HUYỀN TÔN NỮ HUỆ - TÂM
Đoản văn
Về Huế, tôi và cô bạn ngày xưa sau ba tám năm gặp lại, rủ nhau ăn những món đặc sản Huế. Lần này, y như những bợm nhậu, hai đứa quyết không no nê thì không về!
Gánh cơm hến Huế - Ảnh: Internet
Bọn tôi tha thẩn khắp khung trời mộng mơ đất thần kinh để ăn cho sướng cái miệng sau nhiều năm nhịn thèm vì vạn dặm theo chàng. Cũng phải thôi, thời đi học lang thang khắp hang cùng ngõ hẽm Huế, ăn chè Chùa, bắp nấu Cồn Hến, bánh khoái Lạc Thiện, bánh bèo goẹo Giằng Xay, bún bò Mụ Rớt…Bây chừ chỉ thèm hai món: cơm hến và bánh canh Nam Phổ Huế chính hiệu.
Cơm hến hình như nơi đâu cũng có. Cách chế biến đơn giản vùng miền nào cũng làm được. Nguyên liệu thật dễ tìm: rau sống - gồm rau chuối cây xắt vụn, rau thơm, bạc hà xắt thật nhỏ, búp chuối non…trộn đều bỏ vào đáy tô, rồi múc hai vá cơm, bỏ một muỗng dầu đã phi hành, ruốc, mè, tóp mỡ rang dòn, ba muỗng hến luộc, ớt giã nhỏ, rồi chan nước hến. Ăn cơm hến phải thật cay và cho nhiều ruốc mới ngon. Ngó dễ vậy nhưng chỉ ở Huế, con hến mới thơm thịt và ngọt nước. Nhất là rau thơm Huế trộn lẫn vào rau sống tạo nên mùi vị thơm ngon, hấp dẫn, các vùng khác không có loại rau thơm này nên tô cơm hến kém ngon!
Hồi còn con gái, đi học về, bọn tôi ăn cơm hến ven đường, phải ăn rón rén, dè chừng kẻo mang tiếng ăn tham. Chừ thì tuổi tác hơi dày nên khỏi sợ! Bọn tôi ăn cho khỏi thèm. Mỗi đứa “quất” luôn ba tô. Ớt cay xé miệng, hít hà, hít hà…ăn tiếp. Con gái bạn tôi nhìn hai bà mạ ăn mà khiếp. Tôi hiểu ý cháu, cười dòn:
- Cay lắm hả cháu? Lâu lâu mới có dịp gặp bạn bè, ăn mới vui!
Vừa ăn chuyện trò rôm rả. Chuyện xưa, thật xưa…tưởng chừng quên hết ai dè trở lại trong trí nhớ y như mới hôm qua. Tôi hỏi cô bạn gái phương xa:
- Nì, hôm nớ tui để gói bánh lọc trong hộc bàn mà ai lấy mất?
Cô bạn lém lỉnh:
- Miền chơ ai. Cho đi tìm mỏi mắt!
Tôi thụi cô bạn già một cái đau điếng:
- Đồ tham ăn, rứa mà không chịu nói để ta lục tung ra mà tìm!
Cười vang…
Một thoáng nhớ chiều lang thang qua hoàng thành nghe hương phượng thơm ngát và có ai đó trộm nhìn rồi cười khúc khích…
Hôm sau, bọn tôi đi thăm cô bạn gái Vỹ Dạ học từ hồi ở trường Đồng Khánh lên tới đại học. Sau một hồi thăm hỏi, cô bạn đãi đi ăn bánh canh Nam Phổ. Tôi đắn đo, vì còn nhiều công chuyện sợ trễ giờ, nhưng cô bạn thì ừ cái rụp vì “Tui đói bụng rồi mà nhớ bánh canh Nam Phổ quá. Ngon ơi là ngon!” Nghe bạn khen ngợi, rồi hít hà y như đang xì xụp húp bánh làm tôi nhỏ nước miếng! Chẳng biết sao ngoài danh tiếng vang lừng vì tài đổ bột bánh ngon hạng nhứt Huế, cách nấu bánh khéo, Nam Phổ còn được mọi người biết đến với câu ca:
“ Con gái Nam Phổ ở lỗ trèo cau!”
Chi mà lạ kì rứa! Tôi lẩm bẩm.
Nam Phổ có những hàng cau đẹp cho quả rất sây, cơm dày, chắc, nhai miếng cau “như nhai miếng chả”- đó là lời mệ ngoại tôi bình luận. Hồi nhỏ tôi nghe mạ ru em bài cao dao:
“Ru con con théc cho muồi
Để mạ đi chợ mua vôi ăn trầu
Mua vôi chợ Quán, chợ Cầu
Mua cau Nam Phổ, mua trầu chợ Dinh…”
Đó, ai lại chẳng khen cau Nam Phổ cơ chứ! Còn con gái răng mà ở lỗ?
Có lần tôi hỏi mệ:
- Không lẽ mấy o gái Nam Phổ không mặc quần mà trèo cau hở mệ?
Mệ tôi nạt:
- Nói tầm bậy không ha! Có mặc quần chơ nhưng là quần cụt hoặc là quần dài mà hai ống vo tròn lên quá gối, cho dễ trèo, khỏi vướng, hai chân có hai cái nài, cho khỏi té và trèo nhanh thoăn thoắt. Trai làng khác trông xa xa, thấy mấy o gái trên cây cao chỉ bày hai ống chân nên chòng ghẹo, nói như rứa đó con à!
Trưa hôm đó, cả bọn trực chỉ tiệm bánh canh Nam Phổ - gần Chợ Cống, ăn no bụng. Hết bánh bèo, bánh lọc, bánh nậm và cuối cùng là tô bánh canh thơm ngát. Sợi bánh canh Nam Phổ làm từ bột gạo, mềm, nhưng chắc và hơi dai. Nước bánh canh nấu từ cua, thịt nạc, có những miếng chả cua rất thơm ngon. Tô bánh canh trắng hồng hồng, trên mặt là thịt nạc băm, chả cua có màu đỏ, hấp dẫn lắm. Rắc rau răm, ngò, tiêu…Nước mắm cay, đậm đà. Ui chao, ngon, cay ghê! Xuýt xoa vì lâu ngày mới được ăn nên chưa quen độ cay xé miệng…Mặt mày ửng hồng do hai hàm răng “lao động”quá nhiệt tình. Bà chủ quán xung phong chụp cho mấy kiếu hình làm kỉ niệm. Vui quá! Nhìn một đống lá và mấy cái tô trống không cả bọn cười lớn:
- Ngày xưa mà ăn kiểu ni chắc không ai dám rước, lủng nhà!
Lại cười…hí hửng!
***
Chiều hôm đó, tôi và cô bạn rời Huế lòng vẫn nhớ bữa bánh canh hôm nọ. Thiệt ngon mà đậm đà tình bạn, tình cố hương.
Biết bao giờ mới có ngày họp mặt đông vui như vậy để cùng nhau đi ăn cơm hến, bánh canh Nam Phổ…mà nghe hương thời gian thơm ngát nước sông Hương!
Huế, 8.1.2011
H.T.N.H-T
BÙI KIM CHI
Tôi đã rất xúc động. Lòng rưng rưng bồi hồi khi tình cờ nghe được bài hát “Quê hương tuổi thơ tôi” của Từ Huy trong VCD họp mặt Đồng Hương Sịa lần đầu tiên ở Little Sài Gòn, Nam Cali…
Thông reo hồn chí sĩ
LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG - TRẦN VĂN DŨNG
HOÀNG PHỦ NGỌC PHAN
Ở nghĩa trang Gò Dưa, quận Thủ Đức Thành phố Hồ Chí Minh có ngôi mộ của ông Đinh Văn Dõng, bia mộ đề nguyên quán: Nam Trung - Thừa Thiên-Huế. Ông Đinh văn Dõng là thân phụ của họa sĩ Đinh Cường. Té ra Đinh Cường là người Sài Gòn, gốc Huế.
Làng phong Quy Hòa (TP.Quy Nhơn, Bình Định) nằm lẩn khuất sau một con đèo quanh co ở phía nam thành phố. Nơi này, nhà thơ Hàn Mặc Tử đã sống những ngày cuối đời, chống chọi với bệnh tật.
LGT: 10 năm trước, mùa đông, như một linh cảm diệu kỳ về sự giải thoát nỗi trầm luân, nhà văn Nguyễn Xuân Hoàng (lúc ấy là Trưởng Ban biên tập Tạp chí Sông Hương đã viết nên “câu chuyện thiên đường” đầy ám ảnh: “Mùa đông/ Mưa mịt mùng ướt chiếc áo quan/ Co ro trong chiếc áo quan lạnh giá/ Tôi muốn đội mồ lên ngồi quanh quẩn bên em…”. Anh đã ngủ quên vĩnh viễn sau một đêm đặc dày bóng tối rất đỗi bình thường.
Lịch sử xã hội VN trong khoảng thời gian 1954 - 1975 đã ghi dấu sự hình thành cộng đồng học sinh miền Nam tại miền Bắc với những vai trò và đóng góp nhất định cho đất nước trước và sau năm 1975. Tuy nhiên, có rất ít công trình nghiên cứu về thế hệ học sinh đặc biệt này.
Một lần vào kho đạo cụ của Hãng phim truyện VN, tôi kéo thử chiếc xe kéo tay (thường gọi là xe tay) được phục chế nguyên bản để làm phim. Chỉ một đoạn tôi đã toát mồ hôi vì nó quá nặng, và chợt ngẫm đến thân phận những người phu xe.
Nếu viết về phòng trà Tự Do mà chỉ nói đến Khánh Ly và Lệ Thu thì đúng nhưng chưa đủ, bởi ở đây còn những giọng ca trẻ có khán giả riêng của mình.
“Lò” Việt Nhi của nhạc sĩ Nguyễn Đức đã đào tạo nhiều nữ ca sĩ cho phòng trà Sài Gòn lúc ấy. Đặc biệt, như để tạo dấu ấn, tên của các nữ ca sĩ ấy đều bắt đầu bằng chữ Phương (chỉ trừ nữ ca sĩ Hoàng Oanh).
Tình bạn giữa Nam Cao và Tô Hoài đã gắn bó từ thuở mới bước chân vào làng văn và còn gắn bó lâu dài mãi về sau này.
“Những giờ phút huy hoàng của lịch sử dân tộc đã làm nên giá trị các tác phẩm báo chí và văn chương của tôi,” nhà báo-nhà văn Trần Mai Hạnh đã đúc kết như vậy trong buổi chuyện trò thân tình với phóng viên VietnamPlus ngay trước thềm kỷ niệm 71 năm Quốc khánh (2/9/1945-2/9/2016).
KỶ NIỆM 71 NĂM CÁCH MẠNG THÁNG 8 VÀ QUỐC KHÁNH 2/9
LÂM QUANG MINH
(Về Trường Thanh niên Tiền tuyến Huế trong cách mạng tháng 8/1945 ở Thừa Thiên Huế)
Backe backe Kuchen
Der Bäcker hat gerufen
Wer will backen guten Kuchen…
(đồng dao trẻ con của Đức, có thể mở nghe trong youtube, với tựa đề "Backe, backe Kuchen")
PHI TÂN
Trong một lần đi tác nghiệp ở xã Điền Môn, huyện Phong Điền (tỉnh Thừa Thiên Huế), qua câu chuyện hàn huyên với anh Phạm Do - Chủ tịch UBND xã Điền Môn mới biết anh là cựu lính Hải quân từng ở quần đảo Trường Sa.
LÊ VĂN KINH
Không có gì phải đợi năm hết tết đến mới nói chuyện uống trà, mà riêng tôi từ hàng chục năm qua thì trà là thức uống mỗi sáng.
NHẤT LÂM
Năm 1936, chàng thanh niên Nguyễn Hoàng cùng với người bạn thân đồng hương huyện Triệu Phong tỉnh Quảng Trị chiếm thủ khoa và á khoa tú tài Tây tại Quốc Học Huế.
HOÀNG ANH
Ngày 1 tháng 9 năm 1939 Phát xít Đức tấn công Ba Lan, chiến tranh thế giới thứ II bùng nổ. Tiếp theo đó chính phủ bình dân Pháp bị đổ, chính phủ phản động lên cầm quyền.
NGUYỄN THỊ THANH XUÂN
(Tìm hiểu một số trước tác của Ni sư Thích Nữ Trí Hải)
NGUYỄN ĐẮC XUÂN
Thời học sinh tôi rất phục “Quái kiệt” Trần Văn Trạch và thuộc những bài ông hát giúp vui trong các cuộc quảng cáo Xổ số kiết thiết quốc gia.
KỶ NIỆM NGÀY BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VIỆT NAM 21/6