NGUYỄN HẢI YẾN
Khi tôi viết những dòng này, thì ở Hải Dương, cuộc chiến chống Covid-19 vẫn đang trong hồi quyết liệt. Sự thực là tính từ ngày khởi phát làn sóng Covid-19 lần thứ ba tại Việt Nam mà điểm nóng bắt đầu công ti POYUN - thành phố Chí Linh, Hải Dương chúng tôi chưa có một ngày nào bình yên.
Mùa xuân về trên đồng lúa Gia Lộc - Hải Dương
Đây là cuộc chiến vô cùng gian khổ vì kẻ thù vốn vô hình lẩn trong môi trường thuận lợi, chờ đúng thời điểm giáp tết âm lịch bắt đầu bùng phát, khi phát hiện ra thì số người mắc bệnh đã lên tới con số hàng trăm. Hải Dương hoàn toàn bị động trong tình thế ấy nhưng đã làm hết sức mình để khống chế nó và đã vượt qua.
Ở đây tôi không nói thêm về những khó khăn, vất vả, những cơ cực, và đặc biệt là những nỗ lực của Hải Dương trong suốt những ngày qua cùng chung sức đồng lòng quyết tâm đẩy lùi đại dịch, giữ bình yên cho Hải Dương cũng là để giữ bình yên cho đất nước mình. Tôi sẽ không nói về những cánh đồng trồng đào, sau tết cành khô gom thành củi. Không nói về những cánh đồng màu rau củ thối chất đống trên bờ. Không nói về những trang trại gà lợn có nguy cơ bị bỏ đói đến chết vì không có thức ăn… Khi đại dịch hoành hành, lệnh phong tỏa áp dụng, Hải Dương chấp nhận hy sinh tất cả để mong có một ngày đất nước bình an.
Vậy, ở ngày thứ mười sau lệnh phong tỏa của Thủ tướng Chính phủ áp dụng với Hải Dương tôi muốn viết điều gì?
Tôi viết về tình yêu thương và tinh thần đoàn kết. Nó vốn là truyền thống quý báu của dân tộc ta như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói. Và trong gian nguy, trong thử thách chúng tôi càng thấu hiểu sức mạnh của truyền thống ấy. Bạn bè nhiều nơi ngỏ ý khâm phục người Hải Dương vì tinh thần đoàn kết và lòng tin tuyệt đối vào lãnh đạo. Chúng tôi khẳng định rằng: Không phải chỉ Hải Dương mà ở bất cứ tỉnh, thành trên đất nước này, rơi vào tình huống này đều cũng sẽ như chúng tôi. Đặc biệt là sau tết Nguyên đán, khi lệnh phong tỏa ban ra, đối mặt với bao điều tiếng thị phi, những nghi ngờ, chê trách, những bài xích, tẩy chay… nếu không đoàn kết, không tin tưởng vào lãnh đạo, vào chính quyền, Hải Dương chúng tôi không thể nắm tay nhau cùng cả nước vượt qua khó khăn.
“Giải cứu nông sản” - Đó là câu nói người Hải Dương nghe quen nhất trong những ngày phong tỏa. Khi hàng hóa đang nghẽn, trước hết chúng tôi tự cứu nhau. Lá lành đùm lá rách. Lá rách đùm nhau rồi cũng thành lành. Rau củ, ngô, bầu bí, ổi, cam, trứng… sau vài ngày đầu đóng băng, bắt đầu được rất nhiều chàng trai, cô gái Hải Dương đủ các ngành nghề, lứa tuổi, thành phần xuất thân, sau một đêm bỗng biến thành tình nguyện viên, xuống ruộng thu hoạch rau màu giúp đồng bào, theo những chuyến xe thiện nguyện chở đến điểm tập kết cố định như sân chùa hoặc các điểm chốt chặn, kêu gọi mua giải cứu hoặc đóng thành bịch lớn chuyển đến phát miễn phí cho từng nhà.
“Giải cứu nông sản Hải Dương” - đó cũng là câu bạn bè quanh tôi nói nhiều nhất những ngày này. Hải Dương vốn là tỉnh thuần nông. Ngoài những sản vật từ đất đai, chúng tôi không còn gì khác. Sản vật từ đất này đi khắp trong Nam ngoài Bắc và xuất khẩu ra nước ngoài. Dịch bệnh bùng phát, Hải Phòng - cửa ngõ thông thương chính của Hải Dương tuyên bố đóng cửa. Sự việc này tất nhiên gây nhiều tranh cãi và chỉ ngã ngũ sau hàng tuần bằng chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ. Nhưng chính trong những ngày khó khăn này, đầu cầu Hà Nội bắt đầu khởi động cụm từ “Giải cứu”. Đọc bài viết kể người Hà Nội đội nắng đi mua ủng hộ nông sản Hải Dương mà rơi nước mắt. Trong những người trực tiếp đứng giữa chang chang nắng bán hàng ấy có mặt bạn bè tôi. Họ bỏ tiền bạc, công sức, không đòi hỏi được trả lại bất cứ điều gì chỉ cốt để thu về giúp người nông dân những đồng bạc lẻ. Chỉ hai từ “Giải cứu” mà yêu thương biết bao!
![]() |
Những cánh đồng trồng đào của nông dân ở Gia Lộc - Hải Dương đang được trồng lại sau một mùa thất bát |
![]() |
Những cánh đồng vụ xuân ở Gia Lộc |
Không chỉ Hà Nội, Hải Dương chúng tôi còn xin cúi đầu trân trọng cám ơn nghĩa tình bạn bè bốn phương. Nếu như đợt mưa lũ lịch sử cuối năm 2020, Hải Dương đã hướng về đồng bào miền Trung bằng tất cả tấm lòng, làm tất cả những gì có thể để giúp đồng bào thì bây giờ đang được nhận ân tình trao lại. Cả đất nước, trong đó có các tỉnh miền Trung vừa gượng đứng lên trong đau thương mất mát, đang hướng về chúng tôi bằng tất cả tấm lòng. Những bài viết, lời thăm hỏi, những món quà… vẫn từng ngày, từng giờ chuyển tới và được người nhận trao gửi đến tận tay đồng bào tôi với niềm xúc động và biết ơn sâu sắc nhất.
Ngày thứ mười trong vòng phong tỏa, tôi còn viết về những âm thanh nghe thấy quanh tôi.
Đó là âm thanh thông báo inbox của một người bạn: “Tình hình sao rồi chị?”
Tôi trả lời bốn bề yên tĩnh cả. Hiện giờ tất cả vẫn bình yên! Hải Dương sống chậm lại nhưng ngày mới của tôi vẫn bắt đầu từ 4h sáng. Lúc ấy, tiếng lịch kịch của tổ thu gom rác thải bắt đầu lan dọc đường làng. 365 ngày, đúng giờ ấy, âm thanh ấy không bao giờ sai hẹn. Và sau đó là tiếng chuông báo thức: “Mỗi ngày tôi chọn một niềm vui…” - chúng tôi khởi đầu ngày mới bằng niềm vui mình chọn.
Nhưng ngoài những âm thanh quen thuộc ấy, trong những ngày này chúng tôi còn nghe thấy gì?
Đó là tiếng loa trong hệ thống loa truyền thanh từ huyện, xuống các xã, thị trấn phát huy hết công suất, hoạt động từ hơn 5h sáng, tuyên truyền từ cách phòng chống dịch, những quy định của chính quyền đến chương trình văn nghệ... Đủ các thể loại. Từ Remix “Việt Nam ơi! Cùng đoàn kết chống Corona!”, đến Rap nhưng đoạn đầu nghe rất bi thương: “Corona thật đáng ghét! Chung tay mình vượt qua nhé! Hãy vì cộng đồng, ta tránh xa đám đông…” , đến hát chèo: “Năm nay là năm con Covit. Covit ới ì a…”, rồi đọc thơ, rồi địa phương ca: “Xuân này anh không về” nói về tâm sự của một người chiến sĩ (áo trắng, áo vàng, áo xanh…) nhắn nhủ vợ anh không về vì việc nước, nội ngoại, con cái nhờ em lo vẹn tròn, hẹn hò khi hết dịch, đất nước bình yên, gia đình mình đoàn tụ… Một không khí thời chiến nhưng rất náo nức, rộn ràng.
Đó là tiếng bước chân chạy huỳnh huỵch của con tôi trong trang phục thể dục, giày tất đầy đủ, cầm cây vợt cầu lông ngược lên gác. Nó quay video gửi thầy thể dục đang dạy online. Rồi cằn nhằn chưa gửi được vì thầy đặt chế độ không nhận tin nhắn từ người lạ.
Đó là tiếng hát chào cờ buổi sáng thứ hai hàng tuần qua màn hình Zoom. Tiếng một bà mẹ quát con ngồi vào lớp học. Tiếng chào nhau rộn ràng: “Hello giai đẹp! Cây của lớp em mang về chăm còn sống không?”. “Sống chứ cô! Mà sao cô lại ngồi dạy trong bếp thế?” “Ngồi đâu kệ tôi! Ảnh hưởng gì”. “Vâng! Tại em thấy đằng sau cô toàn rau củ. Giải cứu hả cô?”
Và khi tôi ngồi làm việc trước sân nhà, nghe tiếng chim hót trên vòm cây muỗm cổ và cả tiếng sáo diều ngân giữa không trung, tôi cứ băn khoăn không biết ai đó vượt qua mấy trạm kiểm soát, ra được ngoài đồng mà thả con diều sáo? Một người nông dân nào đó khi đi làm đã mang nó theo chăng?
Mùa xuân năm nay thật đẹp. Không âm u mưa phùn mà nắng lên trong vắt như đầu thu. Ngô lúa ấm chân đã xanh đồng bãi. Bên cạnh những ruộng hoa màu rau củ vẫn còn chất đống úa nhàu, cạnh những đống cành đào khô cao như núi đã thấp thoáng bóng người cặm cụi cắt tỉa, xới vun. Trên những con đường vẫn vắng bóng người qua, hoa chè đắng, hoa xoan đang bung nở, hoa muỗm, hoa nhãn vẫn trổ rồng rồng.
Mỗi bước qua đều nghe thấy chân mình đất thở, nghe tiếng diều sáo gọi cả trời xanh mây trắng xôn xao, tôi muốn nói cho bạn bè cùng biết: Những ngày cuối cùng trong vòng phong tỏa mùa xuân đang đến và Hải Dương vẫn bình an!
N.H.Y
(SHSDB40/03-2021)
Không chỉ bị tàn phá bởi thời gian, nhiều công trình, di tích - nhất là các đình, chùa - còn bị biến dạng qua các công cuộc bảo tồn, trùng tu mà ở đó những người trông coi di tích và những người làm công đức tự cho mình quyền được can thiệp vào chuyên môn, còn chính quyền sở tại thì cấp phép trùng tu, tôn tạo một cách đại khái, dễ dàng, trong khi vai trò của các nghệ nhân lại chưa được coi trọng đúng mức.
Quảng Trị được coi là một bảo tàng chiến tranh lớn, ở đó có những bảo tàng chiến tranh nhỏ, nơi ghi dấu ấn đau thương và hào hùng đã đi vào lịch sử.
Nhà thơ Phạm Tiến Duật năm 2002, khi vào tuổi 61, đã đưa ra mười tiêu chí để xác định “thế nào là nhà văn già”. Tỷ như nhà văn già là nhà văn thích đề tặng và chú thích, thích quản lý người khác mà không quản lý chính mình, thích chê bai xã hội, phàn nàn đủ thứ và tỏ ra mình là người lịch lãm, chỉ không biết chê chính cái mình viết ra…
Trong những ngày cuối tháng 5/2015, dư luận khắp nơi tỏ vẻ đồng tình với phát biểu tại Quốc Hội của Thiếu tướng Nguyễn Xuân Tỷ (Phó giám đốc Học viện Quốc phòng): “Tội tham ô, tham nhũng mà không tử hình thì không hợp lòng dân, bởi tham nhũng không phải là những người nhỏ mà đều là người làm to có chức có quyền, đục khoét công quỹ, bóc lột nhân dân. Làm cán bộ mấy năm mà trong nhà có vài ba trăm tỉ đồng, thậm chí cả ngàn tỉ đồng thì lấy ở đâu ra nếu không tham nhũng. Có một đội ngũ giàu rất nhanh, cưỡi lên đầu nhân dân, còn kinh khủng hơn địa chủ, tư sản ngày xưa”.
Khái niệm không gian văn hóa của các dòng sông đã rõ ràng và cụ thể khi liên quan đến quy hoạch cảnh quan kiến trúc của đô thị. Nhưng ngoài quy hoạch đô thị, không gian đó không chỉ gói gọn ở các điểm nhấn kiến trúc nhà cửa, cầu và cây xanh.
Khai thác các di tích văn hóa- lịch sử vào mục đích du lịch đang trở thành một hướng đi được quan tâm đầu tư của nước ta nói chung, Nghệ An nói riêng bởi có lẽ đó là cách hiệu quả hàng đầu để quảng bá những giá trị văn hóa của một vùng miền mà không cần phải tốn quá nhiều lời.
Cô bé Lolita dạo chơi đến Việt Nam gần đây đã làm nổ ra một sự “mất đoàn kết” không nhỏ trong giới dịch thuật. Thậm chí, có khi người ta chú ý đến chuyện nóng bỏng của “trường văn trận bút” nhiều hơn là chú ý đến vẻ đẹp của cô ấy, hay nói cách khác, giá trị của bản thân tác phẩm của Vladimir Nabokov.
Truyền thông tạo định kiến “người Israel chuyên đánh bom cảm tử”, “người Anh lãnh đạm và xa cách”, nhưng văn chương liên kết nhân loại bằng những câu chuyện giản dị. Chủ đề này được nói đến trong Những ngày Văn học châu Âu tại Hà Nội.
Không phải là những người đầu tiên nảy ra ý tưởng biến các khoảng đất trống ở Hà Nội thành sân chơi cho trẻ em nhưng họ là những người đầu tiên thực hiện thành công ý tưởng đó - chúng tôi muốn nói đến các bạn trẻ trong nhóm tình nguyện “Nghĩ về sân chơi trong thành phố” (Think Playgrounds - TPG).
Nhân dịp tái bản có sửa chữa Lolita, dịch giả An Lý, người biên tập bản tiếng Việt lần này, có bài viết về tác phẩm mà lịch sử xuất bản của nó sang các thứ tiếng khác dường như chịu một lời nguyền cho những bản dịch lại, hoặc những bản dịch liên tục sửa chữa.
Văn hóa đọc của Việt Nam không hề suy đồi? Vấn đề là giới trẻ của chúng ta đang quan tâm gì và đọc gì?
Robert Lucius - giám đốc chương trình khu vực châu Á, Tổ chức Humane Society International, một tổ chức bảo vệ động vật quốc tế hơn 60 năm - đã trở lại Việt Nam trong một chuyến đi đặc biệt khi Việt Nam đã làm ông thay đổi cuộc đời của mình, từ một sĩ quan quân đội ông trở thành nhà hoạt động bảo vệ động vật.
Trách nhiệm giáo dục thuộc về ai? Gia đình, nhà trường hay xã hội? có nhiều người đổ lỗi cho đó là bị tác động bởi "mặt trái của kinh tế thị trường".
Con số 6.200 nói lên điều gì...!
6.200 người bị nhập viện do ẩu đả trong dịp tết nguyên đán Ất Mùi 2015 nói lên điều gì, chẳng phải là bạo lực đang lên ngôi!
Xem lễ hội ở xứ ta dễ có cảm giác mình bị dẫm nát như những cánh hoa trên Đường hoa xuân. Lễ hội Việt hiện đại, không khéo, trở thành đồng nghĩa với từ vandalism – nôm na là hủy hoại các giá trị văn hóa nhân loại.
Tưởng lì xì con trẻ là... chuyện nhỏ, nhưng thật ra có rất nhiều điều đáng bàn quanh câu chuyện lì xì đầu năm.
Cần có một cơ quan kiểu như Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam trong lĩnh vực báo chí và các cơ quan báo chí cần phải liên kết lại trong cuộc chiến chống vi phạm bản quyền báo chí. Đó là giải pháp được nhiều đại biểu đồng tình nhất tại Hội thảo "Vấn đề Bản quyền báo chí trong kỷ nguyên số" được tổ chức ngày 28/1 tại TP.HCM.
Theo thống kê của Cục Xuất bản-in-phát hành, năm 2014 ngành xuất bản đã tăng 50 triệu bản sách so với 10 năm trước.
Đó là một trong những vấn đề đã được đưa ra thảo luận sôi nổi tại buổi tọa đàm với chủ đề “Những cuốn sách làm ô nhiễm môi trường giáo dục thanh thiếu niên - Thực trạng và Giải pháp”, do Hội xuất bản Việt Nam tổ chức vào sáng nay 21/1 ở TPHCM.
Tiếp theo Thánh Gióng, lại thêm một vị “Tứ Bất tử” nữa của người Việt Nam được dựng tượng. Đó là Đức Thánh Tản, hay Tản Viên Sơn Thánh, hay gọi một cách học trò là Sơn Tinh, gắn với truyền thuyết Sơn Tinh - Thủy Tinh.