Với mục tiêu năm 2016, hát Xoan được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới thoát khỏi tình trạng cần được bảo vệ khẩn cấp và chính thức trở thành di sản đại diện của nhân loại, tỉnh Phú Thọ thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để bảo tồn, phát triển di sản văn hóa hát Xoan.
Tiết mục biểu diễn hát Xoan của thành phố Việt Trì tại Liên hoan Văn nghệ quần chúng, Hát Xoan và Dân ca Phú Thọ. (Ảnh: Quý Trung/TTXVN)
Một trong những giải pháp quan trọng để hoàn thành mục tiêu này là đẩy mạnh việc đưa hát Xoan vào dạy tại các trường học trên địa bàn.
Những giọng hát trong trẻo, những câu Xoan được các học sinh cất lên trong giờ học ngoại khóa tại các trường học ở khắp các huyện, thị, thành trong tỉnh Phú Thọ những năm gần đây đã trở nên quen thuộc. Đưa hát Xoan vào trường học chính là một trong những nhiệm vụ trọng tâm được Ủy ban Nhân dân tỉnh Phú Thọ xác định nhằm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp hát Xoan Phú Thọ giai đoạn 2012-2015.
Thực hiện chương trình hành động này, Sở Giáo dục và Đào tạo Phú Thọ đã xây dựng và hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ giáo dục và tổ chức dạy học hát Xoan ở các trường học để triển khai tới 100% các đơn vị giáo dục trong tỉnh. Ở mỗi cấp học, bậc học trên địa bàn tỉnh có hình thức, phương pháp riêng để đưa hát Xoan vào trường học một cách hiệu quả nhất.
Từ hoạt động này, các học sinh không chỉ học, hiểu và biết hát Xoan mà còn tích cực tham gia các chương trình hội thi, hội diễn góp phần tuyên truyền, quảng bá và giữ gìn, bảo tồn di sản hát Xoan.
Em Lê Hồng Anh, học sinh lớp 4G, trường Tiểu học Gia Cẩm, phấn khởi chia sẻ em được thầy, cô giáo trong trường dạy hát Xoan đã từ lâu. Em và các bạn đã hát được nhiều bài như: "Mời Vua," "Trồng bông luống đậu," "Hát bỏ bộ," "Bắc cầu," "Xe chỉ vá may"... Em rất muốn được các thầy cô dạy thêm nhiều bài hát nữa.
Cô giáo Nguyễn Thị Hoàng Anh, Tổng phụ trách Đội, giáo viên âm nhạc trường Tiểu học Gia Cẩm, thành phố Việt Trì (Phú Thọ) cho biết hiện nay, trường tiếp tục tổ chức dạy hát Xoan cho tất cả học sinh trong toàn trường. Một tuần, nhà trường dành 2 buổi vào các giờ hoạt động giữa giờ của thứ 3 và thứ 5 để dạy hát Xoan. Đến nay, không chỉ gần 1.600 học sinh học hát xoan mà toàn bộ cán bộ, giáo viên và nhân viên của nhà trường, ai cũng biết hát Xoan, kể cả nhân viên bảo vệ và cấp dưỡng.
Theo cô Hoàng Anh, do đối tượng giảng dạy là học sinh tiểu học nên trong những ngày đầu đưa hát Xoan vào giảng dạy, trường gặp rất nhiều khó khăn. Hơn nữa, giai điệu và ca từ cũng khó để nhớ nhanh nên học sinh tiếp nhận khá chậm. Tuy nhiên, nhờ tích cực tuyên truyền và lựa chọn phương pháp dạy hợp lý bằng cách cho các em xem, nghe các băng đĩa hát xoan, dạy những bài đơn giản, dễ nhớ trước rồi đến các bài khó…
Sau một thời gian, các học sinh đã hát được nhiều bài và tỏ ra rất hứng thú với loại hình nghệ thuật này. Tuy nhiên, để Xoan không bị mai một và giữ được đặc trưng của nó, cần có sự đầu tư hơn nữa để các học sinh dễ tiếp thu, học hỏi. Ngoài ra, cần tạo điều kiện để các em được tới các phường Xoan cổ, xem các nghệ nhân trình diễn Xoan trong không gian nghệ thuật của mình. Điều này giúp hát Xoan giữ đúng được bản sắc, tránh tình trạng truyền dạy một cách khô cứng.
Thạc sỹ Cao Hùng Phương, Trưởng khoa Nghệ thuật, trường Đại học Hùng Vương (Phú Thọ) cho biết từ tháng 1/2010, nhà trường đã thành lập Câu Lạc bộ hát Xoan và Dân ca Phú Thọ và đã được công nhận là Câu lạc bộ cấp tỉnh. Đến nay, toàn trường đã thành lập được 8 câu lạc bộ ở 8 khoa và đã thu hút được hơn 160 thành viên nhiệt tình tham gia. Hằng năm, các thành viên không chỉ tham gia hoạt động trình diễn (khoảng 25-30 buổi) mà còn tích cực tuyên truyền, vận động mọi người cùng hưởng ứng.
Ông Cao Hùng Phương khẳng định kết quả này là căn cứ vững chắc để Đại học Hùng Vương đưa hát Xoan trở thành một trong những môn học chính của nhà trường. Việc làm này không chỉ góp phần giúp các thế hệ trẻ hiểu nguồn gốc và những giá trị độc đáo, nét đẹp và những thông điệp ý nghĩa thông qua các lời ca của hát Xoan, từ đó thế hệ trẻ nêu cao tinh thần trách nhiệm gìn giữ và phát triển di sản văn hóa mà ông cha để lại.
Theo ông Nguyễn Ngọc Ân, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ, thời gian tới, Sở phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo để tiếp tục đưa hát Xoan vào dạy trong trường học. Sở sẽ cung cấp thêm cho các trường học tài liệu hướng dẫn hát Xoan; có chương trình, kế hoạch, văn bản hướng dẫn các câu lạc bộ hát Xoan, các nhà văn hóa địa phương để mở những lớp dạy hát Xoan cho học sinh, đặc biệt là trong dịp nghỉ hè; đồng thời, mời các nghệ nhân tập huấn để đưa hát Xoan thực sự lan tỏa trong cộng đồng, đặc biệt là lớp trẻ.
Các hoạt động tìm hiểu về hát Xoan, học hát Xoan đang diễn ra sôi nổi trong các trường học ở Phú Thọ đã thể hiện tính hiệu quả, đúng đắn của chủ trương đưa hát Xoan vào giảng dạy, góp phần đưa hát Xoan thoát khỏi tình trạng cần được bảo vệ khẩn cấp để trở thành di sản đại diện của nhân loại.
Khác với những kỳ liên hoan trước thường tập trung vinh danh các nghệ nhân lão thành, Liên hoan ca trù toàn quốc 2014 sẽ tập trung giới thiệu đội ngũ nghệ sỹ kế cận của loại hình nghệ thuật này.
Đó là nhận định của TS. Nguyễn Bình Định, Viện trưởng Viện Âm nhạc, về Ca trù – di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp – trước khi Liên hoa Ca trù toàn quốc diễn ra tại Hà Nội vào 26.8 tới.
Quảng Ngãi có 6 huyện miền núi, tập trung chủ yếu là người đồng bào các dân tộc Cor, H’rê và Cadong cùng chung sống.
Cây bồ 3 thân độc đáo có tuổi thọ gần 200 năm trong một đền thờ tại tỉnh Phú Yên vừa vinh dự được công nhận là Cây di sản Việt Nam.
Thông tin hai tập đoàn tư nhân trình đề án được “nhượng quyền” quản lý, khai thác Vịnh Hạ Long làm nóng dư luận suốt hai tuần qua. Bởi Vịnh Hạ Long không phải một danh thắng du lịch bình thường, mà đó còn là một di sản thiên nhiên thế giới được UNESCO công nhận và có thể xem là một di sản nổi tiếng nhất của Việt Nam đối với thế giới.
Ủy ban Nhân dân tỉnh Hải Dương đã quyết định dành 18,7 tỷ đồng để tu bổ, tôn tạo Khu di tích Văn Miếu Mao Điền, huyện Cẩm Giàng (Hải Dương).
Trả lời phỏng vấn của Tia Sáng, TS Nguyễn Hồng Kiên (Viện Khảo cổ học Việt Nam) cho rằng, từ trước đến nay, di tích/di sản luôn luôn bị xây dựng/phát triển lấn át, mà trường hợp Hoàng thành Thăng Long bị xâm phạm bởi công trường Nhà Quốc hội là bằng chứng mới nhất.
Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội) được biết đến là một di sản văn hóa có giá trị đặc biệt quan trọng, mang ý nghĩa tiêu biểu cho dòng chảy lịch sử văn hóa liên tục của trung tâm quyền lực, chính trị, văn hóa cao nhất Việt Nam.
Khu nghỉ dưỡng Villa Tolomei Hotel & Resort từng là một tu viện cổ hoang tàn đổ nát, nhưng nay lại là điểm đón khách nghỉ dưỡng sang trọng bậc nhất ở ngoại ô Florence, Italy. Công trình là bằng chứng rõ ràng cho thấy sự hợp tác tốt giữa nhà nước và tư nhân trong việc quản lý di sản văn hóa có thể giúp mang lại trái ngọt.
Gần một năm sau khi ngựa sắt đi kèm bộ áo giáp, roi sắt được cung tiến và tự ý đưa vào đền Phù Đổng, đến nay số hiện vật này vẫn ngự tại đền Phù Đổng (Gia Lâm).
Sau khi UNESCO công nhận di sản thế giới, trang Bluewin của Thụy Sĩ giới thiệu Tràng An là một trong 10 điểm đến mới. Ông Bùi Văn Mạnh, Phó Giám đốc BQL Quần thể danh thắng Tràng An chia sẻ thêm về hành trình thành di sản thế giới, và hứa hẹn điểm đến hấp dẫn trong thời gian tới.
Nhằm gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa tranh dân gian Đông Hồ, Ủy ban Nhân dân tỉnh Bắc Ninh đã phê duyệt Đề án “Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa tranh dân gian Đông Hồ, huyện Thuận Thành, giai đoạn 2014-2020 và định hướng đến 2030” với tổng kinh phí gần 60 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách và các nguồn vốn khác.
Chiếc long sàng của vua Thành Thái, một “báu vật” cùng với chiếc xe kéo mà nhà vua dành tặng mẹ sau khi phía Việt Nam đấu giá không thành công tại Pháp - hiện có cơ hội trở về Huế rất lớn.
Ngày 16-6, Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế đã gửi văn bản khẩn đến UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế và Bộ VH-TT&DL đề nghị sớm có ý kiến với Chính phủ và Bộ Ngoại giao tìm giải pháp đưa hiện vật của vua Thành Thái vừa mua được về nước.
Năm 1945, sau khi nhà Nguyễn cáo chung, một số giá trị văn hóa phi vật thể của Huế không còn giữ được môi trường diễn xướng nguyên thủy, nhưng những gì nó vốn có vẫn là minh chứng độc đáo về sự sáng tạo văn hóa của dân tộc Việt Nam.
NGUYỄN VĂN DẬT
Du khách các nước về tham dự Festival Huế, chắc chắn không thể không tham quan các sản phẩm đúc đồng ở Cố đô Huế và các sản phẩm hiện đang trưng bày tại các gian hàng ở phố chợ, nhất là tại Trung tâm làng nghề ở Phường Đúc - đường Bùi Thị Xuân và các cơ sở đúc đồng quanh Phường Đúc.
TAKESHI NAKAGAWA
LTS: Takeshi Nakagawa là GS. TS. Giám đốc Viện Di sản Waseda (Nhật Bản). Bài viết dưới đây, được ông trình bày tại dịp Kỷ niệm 20 năm Quần thể di tích Cố đô Huế được UNESCO tôn vinh là Di sản Văn hóa Thế giới. Sông Hương trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.
(SHO). Hôm 18.2, Dự án bảo tồn làng cổ Đường Lâm đã chính thức nhận Giải thưởng của UNESCO Khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Đây là câu chuyện mà các di tích làng cổ của Huế và các nơi khác phải học hỏi. Cả nước hiện có 9.000 làng được nhà nước công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia.
(SHO)- Theo Quyết định ngày 9/9 của Bộ VHTTDL, có thêm 5 di sản được ghi tên vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.