Thơ Hàn Mạc Tử (1912-1940)
Nhạc Walther Giger & Camille Huyền
Tiếng hát Camille Huyền
Ghi ta Walther Giger
Thánh đường Vitznau bên hồ Luzern một chiều thu - Ảnh: Trương Đình Ngộ
TRƯƠNG ĐÌNH NGỘ
Thánh đường Vitznau (xây dựng 1839 - 1943) với tháp chuông màu lục trên nền trắng toát bên hồ Luzern Thụy Sĩ cách xa quê hương Quảng Bình - Quy Nhơn của nhà thơ Việt Nam Hàn Mạc Tử (1912-1940) đến hàng vạn dặm. Thế mà chiều 04/11 vừa qua hơn một trăm dân làng Vitznau(1) đã cùng với Đại Sứ Quán Việt Nam, quan khách ngoại giao và hơn một chục kiều bào Việt Nam đã đến dự buổi nhạc thơ Moondrunk - Say Trăng - Mondestrunken do nghệ sĩ Camille Huyền và nhạc sĩ Walther Giger biểu diễn nhân dịp kỷ niệm 100 năm sinh nhà thơ Hàn Mạc Tử.
Cả ngày hôm qua Ủy Ban Nhân Dân Vitznau, đi đầu là Ủy viên Văn hóa Ursula Fritschi, cùng với các chuyên viên đã dàn dựng hệ thống âm thanh, điều chỉnh pano chiếu phụ đề thơ Hàn Mạc Tử dịch ra tiếng Anh, tiếng Đức để dân làng cũng như quan khách ngoại giao có thể cảm thụ hồn thơ Hàn Mạc Tử.
Đêm diễn do Ủy viên Văn hóa Ursula Fritschi long trọng khai mạc nói trong tiếng Đức và tiếng Anh về nhà thơ Công giáo Hàn Mạc Tử, nói về ước mơ nhân bản: Dẫu đau thương bất hạnh, hồn thơ Hàn Mạc Tử là nơi gặp gỡ với thế hệ thanh niên, với tình yêu của những người điên, những người mất trí, với Thiên Nhiên, và với Thiên Chúa. Hồn thơ Hàn Mạc Tử là một hồn thơ nhân bản. Kết thúc bài nói, bà Ursula Fritschi kêu gọi: Kính thưa Quý vị quan khách, đêm nay tại Vitznau này, chúng tôi muốn chia sẻ cùng Quý vị tất cả những xúc cảm đã một lần dâng tràn ở nơi kia trên quê hương nhà thơ, trong tác phẩm Say Trăng, thơ Hàn Mạc Tử (1912 - 1940), nhạc Walther Giger & Camille Huyền, tiếng hát Camille Huyền, tiếng đàn ghi ta Walther Giger.
![]() |
Thơ Điên, tiếng Việt, hát giọng Huế, phụ đề tiếng Đức, tiếng Anh, người Thụy Sĩ thưởng thức... - Ảnh: Trương Đình Ngộ |
Đáp từ, sau khi nói về quá trình phát triển quan hệ ngoại giao giữa Thụy Sĩ và Việt Nam, Đại Sứ Nguyễn Thế Phiệt nhắc đến bác sĩ người Thụy Sĩ nổi tiếng thế giới và rất gắn bó với đất nước Việt Nam: Alexandre Émile Jean Yersin (sinh 1863 tại Aubonne, Thụy Sĩ, mất 1943 tại Nha Trang, Việt Nam); người đã đóng góp lớn cho việc tìm ra trực khuẩn dịch hạch, bệnh lao, thành lập Đại Học Y Hà Nội, thành lập viện Pasteur Việt Nam và đề nghị xây dựng một thành phố Tây Nguyên nay là Đà Lạt. Vì thế buổi biểu diễn thơ nhạc Hàn Mạc Tử đêm nay với bài thơ Đà Lạt Trăng Mờ trên quê hương Thụy Sĩ của bác sĩ Yersin, người đã suốt đời tận tụy với Việt Nam và đã để lại nhiều ký ức sâu đậm trong dân tộc Việt Nam, sẽ tô thêm một điểm son cho tình cảm giữa hai đất nước. Cả hội trường lặng im, cảm động, ít ai nhớ được những chi tiết gắn bó đặc biệt này giữa Thụy Sĩ và Việt Nam. Kết thúc bài phát biểu bằng tiếng Anh, Đại Sứ nói: Là một người Việt Nam chúng tôi vô cùng tự hào hôm nay sẽ được cùng với quý vị xem chị Camille Huyền và Nhạc Sĩ Walther Giger trình bày phổ nhạc của nhà thơ Hàn Mặc Tử. Thi sĩ Hàn Mạc Tử mặc dù có một cuộc sống ngắn ngủi 28 tuổi (1912 - 1940), nhưng ông đã để lại cho nhân dân Việt Nam những vần thơ yêu cuộc sống, yêu thiên nhiên bất hủ, có sức sống loan tỏa xuyên cả thời gian lẫn không gian, làm cho con người yêu cuộc sống hơn, yêu nhau hơn, yêu thiên nhiên hơn, gắn bó hơn giữa con người với thiên nhiên, và càng quý trọng tình đồng loại, tình cảm hàng xóm, láng giềng, bạn bè và xa hơn nữa là nền hòa bình của một đất nước và của thế giới này.
Bắt đầu buổi diễn, tiếng hò mái nhì giọng Huế
À ơi...
Chiều chiều trước bến Văn Lâu
Ai ngồi, ai câu, ai sầu, ai thảm
Ai thương, ai cảm, ai nhớ, ai trông
Thuyền ai thấp thoáng bên sông
Đưa câu mái đẩy chạnh lòng nước non!
đã đem những ưu tư về đất nước của một Hàn Mạc Tử năm mới mười chín tuổi trong Đêm không ngủ:
Non sông bốn mặt ngủ mơ màng
Thức chỉ mình ta dạ chẳng an
làm chạnh lòng người xa xứ, âu lo nhìn về đất nước thân yêu.
![]() |
Bến Xuân dưới chân chùa Thiên Mụ, thôn An Bình - Huế - Ảnh: Trương Đình Ngộ |
Đêm nay, nhìn Camille và Walther đang nhập hồn vào Hàn Mạc Tử trong không gian Gothique của thánh đường với bài thơ Ở đây thôn Vĩ Dạ bỗng dưng nhớ về một Bến Xuân của thôn An Bình (Hương Trà) ở Huế cũng xấp xỉ một ngàn dân nằm bên bờ sông Hương thơ mộng, trong tôi miên man câu hỏi của người đi xa với những lưu luyến ngàn năm: Ai biết tình ai có đậm đà.
Với mục đích hướng đến là quyên góp cho Quỹ Tình Sông Hương, đêm diễn đã nhận được hơn 1200 USD Thụy Sĩ từ các tấm lòng hảo tâm của dân làng Vitznau và các nơi khác. Số tiền này sắp đến sẽ đượcTạp chí Sông Hương dành xây một sân chơi cho trẻ em ở vùng sâu vùng xa A Lưới bị nhiễm chất độc da cam. |
T.Đ.N.
(Vitznau - Huế, November 2012)
(SĐB 7/12-12)
-------------
(1) Làng Vitznau có dân số 1295 người, nằm trên cao độ 441m với núi Rigi được mệnh danh là Nữ Hoàng của núi non Thụy Sĩ cao 1685m, là nơi nghỉ mát nổi tiếng Âu Châu. Đêm Hàn Mạc Tử tại Vitznau có hơn trăm dân làng, nghĩa là hơn 10 phần trăm dân số, đến dự. Cả tuần sau chào nhau trên đường ai cũng nói về Rượt Trăng; và trong quán rượu, ai cũng Uống Trăng và Say Trăng…
Vitznau sẽ đêm mười lăm bài thơ Hàn Mạc Tử (đã dịch ra tiếng Đức) được biểu diễn đêm 04/11/2012 lên mạng của làng và vùng du lịch Luzern.
Trên hành trình vòng quanh nước Mỹ và ghi lại những bức ảnh cho cuốn sách mang tên “American Farmer” (tạm dịch: Nông dân Mỹ) của mình, Paul Mobley đã rất sốc khi biết rằng trong số những người làm việc trên các cánh đồng mà anh từng đi qua, có rất nhiều người đã trên 100 tuổi.
Mark Taimanov là trường hợp hiếm hoi trên thế giới khi cùng đạt tới đỉnh cao ở hai lĩnh vực là cờ vua và nhạc cổ điển.
TUỆ ĐAN
“Ngôn ngữ bị bão hòa và trở nên có sức sống thông qua thời gian”
(Jorge Luis Borges)
JEAN-PAUL SARTRE (Nhật Vương dịch)
Jean-Paul Sartre (1905 - 1980), nhà văn Pháp, là một trong số những gương mặt tiêu biểu của chủ nghĩa hiện sinh, thường được vinh danh là một trong số các triết gia hàng đầu của nền triết học Pháp thế kỷ XX.
TUỆ ĐAN
Nguồn mạch của tác phẩm tuôn ra từ sự cô đơn của nó, từ đó nó bắt đầu và tìm kiếm một tác lực cho sự khởi đầu ấy.
(Maurice Blanchot)
YẾN THANH
Thực thể Việt là một cấu trúc văn hóa động, trong đó nhiều yếu tố bản sắc chỉ được hình thành thông qua giao lưu với quốc tế, hấp thụ từ tinh hoa văn hóa nhân loại để biến “cái bên ngoài” trở thành “cái bên trong”.
LE VIEUX SIMON
Hồi ký
Trong thời gian bị lưu đày ở đảo Réunion (1916 - 1945) hoàng tử Vĩnh San (tức cựu hoàng Duy Tân) đã có nhiều hoạt động văn hóa và chính trị.
PHẠM TẤN XUÂN CAO
Chiều ngày 13/10/2016, Hội đồng Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã chính thức công bố giải Nobel Văn chương thuộc về nhạc sĩ, ca sĩ, nhà thơ người Mỹ Bob Dylan với thông cáo giải thưởng được trao vì những phát kiến của ông trong việc tìm kiếm những cách diễn đạt thi pháp mới lạ cho truyền thống âm nhạc Mỹ.
Hòn đảo Cuba bé nhỏ và nghèo nàn hiện là một trong những nơi sản xuất ra các vũ công trẻ xuất sắc nhất thế giới. Nhà hát Ballet Hoàng Gia và Ballet Quốc gia Anh, San Francisco Ballet và New York City ballet đều có những diễn viên múa chính người Cuba. Làm thế nào một quốc gia nghèo nàn bị cô lập với 11 triệu dân có thể làm được điều đó?
Chúng ta đều biết rằng các nhân vật nổi tiếng thế giới như Albert Einstein, Benjamin Franklin, Natalie Portman, Ellen DeGeneres, Gandhi, Paul McCartney, Charles Darwin và Betty White cùng chia sẻ một điểm chung với nhau - đó chính là họ đều là những người có chế độ ăn dựa trên thực vật. Và có bao giờ bạn có hỏi lý do vì sao không?
Sau nhiều thế kỷ, các bức tường từng bảo vệ các Hoàng đế Trung Quốc trong Tử Cấm Thành đã bắt đầu suy yếu, gạch bị long ra và bề mặt đã có nhiều vết nứt.
TAMARA MOTYLEVA
Nhờ Tạp chí Văn học Obozreniye đăng tải "Những tư tưởng không hợp thời" của Maxim Gorky, chúng ta đã có thể hiểu nội dung sự khác biệt giữa ông với Lênin và những người Bônsêvích trước và sau cách mạng tháng 10.
Cách đây 75 năm, ngày 7/11/1941, nhân kỷ niệm 24 năm Cách mạng Tháng Mười, nước Nga đã tổ chức một buổi diễu binh, bất chấp những khó khăn, phức tạp của thời chiến khi quân phátxít Ðức đang ở cửa ngõ Moskva.
TUỆ ĐAN
Thân xác hiện hữu để rồi đem lại sức nặng và hình dạng cho sự tồn tại của chúng ta.
O. P.
Judith Lorber, sinh năm 1931, là giáo sư hưu giảng các môn Xã hội học và Phụ nữ học tại Trung tâm Tốt nghiệp thuộc Đại học Thành phố New York và Học viện Brooklyn. Bà là nhà lí thuyết nền tảng của kiến thiết xã hội về giới tính và đóng một vai trò then chốt trong việc tạo dựng và chuyển hóa ngành giới tính học.
PHẠM HỮU THU
Trong gần một tháng được ở “xứ sở chuột túi”, tôi có dịp đi đó đi đây và tiếp xúc với nhiều người, chủ yếu là kiều bào ta ở vùng Cabramatta - nơi được mệnh danh là thủ phủ của người Việt ở Australia.
NGUYỄN THỊ TUYẾT
Từ những chuyến tàu cưỡng bức xuyên Đại Tây Dương, người da đen đặt chân lên đất Mỹ với một nhân vị mới: người nô lệ. Toni Morrison ý thức sâu sắc về những cướp đoạt ấy, toàn bộ tác phẩm của bà không chỉ là lịch sử của người da đen (hơn ba thế kỷ) với tất cả những vấn đề khởi đi từ hệ lụy của màu da, mà quan trọng hơn, là nỗ lực mở ra một phả hệ mới, phả hệ của lòng nhân; và trên nền tảng bảo bối là bản sắc văn hóa, lịch sử tổ tiên, mỗi cá nhân phải giải thoát nhân vị nô lệ trong chính bản thân mình.
Ngày 17 tháng Chín vừa qua, tại Trung Tâm Nghệ thuật và Nghiên cứu Bétonsalon, thuộc trường đại học Paris VII-Didérot, thuộc quận XIII, Paris đã tổ chức triển lãm và hội thảo bàn tròn về các nghệ sỹ đương đại viễn xứ với chủ đề “Anywhere But Here”, trong đó có vua Hàm Nghi của Việt Nam.
Nữ văn sĩ nổi tiếng Chilê, Isabel Allende (Isabên Agiênđê) trả lời phóng viên tạp chí Cuba International (1987) trong chuyến đi thăm Cuba của bà.
BỬU Ý
Nhìn học sinh ở Pháp, ta có cảm tưởng họ chơi và nghỉ nhiều hơn học.