Cách đây 40 năm khi nhà xuất bản Morrow and Avon chi 5 triệu đô la cho James Clavell, tác giả những cuốn tiểu thuyết lịch sử nổi tiếng như Hồng Kông ngày ấy, Đại tướng quân, Whirlwind, giới xuất bản ở Mỹ choáng váng. Nhưng bây giờ tiền nhuận bút đã vượt xa kỷ lục ấy.
Layne Heath (trái) và Stephen King
Năm ngoái nhà văn Stephen King (với cuốn Vùng chết) đã ký một hợp đồng với hai nhà xuất bản Viking Perguin và New American Library, theo đó ông sẽ được trả khoảng 30 đến 40 triệu đôla cho 4 cuốn sách thuộc loại kinh dị mà ông sắp viết.
Nhà xuất bản Warner Books ứng cho tiểu thuyết gia lịch sử Alexander Ripley 4,9 triệu đôla không chỉ để viết tiếp phần 2 cuốn Cuốn theo chiều gió (trong khi tổng số tiền nhuận bút Masgert Mitchell nhận được khi viết quyển tiểu thuyết nổi tiếng này chỉ là 500 đôla).
Chắc các bạn vẫn chưa quên nhà văn "Mafia" Mario Puzo tác giả cuốn Bố già (God Father) được săn đón đến nỗi NXB Simon and Schuster đòi ứng 3 triệu đôla cho cuốn sách chưa viết trang nào. Một nhà xuất bản khác tăng thêm 1 triệu buộc Simon and Schuster tăng theo hợp đồng, trong vòng 6 tháng ông phải nộp bản thảo.
Ngay cả với cây bút mới vào nghề như Layne Heath cũng được nhà xuất bản ở Mỹ (với tổng doanh thu hàng năm là 15 tỷ đôla) liều mua bản thảo dù chúng chỉ có một phần nhỏ cơ may trở thành sách bán chạy. Layne Heath là một cựu chiến binh Việt Nam, đang dở sống dở chết vì thất nghiệp, bèn lấy bàn máy chữ viết đại một cuốn tiểu thuyết với bối cảnh là những ngày làm phi công trực thăng ở Việt Nam. Thế là cuốn CW2 (Thượng sĩ nhất) được trả 300.000 đôla.
Tất cả những số tiền nhuận bút khổng lồ ấy chứng tỏ ngành xuất bản đang cạnh tranh dữ dội, một thị trường sách béo bở, nghề cầm bút xem ra có thể trở thành ngành hái ra tiền. Ở Mỹ ngày nay chỉ có chừng 6 nhà xuất bản chính (chiếm 60%) lợi nhuận khoảng 1,3 tỷ, họ phải săn lùng những quyển sách của những tên tuổi quen thuộc, đang có uy tín với người đọc.
![]() |
Tom Wolfe, tác giả được các nhà xuất bản hứa hẹn 15 triệu đôla cho cuốn sách sắp viết |
Nhà văn càng có giá, càng làm khổ các nhà xuất bản nhỏ. Chẳng hạn Tom Wolfe (Cộng tác lâu năm với Farrar, Straus và Giroux) đã thành công vang dội với tiểu thuyết The Bonefire of the Vanities (Ngọn lửa phù hoa), cuốn sách được báo Time bầu chọn là một trong 10 cuốn sách hay nhất trong thập niên 81). Sau đó các nhà xuất bản đàn anh nhảy vào, nhử Tom Wolfe với số tiền béo bở 15 triệu đôla cho cuốn sách tiếp theo của ông. Đương nhiên Farrar và Straus phải xoay xở tìm cách giữ chân Tom Wolfe. Khổ nỗi nhà xuất bản này năm ngoái chỉ thu nhập được 30 triệu, vì vậy họ phải thương lượng với nhà xuất bản sách bỏ túi Bantam Book để trả cho Wolfe 7 triệu đô la.
Hay trường hợp giáo sư sử học trường đại học Yale, Paul Kenedy đã được nhà xuất bản Random trả hai chục nghìn đôla cho cuốn "The Rise and Fall of the Great Powers" (Sự phát triển và sụp đổ của các thế lực) và sách trở thành sách bán chạy năm 1988. Thế là Random House tự động tăng tiền tạm ứng đến 600.000 đô cho Paul viết cuốn khác. Còn Amy Tan lúc nhận 50 nghìn đôla cho cuốn tiểu thuyết đầu tay "The Joy Luck Club” (Câu lạc bộ Joy Luck) cũng không thể ngờ sẽ bán được bản quyền cuốn này đến 1,2 triệu đôla.
![]() |
Amy Tan, người đã thành công lớn với cuốn tiểu thuyết đầu tay "The Joy Luck Club" |
Thế nên đối với các nhà văn ăn khách như Sidney Sheldon hay Jackie Collins thì phải nói là "siêu nhuận bút". Có một điều là nhà xuất bản ở Mỹ không vì thế mà bỏ quên các nhà văn trẻ hay các cuốn ít tính thương mại. Độc giả Mỹ có một đặc tính là thích của lạ, thích "phát hiện" như Nhà xuất bản Doubleday chẳng hạn năm nay sẽ in 18 cuốn tiểu thuyết đầu tay so với năm 1986, chỉ in 2 cuốn.
Trước đây mỗi cuốn như thế chỉ được trả nhuận bút khoản 5000 đôla. Bây giờ được tăng lên khoản 20.000 đôla dù sao việc cạnh tranh này làm nhuận bút lên cao cũng làm các nhà xuất bản nôn ruột. Họ chỉ sợ đến một lúc nào đó sập tiệm vì vớ phải một vài tác giả ăn khách dỏm.
HÀ THỊ BÍCH HƯỜNG dịch
(Theo báo Time tháng 6/90)
(TCSH47/05-1991)
Mark Taimanov là trường hợp hiếm hoi trên thế giới khi cùng đạt tới đỉnh cao ở hai lĩnh vực là cờ vua và nhạc cổ điển.
TUỆ ĐAN
“Ngôn ngữ bị bão hòa và trở nên có sức sống thông qua thời gian”
(Jorge Luis Borges)
JEAN-PAUL SARTRE (Nhật Vương dịch)
Jean-Paul Sartre (1905 - 1980), nhà văn Pháp, là một trong số những gương mặt tiêu biểu của chủ nghĩa hiện sinh, thường được vinh danh là một trong số các triết gia hàng đầu của nền triết học Pháp thế kỷ XX.
TUỆ ĐAN
Nguồn mạch của tác phẩm tuôn ra từ sự cô đơn của nó, từ đó nó bắt đầu và tìm kiếm một tác lực cho sự khởi đầu ấy.
(Maurice Blanchot)
YẾN THANH
Thực thể Việt là một cấu trúc văn hóa động, trong đó nhiều yếu tố bản sắc chỉ được hình thành thông qua giao lưu với quốc tế, hấp thụ từ tinh hoa văn hóa nhân loại để biến “cái bên ngoài” trở thành “cái bên trong”.
LE VIEUX SIMON
Hồi ký
Trong thời gian bị lưu đày ở đảo Réunion (1916 - 1945) hoàng tử Vĩnh San (tức cựu hoàng Duy Tân) đã có nhiều hoạt động văn hóa và chính trị.
PHẠM TẤN XUÂN CAO
Chiều ngày 13/10/2016, Hội đồng Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã chính thức công bố giải Nobel Văn chương thuộc về nhạc sĩ, ca sĩ, nhà thơ người Mỹ Bob Dylan với thông cáo giải thưởng được trao vì những phát kiến của ông trong việc tìm kiếm những cách diễn đạt thi pháp mới lạ cho truyền thống âm nhạc Mỹ.
Hòn đảo Cuba bé nhỏ và nghèo nàn hiện là một trong những nơi sản xuất ra các vũ công trẻ xuất sắc nhất thế giới. Nhà hát Ballet Hoàng Gia và Ballet Quốc gia Anh, San Francisco Ballet và New York City ballet đều có những diễn viên múa chính người Cuba. Làm thế nào một quốc gia nghèo nàn bị cô lập với 11 triệu dân có thể làm được điều đó?
Chúng ta đều biết rằng các nhân vật nổi tiếng thế giới như Albert Einstein, Benjamin Franklin, Natalie Portman, Ellen DeGeneres, Gandhi, Paul McCartney, Charles Darwin và Betty White cùng chia sẻ một điểm chung với nhau - đó chính là họ đều là những người có chế độ ăn dựa trên thực vật. Và có bao giờ bạn có hỏi lý do vì sao không?
Sau nhiều thế kỷ, các bức tường từng bảo vệ các Hoàng đế Trung Quốc trong Tử Cấm Thành đã bắt đầu suy yếu, gạch bị long ra và bề mặt đã có nhiều vết nứt.
TAMARA MOTYLEVA
Nhờ Tạp chí Văn học Obozreniye đăng tải "Những tư tưởng không hợp thời" của Maxim Gorky, chúng ta đã có thể hiểu nội dung sự khác biệt giữa ông với Lênin và những người Bônsêvích trước và sau cách mạng tháng 10.
Cách đây 75 năm, ngày 7/11/1941, nhân kỷ niệm 24 năm Cách mạng Tháng Mười, nước Nga đã tổ chức một buổi diễu binh, bất chấp những khó khăn, phức tạp của thời chiến khi quân phátxít Ðức đang ở cửa ngõ Moskva.
TUỆ ĐAN
Thân xác hiện hữu để rồi đem lại sức nặng và hình dạng cho sự tồn tại của chúng ta.
O. P.
Judith Lorber, sinh năm 1931, là giáo sư hưu giảng các môn Xã hội học và Phụ nữ học tại Trung tâm Tốt nghiệp thuộc Đại học Thành phố New York và Học viện Brooklyn. Bà là nhà lí thuyết nền tảng của kiến thiết xã hội về giới tính và đóng một vai trò then chốt trong việc tạo dựng và chuyển hóa ngành giới tính học.
PHẠM HỮU THU
Trong gần một tháng được ở “xứ sở chuột túi”, tôi có dịp đi đó đi đây và tiếp xúc với nhiều người, chủ yếu là kiều bào ta ở vùng Cabramatta - nơi được mệnh danh là thủ phủ của người Việt ở Australia.
NGUYỄN THỊ TUYẾT
Từ những chuyến tàu cưỡng bức xuyên Đại Tây Dương, người da đen đặt chân lên đất Mỹ với một nhân vị mới: người nô lệ. Toni Morrison ý thức sâu sắc về những cướp đoạt ấy, toàn bộ tác phẩm của bà không chỉ là lịch sử của người da đen (hơn ba thế kỷ) với tất cả những vấn đề khởi đi từ hệ lụy của màu da, mà quan trọng hơn, là nỗ lực mở ra một phả hệ mới, phả hệ của lòng nhân; và trên nền tảng bảo bối là bản sắc văn hóa, lịch sử tổ tiên, mỗi cá nhân phải giải thoát nhân vị nô lệ trong chính bản thân mình.
Ngày 17 tháng Chín vừa qua, tại Trung Tâm Nghệ thuật và Nghiên cứu Bétonsalon, thuộc trường đại học Paris VII-Didérot, thuộc quận XIII, Paris đã tổ chức triển lãm và hội thảo bàn tròn về các nghệ sỹ đương đại viễn xứ với chủ đề “Anywhere But Here”, trong đó có vua Hàm Nghi của Việt Nam.
Nữ văn sĩ nổi tiếng Chilê, Isabel Allende (Isabên Agiênđê) trả lời phóng viên tạp chí Cuba International (1987) trong chuyến đi thăm Cuba của bà.
BỬU Ý
Nhìn học sinh ở Pháp, ta có cảm tưởng họ chơi và nghỉ nhiều hơn học.
Điều gì đã khiến cho vở kịch có sức sống trường tồn như vậy?