NHỤY NGUYÊN
Một câu trong Kinh Cựu ước: Khởi thủy là lời. Tôi không dám khoác thêm bộ cánh mới, mà chỉ muốn tìm cho nó một mỹ từ gần gũi: Khởi thủy là mùa Xuân.
Ảnh: internet
Trong những tính từ chỉ màu sắc được ghép với các mùa như Hạ trắng, Thu vàng,… thì Xuân hồng theo tôi hoàn hảo. Hồng là màu nền của phận hoa đào mong manh. Má hồng. Một nhà mỹ học từng nói: “Cái đẹp không nằm trên má hồng thiếu nữ mà trong đôi mắt của kẻ si tình”. Mỗi người đàn ông sẽ chiêm cảm mùa xuân theo cách riêng của riêng mình, và họ sẽ tìm được người phụ nữ dẫu không là đại diện của nhan sắc. Và như vậy, Xuân có thể ví với phụ nữ. Đất trời không thể không có mùa Xuân, cũng như không thể thiếu vắng phụ nữ.
Xuân - mùa lễ hội. Từ rất xưa một nữ sĩ đã miêu tả hội đu tiên mà cho tới nay “loài thi sĩ” không khỏi run tay khai bút đầu năm. Lễ hội đu tiên diễn ra nhiều nơi vào những ngày mùng năm mới. Hiếm tay nhiếp ảnh nghệ thuật chuyên nghiệp nào bỏ qua cơ hội chộp lấy những thế độc của đôi uyên ương chao lộn giữa bầu trời như bướm xuân say mật.
Xuân - mùa tình. Chút se lạnh còn lại của mùa đông, chút nắng tàn sót dưới lá thu… Chút lạnh và nắng không rõ rệt ấy khiến người ta rạo rực bâng khuâng, khiến người ta nhung nhớ cái trời ơi đất hỡi. Rồi trai gái hẹn hò. Mùa xuân bao giờ đám cưới cũng được tổ chức dồn dập hơn các mùa trong năm. Trước tết và ra giêng là thời điểm thầy xem số đón nam thanh nữ tú. Chọn lấy ngày đẹp trong Kinh dịch để ra mắt, họ nhập thành tổ ấm.
Xuân - mùa sinh sôi. Nếu để chọn lựa, hẳn cặp vợ chồng nào cũng muốn có một đứa trẻ chào đời trong vòng tay êm ái của nàng xuân. Sinh mệnh non mởn như lộc biếc ngơ ngẩn giữa thênh thang xanh. Trái đất ngày càng già nua, khí hậu trở nết thất thường song chồi non vẫn bất chấp sương giá đội cả cơn đau trình diện thêm những minh chứng về sự sống vĩnh hằng. Mà, lúc xuân đương độ liệu có tin buồn? Mùa xuân chẳng ai muốn nghe chuyện buồn. Nhưng sự thật không hiếm phụ nữ dội nước lên những chồi lửa đêm ba mươi. Trong niềm cảm xúc ngập lối, một thi sĩ vẫn thầm lặng đưa hình tượng nghẹn lòng ấy vào thơ. Bản thân tôi cũng cố giấu nỗi ưu tư mà xem ra chẳng dễ. Chuyện từ vườn mai của người bạn vong niên hàng xóm, sáng nào cũng nhấp trà tri luận. Rồi bỗng một ngày ông biến khỏi trần gian. Không còn mỗi sớm con người dong dỏng ấy cầm chỗi quét sạch từng chiếc lá mai về cội nữa. Những năm trước mai được trảy lá đúng hạn, cứ ngày đầu năm là bung nụ, nay thì lá vàng không buồn rụng, hoa nở rời rạc lúc xuân còn xa ngái.
Xuân - mùa hoa. Không phải bài thơ Mùa hoa. Hoa ở đây cũng không mang nghĩa bóng biểu trưng cho nguồn sống. Mà hoa của cây cỏ đất trời. Giá rét mùa đông khiến con người yếu ớt trước tự nhiên. Hoa nở là sự dung chứa thông điệp, rằng trái đất đã nhớ lại sứ mệnh duy trì sự sống muôn loài, rằng giá rét sẽ xếp lại để vạn vật sinh sôi. Hoa mọc tin vui, mọc niềm hy vọng từ sâu thẳm lòng đất u tối.
Bắt đầu từ một lễ hội - nguyên cớ của hẹn hò, trai gái tìm đến nhau theo bản năng và được duyên trời tác hợp. Mùa tình bắt đầu sau đêm tân hôn. Những sinh mệnh nẩy mầm. Khai nụ đơm hoa. Lại tiếp tục một vòng quay là khởi nguyên cho điềm lành của tạo hóa. Một bộ phim pha lẫn vị thiền: Xuân Hạ Thu Đông. Rồi lại Xuân... Mùa xuân như là nốt khóa của vòng luân hồi vũ trụ, cũng là điểm mở ra con đường mới cho bất kỳ ai muốn chinh phục. Nếu các mùa đều được vo thành hạt đều nhau xâu thành chuỗi, ai đó nhắm mắt tĩnh tâm sẽ nhận ra “hạt xuân”. Bởi hạt xuân là hạt cơ bản mang tính nữ song hành với bản chất luân hồi của nam nhân muôn thuở.
N.N
(SH276/2-12)
HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG
Bút ký
Nếu có một biến động địa chất nào đó xảy ra thật nhẹ nhàng, khiến cho chỉ sau một đêm thức dậy, người ta bỗng thấy hai bờ sông Hương đã líp lại với nhau - nghĩa là thành phố Huế vẫn y nguyên, nhưng sông Hương không còn nữa...
LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG
Nhìn trên bản đồ, vùng bờ biển của Huế là một dải đất hẹp, mỏng như lưỡi liềm.
LÊ HÙNG VỌNG
Bút ký
Buổi chiều sau giờ làm việc, hai chúng tôi thường tha thẩn đạp xe qua những đường phố cũ.
“Ký ức về nội” của Tâm Định Lê Văn Đại là một tạp ghi những câu chuyện mộc mạc ở một làng quê Cố đô Huế dưới dạng nguyên thô.
Tòa soạn trân trọng tính chân thật của người kể chuyện nên xin được trích đăng nguyên văn một số đoạn trong tập hồi ký nhỏ này, với mong muốn gìn giữ nếp nhà, nét văn hóa làng xã ngày xưa trước sức ép ngày một lớn của sự hiện đại hóa đời sống xã hội. Đây có thể là những đường viền rất nhỏ để bảo vệ sự thuần khiết, tính vĩnh cửu của đời sống văn hóa chúng ta.
VĨNH NGUYÊN
Cung đờn - nghĩa nôm này ở vùng này là tiếng gió. Mùa hè nóng bức, về phá Tam Giang, ngồi lên sàn nhà chồ của dân chài cắm giữa phá, ta mới thấy thắm thía tiếng gió ấy.
NGUYỄN KHẮC THẠCH
Lỡ chuyến đò có thể chờ chuyến đò sau. Lỡ mất cung có thể chuộc lại cung từ người nhặt được. Lỡ mất cái không biết tìm ở đâu đâu?
NGÔ ĐÌNH HẢI
Trên núi, có cây cỏ, chim muông. Có ngôi chùa nhỏ. Trong chùa có tượng Phật, có sư. Tất cũng có mõ chuông, tụng niệm.
NGUYÊN HƯƠNG
Nhớ có lần An Ni nói, nước một khi chảy sâu, sẽ không phát ra tiếng. Tình cảm con người một khi sâu sắc, cũng sẽ tỏ ra đạm bạc. Chính là sự giản đơn, cần kiệm. Ký ức cũng vậy. Nó không cầu xin sự chải chuốt kỳ cọ. Nó cần nguyên vẹn là mình.
TRU SA
Mùi khói, có khói. Ai đấy đốt lửa.
HOÀNG PHỦ NGỌC TƯỜNG
Bút ký
Chưa cần đến âm nhạc, Huế từ trong tâm hồn nó đã mang sẵn một mêlôđy của riêng mình.
LÊ HƯNG TIẾN
NGUYỄN QUANG HÀ
Bút ký
Một cuộc hành trình chỉ có thời gian xê dịch. Còn con người thì cứ ở nguyên một chỗ, không đi đâu cả. Vẫn mảnh sân ấy, vẫn ngôi nhà ấy, vẫn khuôn vườn ấy.
BÙI KIM CHI
Ngoài trời bao la xinh tươi bao cô gái đẹp cười trông xinh như hoa. Lập lòe tà áo xanh xanh che bông tím vàng đẹp hơn tiên nga…
LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG
Bút ký
Tiếng hát năm xưa bay vào không trung, se lại những mùa hoa vàng mấy độ. Trong màu xuân dát cả đất trời, người mở cửa bước ra, diễu chân qua từng ngõ từng nhà, lên đồi xuống phố, băng đồng sang sông…
NGUYỄN TRƯƠNG KHÁNH THI
Có một ngày nọ tôi nhẹ nhàng đến bên người và hỏi: Đã có bao giờ người đi lạc hay chưa?
LÊ BÁ ĐẢNG
Bài viết do Phạm Thị Anh Nga chuyển ngữ theo đề nghị của Đạo diễn Đặng Nhật Minh và bà Lê Cẩm Tế, nguyên Giám đốc Trung tâm nghệ thuật Lê Bá Đảng, nhằm bổ sung cho cuốn phim tài liệu đang hoàn thiện về Lê Bá Đảng.
DƯƠNG THỦY
Tùy bút
Có năm hoa bằng lăng ở Huế nở hết mình. Khắp các ngả đường, cả vùng ven thôn quê, cây bằng lăng đơm hoa tím thẳm một màu. Chưa bao giờ bằng lăng xứ thần kinh nở dồn dập và tưng bừng đến thế.
TRẦN BẢO ĐỊNH
Một
Sông Bảo Định có nhiều chi lưu, một trong những chi lưu đó là rạch Bà Tàu. Thủy lộ con rạch lớn ròng tùy thuộc con nước rong kém và nó chảy cũng chẳng thẳng thớm gì cho lắm, có đoạn ngoằn ngoèo cong xoắn.
NGUYỄN ĐÌNH MINH KHUÊ
Tạp bút
NGUYÊN SỸ
Bút ký
Sẽ không mấy người tin những ngọn đồi xanh thẳm, những triền đê dài với dòng kênh miên man hoa nắng mỗi chiều và những khoảnh ruộng đứt quãng nối cùng bãi cỏ thênh thang, mỗi chiều đàn trâu vẫn thong dong gặm cỏ dưới trong vắt mây trời, trước kia là một góc chiến trường ngút lửa và nay di chứng vẫn còn nằm dưới lòng đất sâu.