Thực tế, trong nền báo chí Việt Nam, đội ngũ những người làm báo, hầu hết đồng thời cũng là nhà văn hoặc nhà văn hóa. Kể từ thời học giả Trương Vĩnh Ký, rồi đến Nguyễn Văn Vĩnh, sau đó là những tên tuổi lớn trong làng báo Việt Nam như Vũ Đình Chí, Vũ Trọng Phụng, Ngô Tất Tố, Vũ Bằng và rất nhiều người khác, đều cùng lúc vừa làm báo, vừa viết văn và cả hai lĩnh vực đều nổi tiếng. Vũ Trọng Phụng trở thành “ông vua phóng sự đất Bắc”, Vũ Bằng là “một nhà báo kiệt hiệt” (Tô Hoài); Ngô Tất Tố một cây bỉnh bút (biên tập viên) xuất thân Nho học mà không thua kém bất cứ nhà báo Tây học nào…

Nhân ra mắt cuốn “Chuyện đời, chuyện nghề” của nhà văn, nhà báo Võ Đăng Danh, các nhà văn đồng tình, báo chí và văn chương có mối quan hệ khăng khít, đôi khi là bất phân định. Bao nhiêu tên tuổi lớn trong nước và thế giới đã chứng minh điều này. Họ đều là những nhà báo lớn, đồng thời là những nhà văn xuất sắc. Giám đốc, Tổng Biên tập Nhà xuất bản Hội Nhà văn Nguyễn Quang Thiều khẳng định, ngay trong đời sống báo chí, văn chương hôm nay, cũng dễ dàng tìm ra không ít trường hợp người viết trên cả hai lĩnh vực này rất thành công. “Nhà văn, nhà báo chỉ khi viết về cuộc đời mình, gia đình mình, về những nỗi phiền muộn, bất hạnh, bất công trong đời sống xã hội mà cũng đầy tính thời sự. Những áng văn đẹp, xúc động ấy làm thức dậy những gì đẹp đẽ nhất, giấu kín nhất trong suy nghĩ của nhiều người đọc, trong đó có những vấn đề mà báo chí quan tâm”.

Nhìn từ phía viết văn, nghề báo giúp cho người làm văn chương có cảm quan hiện thực bén nhạy, tinh tế, sự dấn thân mạnh mẽ, vốn liếng ngôn từ sống động, cập nhật, hiện đại; một tinh thần trẻ và năng động. Nhìn từ phía nghề báo, năng lực văn chương giúp người làm báo kỷ luật ngôn ngữ cao độ, khả năng liên tưởng dồi dào, lối viết biến hóa và linh hoạt, ý thức về cái tôi phong cách của người cầm bút thường trực; và nhất là khát vọng sáng tạo những tác phẩm có sức sống lâu bền với cuộc đời. Nhà phê bình Ngô Văn Giá nhận xét, các nhà văn cảm nhận toàn bộ cuộc sống thông qua số phận, biến cố của gia đình, quê hương, dân tộc. Đọc văn của họ có thể thấy được lịch sử qua các câu chuyện, số phận, chứ không phải ở số liệu chung chung; bên cạnh đó là văn hóa vùng miền, hơi thở đời sống, không gian thiên nhiên, phong tục tập quán… giống công việc của người làm báo vậy.

Báo chí và văn chương không loại trừ mà hỗ trợ lẫn nhau, tôn vinh và “làm giàu” cho nhau. Sinh thời, nhà văn Tô Hoài kể, để viết được tiểu thuyết “Tuổi trẻ Hoàng Văn Thụ”, ông phải đi điền dã thực tế 8 tháng. Khi về ông viết gần chục bài báo trước, sau mới ngồi viết tiểu thuyết. Ông bảo, không nên có sự phân biệt giữa ký báo chí và ký văn học. Vẫn chất liệu ấy, khi cần thì viết báo, lúc khác lại viết văn, miễn là hiểu được đặc trưng mỗi loại hình; tránh viết báo ra văn và viết văn ra báo.

Thấm tình đời, tình nghề

Theo nhà văn Nguyễn Quang Thiều, các nhà báo hôm nay đã dấn thân vào đời sống xã hội, đi tìm tận cùng sự thật, thấy được những gì đang diễn ra. “Ngoài sự quả cảm đó, tôi nghĩ rằng những gì làm nên tên tuổi các nhà báo lâu nay theo phong cách nhà báo Việt Nam, đó là do một cây bút văn viết ra các vấn đề xã hội, được bày tỏ một cách trung thực nhất, công bằng nhất. Hay có thể nói, sứ mệnh, trách nhiệm, lương tâm nhà báo được thể hiện rất rõ trong tư cách một nhà văn”.

Từng là phóng viên báo Minh Hải, Người Lao Động, Sài Gòn tiếp thị, Pháp luật TP Hồ Chí Minh, nhà văn Võ Đắc Danh cũng là cây bút nổi tiếng với thể loại bút ký, với giải Nhất bút ký Báo Văn nghệ, Hội Nhà văn Việt Nam 2008. Ông cho biết, trong các tác phẩm của mình, ông chọn cách viết dân dã để nói lên nỗi niềm trắc ẩn, đau đáu về những thân phận người dân, cảnh ngộ quanh mình và trăn trở về xã hội, về đất nước. Những số phận rất riêng ấy tạo được sự quan tâm chung, chạm vào cảm xúc và nhận được sự đồng cảm của người đọc.

Thường thì nhân vật của nhà văn làm báo dù trong hồi ký hay những bài bút ký, bài báo của mình là những vấn đề nhức nhối trong cuộc sống; về những thân phận con người oan khuất, cùng khổ, những sự bất công, phi lý đôi khi đến uất nghẹn. Các tác phẩm “Đồng cỏ chát”, “Nỗi niềm U Minh Hạ”, “Nhức nhối một vùng quê”… và đặc biệt là “Chuyện đời, chuyện nghề” của Võ Đắc Danh đã nói lên điều đó, khiến người đọc khó có thể không động lòng.

Nhà văn Võ Đắc Danh chia sẻ, ngay những lúc cuộc sống riêng đầy khó khăn, thiếu thốn, ông vẫn chọn đứng cùng phía với những người dân oan khuất để cất lên tiếng nói cho họ. Với lựa chọn này, có lúc ông phải đối mặt với nguy cơ tù tội, mất việc làm. Khi cuộc sống đã sung túc hơn, Võ Đắc Danh tiếp tục đến với người nghèo không phải chỉ bằng những bài viết mà bằng những đóng góp và vận động xây hàng chục cây cầu nông thôn. Đó là tình đời, tình nghề đã thấm vào các trang văn của một người làm báo.

Nhà văn Sương Nguyệt Minh cho rằng, qua sản phẩm của các nhà văn viết báo, cụ thể qua “Chuyện đời, chuyện nghề”, thấy được những câu chuyện về cuộc đời. Đó không chỉ là chuyện cuộc đời nhà văn, nhà báo Võ Đắc Danh, mà cả bối cảnh xã hội vùng đồng bằng sông Cửu Long. Nhiều câu chuyện như những lát cắt thô ráp, trần trụi, đau xót, phẫn nộ về xã hội. Ở đó không chỉ kể về số phận một con người mà còn làm hiện lên số phận cả vùng đất.

Theo Hồng Hà - ĐBND
 
 
Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bình luận (0)
  • Nhà văn Linda Lê được xem như một trong những hiện tượng sáng chói của văn chương người Việt ở nước ngoài viết bằng tiếng Pháp. Nhiều tác phẩm của bà đã được dịch và xuất bản ở Việt Nam, gần nhất là “Vượt sóng” (Phạm Duy Thiện dịch, Công ty Tao Đàn & NXB Hội Nhà văn, 2018), cuốn tiểu thuyết mà tác giả đã chất chứa rất nhiều những trầm tư sống động của một nhà văn về công việc/hành vi viết, mục đích và ý nghĩa của nó.

  • Nhà văn Linda Lê được xem như một trong những hiện tượng sáng chói của văn chương người Việt ở nước ngoài viết bằng tiếng Pháp. Nhiều tác phẩm của bà đã được dịch và xuất bản ở Việt Nam, gần nhất là “Vượt sóng” (Phạm Duy Thiện dịch, Công ty Tao Đàn & NXB Hội Nhà văn, 2018), cuốn tiểu thuyết mà tác giả đã chất chứa rất nhiều những trầm tư sống động của một nhà văn về công việc/hành vi viết, mục đích và ý nghĩa của nó.

  • “Có hai ông sui gia nhậu với nhau, trên bàn có một dĩa lòng vịt xào với hành nho nhỏ. Ông sui gia tính ham ăn, liền thò đũa lòn nguyên dĩa gắp lên rồi giũ giũ vờ như muốn cho nó rớt xuống. Nhìn thấy vậy, ông sui kia nóng ruột nói: Anh lấy giò đạp xuống thử coi nó xuống không?”.

  • Cuốn sách “Hồi ức chiến tranh Vị Xuyên” của Thiếu tướng Nguyễn Đức Huy vừa được Tạp chí Môi trường và đô thị phối hợp với NXB Thông tin và truyền thông ra mắt độc giả tại Hà Nội.

  • Trong lịch sử Hà Nội hiện đại, có nhiều hạng người. Có công dân hạng một, hạng hai, hạng ba... cho đến lớp người bần hàn. Họ đi qua lịch sử với nhiều tư thế: "Chân ta bước, lòng ung dung tự hào", "vừa đi vừa cúi đầu ngẫm nghĩ", "sấp mặt xuống để tồn tại", cho đến cả tư thế "bò người ra để mà sống"...

  • “Tôi rất vui, vì bây giờ gia đình và bạn bè ở Việt Nam có thể đọc được tác phẩm của tôi. Giấc mơ của tôi đã trở thành sự thật”. Đó là chia sẻ của tác giả Angie Chau (thuộc thế hệ nhà văn Việt Nam thứ hai tại Hoa Kỳ) khi tập truyện ngắn Những người thầm lặng vừa được NXB Tổng hợp giới thiệu đến độc giả trong nước.

  • Đã thành truyền thống, 5 năm một lần, Bộ Quốc phòng tiến hành xét, trao Giải thưởng văn học nghệ thuật, báo chí về đề tài lực lượng vũ trang và chiến tranh cách mạng. Trong số hàng trăm tác giả tham dự xét giải ở chuyên ngành văn học lần này (từ năm 2014 đến 2019), đáng chú ý là sự xuất hiện của các cây bút thuộc “thế hệ 7x, 8x” - những người được sinh ra và trưởng thành trong thời bình.

  • Chiều 24-2, tại Nhà hát Quân đội phía Nam, Tổng Cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam đã tổ chức lễ trao Giải thưởng Văn học nghệ thuật, Báo chí đề tài lực lượng vũ trang và chiến tranh cách mạng 5 năm (2014 - 2019) của Bộ Quốc phòng khu vực phía Nam.

  • Sáng 21-2, tại Hà Nội, Tổng Cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam tổ chức Lễ trao Giải thưởng văn học nghệ thuật, báo chí đề tài lực lượng vũ trang và chiến tranh cách mạng 5 năm (2014-2019) của Bộ Quốc phòng.

  • Khi dòng sách tản văn, tùy bút, tiểu thuyết ngôn tình thiên về yếu tố thị trường đang có xu hướng chững lại thì thời gian gần đây, một số đơn vị xuất bản trong nước đã bắt đầu mở rộng cửa cho những tác giả trẻ đi theo lối viết chính thống, có nhiều thể nghiệm sáng tạo.

  • Nguyễn Thị Kim Hòa (hội viên Hội Nhà văn Việt Nam) không còn là cái tên xa lạ trong làng văn chương nước nhà. Bởi những năm gần đây, Hòa liên tục gây ấn tượng bằng những tác phẩm đậm chất sáng tạo, và là chủ nhân của nhiều giải thưởng văn chương uy tín. Và khi nhắc đến văn chương của Nguyễn Thị Kim Hòa, phải đề cập ngay đến thể loại văn học thiếu nhi.

  • “Nhắc đến Phan Quang, chúng ta vẫn hình dung ông là nhà báo lớn, nhà hoạt động xã hội xuất sắc, quên mất Phan Quang còn là nhà văn...".

  • Sau 2 cuốn sách Sài Gòn dòng sông tuổi thơ và Sài Gòn khâu lại mảnh thời gian, nhà văn Lê Văn Nghĩa ở tuổi 67 tiếp tục ra mắt tạp bút Sài Gòn chuyện xưa mà chưa cũ, do Nhà xuất bản Trẻ ấn hành đầu xuân Canh Tý. Hơn 400 trang sách là những ký ức vừa rộn ràng vừa xôn xao về đô thị nhộn nhịp nhất phương Nam.

  • “Linh điểu” là tiểu thuyết thứ 10 của Nguyễn Văn Học, vừa được NXB Dân trí và Công ty sách Trí thức Việt phát hành, quý I/2020. 

  • Hay tin nhà văn, nhà báo Trần Thanh Phương vừa trút hơi thở cuối cùng tại Bệnh viện Nhân dân 115 (TPHCM), rất nhiều văn nghệ sĩ đã bày tỏ sự thương tiếc. Bởi một lẽ, hiếm hoi có một người cần mẫn với chữ nghĩa, với văn chương như ông.

  • Trong phong trào Thơ mới, có nhiều thi sĩ làm thơ với đề tài mùa xuân và để lại những thi phẩm lừng danh.

  • Năm mới Canh Tý 2020, nhà thơ Hoài Vũ đón mùa xuân thứ 85 trong cuộc đời nhiều thăng trầm. Các tuyển tập thơ, truyện ngắn và văn học dịch của Hoài Vũ sẽ lần lượt ra mắt bạn đọc, được chọn lọc từ những tác phẩm đã xuất bản.

  • Sau 1986, nền văn học bước vào thời kì đổi mới, hoà nhịp với công cuộc đổi mới mạnh mẽ và toàn diện trên đất nước ta. Lê Minh Khuê là nhà văn đã trưởng thành từ văn học chống Mĩ. Trước yêu cầu mới, chị đã có nhiều cố gắng, thể hiện những nỗ lực sáng tạo của một cây bút nữ. Trong đó, phải kể đến những đổi mới về bút pháp truyện ngắn.

  • Đây là tập thơ của tác giả Hồ Quang Toản, vừa được NXB Hội Nhà văn ấn hành. “Đời muối” với 72 bài thơ chở nặng những ký ức đẹp về mẹ và quê hương, là khúc tình ca tác giả chọn để thủ thỉ với tình yêu, với những khảo nghiệm đã thành tên in dấu cung đường anh đã đi qua.

  • Sáng 6-1, tại Hà Nội, Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam tổ chức Hội nghị tổng kết công tác văn học, nghệ thuật năm 2019, triển khai công tác năm 2020 và trao giải thưởng văn học nghệ thuật 2019.