Đọc "Mozart" qua Bằng Việt

17:00 09/09/2008
NGUYỄN THỤY KHANói đến Bằng Việt, bạn đọc thường hình dung tới một "Bằng Việt nhà thơ", "Bằng Việt dịch thuật". Và có một thời kỳ còn thêm một" Bằng Việt phó chủ tịch Hội đồng Nhân dân thành phố Hà Nội". Nhưng để hình dung ra một "Bằng Việt văn xuôi" thì chắc ít người biết đến. Nhưng đã có một "Bằng Việt văn xuôi" với một tác phẩm viết về "Thần đồng âm nhạc thế giới" W.A. Mozart. Vậy là "Bằng Việt văn xuôi" này trước hết phải là một người nghe nhạc giao hưởng sành điệu. Đọc "Mozart" qua Bằng Việt, ta hoàn toàn thấy rõ lợi thế ấy.

Cuốn sách viết về một "Thần đồng âm nhạc thế giới" nhưng lại rất giản dị, hồn nhiên như chính cuộc đời W.A.Mozart chứ không có vẻ gì siêu hình, thần bí và cũng không căng cứng chính trị như một thời người ta khiêm cưỡng khoác lên "thần đồng thơ Trần Đăng Khoa".
Đọc "Mozart" qua Bằng Việt, ta thấy luôn nghẹn ngào về "nhân tình thế thái" thời nào cũng thế. Đó là tính đố kỵ của những người ít tài năng nhưng quá nhiều tham vọng như nhạc sĩ tầm thường Salieri. Nhưng ghê tởm hơn còn là tính háo danh tới mức có thể dùng tiền để biến tác phẩm của người khác thành của mình như Bá tước Franz Von Walsegg với bản "Requien" (Cầu hồn) của W.A. Mozart. Sự ăn cắp bản quyền đã có ngay từ thời đó. Nhưng bù lại, ta vẫn được chiêm ngưỡng tình bạn vong niên cao cả giữa nhạc sĩ bậc thầy Haydn với W.A.Mozart. Ta lại thấy vẫn tình cảm ấy từ W.A.Mozart trao cho chàng trai trẻ L.V.Betthoven. Ta thấy sự đồng điệu của những tài năng lớn qua các Opera mà W.A.Mozart viết từ kịch của Molière để khiến cho W.A.Mozart trở thành một "Shakespeare trong âm nhạc Opera". Nếu ta đau xót về thái độ khắc kỷ của Tổng giám mục Colorédo đối với W.A.Mozart thì ta lại thấy ấm áp bởi tình cảm của tuyển hầu Charles Théodor đã dành cho W.A.Mozart và âm nhạc của chàng. Cũng tình cảm như thế là của hoàng đế Josehp II, ngược lại hẳn với thói "trưởng giả học làm sang" của các quý ông, quý bà mà W.A.Mozart đã từng phải dằn lòng chơi đàn trước sự lơ đễnh của họ.
Đọc "Mozart" qua Bằng Việt, ta còn thấy sự trớ trêu trong tình cảm của chàng nhạc sĩ bất hạnh này với công chúa Tony sau trở thành Hoàng hậu Masic Antoinette thâm hiểm bị xử tử cùng chồng là Vua Louis thứ 16 năm 1793, với cô gái Aloysia sính thời thượng, vô hồn và với người vợ tốt lành nhưng vô tình Constance (em gái của Aloysia). Và vượt lên tất cả những nỗi đau cay cực mà W.A.Mozart đã trải nghiệm là một tài năng lớn của âm nhạc thế giới luôn hướng về sự thánh thiện, trong trẻo của cuộc sống.
Điều khiến ta ngạc nhiên hơn là Bằng Việt đã viết "Mozart" ngay từ năm 1976, năm anh 35 tuổi bằng tuổi thọ của W.A.Mozart (1756-1791). Bây giờ "Mozart" của Bằng Việt đã được tái bản lần thứ ba, bên cạnh những bổ sung và sửa chữa thì có thêm hẳn phần vĩ thanh "Mozart qua các thời đại".
Để có một "Bằng Việt văn xuôi" trong "Mozart" thì không thể không kể đến vai trò của "Bằng Việt nhà thơ" và "Bằng Việt dịch thuật" được. Nhờ vốn ngoại ngữ phong phú của mình, Bằng Việt đã tiếp cận với gần 10 cuốn sách viết về W.A.Mozart trong đó có cuốn "Mozart" được người chồng kế của vợ Mozart viết từ năm 1828. Nhờ chất thi sĩ mà Bằng Việt đã thực hịên được "Mozart" với một giọng văn xuôi đầy chất thơ.
Sau một thời gian tham gia công việc trong ban lãnh đạo thủ đô Hà Nội, Bằng Việt đã trở về với văn nghệ như "nghiệp đời" mà số phận đã mách bảo. Dù ở cương vị chủ tịch Hội Văn học Nghệ thuật Hà Nội, Bằng Việt rất trăn trở trong sáng tác để quyết không "lưu ban thế kỷ XX", quyết làm mới mình ở chặng đường cuối cùng. Cùng tập thơ dịch Onga Bergol, tập thơ "Ném câu thơ vào gió" với nhiều cách tân đáng được ghi nhận, tập Mozart" tái bản lần thứ ba cho ta thêm lần hy vọng ở "nhà luật gia bỏ luật đến với thơ" này.
N.T.K

(nguồn: TCSH số 166 - 12 - 2002)

 

Đánh giá của bạn về bài viết:
0 đã tặng
0
0
0
Bày tỏ cảm xúc Mã QRCode
Bình luận (0)
Bạn đọc nhiều
Xem thêm

  • Sự tiếp xúc ban đầu của người Việt với âm nhạc phương Tây - Dẫn liệu từ báo chí, sử sách


    VĨNH PHÚC

  • Tai sao tôi viết Tiến quân ca

    VĂN CAO

    Sau triển lãm Duy nhất 1944 (Salon Unique), tôi về một căn gác hẹp đầu phố  Nguyễn Thượng Hiền.

  • Nhạc sĩ Tôn Thất Lập người con đất Cố đô

    TRƯƠNG QUANG LỤC  

    Lần đầu tiên tôi quen biết nhạc sĩ Tôn Thất Lập là tại thành phố Hồ Chí Minh sau ngày thống nhất đất nước. 

  • Điệu Hò thuốc cá của người Nguồn ở Quảng Bình

    DƯƠNG BÍCH HÀ

    Miền núi phía Tây Bắc huyện Minh Hóa ở Quảng Bình có nhiều nhóm tộc người cùng sinh sống như nhóm người Mày, Rục, Sách, Mã Liềng, A Rem (gọi chung là tộc người Chứt), và tộc người Nguồn (trước kia gọi là người bản địa Kẻ Sạt, Kẻ Xét, Kẻ Trem, Kẻ Pôộc bộ Việt Thường, nước Văn Lang).

  • Chiếc lá thu phai - Một cách biểu hiện thời gian độc đáo

    TRÀ AN    

    Người ta gọi Trịnh Công Sơn là Sứ giả tình yêu, Kẻ du ca về phận người, hay Người tình mọi thế hệ… nhưng có lẽ với tên gọi mà nhạc sĩ Văn Cao đặc biệt yêu mến dành tặng ông: “Con người thi ca” thì chức danh ấy phù hợp hơn cả.

  • Đặc điểm dân ca Tà Ôi

    TRẦN NGUYỄN KHÁNH PHONG  

    I. Vài nét về dân ca Tà Ôi
    Trong hệ thống phân loại, dân ca Tà Ôi có đến 9 làn điệu gồm: Cà lơi, Ba bói, Cha chấp, Xiềng, Ân tói, Babởq, Ra rọi, Roin, Ru akay. Mỗi làn điệu đều có những quy định, cách thức thể hiện khác nhau.

  • Nhạc sĩ Phạm Tuyên - những ca khúc hay về Đảng và nhân dân


    THANH TÙNG

  • Phỏng vấn ca sĩ Ô pê ra - Hoàng Nguyễn

    Hoàng Nguyễn hiện là giảng viên thanh nhạc Trường Cao đẳng Nghệ thuật Huế. Anh bước vào nghề hát từ năm 1968. Từ 1973 đến 1978 học thanh nhạc Nhạc Viện Hà Nội, sau đó chuyển về giảng dạy ở trường âm nhạc Huế. Năm 1981 đến 1985 học thanh nhạc tại Bungari. Với kỹ thuật thanh nhạc điêu luyện, Hoàng Nguyễn đã góp phần quan trọng vào thành công buổi trình diễn thanh nhạc Thính phòng đầu tiên tại Hội văn nghệ Thừa Thiên - Huế.

  • Âm nhạc kết nối “triệu triệu trái tim”

    NGUYÊN CÔNG HẢO  

    Sau Đại hội tháng 01 năm 2013, vừa ổn định xong công việc tôi được nhạc sĩ Nguyễn Trung, Chi hội trưởng Chi hội Âm nhạc của tỉnh Bắc Ninh mời đi dự chương trình Liên hoan âm nhạc các tỉnh, thành phố kết nghĩa tại thành phố Huế vào tháng 4 năm 2013.

  • Sơ khảo lịch sử tân nhạc ở Thừa Thiên Huế


    VĨNH PHÚC

  • Nhà sư Phật Triết với Lâm Ấp bát nhạc và quan hệ giữa nhã nhạc Nhật Bản - Việt Nam

    NGUYỄN XUÂN HOA

    Tại Diễn đàn Nghệ thuật Châu Á - Thái Bình Dương (Forum of Asian and Pacific Performing Art) năm 1996 ở Hyogo, Nhật Bản, những nhạc công Nhã nhạc Huế đã có các buổi giao lưu, cùng biểu diễn với Nhã nhạc Nhật Bản; đồng thời một số nhà nghiên cứu Nhã nhạc của hai nước cũng đã có dịp trao đổi về mối quan hệ giữa Nhã nhạc Á Đông (Gagakư Nhật Bản, Ahak Hàn Quốc, Yayue Trung Hoa và Nhã nhạc Việt Nam).

  • Sonata “Phục sinh” của F. Mendelssohn đã sống lại

    Thất lạc suốt 150 năm - và bị hiểu lầm là tác phẩm của em trai bà – một bản nhạc táo bạo và phức tạp của Fanny Mendelssohn mới đây đã nhận được sự chú ý xứng đáng dù muộn màng. Hậu duệ cách bà sáu thế hệ kể lại câu chuyện.

  • "Nối vòng tay lớn" chính thức được cấp phép lưu hành và phổ biến

    Theo thông tin mới nhận được từ phía Cục NTBD, ca khúc “Nối vòng tay lớn” của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã chính thức được cấp phép lưu hành và phổ biến rộng rãi trên toàn quốc.

  • Băn khoăn dị bản

    Gần 1 tháng, sau khi Cục Nghệ thuật biểu diễn (NTBD) có công văn yêu cầu tạm dừng lưu hành 5 ca khúc sáng tác trước năm 1975, công chúng yêu nhạc vẫn chưa hết băn khoăn. Mới đây, việc tìm thấy bản gốc ca khúc “Con đường xưa em đi” lại càng khiến dư luận băn khoăn hơn: Mất bao lâu để nhà quản lý hoàn tất việc đối chiếu giữa bản gốc và dị bản của ca khúc? Sau sự việc này, việc xác minh dị bản ca khúc nói chung sẽ được thực hiện ra sao?

  • Bật mí về xuất xứ ca khúc “Con đường xưa em đi”

    Bà Kha Thị Đàng - vợ cố nhạc sỹ Châu Kỳ đã bật mí về con đường mòn xuyên qua một cánh đồng lúa mà bà cho rằng chính con đường này đã tạo cảm hứng cho chồng bà và nhà thơ Hồ Đình Phương viết lên ca khúc “Con đường xưa em đi”.

  • Mộc mạc hò khoan Lệ Thủy

    Nói đến văn hóa Quảng Bình, không thể không nhắc đến hò khoan Lệ Thủy. Với lối hát dung dị, mộc mạc và gần gũi, làn điệu dân ca này là món ăn tinh thần bao đời nay của người dân nơi đây. Những ngày qua, hò khoan Lệ Thủy đã vang lên giữa Thủ đô, tạo điểm nhấn trong chương trình “Quảng Bình trong lòng Hà Nội”.

  • Bảo tồn hát Văn ở An Mô

    Vừa qua UNESCO đã chính thức ghi danh công nhận di sản “Thực hành Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

  • Nỗ lực đưa làn điệu Then vượt núi

    Từng đứng trước nguy cơ mai một, nhưng giờ đây, những làn điệu Then không chỉ đã dần tìm lại được chỗ đứng của mình mà còn đang trên hành trình trở thành di sản văn hóa của nhân loại. Đó chính là kết quả của sự nỗ lực không ngừng của các cấp, chính quyền và các nghệ nhân, những người tâm huyết với Then.

     

  • ERIK SATIE: Một đời lập dị

    Erik Satie (1866-1925) được các nhà nghiên cứu lịch sử âm nhạc ngợi ca vì đã có công mở đường tới chủ nghĩa tối giản trong âm nhạc cổ điển từ trước Chiến tranh thế giới lần thứ nhất.

  • Tạm dừng 5 bài hát vì vi phạm quyền tác giả

    Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn giải thích việc gửi văn bản gửi Sở VH-TT TP HCM yêu cầu tạm dừng lưu hành 5 bài hát đã cấp phép phổ biến để hướng dẫn các tổ chức, cá nhân thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật về quyền tác giả và quyền liên quan.

    • 1 2 3 4 5
    ...
    7
Bạn đọc nhiều