Minh bạch thị trường nghệ thuật

14:59 04/01/2018

Một năm qua, sự xuất hiện của các sàn đấu giá nghệ thuật đã góp phần thúc đẩy hội họa phát triển, tạo ra thị trường lành mạnh thu hút nhà đầu tư cũng như giới mộ điệu. Nhưng vẫn còn nhiều vấn đề bỏ ngỏ.

Một phiên đấu giá tại Nhà đấu giá nghệ thuật Chọn

Tiếng nói đối trọng

Sự xuất hiện và đi vào hoạt động của các sàn đấu giá mỹ thuật ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh chỉ trong một thời gian ngắn được xem là tín hiệu vui. Nhiều ý kiến cho rằng, việc đấu giá ngoài “song mã”, “tam mã” đối với một tác phẩm phần nào còn phản ánh mức độ thịnh vượng và biểu trưng văn hóa của một khu vực, nhất là trong bối cảnh đất nước đẩy mạnh phát triển công nghiệp văn hóa. Hiện nay, các nhà đấu giá được ví như hình ảnh phóng chiếu của một nhu cầu văn hóa có thật và đang tăng lên.

Hoạt động của sàn đấu giá còn tạo điều kiện cho các họa sĩ, nhất là tác giả trẻ khẳng định giá trị, đóng góp vào sự sôi động, đa dạng của thị trường mỹ thuật. Theo họa sĩ trẻ Phạm Đình Chương, đầu ra là điều thiết yếu để họa sĩ duy trì cuộc sống cũng như khẳng định rằng tranh của mình có được chấp nhận hay không. Việc bán tranh bây giờ dễ hơn nhờ mạng xã hội nhưng đưa lên sàn đấu giá thì khác. “Lên sàn phải đấu cùng các tác giả khác. Đó cũng là một thách thức có tính hai mặt, thành công không sao nhưng nếu thất bại hay tụt giá thì hậu quả không lường trước được. Nhưng dù sao qua đấu giá sẽ góp phần bảo vệ được quyền lợi cho nhà sưu tập và họa sĩ”.

Năm 2014, dư luận bàng hoàng từ một phiên đấu giá của Larasati tại Singapore, “sao giá tranh Việt Nam lại rẻ đến thế?”, vì ít nhiều những họa sĩ có tranh được bán ở đó đều “có tên có tuổi” ở Việt Nam. Nhắc lại câu chuyện 3 năm trước, ông Trần Quốc Hùng, Giám đốc Nhà đấu giá nghệ thuật Chọn phân tích, trong mỹ thuật, giá trị và trị giá không phải lúc nào cũng song hành. “Cú sốc” này đến từ khoảng trống trên thị trường tranh Việt Nam. Nếu không có nhà đấu giá thì sẽ không có hậu thuẫn cho tranh Việt, khó bảo vệ quyền lợi từ tác phẩm. “Thử tưởng tượng, thích họ có thể đánh giá sàn của tranh Việt Nam xuống rồi mua hết, sau đó lại nâng lên. Bản thân việc đấu giá nội địa cũng ảnh hưởng ngược đến đấu giá quốc tế. Kết quả đấu giá Việt đều được công bố và quốc tế tự động nắm giá trên thị trường. Ở góc độ này, nhà đấu giá trong nước là tiếng nói đối trọng, bảo vệ các nhà sưu tầm nội địa, bảo vệ uy tín của tranh Việt trong khu vực và thế giới”.

Minh bạch và chuyên nghiệp

Hoạt động đấu giá tác phẩm nghệ thuật ở Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức. Trước nạn tranh giả, tranh chép, các nhà đấu giá không dám khẳng định tính chân xác của những bức tranh được đưa ra đấu giá và không chịu trách nhiệm về xuất xứ tác phẩm. Bên cạnh đó, cũng cần tính yêu cầu về sự minh bạch trong thẩm định tác phẩm trước khi đưa ra đấu giá.

Đang có rất nhiều thông tin của nước ngoài phủ nhận nguồn gốc tranh sơn mài Việt Nam, còn Nhật Bản lại tích cực thu thập thông tin khẳng định giá trị tranh sơn mài của họ. Trong một phiên đấu giá quốc tế, một tranh sơn mài kích cỡ nhỏ, khởi điểm với 80.000 bảng, kết thúc là 700.000 bảng, tức khoảng 1 triệu USD. Suốt 100 năm vừa rồi, thành tựu của Việt Nam mới có tranh của Lê Phổ đạt mốc giá ấy. “Để thấy rằng, nếu không làm mạnh thì lợi thế mỹ thuật của Việt Nam sẽ bị bỏ ngỏ”, ông Trần Quốc Hùng nói. Nhà đấu giá góp sức để hình thành thị trường mỹ thuật đúng nghĩa nhưng cái khó ở Việt Nam hiện nay, một số đơn vị đấu giá như Chọn, Lạc Việt, Lý Thị… tuổi đời non trẻ và câu chuyện đấu giá mỹ thuật vẫn còn khá mới.

Nhiều trường hợp, chính nhà đầu tư phải tự thẩm định tác phẩm, trong khi thực tế đã và đang tồn tại những đường dây làm tranh giả ngoài tầm kiểm soát của những người chuyên trách. Họa sĩ Phùng Quốc Trí băn khoăn: “Điều này nói lên một thị trường lành mạnh, một sự thẩm định mỹ thuật ở Việt Nam còn rất thiếu”. Câu chuyện thẩm định cũng là cái khó với chính các nhà đấu giá. Trong phiên đấu giá số 9 của Chọn, 6/7 tác phẩm của danh họa Bùi Xuân Phái không được trả giá. Đây có đơn thuần là giá khởi điểm hay yếu tố thẩm mỹ của các nhà đầu tư? Giám đốc Chọn cho hay: “Ngoài chuyện văn hóa, nghệ thuật, lịch sử thì còn giá trị về tài sản. Chúng tôi chỉ là đơn vị trung gian, kết hợp giữa người thẩm định tốt nhất mà chúng tôi có, cung cấp thông tin nhiều nhất có thể, còn không ai chắc chắn hoàn toàn trừ tác giả”.

Vấn đề là các chuyên gia thẩm định có thật sự hiểu và trung thực không? - -họa sĩ Lê Huy Tiếp, Hội Mỹ thuật Việt Nam đặt câu hỏi. Ông dẫn chứng: “Có những nhà thẩm định của sàn đấu giá hàng đầu thế giới biết là tranh giả nhưng vẫn đưa lên sàn. Cách đây nhiều năm, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam cũng thành lập một trung tâm kiểm định tranh nhưng không ai nhờ kiểm định cả. Thậm chí có nhà sưu tập biết là tranh giả vẫn im lặng bán tiếp. Sự không minh bạch truyền từ nhà sưu tập này sang nhà sưu tập khác khi không có chế định rõ ràng, không ai xử lý”.

Trong bối cảnh phức tạp này, một mặt khích lệ nhà đấu giá nhưng cũng phải từng bước điều chỉnh cho hoạt động này đi đúng xu thế chung. Theo Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm Vi Kiến Thành, bước khó nhất đã qua, tức đã thành lập một số nhà đấu giá và có nhiều phiên đấu giá. Vướng mắc hiện nay là việc công khai, minh bạch mọi vấn đề liên quan đến tác phẩm, đặc biệt là người giám định trước khi đưa ra đấu giá. “Làm đúng cách vận hành của một nhà đấu giá chuyên nghiệp, công khai, minh bạch là yếu tố lớn góp phần phát triển thị trường mỹ thuật”, ông Vi Kiến Thành khẳng định.

Theo Thái Minh - ĐBND

Đánh giá của bạn về bài viết:

0 đã tặng

Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode

Bình luận (0)

Xem thêm

Chặt chẽ trong quá trình xét tặng danh hiệu

Ngày 15/10, tại Hà Nội, Bộ VHTTDL đã tổ chức cuộc họp nhằm chuẩn bị cho phiên họp Hội đồng cấp Nhà nước xét tặng các danh hiệu nghệ sĩ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú (NSND, NSƯT) và danh hiệu nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú (NNND, NNƯT) năm 2018.
Để nghệ thuật truyền thống trường tồn

Nghệ thuật truyền thống dân tộc như: tuồng, chèo, cải lương, kịch hát dân tộc… đang kêu cứu, vì người xem ngày càng giảm, người theo nghề ngày càng hiếm. Hiện nghệ thuật truyền thống dân tộc đang thiếu hụt trầm trọng lực lượng thay thế trên tất cả các lĩnh vực, như diễn viên, nhạc công, biên kịch, đạo diễn…
Góc nhìn khác về không gian vỉa hè

Từ góc nhìn của nhà quy hoạch, Giám đốc SLAB, Đại học Nam California (Mỹ), GS. Annette Kim cho rằng, vỉa hè đa chức năng là một phần tạo nên thành phố sôi động, bền vững, đóng góp vào sinh hoạt cộng đồng.
Văn hóa và căn cốt con người - Chúng ta chọn tử tế

Kết thúc loạt bài này, chúng tôi mong muốn, những nhận thức về văn hóa ngày càng hoàn thiện tiến gần đến giá trị cốt lõi nhất của văn hóa: Hình thành nhân cách con người và cốt cách của một dân tộc, trở thành nguồn lực nội sinh quan trọng để đất nước phát triển bền vững.
Bảo tồn thích ứng và phát triển tiếp nối

Hiện nay, nguy cơ mai một giá trị truyền thống làng xã rất lớn, ở cả chiều rộng và chiều sâu. Việc bảo tồn các giá trị di sản trong quá trình quy hoạch không gian kiến trúc làng không thể chậm trễ và trì hoãn. Trong đó, bảo tồn thích ứng và phát triển tiếp nối là phương thức mà giá trị tinh thần của di sản được kế thừa, hoàn thiện.
Thiếu người rọi đèn

Chỉ đạo nghệ thuật được ví như người giữ lửa, bảo đảm khuynh hướng nghệ thuật, phong cách sáng tạo của đơn vị. Tuy nhiên, nhiều nhà hát của Hà Nội đang thiếu đội ngũ chỉ đạo nghệ thuật tài năng, chuyên nghiệp, dẫn tới sáng tạo ít mang tính đương thời, chưa có nhiều tác phẩm đỉnh cao có thể cạnh tranh với các loại hình nghệ thuật khác.
Đồ chơi truyền thống thời 4.0

Mặt nạ giấy bồi, đèn kéo quân, tàu thủy sắt tây... từng mang lại niềm vui cho biết bao đứa trẻ mỗi độ Tết Trung thu. Nhưng trước sự phát triển của xã hội, những món đồ chơi truyền thống này liệu có cần thay đổi để đáp ứng thị hiếu trẻ nhỏ “thời 4.0”?
Sách thiếu nhi Việt: Cần thêm nhiều cú hích

Vài năm trở lại đây, thị trường sách thiếu nhi trong nước đã có những chuyển biến với nhiều tín hiệu khởi sắc, nhưng vẫn cần nhiều cú hích để thực sự ổn định.
Người giữ lửa nghề làm đèn kéo quân

Dù trẻ con ngày nay ít còn chơi đèn kéo quân nữa, nhưng mỗi mùa Trung thu đến, gần ngày rằm tháng 8, nghệ nhân Vũ Văn Sinh lại cặm cụi làm những chiếc đèn truyền thống để giữ nghề, hoài niệm tuổi thơ và tưởng nhớ tổ tông.
Làm sao đưa cải lương Nam Bộ trở lại thời hoàng kim?

Năm 2018, cải lương đánh dấu sự xuất hiện đúng 100 năm trên mảnh đất Nam bộ. Ngoài vở diễn “Thầy Ba Đợi” tri ân người khai sáng bộ môn nghệ thuật này, bộ phim “Song Lang” cũng ra mắt công chúng để góp thêm tình yêu cho khán giả hôm nay đối với loại hình sân khấu độc đáo trong tâm thức cư dân mở đất. Con đường đã qua của cải lương rất nhiều thành tựu, nhưng con đường phía trước của cải lương cũng không ít thử thách!
Xuất bản sách văn học: Những lợi thế thời công nghệ

Dù còn nhiều khó khăn nhưng giới bạn đọc đang dần tiếp cận và sử dụng những sản phẩm trong cuộc cách mạng công nghiệp (CMCN) 4.0 để có thể thỏa mãn nhu cầu tiếp nhận thông tin hữu ích.
Báo động xuống cấp, biến dạng trùng tu

Vùng đất phía Tây Hà Nội còn nhiều ngôi đình làng là biểu tượng của vùng xứ Đoài, với những giá trị đặc sắc về kiến trúc và điêu khắc. Tuy nhiên, hiện nay, các ngôi đình này đối diện với nguy cơ xuống cấp và bị hủy hoại. Đã có rất nhiều công trình bị “trùng tu như phá”, gần đây nhất là tại đình Lương Xá, xã Liên Bạt, huyện Ứng Hòa.
Chung tay bảo tồn văn hóa truyền thống

Mong muốn nghiên cứu, phục dựng, bảo tồn lại các nét đẹp trong văn hóa truyền thống của Việt Nam, ngày 8-8, Ỷ Vân Hiên với đội ngũ các bạn trẻ chuyên nghiệp, có kiến thức chuyên môn cùng với lòng nhiệt thành, sức sáng tạo mạnh mẽ đã ra mắt tại Hà Nội.
'Vá lỗ hổng' xuất bản

Trong 6 tháng đầu năm 2018, ngành xuất bản đã gây được tiếng vang trong xã hội với nhiều cuốn sách có nội dung tốt, mang tính thời sự... Số lượng xuất bản phẩm vi phạm về nội dung có giảm so với cùng kỳ năm 2017 nhưng vẫn chưa có giải pháp khắc phục triệt để.
Cân bằng bảo tồn và biến đổi

Tiếp bước sự sáng tạo với sơn mài của các bậc thầy thời kỳ hội họa Đông Dương, ngày nay nghệ thuật sơn mài đương đại vẫn kế thừa và phát triển với nhiều lối biểu hiện và tìm tòi mới. Tuy nhiên, bên cạnh hiệu quả nghệ thuật, nhiều sáng tạo cũng gây tranh luận.
Quảng bá di sản phi vật thể: Sức ép danh hiệu

Tính đến thời điểm này, Việt Nam có 12 di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh. Thế nhưng, bên cạnh niềm vinh dự thì những danh hiệu cũng đang tạo ra nhiều sức ép không nhỏ với các nhà quản lý văn hóa trong công tác quảng bá, bảo tồn và phát triển.
Gian nan bảo tồn nghệ thuật tuồng

Tuồng là môn nghệ thuật sân khấu truyền thống độc đáo của dân tộc Việt Nam. Thế nhưng, cũng giống như những loại hình nghệ thuật truyền thống khác, tuồng đang đứng trước nguy cơ mai một. Ở đó việc bảo tồn để duy trì và phát triển nghệ thuật tuồng đang là “bài toán” không dễ gì tìm được câu trả lời thấu đáo.
Pha tạp ngôn ngữ Việt

“Ok (đồng ý) hay không thì mày nhớ confirm (xác nhận) cho người ta nha”; “giao đứa nào set up (sắp xếp) vụ này ngay và luôn đi chứ hứa rồi bỏ đó không hà”; “go now (đi ngay), mà free (miễn phí) thiệt hả?”; “nay được ở nhà full (cả) ngày”… Đó là vài trong số những câu Tây không ra Tây, ta chẳng ra ta mà giới trẻ Việt đang sử dụng trong cuộc sống hàng ngày.
Khi nhà thơ lên sóng truyền hình bình... bóng đá

Mùa World Cup 2018 đang đến những giờ phút cao trào của xúc cảm trong lòng người hâm mộ môn thể thao “vua”. Mỗi trận đấu mang lại nhiều cung bậc tình cảm: hân hoan, hào hứng, thất vọng, buồn khổ... theo từng đường bóng. Trong làng văn cũng có rất nhiều người hâm mộ đang cuồng nhiệt cổ vũ cho đội bóng mình yêu thích, thành thật khóc - cười sau mỗi trận bóng, và cuối cùng là đặt bút... làm thơ.
Thế giới ảo có khiến chúng ta mất tự do?

Chúng ta tưởng rằng, chúng ta tạo ra mạng xã hội là để chúng ta tự do hơn: tự do phát ngôn, tự do thể hiện quan điểm và suy nghĩ của mình, nhưng nhìn những điều đang diễn ra, chúng ta liệu có đạt được tự do thực sự và quan trọng hơn, là tìm kiếm được hạnh phúc?